Postportum depresyon Postportum depresyon; doğum sonu depresyon şu demek oluyor ki çökkünlük anlamına gelir. Her ne kadar &quo...
Postportum depresyon
Postportum depresyon; doğum sonu depresyon şu demek oluyor ki çökkünlük anlamına gelir. Her ne kadar "doğum sonu" denmekte ise de, doğum öncesi ve esnasında da ortaya çıkabilir. Depresyonun tipik emareleri olan üzüntü, moralsizlik, kendine itimat de azalma, kötümserlik, ağlama, yakınma şikayetleri ortaya çıkar. Bu tür şeyler ilk başlarda dikkati çekmeyebilir. Fakat bu his durumunun süresi uzayınca (15-20 gün kadar) çevrenin dikkatini çekmeye başlar. Bu tablo giderek ağırlaşabilir. Hastanın kötümserliği fenalık görme hezeyanlarına, kendine itimat düşüklüğü, kendini suçlama, kendini yararsız görme, giderek de ölüm intihar düşüncelerine niçin olur. Daha ağır şeklinde (sistemsiz, mantıksız) hezeyanlar ve görsel, işitsel halüsinasyonlar tabloya eklenebilir.
devletimizde bunun sıklığı ile ilgili araştırma yoktur. Fakat psikiyatristlerin seyrek olmayarak karşılaştıkları bir tablodur. Sebebi kati olarak bilinmemektedir. Doğumun niçin olduğu fizyolojik, bilhassa hormonal değişimler, gene hamileliğe bağlı olarak ortaya çıkan psiko- toplumsal faktörler ya da her ikisi beraber niçin oluşturabilirler.
Çoğu zaman genç annelerde ve ilk çocukta daha sık görülmektedir. Fakat yaş sınırı yoktur. Sosyo-ekonomik düzeyle de ilişkisizdir. Eğitim düzeyiyle ilişkisi belirlenmemiştir.
Psikiyatrik tedavi ne olursa olsun gereklidir. Ve erken başlanması önemlidir. Tablo ağırlaştıktan sonrasında tedavi güçleşmekte, geri dönüşü güç problemlere yol açabilmektedir. Ekranda görülen pencereden en önemlisi kalıcı tedavisi zor şizofreni benzeri bir psikotik tabloya yol açabilmesidir. Bu durumda hastanın hezeyanları ve halüsinasyonları kalıcı olabilmektedir.
Dengeli, anlayışlı yaklaşımlar yararlı olur fakat, hastalık başladıktan sonrasında ne olursa olsun uzman birinin yardımı gerekir.
Hastalığın süresi için kati bir şey söylemek mümkün değildir. Kimi zaman 1-2 ayda iyileşebilir. Kimi zaman 5-6 ay ya da daha uzun sürebilir. En mühim fena netice kalıcı bir psikotik bozukluğa niçin olabilmesidir. Bu ender de olsa görülebilir.
Depresyon Nedir?
Melankoli ve Klinik Depresyon
Unutkanlık ve depresyon nedir?
Doğum sonrası depresyonu nedir?
Doğum sonrası depresyonu (özetlemek gerekirse DSD) doğum yaptıktan sonrasında oluşan bir depresyondur. Depresyon kimi zaman hamilelik esnasında başlar, fakat doğum sonrası depresyonu olarak adlandırılabilmesi için, doğumdan sonrasında da devam etmesi gerekir.
Doğum sonrası depresyonu çok yaygındır ve doğum meydana getiren her yüz hanımdan 10-15'inin buna maruz kalmış olduğu malum bir gerçektir. Bir sürü hanım bu konudaki his ve fikirlerini başkaları ile paylaşmadığından dolayı, gerçek sayı aslına bakarsak bundan daha fazla da olabilir.
Doğum sonrası depresyonu â€normal†depresyondan ne açıdan farklıdır?
DSD'nun emareleri her depresyonla aynıdır. Bu tür şeyler, kendini fena hissetme ve genel anlamda günlük hayatta olan şeylere karşı isteksizliktir. Tek farklılık, bu belirtilerin doğumdan sonraki ilk üç ay içinde ortaya çıkmasıdır. Bazan, bir süre sonra başlamış olan bir doğum sonrası depresyonu yaşamak mümkündür, fakat emareler doğumdan 1 sene kadar sonrasında görülürse, buna büyük bir olasılıkla doğum sonrası depresyonu diyemeyiz.
Bu konudaki iyi haber, her türlü depresyon benzer biçimde doğum sonrası depresyonu da tedaviye pozitif yönde tepki gösterir ve hanımefendilerin büyük bir bölümü tamamen düzelir.
Hanımefendilerin karşılaşabileceği başka doğum sonrası sorunları nedir?
Doğum sonrasında hanımefendilerin karşılaşabileceği, gerginlik yaratacak, iki duygusal vaziyet vardır.
Bebek stresi
Bu çok sık rastlanan bir durumdur ve buna â€bebek stresi†ismi verilir. Bu hafifçe bir depresyondur ve doğumdan sonrasında her on hanımdan sekizinde görülür. Anneler â€bebek stresi†yaşarken, çok duygusal olurlar ve sebepsiz yere ağlarlar. Yeni anneler bununla birlikte çok endişeli, gerilmiş ve bitkin olurlar ve uyumakta güçlük çekerler.
Doktorlar, doğum esnasında hormon seviyesindeki birdenbire değişikliklerin â€bebek stresine†sebep bulunduğunu düşünmekteler, fakat, buna sebep, doğum travması ve yeni bir bebeğin getirmiş olduğu zorluklar benzer biçimde, daha değişik sebepler de olabilir. Doğum sonrası, toparlanmak için dinlenmeye en fazla gereksinim duyduğunuz fakat, bir türlü dinlenmeye vaktinizin olmadığı bir zamandır!
Bu stres bir iki gün sürer ve geldiği kadar da acele yok olur. Bu stres, uzun süre devam etmezse ya da daha da kötüleşmezse, (bu durumda doğum sonrası depresyonu olarak adlandırılır) endişelenecek bir vaziyet değildir.
Doğum Psikozu
Doğum sonrasında hanımefendilerin karşılaştıkları sorunlardan ikincisi epey az yaygındır. Buna doğum ya da doğum sonrası psikozu denir. Bu her bin yeni anneden birinde görülen, doğum sonrası depresyonundan daha disiplinli bir durumdur. Problemler genel anlamda doğumdan sonraki iki hafta içinde, disiplinli ruh hali ve davranış bozuklukları şeklinde, birden ortaya çıkar. Doğum sonrası psikozu geçiren hanımlar, oldukça fazla gerilmiş olurlar, kafaları çok karışıktır, ve genel anlamda kendileri ve/ya da bebekleri ile ilgili çok hastalık veren inanışları vardır.
Bu hanımefendilerin bir uzman psikologa gitmeleri ve hemen doktorlarından yardım istemeleri gereklidir. Genel tedavi ilaçla tedavi şeklindedir ve bir anne ve bebek unitesinde kısa süre kalmayı gerektirir. Ihmal etmeyin doğum sonrası psikozu, yeni bir anne ve ailesi için ürkütücü bir vaziyet olmasına karşın, bu tedavi çok etkilidir ve pek çok hasta tamamen iyileşir.
Doğum sonrası depresyonunun emareleri nedir?
Hanımlar, pek çok alt tarafta belirtilmiş olan, pek çok emare tanımlamışlardır. Bu emareler, yeni bir bebeğin çokça bakıma ve özene gereksinim duyduğu bir sırada, size oldukça fazla gelebilir.
Aşağıda bahsettiğim, doğum sonrası depresyonu geçirdiğiniz süre ortaya gelebilecek belirtilerden bazılarıdır.
His ve düşünceler
mutsuz hissetme, mutsuzluk, çaresizlik
Fazlaca ağlamak ya da ağlayamamak
Kendini değersiz hissetme
Ruh halinin sıkça değişmesi
Suçluluk sezmek
İlginin azalması
Mutluluk/eğlencenin azalması
Gerilmiş ya da ürkü olmak ve endişelenmek
Ters ve kızgın sezmek
Bebeğinize duymak istediğiniz duyguları hissedememek
Vücutta oluşan ve fizyolojik olan emareler
Enerjinin azalması ve çok fazla yogunluk
Uyku bozukluğu
Genel yavaşlama ya da
Yerinde duramama, gerilmiş ve rahatlayamama
Cinsel ilişkiden soğuma
İştahda değişimler - oldukça fazla ya da çok az yiyecek yiyecek
Düşünceler - insanoğlu depresyona girdikleri süre, negatif düşünme ve hüzünlü olma mevzusunda uzmanlaşırlar.
kendi kendini eleştirmek - â€Anne olarak hiçbir işe yaramıyorum.â€, â€Çok fena görünüyorum.
