Osmanlı Devletinde ince donanma nedir? İnce donanmanın özellikleri, tarihçesi, ince (hafif) donama hakkında bilgi. İnce Donanma İnce donanma...
Osmanlı Devletinde ince donanma nedir? İnce donanmanın özellikleri, tarihçesi, ince (hafif) donama hakkında bilgi.
İnce Donanma
İnce donanma, hafif donanma olarak da bilinir, Osmanlı donanmasında, hafif gemilerden oluşan ırmak, nakliye ve keşif filolarına verilen addır.
En büyük ince donanma Tuna Irmağındaydı. Macaristan’ın alınmasından sonra Tuna’ nın önem kazanmasıyla 16. yüzyıl ortalarında kurulan Tuna Kaptanlığı, Vidin-Karadeniz ve Vidin-Budin arasını kapsayan iki bölgeye ayrılmıştı. Tuna’nın kollarında ve İşkodra Gölünde de kaptanlığa bağlı karakol gemileri bulunduruluyordu. Tuna filosu ile karakol gemileri buradaki ince donanmayı oluşturuyordu. 1699’da Macaristan elden çıkınca Tuna Kaptanlığı’nın sorumluluk bölgesi Vidin-Karadeniz arası ile sınırlandı. Donanmadaki aktarma, şalope, kırlangıç türünden gemiler ırmak kıyısı güvenliğinden sorumluydu. Tuna’daki zahire nakliyatı da donanmaya bağlı girdap ve açıklar ağalarınca sağlanıyordu. 17. yüzyılın sonlarında yarım kardırga türünden birinci sınıf gemileri 18-20, ikinci sınıf gemileri 14-16, üçüncü sınıf gemileri de 8-10 oturaklıydı (çift kürekli). Tuna kıyısındaki kalelerin kuşatılmasında, batıya yapılan seferlerde asker, erzak ve mühimmat şevkinde ince donanma önemli hizmetler veriyordu.
18. yüzyıl başlarında Birecik Tersanesi’ne bağlı olarak kurulan Fırat filosu küçük çapta bir ince donanmaydı. Basra’dan Dicle’ye giren bir karakol filosuyla, Donanma-yı Hümayun’un 10 kaliteden oluşan bir filosuna da ince donanma deniyordu. 19. yüzyılda buharlı hafif kruvazör, muhrip, torpido botlardan oluşan filotilla da ince donanma olarak adlandırılmıştır.
İnce donanmaların başlıca gemileri uçurma, Varna beş çiftesi, karamürsel, aktarma, üstüaçık, çete kayığı, brolik, celiye, çamlıca, kütük, kancabaş, şayka, işkampavye, salope, şahtur, kırlangıç, firkate ve kaliteydi; bunların ortak özelliği hareket yeteneklerinin yüksek ve altlarının düz oluşuydu.
YORUMLAR