Mustafa Kemal Mustafa kemal atatürk’ün subay olarak vazife yapmış olduğu bölgeler nerelerdiri? İlk subay olarak görevi nerede almıştır? Must...
Mustafa Kemal Mustafa kemal atatürk’ün subay olarak vazife yapmış olduğu bölgeler nerelerdiri? İlk subay olarak görevi nerede almıştır? Mustafa kemal atatürk’ün subaylık yılları.
ŞAM’DAKİ ÇALIŞMALARI
Şam, İstanbul’a uzak, çevresinde çöl bulunan, kara yolu olmayan bir kentti. Mustafa Kemal, genç ve çalışkandı. Bu şekilde bir mekanda analiz etmek onu üzüyordu. Kendisini zindanda zannediyor, buradan kurtulmak için çare arıyordu. Bu sebeple, siyasal çalışmalara ağırlık vermiş, memleketin yükselmesini bu tür emek vermeye bağlamıştı. Bu yüzden 1906 senesinde dostlarıyla «Vatan» isminde gizli saklı bir dernek kurdular. Bu derneğin Suriye’de Beyrut, Kudüs ve Yafa kentlerinde de kurulmasını sağlamış oldu. İstanbul’dan uzak bu kentlerin halkı Arap’tı. Memlekete yararlı olabilmek için, İstanbul’a yakın bir yer olması gerekiyordu. Bu şekilde emek harcamalar, kendi kendine bırakılmış uzak kentlerde ilgi uyandırmıyordu. Arap halkı, bağımsızlık, özgürlük ve özgür yaşama ile ilgili mevzuları bilmiyordu. Oysa Makedonya öyleki mi idi? Halk, çevre, özgürlüğü iyi biliyordu. Bu şekilde emek harcamalar takdir görüyor ve gazeteler bundan bahsediyordu. Halk yeniliğe yatkındı. Tüm bu nedenlerle doğum yeri Selânik’e gitmek ve çalışmalarını orada sürdürmek istedi.
DOĞUM YERİ SELANİK’TE BİR KURMAY YÜZBAŞI OLAN MUSTAFA KEMAL
Mustafa Kemal, Şam’dan tayinle ayrılmadı. Gizlice Mısır üstünden Pire’ye, ordan da bir vapur ile Selânik’e geldi. Sivil elbise giymişti. Kimsenin dikkatini çekmek istemiyordu. Doğru Selânik’te oturan annesinin evine gitti. Anası onu sevinçle karşılamıştı, ama onun vakitsiz ve habersiz gelişinden kuşkulanmıştı.
Selanik’te tanımış olduğu öğretmen ve subay arkadaşları aracılığı ile dört aylık izin aldı. Geriye kalan subay elbisesini giyecek ve kafasının içinde senelerdir düşündüklerini hayata geçirmeye koyulacaktı. İlk olarak Şam’daki Vatan derneğinin kolunu açtı. Yalnız bu kez ismi, «Vatan ve Özgürlük» olarak değiştirilmişti.
Selanik’teki çalışmalarını bitirmişti. Yine Şam’a dönmesi gerekiyordu. Görevini başarı ile sürdürüyordu. Yüzbaşılığın bir üst derecesi olan «Kolağalığı»na terfi etmişti. İstanbul’daki hükümet ve padişah, onun Şam’dan ayrılmadığı kanısında idiler.
Uzun süre kalmış olduğu kanısı ile Mustafa Kemal’i 1907 sonbaharında Rumeli’de bulunan üçüncü ordu emrine belirleme ettiler. Buradan da Selanik’teki ordu kurmayına verildi.
KURMAY SUBAY OLARAK SELANİK’TEKİ İKİNCİ KEZ ÇALIŞMALARI
Şam’dan gelmiş olarak kurduğu «Vatan ve Özgürlük» derneği olduğu şeklinde duruyordu. Yeni kurulan dernekler daha başarıya ulaşmış bir çabalama içinde idiler. Mustafa Kemal, Vatan ve Özgürlük derneğini ekranda görülen pencereden en fazla gelişmiş bulunan İttihat ve Terakki derneği ile birleştirdi.