Endişelenmek - â€Bebek yeterince beslenemiyor.â€
Birdenbire sonuçlara varmak - â€Herşey bana ait suçum.â€
Herşeyin en kötüsünü beklemek - â€Herşey yanlış gidecek - hiçbirşey düzelmeyecek, hep yanlış gidecek.â€
Umutsuzluğa tutulmak - â€Bu işin sonu yok. Bazan bensiz herşey daha iyi olurdu diye düşünüyorum.â€
Başkaları hakkında düşünceler - â€Hepimiz başarıyor. Ben kimsenin umurunda değilim.â€
Ve tüm dünya - â€Bir çocuk yetiştirmek için ne korkulu bir yer......â€
Düşünme - depresyon düşünmeyi daha değişik şekillerde de etkisinde bırakır.
Konsantrasyon bozukluğu
Kara verememek
Karışık, net olmayan düşünceler
Davranışlar
İnsanlardan uzaklaşma ve evden dışarı çıkmama
Evvelde yapmaktan zevk aldığınız şeyleri yapmama
Günlük yaşamın gerektirdiği görevleri yapmama - ya da gereğinden fazla yapma
Karar vermeyi erteleme
Münakaşa, bağırma, kontrolü yitirme
Eğer, yukarıdaki kutulardan birkaçını işaretlediyseniz, ve son iki haftadır ya da daha uzun süredir bu şekilde hissetti iseniz, bir tür depresyon yaşıyorsunuz anlamına gelir. Eğer, bu vaziyet doğum yaptıktan sonrasında bir çok hafta ya da ay içinde ortaya çıktıysa, doğum sonrası depresyonu yaşıyor olmanız büyük olasılıktır.
Yardım istemeli miyim?
Eğer, doğum sonrası depresyonu yaşıyorsanız, bu konuyu anlamanız ve yardım istemeniz önemlidir.
İnsanlar genel anlamda doğum sonrası depresyonunu anlamakta güçlük çekerler.Bu çok büyük değişikliklerin olduğu bir zamanda ortaya çıkar, ve yeni anne olanlar neyin düzgüsel bulunduğunu ya da ne beklemeleri icap ettiğini bilemezler. Problem yavaş yavaş büyüyebilir ve genel anlamda anneler doğum sonrası depresyonunu yaşadıklarını anlamakta güçlük çekip, probleminin kendi eksikliklerinden landığını düşünebilirler.
Bununla beraber, doğum sonrası depresyonu yaşayan hanımefendilerin pek çok, bu durumdan utanırlar ve emareleri başkalarından saklamaya çalışırlar.
Doğum sonrası depresyonu yaşadığınızı ne kadar erken anlarsanız o denli iyi olur, çünkü tedavi sistemleri,metotları etkilidir ve kendinize yardım etme çareleri vardır.
Doğum sonrası depresyonunun çok yaygın bulunduğunu ve her beş hanımdan birisini etkilediğini ihmal etmeyin. O yüzden lütfen, aile doktorunuzdan, doktorunuzdan ya da sıhhat ziyaretçinizden yardım isteyin.
Doğum sonrası depresyonu mevzusunda en fazla riske kimler maruz kalır?
Doğum meydana getiren hepimiz doğum sonrası depresyonu yaşayabilir. Fakat, bir takım durumlarda daha çok riske maruz kalabilirsiniz. Bunlara alt taraftaki durumlar dahildir:
Eğer kısa süre önce depresyon yaşadıysanız
Eğer doğum yapmak size çok zor geldi ise ya da sizin için çok travmatik geçtiyse
Eğer ilişkinizde problem yaşıyorsanız
Eğer hayatınızda daha başka zorluklar var ise
Eğer size destek olabilecek aile ve arkadaşlardan ayrı kalmışsanız ya da çevrenizden izole edilmişseniz
Eğer kendi anneniz size destek olmak suretiyle yanınızda değilse
Fakat, bu sorunlarla karşılaşan hepimiz doğum sonrası depresyonu yaşayacaktır demek değildir.
Doğum sonrası depresyonuna neler sebep olur?
Bir bebek sahibi olmak büyük bir değişikliktir. Yeni anneler, biyolojik, fizyolojik, duygusal ve toplumsal değişimler yaşarlar. Doğum sonrası depresyonunun tüm bunların karışımından ortaya çıkmış olduğu düşünülmektedir. Bundan daha değişik gerginlikler yaşanıyorsa, bu tür şeyler da doğum sonrası depresyonuna katkıda bulunmaktadır.
Biyolojik değişimler
Doğum bununla beraber hormonal değişimler de getirir. Doğum sonrası depresyonu buna bağlı olabilir.Bu olayın bir parçası olabilir fakat, kanıtlat yalnız hormonal değişikliklerin doğum sonrası depresyonuna sebep olmadığını göstermiştir. Kişiye hususi ve toplumsal vakalar da önemlidir.
Fakat, bu durumda sakinleştiriciler ya da daha başka ilaçlar etkili olabilir. Bu durumda doktorunuza danışın.
Fizyolojik değişimler
Bir tek doğum çok yorucu olabilir, ve bazan fizyolojik sorunlara sebep olabilir; mesela, sezeryan sonrası ameliyat ağrıları-sancıları benzer biçimde. Bu durumu atlatmak herzaman kolay değildir. Bir sürü gereksinimi olan bir bebeğe bakmak, dinlenmenize engel olabilir, yeterince uyku uyuyamadığınızı fark edebilirsiniz. Eğer, daha büyük çocuklarınız var ise, onlar da bebeğe tepki gösterip daha çok dikkatinizi çekmeye çalışabilirler. Bu da sizi daha da yorabilir.
Kim bilir, iştahınız yerinde değildir ve yeterince beslenemiyorsunuzdur. Tüm bunlarla, fizyolojik olarak zayıf düşmek çok naüreldir.
Bir sürü hanım doğumdan sonrasında kendilerine güvenlerini kaybedebilirler ve vücutları değişmiş olduğu ve kendilerine bakmaya vakitleri olamadığı için, daha az çekici olduklarını düşünebilirler. Bununla beraber, doğum sonrası depresyonu geçiren hanımefendilerin pek çok, depresyonlarından dolayı hissettikleri zayıflık hissini kapatmak için, kendilerinin ve bebeklerinin görünüşlerine çok ehemmiyet de verebilirler. Kendinizi iyi hissetmediğiniz süre, iyi görünmek ve gülümsemek de fizyolojik olarak çok yorucu olabilir!
Duygusal değişimler
Hanımlar, bebekleri doğduğu süre, genel anlamda hissetmeyi umdukları şeyleri hissetmezler. Bebeklerini ilk kucaklarına aldıkları süre, hanımefendilerin büyük bir bölümü, büyük bir â€annelik sevgisi†hissetmezler. Bir takım anneler bebeklerini ilk görüşte severler, fakat bazıları da daha sonradan bebeklerini sevmeyi öğrenirler.
Burada en mühim nokta, eğer doğum beklentilerinizi karşılamıyorsa çok hayal kırıklığına uğramamaktır. Ve doğrudur, pek çok hanım doğumdan sonrasında daha da duygusallaşır, bundan dolayı de vakalar ters gittiğinde normalde gösterecekleri duygusallık da fazla olacaktır.
Toplumsal değişimler
Bebek sahibi olmak pek çok şeyi değiştirebilir. Yeni bir canlının talepleri, toplumsal faaliyetlerinizi zor duruma sokabilir. Yeni bir bebek sahibi olmak bununla birlikte anne-babaların ilişkilerine, bir çift olarak birlikte zaman geçirmelerine engel olabilir.
Geriye kalan aileler anne-babalarına yakın oturmadığından dolayı, yeni anneler, çevrelerinde onlara destek olabilecek çok fazla şahıs bulamayabilir ve kendilerini yalnız hissedebilirler. Bilhassa kendi annelerinin desteğini göremeyenler bu şartları zor bulabilirler. Hatta çevresinde aile ve arkadaşları olanlar dahi bazan belirgin yardımları istemekte zorlanabilirler.
Gazeteler, magazinler ve tv, bizlere anne olmayı mükemmel bir şeymiş benzer biçimde gösterirler, fakat zorluklarından pek bahsetmezler. Medyadan ve başkalarından annelikle ilgili duydukları şeyler sonucunda, hanımlar anneliğin â€harika†bir süre bulunduğunu düşünürler. Her insanın tabii yollardan doğum yaptığını, ve hemencecik ve rahatlıkla anne bulunduğunu düşünürler. Bu da yardım istemeyi zorlaştırabilir.
Fakat, bu annelikle ilgili mitler, pek çok insan için gerçeklerden çok uzaktır. Doğum yapmak çok stresli olabilir ve anne olmak da, hayatta öğrendiğimiz her yeni rol benzer biçimde, öğrenmemiz ihtiyaç duyulan bir roldür.
