Ünlü Türk hekim, cerrah, eczacı Sabuncuoğlu Şerafeddin neler yapmıştır? Sabuncuoğlu Şerafeddin’in çalışmaları, bilime yaptığı katkıları hakk...
Ünlü Türk hekim, cerrah, eczacı Sabuncuoğlu Şerafeddin neler yapmıştır? Sabuncuoğlu Şerafeddin’in çalışmaları, bilime yaptığı katkıları hakkında bilgi.
SABUNCUOĞLU ŞERAFEDDİN
1386 – 1468 (?)
AMASYA – AMASYA
HEKİM – CERRAH – ECZACI – BOTANİKÇİ
1386 yılında Amasya’da dünyaya gelmiştir. Ünlü bir hekim ailesine mensup olup Çelebi Sultan Mehmed’in hekimbaşısı Sabuncuoğlu Mevlana el-Hâc İlyas Çelebi Bey’in torunudur. Amasya Darüşşifa’sında öğrenim görmüş, aynı zamanda usta-çırak ilişkisi içinde hekimlik ve cerrahlık mesleğini edinmiştir. Uzun yıllar hekimlik yaptığı Amasya Darüşşifa’sında sonradan başhekim olmuştur. Muhtemelen bu hastanede Burhâneddin Ahmed en-Nahcuvâni’den eğitim almıştır. Candaroğlu İsfendiyar Bey zamanında bir süre Kastamonu’da çalışmalarına devam etmiştir. Meşhur eseri Cerrâhiyyetü’l Hâniyyey İstanbul’a giderek Fâtih Sultan Mehmed’e sunmuştur. Son eseri olan Mücerrebnâmeyi 1468 yılında tamamlamıştır. Tahminlere göre bu eseri yazdıktan kısa bir süre sonra vefat etmiştir.
Amasya’da yaşamış olması ve eserlerini o günün bilim dili olan Arapça yerine Türkçe yazması Sabuncuoğlu’nun Osmanlı bilim dünyasında yeterince tanınmasına engel olsa da hekimliği ve cerrahlığıyla dönemine damga vurmuş bilim adamlarındandır.
• Sabuncuoğlu, o dönem hekimlerinin aksine tedavide cerrahiye daha fazla önem vererek cerrahi yöntemlerinin gelişmesine katkıda bulunmuştur.
Sabuncuoğlu, İslam bilim dünyasında cerrahi denildiğinde akla gelen ilk isim olan meşhur hekim Zehrâvi’nin asırlara meydan okuyan eseri Kitâbu’t Tasrif’ten de faydalanarak cerrahi tedavi yöntemleri üzerine önemli çalışmalar yapmış, yeni yöntemler ve aletler geliştirmiş, bunları kendinden sonraki hekimlerin de kullanabileceği bir kitapta toplamıştır.
• Sabuncuoğlu’nun Türkçe kalema aldığı Cerrahiyyet’i İlhaniyye 3 bölüm olarak düzenlenmiştir. Birinci bölüm eskiden beri uygulanmakta olan ve çoğunlukla cerrahi tedaviye tercih edilen dağlama yöntemiyle tedavi konusundadır. 57 başlıktan oluşur. Bu bölümde dağlamada kullanılan araçlar, dağlamanın nasıl yapılacağı ve dağlamanın vücudun nerelerine uygulanacağı resimlerle anlatılmıştır. 98 bölümden oluşan ikinci bölüm ameliyatlar hakkındadır. 35 başlıktan oluşan üçüncü bölüm ise kırık ve çıkıklar konusuna ayrılmıştır. Kolu kırılmış veya diz kayması olmuş bir kimsenin çıkan veya kırılan uzvunun nasıl eski haline getirileceği ve bu işlemin hangi araçlarla yapılması gerektiği resimlerle gösterilmiştir. Eserde tedavileri anlatan 136 adet minyatür, 149 adet ameliyat malzemesi ve 14 adet cerrahi kesim tekniği resmi bulunmaktadır.
Fotoğraflar Anadolu Üniversitesi Türk Dünyası Bilim, Kültür ve Sanat Merkezi’nde çekilmiş, bilgiler oradan derlenmiştir.
YORUMLAR