ADRENALİN a (lat ad. yanında ve re- nalis, böbreklerden fr. adrenaline). Büyük L. Org. kim. ve Biyokim, Sola çevirici enantiomeri ...
ADRENALİN a (lat ad. yanında ve re- nalis, böbreklerden fr. adrenaline).
Büyük L.
Org. kim. ve Biyokim, Sola çevirici enantiomeri böbreküstü bezlerince ve yedek olarak sinir düğümleri ve düğümötesi sempatik sinir liflerince salgılanan hormonlardan biri olan, ayrıca, sentetik olarak da hazırlanabilen C9H13N03 formülünde bileşik. (Eşanl. EPİNEFRİN.)
*ANSİKL. Adrenalin, 1901 yılında böbreküstü bezinin özeğinden elde edildi. Hormon orada grandilerde stoklanır ve splanknik sinirin uyarılmasından sonra doğrudan kana geçer. Nikotinli maddeler ve insülin de adrenalinin bulunduğu yerden ayrılmasını sağlar. Bütün iç lı katekolaminlerde olduğu gibi, adrenalinin fizyolojik etkisi geçicidir, çünkü hem plazmadaki monoaminooksidazla (MAO), hem de nöron içi ve nöron dışı yakalanmayla çabucak etkinliğini yitirir. Çevre toplardamarlarından birine çok düşük dozda adrenalin şırınga edilmesi, elektro- ansefalogramla eşzamanlı olarak bir uyanıklık tepkisi doğurur; oysa, beynin yan karıncıklarına şırınga edilmesi, tersine, uyku hali yaratır.
Adrenalinin fizyolojik etkisi, asetilkolinin etkisine karşıt ve sempatomimetiktir: adrenalin çevre kan damarları üzerinde tansiyon yükseltici ve damar daraltıcı niteliklere ve düz kaslar üzerinde düzenleyici güce sahiptir (bazı astım krizlerinde bronşları genişletici etki ve midriyaz). Adrenalin kan şekerini yükseltir. Böbreküstü özeğince aşırı adrenalin salgılanması, sürekli ya da paroksistik (feokromositom) birtakım hipertansiyonlara yol açar.
Tedavide ağır alerjik tepkilerden doğan şiddetli kollaps durumu gibi acil hallerde adrenalin kullanılır (adrenalin bulaşık şırıngayla fizyolojik serum verme tekniği). Durmuş kalbi yeniden çalıştırmak amacıyla kalbin içine adrenalin şırınga edilebilir. Aerosol olarak, astım olaylarında büyük bir ihtiyatla kullanılmalıdır. Yerel olarak, özellikle mukozalar üzerinde, kan dindi- rici olarak kullanılır.
Çoğu kez, klorhidrat halinde, yerel ağrı dındırıcılerle (prokain) birlikte kullanılır, böylece adrenalin onların dağılmasını geciktirir. Küçük ameliyatlarda kanamayı azaltmaya ve acı yitimini uzatmaya da yarar.
Tedavide kullanılan adrenalin, atların böbreküstü bezlerinden çıkarılır, ya dati- rosinden yararlanılarak biyosentezle elde edilir.
Büyük L.
Org. kim. ve Biyokim, Sola çevirici enantiomeri böbreküstü bezlerince ve yedek olarak sinir düğümleri ve düğümötesi sempatik sinir liflerince salgılanan hormonlardan biri olan, ayrıca, sentetik olarak da hazırlanabilen C9H13N03 formülünde bileşik. (Eşanl. EPİNEFRİN.)
*ANSİKL. Adrenalin, 1901 yılında böbreküstü bezinin özeğinden elde edildi. Hormon orada grandilerde stoklanır ve splanknik sinirin uyarılmasından sonra doğrudan kana geçer. Nikotinli maddeler ve insülin de adrenalinin bulunduğu yerden ayrılmasını sağlar. Bütün iç lı katekolaminlerde olduğu gibi, adrenalinin fizyolojik etkisi geçicidir, çünkü hem plazmadaki monoaminooksidazla (MAO), hem de nöron içi ve nöron dışı yakalanmayla çabucak etkinliğini yitirir. Çevre toplardamarlarından birine çok düşük dozda adrenalin şırınga edilmesi, elektro- ansefalogramla eşzamanlı olarak bir uyanıklık tepkisi doğurur; oysa, beynin yan karıncıklarına şırınga edilmesi, tersine, uyku hali yaratır.
Adrenalinin fizyolojik etkisi, asetilkolinin etkisine karşıt ve sempatomimetiktir: adrenalin çevre kan damarları üzerinde tansiyon yükseltici ve damar daraltıcı niteliklere ve düz kaslar üzerinde düzenleyici güce sahiptir (bazı astım krizlerinde bronşları genişletici etki ve midriyaz). Adrenalin kan şekerini yükseltir. Böbreküstü özeğince aşırı adrenalin salgılanması, sürekli ya da paroksistik (feokromositom) birtakım hipertansiyonlara yol açar.
Tedavide ağır alerjik tepkilerden doğan şiddetli kollaps durumu gibi acil hallerde adrenalin kullanılır (adrenalin bulaşık şırıngayla fizyolojik serum verme tekniği). Durmuş kalbi yeniden çalıştırmak amacıyla kalbin içine adrenalin şırınga edilebilir. Aerosol olarak, astım olaylarında büyük bir ihtiyatla kullanılmalıdır. Yerel olarak, özellikle mukozalar üzerinde, kan dindi- rici olarak kullanılır.
Çoğu kez, klorhidrat halinde, yerel ağrı dındırıcılerle (prokain) birlikte kullanılır, böylece adrenalin onların dağılmasını geciktirir. Küçük ameliyatlarda kanamayı azaltmaya ve acı yitimini uzatmaya da yarar.
Tedavide kullanılan adrenalin, atların böbreküstü bezlerinden çıkarılır, ya dati- rosinden yararlanılarak biyosentezle elde edilir.
adrenalin
isim Fransızca adrénaline
Hekimlikte damarları daraltma, bronşları açma, kanamaları kesme vb. amaçlarla kullanılan, kan şekerinin yükselmesine yol açan böbrek üstü bezlerinin salgısı.
isim Fransızca adrénaline
Hekimlikte damarları daraltma, bronşları açma, kanamaları kesme vb. amaçlarla kullanılan, kan şekerinin yükselmesine yol açan böbrek üstü bezlerinin salgısı.
Adrenalin
Böbreküstü bezlerince salgılanan hormon.
İlk kez 1901 yılında Takamine tarafından elde edilen bu hormon, organizmada sempatik sinir sisteminin kimyasal ileticisi olarak görev yapar. Gözbebeklerinin büyümesi, akciğer bronşlarının genişlemesi, kalp ve nabzın hızlı atması, karaciğerdeki glikojenin glikoza dönüşmesi, damarların kasılması ve kanın kaslara gönderilmesi gibi etkilerde bulunur. Astım krizlerinde bronşları genişletmek, ayrıca tansiyonu yükseltmek için ve Addison hastalığının tedavisinde kullanılır. Bazı lokal enestezi ilâçlarının bileşiminde de adrenalin vardır.
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
YORUMLAR