Şimdiki zamanda, kadınlardan, geçmişteki annelerden, beklendiğinden daha şey beklenir. Hanımlar işe gitmeye alışık olduğundan evde yalnız kaldığında yalnızlık hissedebilir ve meslektaşları ile olmayı özleyebilirler. Fakat, işe dönmeye karar verirlerse, iş ve anneliği yürütmenin çok zor bulunduğunu düşünebilirler.
Hayatta başka zorluklar
Hayatta, kısa süre önce ya da o anda, zorluklar yaşayan kişilerin, doğumdan sonrasında doğum sonrası depresyonu geçirmeye daha yatkın olduklarını biliyoruz. Mesela: kısa süre önce az yapmak, kendi annenizi yitirmek, maddi problemler, ev sorunları benzer biçimde. Netice olarak, strese sebep olan en büyük etken değişikliktir, ve hayatınızı bir bebek kadar değiştiren başka bir şey daha olması imkansız.
Neler destek olabilir?
Ihmal etmeyin, devamlı yardım istemek mümkündür - ve aynı zamanda kendinize destek olmak için atabileceğiniz adımlar vardır.
İlk adımlar
Birşeylerin yanlış gittiğini kabul edin
Eşinizle ve/ya da arkadaşınızla ya da akrabanızla ne hissetiğiniz hakkında konuşun
Ihmal etmeyin İYİLEŞECEKSİNİZ
Doktorunuzla ya da sıhhat ziyaretçinizle konuşun
.....Ve sonrasında
Gördüğümüz benzer biçimde, doğum sonrası depresyonunun pek çok sebebi olabilir, ve bununla birlikte bir sürü değişik tedavileri de olabilir.
İlaçlar destek olabilir mi?
Depresyon ilaçları hakikaten de destek olabilir, fakat bebeğinizi emzirirken ilaç alamayabilirsiniz. Bu mevzuda doktorunuza danışın. Bu ilaçlar, bilhassa depresyondan lanan, iştah kesilmesi, uykusuzluk, halsizlik benzer biçimde fizyolojik emareleri yok etmede yararlı olabilirler.
Eğer, doktorunuz size depresyon ilaçları yazarsa, ilaçların tesirini göstermesinin iki hafta kadar süre aldığını ihmal etmeyin. Bu ilaçların normalde bağımlılık yapmadığına inanılmakla beraber, her ilaçda olduğu benzer biçimde birden kesmemek gerekir. Reçetede belirtilmiş miktarın tamamını alabilmek önemlidir, bu da genel anlamda altı ay kadardır. Eğer, doktorunuz ilaçların size yararı olacağını düşünüyorsa, sizinle görüşürken, bu konuların hepsini sizinle konuşacaktır.
İlaçların yan tesiri olacak mı?
Bir takım kişiler, ağız kuruluğu ya da bitkinlik benzer biçimde yan etkisinde bırakır yaşayabilirler, fakat, bu emareler bir çok hafta içinde kaybolur. Emareler kaybolana kadar, bol miktarda su içmek ve şeker emmek yararlı olabilir. Bu yan etkisinde bırakır çok hoş olmamasına karşın, sonuçta göreceğiniz faydaya kıymet olacaktır. Bilhassa depresyon ilacı alabilmek , konuşma tedavisi benzer biçimde,başka tedavilere pozitif yönde şekilde destek olabilir. Doktorunuz bu konuyu sizinle tartışacaktır.
Terapi hakkında ne söylenebilir?
Araştırmalar, doğum sonrası depreyonunda, konuşarak tedavinin çok etkili bulunduğunu göstermiştir. Sıhhat ziyaretçiniz, kim bilir bu mevzuda eğitilmiş olan, bu mevzuda konuşmanızın en yararlı olacağı kimsedir. Ya da doktorunuz, sizi mahalle doktorunuza yakın bir mekanda bir konuşarak tedavi uzmanına ya da psiko terapi uzmanınaveya toplumsal ruhsal hemşiresine sevk edebilir. Konuşarak tedavi uzmanınız, sizinle geçmişinizde, sizi rahatsız eden ve şimdiki durumla ilişkisi olan vakalar hakkında konuşabileceği benzer biçimde, iyi mi hissettiğiniz ve neler düşündüğünüzle ilgili de konuşabilir.
Kendi kendime iyi mi destek olabilirim?
Size kendinizi daha iyi hissettirebilecek bir takım ergonomik adımlar vardır.
Duygularınızla ilgili konuşmak önemlidir. Eşinizle konuşmak zor gelebilir, fakat duygularınızı devamlı kendinize muhafaza edersiniz, eşiniz de kendini soyutlanmış hissedebilir. Bu, bilhassa cisel ilişkiden soğuduysanız doğru olur, bu da depresyon geçiren kişilerin çoğunda görülür.
Her gün, tüm gün süresince yalnız kalmamaya gayret edin. Arkadaşlarınızı ve başka anneleri görmeye itina gösterin. Sıhhat ziyaretçiniz, size çevrenizdeki mahalli guruplar ve başka hanımlarla nerelerde karşılaşabileceğiniz hakkında bilgi verebilir. Bazan çok yararlı olabilecek yardım guruplarıyla karşılaşabilirsiniz. Bununla beraber ergonomik ve duygusal mevzularda yardım sağlayabilecek gönüllü kurumlar da vardır (adresler için bu kitapcığın sonuna bakınız).
Size teklif edilen her türlü ergonomik yardımı kabul edin. Yardım isterken utanmayın ya da kabul ederken suçluluk hissetmeyin. Ağır depresyon geçiren hanımefendilerin, bir takım ev işleri ya da çocuk bakımı mevzusunda yardım almaya hakları olabilir.
Muhteşem evkadını olmaya çabalamayın. Evin muhteşem şekilde derli toplu olup olmadığı mühim değildir. Yapmanız ihtiyaç duyulan işleri en üye indirmeye gayret edin.
Mümkün olduğunca çok dinlenin, çünkü yorgunluğun depresyonu arttırdığı düşünülmektedir.
İyi beslenin.
Kendinize süre ayırın. Bu tamamen hayalci gelebilir, ama uzun bir banyo, bir yürüyüş, ya da yarım saatliğine bir magazin okumak dahi dinlenmenizi sağlayabilir.
Ekzersiz bilhassa yararlı olabilir.
Daha başka ne yapabilirim?
Depresyon, düşüncelerimizi ve hislerimizi ve netice olarak davranışlarımızı etkisinde bırakır, bundan dolayı de, bu değişimleri yapmak zor olsa gerek. Alt taraftaki teknikler, bununla birlikte depressif fikir, his ve davranışlarımızı yenmemizi sağlayabilir.
1.Günlükbir plan yapmak
İnsanlar depresyonda oldukları süre genel anlamda hiçbir şey yapmak istemezler. Hergün yapacakları şeylere karar vermeyi zor bulabilirler ve netice olarak çok az şey yapmayı başarırlar.
Eğer bu şekilde bir sorununuz var ise, bunun üstesinden, yapmak istediğiniz şeylerin listesini ve sonrasında da, bu tarz şeyleri iyi mi yapacağınız mevzusunda bir plan yaparak bunların üstesinden gelebilirsiniz. İşe, listedeki en kolay şeylerle başlayın ve kendinizden oldukça fazla şey beklemeyin. Listenizdeki şeyleri bayağı geçirin ve yaptığınız şeyleri işaretleyin. Günün sonunda, listenize bakıp başardığınızı şeyleri görebileceksiniz. Fizyolojik ekzersiz ve aktiviteler, ruh halinizi düzeltebilir. Az bir az bir bu tarz şeyleri günlük planınıza koyun. Komşular, dostlar ve akrabalarla görüşmek de yararlı olabilir. Family Bağlantı (Aile Bağları) benzer biçimde kurumlar (bakınız Daha başka nerelerden yardım alabilirim?), size yardım sağlayabilir ve yeniden insanlarla görüşmenizi mevzusunda destek olabilirler.
Kendinizden oldukça fazla şey beklememeyi ihmal etmeyin. Size daha ilkin kolay gelen şeyler şimdi çok zor gelebilir. Olduğunuz yerden başlayın ve iyi olduğunuz zamanki halinize gelene kadar yavaş yavaş kendinizi geliştirin.
2. Başarılar ve yapmaktan hoşlandığınız şeyler
Depresyonda olan kişiler genel anlamda neler başardıklarını ve neleri yapmaktan hoşlandıklarını unuturkar. Pekçok şahıs, genel anlamda bilincinde olduklarından oldukça fazla şeylerle uğraşırlar.
Planınıza, günlük tüm yapacaklarınızı yazdığınız süre, yapmaktan hoşlandığınız şeylerin karşısına H, başardığınızı düşündüğünüz şeylerin karşısına da B harf koyun. Fazla alçak gönüllü olmamaya gayret edin. Depresyon geçirenlerin kendi başarılarını görememe benzer biçimde bir sorunları vardır.Kendinizi devamlı eski halinizle kıyaslamayın, yapmayı başardığınız şeyler için kendinizi övün. Depresyonda olduğunuz süre herşey zor gelebilir, herşeyin dikkate alınması ve ödüllendirilmesi gerekir, o yüzden günlük hayatınıza hoş vakalar koymaya gayret edin. Kendinizi ödüllendirin-faydasını görmüş olacaksınız.
