Halk edebiyatında ağıt nedir, özellikleri nedir? Ağıt örnekleri, ağıt hakkında bilgi. Ağıt, Ölen bir kimsenin gençliğini, güzelliğini, iyil...
Halk edebiyatında ağıt nedir, özellikleri nedir? Ağıt örnekleri, ağıt hakkında bilgi.
Ağıt, Ölen bir kimsenin gençliğini, güzelliğini, iyiliklerini, değerlerini, arkada bıraktıklarının acılarını, büyük felaketlerin acılı etkilerini dile getiren söz ya da okunan ezgi, yazılan yazıdır.
Yazarları belirgin olan ağıtlar yanında, ortak halk edebiyatına ait bir sürü ağıtlar vardır. Bu ağıtlar dörtlüklerle söylenir ve dörtlük sayısı sınırı olan değildir. Bir takım kimseler bu türe destan ya da türkü derler ki çok yanlıştır. Çünkü destanın ve türküsün karakterleri tamamıyla başkadır.
Ortak ağıtlar, daha çok genç kızların, yiğit delikanlıların ölümlerine yakınmak için söyledikleri manzumelerle bir gelinin evinden ayrılmanın verdiği üzüntüyü ifade etmek yolunda sıraladığı mısralardan meydana gelir. Buna ağıt yakma denir. Ortak halk edebiyatı ağıtına bir örnek veriyoruz :
Kerbelânın suyu çağlayıp akar
Susuzlar uzaktan su deyip bakar
Hararetten ciğerimi yakar
İki gözüm nuru İmam Hüseyinim
Şu da yazarı belirgin olan bir ağıt örneğidir.
AĞIT
Gönül gülşeninin bir kumru kuşu
Akıttı gözümden kan ile yaşı
Kuldan değildir kâşâ Hallâk’ın işi
Yenice açılan gül elden gitti.
Ateşi var yüreğimin başlangıcında
O, benden ayrıldı yazın kışında
Kânunusaninin yirmi beşinde
Öpüp okşadığım el elden gitti
Her sabah benimle kalkardı dahi
Bir Cuma günü şevkettim yola
Ağlama evlâdım git hoşçakal
Hemen hemen baba diyen dil elden gitti
Evvelden giymiştim aşkın tacım
Derdim Mevlâ’m göstermesin acını
Nihayet zayettim can ilâcım
Eyvah, güvendiğim dal elden gitti
Yıktım geriye kalan kalbim evin seddini
Gönül şimden geri bilsin haddini
Toprak incitmesin Cemalettin’i
Boynuma dolanan kol elden gitti.
Ona emri veren Hallâk-ı Settar
Acıma kânıdır sandım bağışlar
Mademki istemiş anda hikmet var
Saçı sırma sırma tel elden gitti
Fehmî’ya rüyada bildirdi Allah
Uyanıp inandım «Âmentübillâh»
Ağlama anası de «İnnâlillâh»
Bizler kara giyelim al elden gitti
Zile’li Fehmî
YORUMLAR