3.Hislerideğiştirmenin ABC'si
Doğum sonrası depresyonu geçiren birisinin moral bozukluğuna sebep olabilecek, bulanık fikirleri vardır. Bu depresyon geçiren hepimiz için geçerlidir.
Son zamanlarda sizi üzüp depresyona sebep olan bir vakası düşünün. Bu vakada üç ayrı kısımı görebilirsiniz.
Vaka
Vaka hakkında sizin düşünceleriniz
Vaka hakkında duygularınız
Bir sürü şahıs yalnız A ve C'nin farkındadırlar. Bir örneğe bakalım.
Düşünün, yapabileceğiniz herşeyi yapmanıza karşın yavrunuz ağlıyor ve bir türlü susmuyor.
Vaka - bebek ağlıyor, susmuyor
Düşünceleriniz - Buna dayanamıyorum. Onu sarsmak isterim. Fena bir anneyim. Bebeğimi hak etmiyorum.
Duygularınız - depresyonda, suçluluk.
Çok depressif! Kendinizi fena hissetmeniz, şaşılacak bir şey değildir! A. B ve C adımlarının bilincinde olmak çok önemlidir. Çünkü bir vaka hakkında düşüncemizi değiştirebiliriz ve bunun sonucunda da, vaka hakkında iyi mi hissettiğimizi değiştirebiliriz.
4.Dengeleme
â€Dengeleme†tecrübe etmek için çok kullanışlı bir tekniktir. Negatif, eleştiren bir düşünceye haiz olduğunuz süre, bu konuyu kendiniz hakkında pozitif yönde bir gerçekle dengeleyin. Mesela:
Fikir: â€Fena bir anneyim.â€, â€sıhhat ziyaretçim, hakkaten iyi olduğumu söylüyor, ve bebek iyi gelişiyor.†gerçeği ile dengelenebilir.
Elbet, bu konuyu söylemek yapmaktan daha kolaydır. Negatif düşündüğünüz süre, bu fikirleri bir tarafa atmak kolay değildir, fakat negatif düşünceyi olumluyla değişiklik yapmak zaman içinde kolaylaşacaktır.
5.Çift sütun tekniği
Size daha başka destek olacak bir teknik de, otomaktikman gelen negatif fikirlerinizi bir sütuna yazmak - ve, herbirinin karşısına, daha dengeleyici pozitif yönde bir fikir yazmaktır.
Mesela,
Otomati negatif fikir
dengeleyici fikir
Herşeyle başa çıkamıyorum - evim karmakarışık,
İyiyim. Evin herzamankinden az bir daha az toplu olması problem değildir.
Bu durumu daha da ileri götürüp vakalarla ilgili bir günlük tutabilirsiniz, his ve düşünceler. Az bir alt taraftaki tabeleya benzeyebilir. Daha dengeli düşünceler sağlamak için, tanımlanan yaklaşımları kullanın. Bahsedilenlere yakın düşünmenin getireceği hatalar mevzusunda dikkatli olun.
Vaka
His ya da fikir
Kafanızdaki fikir
Daha başka dengeli düşünceler
Örnek: Hastanedeki annelerden biri beni görmemezliğe geldi
Fena ve depressif
Benden hoşlanmıyor, aslına bakarsanız benden kimse hoşlanmıyor
Kim bilir dalgındır - ben de benden hoşlanmadığı mevzusunda çok acele yargıya vardım.
6.Ayrıntıları hatırlamaya gayret edin
Araştırmalar bizlere depresyon geçiren bir kimsenin ayrıntıları hatırlayamadığını fakat, â€Esasen hiçbir şey beceremedim bugüne kadar.†benzer biçimde, genel ifadeler kullandığını belirtir. İyi zamanları ve güzel deneyimleri anımsamak için, ayrıntıları anımsamak suretiyle, kendinizi eğitmeye gayret edin. Bir günlük tutmak bu mevzuda destek olabilir. â€Salı günü arkadaşıma yardım ettim.â€, â€Eşim geçen hafta yaptığım işlerden dolayı bana iltifat etti.â€, benzer biçimde, pozitif yönde olayların bir listesini halletmeye gayret edin.
Özetle
Günlük bir plan yapmak, hoşlandığınızı ve başardığınız şeyleri yazmak ve otomatik düşüncelerinizin ve dengeli düşüncelerinizin bir günlüğünü tutmak size depresyonla, ve depresyonun getirmiş olduğu, iç karartıcı düşüncelerle başa çıkmada destek olabilir.
7.Zorsorunları çözmek
Bazan yapmamız ihtiyaç duyulan zor ve karışık işler bizlere fazla gelebilir. Bu vakaları çözerken kullanabileceğimiz bir yaklaşım, vakası tamamlamak için yapmamız gerekenleri basamak basamak tanımlamak, ve sonrada her basamağı tek tek ele almaktır.
Depresyonda olduğunuz süre ufak problemler dahi, çözülmesi zor görünebilir. Eğer, bilhassa zor bir sorunla karşı karşıyaysanız, geçmişte buna benzer bir problemi başarıyla çözdüğünüz bir zamanı hatırlayın ve aynı yöntemi kullanın. Ya da bir arkadaşınıza bu durumda ne yapacağını problem. Tüm çözümleri, size saçma gelenler de dahil, bir kağıda yazın. Mümkün olduğunca yaratıcı olamaya gayret edin. Ne kadar fazla cevap bulursanız, o denli size uygun olanı bulma şansınız olur. Tüm çözümlerle ilgili eksi ve atrıları hesapladıktan sonrasında, size en uygun bulunduğunu düşündüğünüz çözümü seçin.
Doğum sonrası depresyonu (özetlemek gerekirse DSD) doğum yaptıktan sonrasında oluşan bir depresyondur. Depresyon kimi zaman hamilelik esnasında başlar, fakat doğum sonrası depresyonu olarak adlandırılabilmesi için, doğumdan sonrasında da devam etmesi gerekir.
Doğum sonrası depresyonu çok yaygındır ve doğum meydana getiren her yüz hanımdan 10-15'inin buna maruz kalmış olduğu malum bir gerçektir. Bir sürü hanım bu konudaki his ve fikirlerini başkaları ile paylaşmadığından dolayı, gerçek sayı aslına bakarsak bundan daha fazla da olabilir.
Doğum sonrası depresyonu â€normal†depresyondan ne açıdan farklıdır?
DSD'nun emareleri her depresyonla aynıdır. Bu tür şeyler, kendini fena hissetme ve genel anlamda günlük hayatta olan şeylere karşı isteksizliktir. Tek farklılık, bu belirtilerin doğumdan sonraki ilk üç ay içinde ortaya çıkmasıdır. Bazan, bir süre sonra başlamış olan bir doğum sonrası depresyonu yaşamak mümkündür, fakat emareler doğumdan 1 sene kadar sonrasında görülürse, buna büyük bir olasılıkla doğum sonrası depresyonu diyemeyiz.
Bu konudaki iyi haber, her türlü depresyon benzer biçimde doğum sonrası depresyonu da tedaviye pozitif yönde tepki gösterir ve hanımefendilerin büyük bir bölümü tamamen düzelir.
Hanımefendilerin karşılaşabileceği başka doğum sonrası sorunları nedir?
Doğum sonrasında hanımefendilerin karşılaşabileceği, gerginlik yaratacak, iki duygusal vaziyet vardır.
Bebek stresi
Bu çok sık rastlanan bir durumdur ve buna â€bebek stresi†ismi verilir. Bu hafifçe bir depresyondur ve doğumdan sonrasında her on hanımdan sekizinde görülür. Anneler â€bebek stresi†yaşarken, çok duygusal olurlar ve sebepsiz yere ağlarlar. Yeni anneler bununla birlikte çok endişeli, gerilmiş ve bitkin olurlar ve uyumakta güçlük çekerler.
Doktorlar, doğum esnasında hormon seviyesindeki birdenbire değişikliklerin â€bebek stresine†sebep bulunduğunu düşünmekteler, fakat, buna sebep, doğum travması ve yeni bir bebeğin getirmiş olduğu zorluklar benzer biçimde, daha değişik sebepler de olabilir. Doğum sonrası, toparlanmak için dinlenmeye en fazla gereksinim duyduğunuz fakat, bir türlü dinlenmeye vaktinizin olmadığı bir zamandır!
Bu stres bir iki gün sürer ve geldiği kadar da acele yok olur. Bu stres, uzun süre devam etmezse ya da daha da kötüleşmezse, (bu durumda doğum sonrası depresyonu olarak adlandırılır) endişelenecek bir vaziyet değildir.
Doğum Psikozu
Doğum sonrasında hanımefendilerin karşılaştıkları sorunlardan ikincisi epey az yaygındır. Buna doğum ya da doğum sonrası psikozu denir. Bu her bin yeni anneden birinde görülen, doğum sonrası depresyonundan daha disiplinli bir durumdur. Problemler genel anlamda doğumdan sonraki iki hafta içinde, disiplinli ruh hali ve davranış bozuklukları şeklinde, birden ortaya çıkar. Doğum sonrası psikozu geçiren hanımlar, oldukça fazla gerilmiş olurlar, kafaları çok karışıktır, ve genel anlamda kendileri ve/ya da bebekleri ile ilgili çok hastalık veren inanışları vardır.
Bu hanımefendilerin bir uzman psikologa gitmeleri ve hemen doktorlarından yardım istemeleri gereklidir. Genel tedavi ilaçla tedavi şeklindedir ve bir anne ve bebek unitesinde kısa süre kalmayı gerektirir. Ihmal etmeyin doğum sonrası psikozu, yeni bir anne ve ailesi için ürkütücü bir vaziyet olmasına karşın, bu tedavi çok etkilidir ve pek çok hasta tamamen iyileşir.
Doğum sonrası depresyonunun emareleri nedir?
Hanımlar, pek çok alt tarafta belirtilmiş olan, pek çok emare tanımlamışlardır. Bu emareler, yeni bir bebeğin çokça bakıma ve özene gereksinim duyduğu bir sırada, size oldukça fazla gelebilir.
Aşağıda bahsettiğim, doğum sonrası depresyonu geçirdiğiniz süre ortaya gelebilecek belirtilerden bazılarıdır.
His ve düşünceler
mutsuz hissetme, mutsuzluk, çaresizlik
Fazlaca ağlamak ya da ağlayamamak
Kendini değersiz hissetme
Ruh halinin sıkça değişmesi
Suçluluk sezmek
İlginin azalması
Mutluluk/eğlencenin azalması
Gerilmiş ya da ürkü olmak ve endişelenmek
Ters ve kızgın sezmek
Bebeğinize duymak istediğiniz duyguları hissedememek
Vücutta oluşan ve fizyolojik olan emareler
Enerjinin azalması ve çok fazla yogunluk
Uyku bozukluğu
Genel yavaşlama ya da
Yerinde duramama, gerilmiş ve rahatlayamama
Cinsel ilişkiden soğuma
İştahda değişimler - oldukça fazla ya da çok az yiyecek yiyecek
Düşünceler - insanoğlu depresyona girdikleri süre, negatif düşünme ve hüzünlü olma mevzusunda uzmanlaşırlar.
kendi kendini eleştirmek - â€Anne olarak hiçbir işe yaramıyorum.â€, â€Çok fena görünüyorum.
Endişelenmek - â€Bebek yeterince beslenemiyor.â€
Birdenbire sonuçlara varmak - â€Herşey bana ait suçum.â€
Herşeyin en kötüsünü beklemek - â€Herşey yanlış gidecek - hiçbirşey düzelmeyecek, hep yanlış gidecek.â€
Umutsuzluğa tutulmak - â€Bu işin sonu yok. Bazan bensiz herşey daha iyi olurdu diye düşünüyorum.â€
Başkaları hakkında düşünceler - â€Hepimiz başarıyor. Ben kimsenin umurunda değilim.â€
Ve tüm dünya - â€Bir çocuk yetiştirmek için ne korkulu bir yer......â€
Düşünme - depresyon düşünmeyi daha değişik şekillerde de etkisinde bırakır.
Konsantrasyon bozukluğu
Kara verememek
Karışık, net olmayan düşünceler
Davranışlar
İnsanlardan uzaklaşma ve evden dışarı çıkmama
Evvelde yapmaktan zevk aldığınız şeyleri yapmama
Günlük yaşamın gerektirdiği görevleri yapmama - ya da gereğinden fazla yapma
Karar vermeyi erteleme
Münakaşa, bağırma, kontrolü yitirme
Eğer, yukarıdaki kutulardan birkaçını işaretlediyseniz, ve son iki haftadır ya da daha uzun süredir bu şekilde hissetti iseniz, bir tür depresyon yaşıyorsunuz anlamına gelir. Eğer, bu vaziyet doğum yaptıktan sonrasında bir çok hafta ya da ay içinde ortaya çıktıysa, doğum sonrası depresyonu yaşıyor olmanız büyük olasılıktır.
Yardım istemeli miyim?
Eğer, doğum sonrası depresyonu yaşıyorsanız, bu konuyu anlamanız ve yardım istemeniz önemlidir.
İnsanlar genel anlamda doğum sonrası depresyonunu anlamakta güçlük çekerler.Bu çok büyük değişikliklerin olduğu bir zamanda ortaya çıkar, ve yeni anne olanlar neyin düzgüsel bulunduğunu ya da ne beklemeleri icap ettiğini bilemezler. Problem yavaş yavaş büyüyebilir ve genel anlamda anneler doğum sonrası depresyonunu yaşadıklarını anlamakta güçlük çekip, probleminin kendi eksikliklerinden landığını düşünebilirler.
Bununla beraber, doğum sonrası depresyonu yaşayan hanımefendilerin pek çok, bu durumdan utanırlar ve emareleri başkalarından saklamaya çalışırlar.
Doğum sonrası depresyonu yaşadığınızı ne kadar erken anlarsanız o denli iyi olur, çünkü tedavi sistemleri,metotları etkilidir ve kendinize yardım etme çareleri vardır.
Doğum sonrası depresyonunun çok yaygın bulunduğunu ve her beş hanımdan birisini etkilediğini ihmal etmeyin. O yüzden lütfen, aile doktorunuzdan, doktorunuzdan ya da sıhhat ziyaretçinizden yardım isteyin.
Doğum sonrası depresyonu mevzusunda en fazla riske kimler maruz kalır?
Doğum meydana getiren hepimiz doğum sonrası depresyonu yaşayabilir. Fakat, bir takım durumlarda daha çok riske maruz kalabilirsiniz. Bunlara alt taraftaki durumlar dahildir:
Eğer kısa süre önce depresyon yaşadıysanız
Eğer doğum yapmak size çok zor geldi ise ya da sizin için çok travmatik geçtiyse
Eğer ilişkinizde problem yaşıyorsanız
Eğer hayatınızda daha başka zorluklar var ise
Eğer size destek olabilecek aile ve arkadaşlardan ayrı kalmışsanız ya da çevrenizden izole edilmişseniz
Eğer kendi anneniz size destek olmak suretiyle yanınızda değilse
Fakat, bu sorunlarla karşılaşan hepimiz doğum sonrası depresyonu yaşayacaktır demek değildir.
Doğum sonrası depresyonuna neler sebep olur?
Bir bebek sahibi olmak büyük bir değişikliktir. Yeni anneler, biyolojik, fizyolojik, duygusal ve toplumsal değişimler yaşarlar. Doğum sonrası depresyonunun tüm bunların karışımından ortaya çıkmış olduğu düşünülmektedir. Bundan daha değişik gerginlikler yaşanıyorsa, bu tür şeyler da doğum sonrası depresyonuna katkıda bulunmaktadır.
Biyolojik değişimler
Doğum bununla beraber hormonal değişimler de getirir. Doğum sonrası depresyonu buna bağlı olabilir.Bu olayın bir parçası olabilir fakat, kanıtlat yalnız hormonal değişikliklerin doğum sonrası depresyonuna sebep olmadığını göstermiştir. Kişiye hususi ve toplumsal vakalar da önemlidir.
Fakat, bu durumda sakinleştiriciler ya da daha başka ilaçlar etkili olabilir. Bu durumda doktorunuza danışın.
Fizyolojik değişimler
Bir tek doğum çok yorucu olabilir, ve bazan fizyolojik sorunlara sebep olabilir; mesela, sezeryan sonrası ameliyat ağrıları-sancıları benzer biçimde. Bu durumu atlatmak herzaman kolay değildir. Bir sürü gereksinimi olan bir bebeğe bakmak, dinlenmenize engel olabilir, yeterince uyku uyuyamadığınızı fark edebilirsiniz. Eğer, daha büyük çocuklarınız var ise, onlar da bebeğe tepki gösterip daha çok dikkatinizi çekmeye çalışabilirler. Bu da sizi daha da yorabilir.
Kim bilir, iştahınız yerinde değildir ve yeterince beslenemiyorsunuzdur. Tüm bunlarla, fizyolojik olarak zayıf düşmek çok naüreldir.
Bir sürü hanım doğumdan sonrasında kendilerine güvenlerini kaybedebilirler ve vücutları değişmiş olduğu ve kendilerine bakmaya vakitleri olamadığı için, daha az çekici olduklarını düşünebilirler. Bununla beraber, doğum sonrası depresyonu geçiren hanımefendilerin pek çok, depresyonlarından dolayı hissettikleri zayıflık hissini kapatmak için, kendilerinin ve bebeklerinin görünüşlerine çok ehemmiyet de verebilirler. Kendinizi iyi hissetmediğiniz süre, iyi görünmek ve gülümsemek de fizyolojik olarak çok yorucu olabilir!
Duygusal değişimler
Hanımlar, bebekleri doğduğu süre, genel anlamda hissetmeyi umdukları şeyleri hissetmezler. Bebeklerini ilk kucaklarına aldıkları süre, hanımefendilerin büyük bir bölümü, büyük bir â€annelik sevgisi†hissetmezler. Bir takım anneler bebeklerini ilk görüşte severler, fakat bazıları da daha sonradan bebeklerini sevmeyi öğrenirler.
Burada en mühim nokta, eğer doğum beklentilerinizi karşılamıyorsa çok hayal kırıklığına uğramamaktır. Ve doğrudur, pek çok hanım doğumdan sonrasında daha da duygusallaşır, bundan dolayı de vakalar ters gittiğinde normalde gösterecekleri duygusallık da fazla olacaktır.
Toplumsal değişimler
Bebek sahibi olmak pek çok şeyi değiştirebilir. Yeni bir canlının talepleri, toplumsal faaliyetlerinizi zor duruma sokabilir. Yeni bir bebek sahibi olmak bununla birlikte anne-babaların ilişkilerine, bir çift olarak birlikte zaman geçirmelerine engel olabilir.
Geriye kalan aileler anne-babalarına yakın oturmadığından dolayı, yeni anneler, çevrelerinde onlara destek olabilecek çok fazla şahıs bulamayabilir ve kendilerini yalnız hissedebilirler. Bilhassa kendi annelerinin desteğini göremeyenler bu şartları zor bulabilirler. Hatta çevresinde aile ve arkadaşları olanlar dahi bazan belirgin yardımları istemekte zorlanabilirler.
Gazeteler, magazinler ve tv, bizlere anne olmayı mükemmel bir şeymiş benzer biçimde gösterirler, fakat zorluklarından pek bahsetmezler. Medyadan ve başkalarından annelikle ilgili duydukları şeyler sonucunda, hanımlar anneliğin â€harika†bir süre bulunduğunu düşünürler. Her insanın tabii yollardan doğum yaptığını, ve hemencecik ve rahatlıkla anne bulunduğunu düşünürler. Bu da yardım istemeyi zorlaştırabilir.
Fakat, bu annelikle ilgili mitler, pek çok insan için gerçeklerden çok uzaktır. Doğum yapmak çok stresli olabilir ve anne olmak da, hayatta öğrendiğimiz her yeni rol benzer biçimde, öğrenmemiz ihtiyaç duyulan bir roldür.
Şimdiki zamanda, kadınlardan, geçmişteki annelerden, beklendiğinden daha şey beklenir. Hanımlar işe gitmeye alışık olduğundan evde yalnız kaldığında yalnızlık hissedebilir ve meslektaşları ile olmayı özleyebilirler. Fakat, işe dönmeye karar verirlerse, iş ve anneliği yürütmenin çok zor bulunduğunu düşünebilirler.
Hayatta başka zorluklar
Hayatta, kısa süre önce ya da o anda, zorluklar yaşayan kişilerin, doğumdan sonrasında doğum sonrası depresyonu geçirmeye daha yatkın olduklarını biliyoruz. Mesela: kısa süre önce az yapmak, kendi annenizi yitirmek, maddi problemler, ev sorunları benzer biçimde. Netice olarak, strese sebep olan en büyük etken değişikliktir, ve hayatınızı bir bebek kadar değiştiren başka bir şey daha olması imkansız.
Neler destek olabilir?
Ihmal etmeyin, devamlı yardım istemek mümkündür - ve aynı zamanda kendinize destek olmak için atabileceğiniz adımlar vardır.
İlk adımlar
Birşeylerin yanlış gittiğini kabul edin
Eşinizle ve/ya da arkadaşınızla ya da akrabanızla ne hissetiğiniz hakkında konuşun
Ihmal etmeyin İYİLEŞECEKSİNİZ
Doktorunuzla ya da sıhhat ziyaretçinizle konuşun
.....Ve sonrasında
Gördüğümüz benzer biçimde, doğum sonrası depresyonunun pek çok sebebi olabilir, ve bununla birlikte bir sürü değişik tedavileri de olabilir.
İlaçlar destek olabilir mi?
Depresyon ilaçları hakikaten de destek olabilir, fakat bebeğinizi emzirirken ilaç alamayabilirsiniz. Bu mevzuda doktorunuza danışın. Bu ilaçlar, bilhassa depresyondan lanan, iştah kesilmesi, uykusuzluk, halsizlik benzer biçimde fizyolojik emareleri yok etmede yararlı olabilirler.
Eğer, doktorunuz size depresyon ilaçları yazarsa, ilaçların tesirini göstermesinin iki hafta kadar süre aldığını ihmal etmeyin. Bu ilaçların normalde bağımlılık yapmadığına inanılmakla beraber, her ilaçda olduğu benzer biçimde birden kesmemek gerekir. Reçetede belirtilmiş miktarın tamamını alabilmek önemlidir, bu da genel anlamda altı ay kadardır. Eğer, doktorunuz ilaçların size yararı olacağını düşünüyorsa, sizinle görüşürken, bu konuların hepsini sizinle konuşacaktır.
İlaçların yan tesiri olacak mı?
Bir takım kişiler, ağız kuruluğu ya da bitkinlik benzer biçimde yan etkisinde bırakır yaşayabilirler, fakat, bu emareler bir çok hafta içinde kaybolur. Emareler kaybolana kadar, bol miktarda su içmek ve şeker emmek yararlı olabilir. Bu yan etkisinde bırakır çok hoş olmamasına karşın, sonuçta göreceğiniz faydaya kıymet olacaktır. Bilhassa depresyon ilacı alabilmek , konuşma tedavisi benzer biçimde,başka tedavilere pozitif yönde şekilde destek olabilir. Doktorunuz bu konuyu sizinle tartışacaktır.
Terapi hakkında ne söylenebilir?
Araştırmalar, doğum sonrası depreyonunda, konuşarak tedavinin çok etkili bulunduğunu göstermiştir. Sıhhat ziyaretçiniz, kim bilir bu mevzuda eğitilmiş olan, bu mevzuda konuşmanızın en yararlı olacağı kimsedir. Ya da doktorunuz, sizi mahalle doktorunuza yakın bir mekanda bir konuşarak tedavi uzmanına ya da psiko terapi uzmanınaveya toplumsal ruhsal hemşiresine sevk edebilir. Konuşarak tedavi uzmanınız, sizinle geçmişinizde, sizi rahatsız eden ve şimdiki durumla ilişkisi olan vakalar hakkında konuşabileceği benzer biçimde, iyi mi hissettiğiniz ve neler düşündüğünüzle ilgili de konuşabilir.
Kendi kendime iyi mi destek olabilirim?
Size kendinizi daha iyi hissettirebilecek bir takım ergonomik adımlar vardır.
Duygularınızla ilgili konuşmak önemlidir. Eşinizle konuşmak zor gelebilir, fakat duygularınızı devamlı kendinize muhafaza edersiniz, eşiniz de kendini soyutlanmış hissedebilir. Bu, bilhassa cisel ilişkiden soğuduysanız doğru olur, bu da depresyon geçiren kişilerin çoğunda görülür.
Her gün, tüm gün süresince yalnız kalmamaya gayret edin. Arkadaşlarınızı ve başka anneleri görmeye itina gösterin. Sıhhat ziyaretçiniz, size çevrenizdeki mahalli guruplar ve başka hanımlarla nerelerde karşılaşabileceğiniz hakkında bilgi verebilir. Bazan çok yararlı olabilecek yardım guruplarıyla karşılaşabilirsiniz. Bununla beraber ergonomik ve duygusal mevzularda yardım sağlayabilecek gönüllü kurumlar da vardır (adresler için bu kitapcığın sonuna bakınız).
Size teklif edilen her türlü ergonomik yardımı kabul edin. Yardım isterken utanmayın ya da kabul ederken suçluluk hissetmeyin. Ağır depresyon geçiren hanımefendilerin, bir takım ev işleri ya da çocuk bakımı mevzusunda yardım almaya hakları olabilir.
Muhteşem evkadını olmaya çabalamayın. Evin muhteşem şekilde derli toplu olup olmadığı mühim değildir. Yapmanız ihtiyaç duyulan işleri en üye indirmeye gayret edin.
Mümkün olduğunca çok dinlenin, çünkü yorgunluğun depresyonu arttırdığı düşünülmektedir.
İyi beslenin.
Kendinize süre ayırın. Bu tamamen hayalci gelebilir, ama uzun bir banyo, bir yürüyüş, ya da yarım saatliğine bir magazin okumak dahi dinlenmenizi sağlayabilir.
Ekzersiz bilhassa yararlı olabilir.
Daha başka ne yapabilirim?
Depresyon, düşüncelerimizi ve hislerimizi ve netice olarak davranışlarımızı etkisinde bırakır, bundan dolayı de, bu değişimleri yapmak zor olsa gerek. Alt taraftaki teknikler, bununla birlikte depressif fikir, his ve davranışlarımızı yenmemizi sağlayabilir.
1.Günlükbir plan yapmak
İnsanlar depresyonda oldukları süre genel anlamda hiçbir şey yapmak istemezler. Hergün yapacakları şeylere karar vermeyi zor bulabilirler ve netice olarak çok az şey yapmayı başarırlar.
Eğer bu şekilde bir sorununuz var ise, bunun üstesinden, yapmak istediğiniz şeylerin listesini ve sonrasında da, bu tarz şeyleri iyi mi yapacağınız mevzusunda bir plan yaparak bunların üstesinden gelebilirsiniz. İşe, listedeki en kolay şeylerle başlayın ve kendinizden oldukça fazla şey beklemeyin. Listenizdeki şeyleri bayağı geçirin ve yaptığınız şeyleri işaretleyin. Günün sonunda, listenize bakıp başardığınızı şeyleri görebileceksiniz. Fizyolojik ekzersiz ve aktiviteler, ruh halinizi düzeltebilir. Az bir az bir bu tarz şeyleri günlük planınıza koyun. Komşular, dostlar ve akrabalarla görüşmek de yararlı olabilir. Family Bağlantı (Aile Bağları) benzer biçimde kurumlar (bakınız Daha başka nerelerden yardım alabilirim?), size yardım sağlayabilir ve yeniden insanlarla görüşmenizi mevzusunda destek olabilirler.
Kendinizden oldukça fazla şey beklememeyi ihmal etmeyin. Size daha ilkin kolay gelen şeyler şimdi çok zor gelebilir. Olduğunuz yerden başlayın ve iyi olduğunuz zamanki halinize gelene kadar yavaş yavaş kendinizi geliştirin.
2. Başarılar ve yapmaktan hoşlandığınız şeyler
Depresyonda olan kişiler genel anlamda neler başardıklarını ve neleri yapmaktan hoşlandıklarını unuturkar. Pekçok şahıs, genel anlamda bilincinde olduklarından oldukça fazla şeylerle uğraşırlar.
Planınıza, günlük tüm yapacaklarınızı yazdığınız süre, yapmaktan hoşlandığınız şeylerin karşısına H, başardığınızı düşündüğünüz şeylerin karşısına da B harf koyun. Fazla alçak gönüllü olmamaya gayret edin. Depresyon geçirenlerin kendi başarılarını görememe benzer biçimde bir sorunları vardır.Kendinizi devamlı eski halinizle kıyaslamayın, yapmayı başardığınız şeyler için kendinizi övün. Depresyonda olduğunuz süre herşey zor gelebilir, herşeyin dikkate alınması ve ödüllendirilmesi gerekir, o yüzden günlük hayatınıza hoş vakalar koymaya gayret edin. Kendinizi ödüllendirin-faydasını görmüş olacaksınız.
3.Hislerideğiştirmenin ABC'si
Doğum sonrası depresyonu geçiren birisinin moral bozukluğuna sebep olabilecek, bulanık fikirleri vardır. Bu depresyon geçiren hepimiz için geçerlidir.
Son zamanlarda sizi üzüp depresyona sebep olan bir vakası düşünün. Bu vakada üç ayrı kısımı görebilirsiniz.
Vaka
Vaka hakkında sizin düşünceleriniz
Vaka hakkında duygularınız
Bir sürü şahıs yalnız A ve C'nin farkındadırlar. Bir örneğe bakalım.
Düşünün, yapabileceğiniz herşeyi yapmanıza karşın yavrunuz ağlıyor ve bir türlü susmuyor.
Vaka - bebek ağlıyor, susmuyor
Düşünceleriniz - Buna dayanamıyorum. Onu sarsmak isterim. Fena bir anneyim. Bebeğimi hak etmiyorum.
Duygularınız - depresyonda, suçluluk.
Çok depressif! Kendinizi fena hissetmeniz, şaşılacak bir şey değildir! A. B ve C adımlarının bilincinde olmak çok önemlidir. Çünkü bir vaka hakkında düşüncemizi değiştirebiliriz ve bunun sonucunda da, vaka hakkında iyi mi hissettiğimizi değiştirebiliriz.
4.Dengeleme
â€Dengeleme†tecrübe etmek için çok kullanışlı bir tekniktir. Negatif, eleştiren bir düşünceye haiz olduğunuz süre, bu konuyu kendiniz hakkında pozitif yönde bir gerçekle dengeleyin. Mesela:
Fikir: â€Fena bir anneyim.â€, â€sıhhat ziyaretçim, hakkaten iyi olduğumu söylüyor, ve bebek iyi gelişiyor.†gerçeği ile dengelenebilir.
Elbet, bu konuyu söylemek yapmaktan daha kolaydır. Negatif düşündüğünüz süre, bu fikirleri bir tarafa atmak kolay değildir, fakat negatif düşünceyi olumluyla değişiklik yapmak zaman içinde kolaylaşacaktır.
5.Çift sütun tekniği
Size daha başka destek olacak bir teknik de, otomaktikman gelen negatif fikirlerinizi bir sütuna yazmak - ve, herbirinin karşısına, daha dengeleyici pozitif yönde bir fikir yazmaktır.
Mesela,
Otomati negatif fikir
dengeleyici fikir
Herşeyle başa çıkamıyorum - evim karmakarışık,
İyiyim. Evin herzamankinden az bir daha az toplu olması problem değildir.
Bu durumu daha da ileri götürüp vakalarla ilgili bir günlük tutabilirsiniz, his ve düşünceler. Az bir alt taraftaki tabeleya benzeyebilir. Daha dengeli düşünceler sağlamak için, tanımlanan yaklaşımları kullanın. Bahsedilenlere yakın düşünmenin getireceği hatalar mevzusunda dikkatli olun.
Vaka
His ya da fikir
Kafanızdaki fikir
Daha başka dengeli düşünceler
Örnek: Hastanedeki annelerden biri beni görmemezliğe geldi
Fena ve depressif
Benden hoşlanmıyor, aslına bakarsanız benden kimse hoşlanmıyor
Kim bilir dalgındır - ben de benden hoşlanmadığı mevzusunda çok acele yargıya vardım.
6.Ayrıntıları hatırlamaya gayret edin
Araştırmalar bizlere depresyon geçiren bir kimsenin ayrıntıları hatırlayamadığını fakat, â€Esasen hiçbir şey beceremedim bugüne kadar.†benzer biçimde, genel ifadeler kullandığını belirtir. İyi zamanları ve güzel deneyimleri anımsamak için, ayrıntıları anımsamak suretiyle, kendinizi eğitmeye gayret edin. Bir günlük tutmak bu mevzuda destek olabilir. â€Salı günü arkadaşıma yardım ettim.â€, â€Eşim geçen hafta yaptığım işlerden dolayı bana iltifat etti.â€, benzer biçimde, pozitif yönde olayların bir listesini halletmeye gayret edin.
Özetle
Günlük bir plan yapmak, hoşlandığınızı ve başardığınız şeyleri yazmak ve otomatik düşüncelerinizin ve dengeli düşüncelerinizin bir günlüğünü tutmak size depresyonla, ve depresyonun getirmiş olduğu, iç karartıcı düşüncelerle başa çıkmada destek olabilir.
7.Zorsorunları çözmek
Bazan yapmamız ihtiyaç duyulan zor ve karışık işler bizlere fazla gelebilir. Bu vakaları çözerken kullanabileceğimiz bir yaklaşım, vakası tamamlamak için yapmamız gerekenleri basamak basamak tanımlamak, ve sonrada her basamağı tek tek ele almaktır.
Depresyonda olduğunuz süre ufak problemler dahi, çözülmesi zor görünebilir. Eğer, bilhassa zor bir sorunla karşı karşıyaysanız, geçmişte buna benzer bir problemi başarıyla çözdüğünüz bir zamanı hatırlayın ve aynı yöntemi kullanın. Ya da bir arkadaşınıza bu durumda ne yapacağını problem. Tüm çözümleri, size saçma gelenler de dahil, bir kağıda yazın. Mümkün olduğunca yaratıcı olamaya gayret edin. Ne kadar fazla cevap bulursanız, o denli size uygun olanı bulma şansınız olur. Tüm çözümlerle ilgili eksi ve atrıları hesapladıktan sonrasında, size en uygun bulunduğunu düşündüğünüz çözümü seçin.
Post Partum Depresyon
Hanımlarda doğum sonrası depresyon geçirme oranı %10-15 dolayındadır. Emareler genel anlamda doğumdan sonrasında ilk 6 ayda ortaya çıkar. Hastalar çoğunlukla yoğun üzüntü hissetme, sık ağlama, uykusuzluk, gerginlik ve acele sinirlenmeden şikayetçidir. Doğum sonrası depresyonun niçin ortaya çıkmış olduğu tam bilinememektedir. Bilhassa ilk kez annne olan hanımlarda yaşam şekli tamamiyle değişmekte, sorumluluklar artmakta kişinin kendisine ayırdığı süre azalmaktadır. Bilhassa bebeğin ilk yılı anne için çok zor geçer. Geceleri sık sık uykudan uyanıp bebeği beslemek gerekir. Bebeğin gereksinimlerini ifade demiyor oluşu tecrübesiz annenin işini daha da zorlaştırmaktadır. Bir de doğum sonrası hormon seviyelerinde birdenbire değişme olması depresyonun ortaya çıkışını kolaylaştırmaktadır. Önceleri geçirilmiş depresyon öyküsünün olması gene daha önceki doğumları takiben depresyon geçirmiş olmak depresyon riskini artırmaktadır. Anneler bu zamanda bebeklerine zararı dokunan olabileceği düşüncesi ile ilaç alabilmek istemeyebilirler. Fakat bu zamanda kar zarar hesabını iyi yapmak gerekir. Depresyondaki annelerin bebeklerinde uyku bozukluklarının sık görüldüğü bu bebeklerin başka bebeklere nazaran daha çok huzursuz oldukları ve kendilerini güvende hissetmedikleri, zihin gelişimlerinin de daha yavaş olduğu öne sürülmektedir. Gene eşler arasındaki ilişki de bu durumdan negatif olarak etkilenmektedir. Her hastaya ilaç tedavisi uygulanacak diye bir kaide yoktur. Hastanın şartları değerlendirilir gerekirse başka tedavi sistemleri,metotları gündeme gelebilir.
Yeni doğum meydana getiren hanımefendilerin 2/3'ü üzüntü ve gerginlik ile seyreden "baby blues" periyodunu geçirir. Annede birden hıçkırarak ağlama, acele sinirlenme, gerginlik, huzursuzluk benzer biçimde emareler olur. Bu dönem genel anlamda doğumdan iki üç gün sonrasında ortaya çıkar ve en fazla 1 hafta içinde kendiliğinden düzelir. Birdenbire hormon değişimi sebebiyle olduğu düşünülmektedir ve tedavi gerektirmez.
Hanımlarda doğum sonrası depresyon geçirme oranı %10-15 dolayındadır. Emareler genel anlamda doğumdan sonrasında ilk 6 ayda ortaya çıkar. Hastalar çoğunlukla yoğun üzüntü hissetme, sık ağlama, uykusuzluk, gerginlik ve acele sinirlenmeden şikayetçidir. Doğum sonrası depresyonun niçin ortaya çıkmış olduğu tam bilinememektedir. Bilhassa ilk kez annne olan hanımlarda yaşam şekli tamamiyle değişmekte, sorumluluklar artmakta kişinin kendisine ayırdığı süre azalmaktadır. Bilhassa bebeğin ilk yılı anne için çok zor geçer. Geceleri sık sık uykudan uyanıp bebeği beslemek gerekir. Bebeğin gereksinimlerini ifade demiyor oluşu tecrübesiz annenin işini daha da zorlaştırmaktadır. Bir de doğum sonrası hormon seviyelerinde birdenbire değişme olması depresyonun ortaya çıkışını kolaylaştırmaktadır. Önceleri geçirilmiş depresyon öyküsünün olması gene daha önceki doğumları takiben depresyon geçirmiş olmak depresyon riskini artırmaktadır. Anneler bu zamanda bebeklerine zararı dokunan olabileceği düşüncesi ile ilaç alabilmek istemeyebilirler. Fakat bu zamanda kar zarar hesabını iyi yapmak gerekir. Depresyondaki annelerin bebeklerinde uyku bozukluklarının sık görüldüğü bu bebeklerin başka bebeklere nazaran daha çok huzursuz oldukları ve kendilerini güvende hissetmedikleri, zihin gelişimlerinin de daha yavaş olduğu öne sürülmektedir. Gene eşler arasındaki ilişki de bu durumdan negatif olarak etkilenmektedir. Her hastaya ilaç tedavisi uygulanacak diye bir kaide yoktur. Hastanın şartları değerlendirilir gerekirse başka tedavi sistemleri,metotları gündeme gelebilir.
Yeni doğum meydana getiren hanımefendilerin 2/3'ü üzüntü ve gerginlik ile seyreden "baby blues" periyodunu geçirir. Annede birden hıçkırarak ağlama, acele sinirlenme, gerginlik, huzursuzluk benzer biçimde emareler olur. Bu dönem genel anlamda doğumdan iki üç gün sonrasında ortaya çıkar ve en fazla 1 hafta içinde kendiliğinden düzelir. Birdenbire hormon değişimi sebebiyle olduğu düşünülmektedir ve tedavi gerektirmez.
Yazar: Uzm. Dr. Sibel Mercan
Doğum sonrası depresyonun sebebi; kocalar
Hanımefendilerin doğum sonrası depresyon yaşamaları, eşlerinden fizyolojik ya da duygusal olarak fena işlem görmelerinden lanıyor.
Avustralya'nın Victoria eyaletindeki Murdoch Çocuk Araştırma Enstitüsü'nden Hannah Woolhouse, araştırma bulgularının sıhhat uzmanları için mühim bir ileti bulunduğunu, bu şekilde vakalarda daha dikkat olmaları uyarısında bulunarak, ''Eğer doğum sonrası depresyon yaşayan hanımlarla çalışıyorlarsa, eşin sertlik göstermesinin buna katkısı olabileceğini göz önünde bulundurmalılar'' dedi.
Woolhouse, sertlik gösteren eşin tedavi edilmesi, bu şekilde çiftler için danışmanlık ya da sertlik gören hanımefendilerin sığınma evlerine gönderilmesinin soruna cevap olabileceğini söylemiş oldu.
Söz mevzusu araştırma ilk kez anne olan 1305 hanım üstünde yapılmış oldu. Woolhouse ve ekibi, 210 kadının, şu demek oluyor ki yüzde 16'sının, doğumdan sonraki 12 ayda depresyona girdiğini gözlemledi. Araştırma ekibi, depresyon emaresi gösteren hanımefendilerin ortalama yüzde 40'ının eşlerinden sertlik gördüğünü bildirdiğini kaydetti.
Uzmanlar bununla birlikte yaş ve işsizlik benzer biçimde depresyon sebeplerinin yanı sıra, duygusal şiddete maruz kalan hanımefendilerin, asla duygusal sertlik yaşamayan bayanlara nazaran 3 kat daha çok doğum sonrası depresyona girme riskleri bulunmuş olduğu belirtti.
Fizyolojik sertlik gören yeni annelerin depresyona girme riskinin ise 4 kat daha çok olduğu kaydedildi.
Araştırma ''BJOG'' dergisinde yayımlandı.
Hanımefendilerin doğum sonrası depresyon yaşamaları, eşlerinden fizyolojik ya da duygusal olarak fena işlem görmelerinden lanıyor.
Avustralya'nın Victoria eyaletindeki Murdoch Çocuk Araştırma Enstitüsü'nden Hannah Woolhouse, araştırma bulgularının sıhhat uzmanları için mühim bir ileti bulunduğunu, bu şekilde vakalarda daha dikkat olmaları uyarısında bulunarak, ''Eğer doğum sonrası depresyon yaşayan hanımlarla çalışıyorlarsa, eşin sertlik göstermesinin buna katkısı olabileceğini göz önünde bulundurmalılar'' dedi.
Woolhouse, sertlik gösteren eşin tedavi edilmesi, bu şekilde çiftler için danışmanlık ya da sertlik gören hanımefendilerin sığınma evlerine gönderilmesinin soruna cevap olabileceğini söylemiş oldu.
Söz mevzusu araştırma ilk kez anne olan 1305 hanım üstünde yapılmış oldu. Woolhouse ve ekibi, 210 kadının, şu demek oluyor ki yüzde 16'sının, doğumdan sonraki 12 ayda depresyona girdiğini gözlemledi. Araştırma ekibi, depresyon emaresi gösteren hanımefendilerin ortalama yüzde 40'ının eşlerinden sertlik gördüğünü bildirdiğini kaydetti.
Uzmanlar bununla birlikte yaş ve işsizlik benzer biçimde depresyon sebeplerinin yanı sıra, duygusal şiddete maruz kalan hanımefendilerin, asla duygusal sertlik yaşamayan bayanlara nazaran 3 kat daha çok doğum sonrası depresyona girme riskleri bulunmuş olduğu belirtti.
Fizyolojik sertlik gören yeni annelerin depresyona girme riskinin ise 4 kat daha çok olduğu kaydedildi.
Araştırma ''BJOG'' dergisinde yayımlandı.
Depresyon Nedir?
Melankoli ve Klinik Depresyon
Unutkanlık ve depresyon nedir?
Kaynak:msxlabs.org
YORUMLAR