Bu dernekteki emekleri, düşündükleri şeklinde olamıyor, bu yüzden de üzülüyordu. Anası Zübeyde Hanım ve kızkardeşi Makbule de bu kentte oturuyorlardı. Geriye kalan evinde kalıyor, evinde dernek çalışmalarını yapıyordu. Tüm emekleri, halkın yaşam gücünün artması, halkın özgür olması, padişah yönetiminin, halk yönetimine dönüşmesiydi.
«HAREKET ORDUSU» VE KURMAY BAŞKANI MUSTAFA KEMAL
1909 yılının 31 Mart günü (12 Nisan 1909), İstanbul’da bulunan birinci ordunun kışlalarındaki birlikler başkaldırdı. Birlikteki subaylar yakalanarak bağlandılar. Bazıları da öldürüldü. Birlikler kışladan çıkıp, Galata Köprüsü’nden geçerek, şimdi il binası olan Babıâli’deki Mebusan Meclisi binası önüne gelmeye başladılar. Aralarında cami hocaları, medrese öğrencileri de bulunuyordu. Mebusan Meclisini basan isyancılar, hükümetin değiştiğini, meclis başkanının çekilmesini istediler. Padişah Abdülhamit, aynı günün akşamı yeni hükümet başkanını belirleme etti. İsyancılar da dağıldılar.
Selânikte bulunan özgürlük ve yenilik taraftarları, İstanbul’a bir ordu göndererek, yeniliğe karşı olan İstanbul’daki isyanın bastırılmasına karar verdi. Ordunun başkomutanlığına Mahmut Şevket Paşa, kurmay başkanlığına da Mustafa Kemal getirildi. Mustafa Kemal, İstanbul’da isyanı bastıracak, halkı koruyacak olan bu ordunun adına «Hareket Ordusu» adının verilmesini önerdi ve kabul ettirdi. Hareket Ordusu İstanbul’a ulaşınca Mustafa Kemal’in yazdığı bir beyannameyi yayınladı.
İstanbul’daki gericilik isyanı bastırılmış olduğundan, Mustafa Kemal, yeniden Selânik’e döndü. Geriye kalan olgun bir kimse olmuştu. Askerlerin siyasal işlerine karışmaması ve askerlik işlerine ehemmiyet vermesini savunuyordu. öğrenilmişti ki, asker siyasal işlerle uğraş verdiklerinde ulusa yararlı olmuyor, aksine zararı dokunan emek harcamalar yapıyorlardı. Bu yüzden, askerliğe ait meydana getirilen toplantılarda, tatbikatlarda türlü harp taktikleri üstünde duruyor ve bu tarz şeyleri uygulamakta başarı sağlıyordu. Harp oyunlarında kendisinden üst rütbede bulunan general ve subaylardan daha çok bilgi ve beceri sahibi bulunduğunu ortaya koyuyordu.
İLK BAĞIMSIZ GÖREV: ALAY KOMUTANLIĞI
Mustafa Kemal’den rütbece üstün subay ve generallerin kıskanması sonucu, onu bağımsız bir alay komutanlığına atanmasını gerektirdi. Bu suretle başarı sağlayamayacak ve gözden düşecekti. 1909 senesinde 38. Piyade Alayına komutan oldu. Bu belirleme, Mustafa Kemal’in askerlikteki üstünlüğünü bir kez daha sağlamasına destek oldu. Alayının subay ve erleri, genç ve çalışkan komutanlarını çok sevmişlerdi. Bir harp oyununda, bir tatbikatta, civardaki subay ve komutanlar gelmiş olarak Mustafa Kemal’in çalışmalarını izliyorlardı.
İSTANBUL’A TAYİN VE TRABLUSGARP SAVAŞLARI
Çalışkanlığı ve başarıları ile hızlı sivrilen Mustafa Kemal, çevreden takdir toplamasına rağmen, kıskanılmaya da başlanmıştı. En yakın görünen arkadaşları dahi, kendisi bulunmadığı zamanlar aleyhinde konuşuyor, bu vaziyet üstlerine kadar ulaşıyordu. Durumundan hoşlanmayan Üçüncü Ordu Komutanı, Mustafa Kemal’in İstanbul’a atanmasını sağlamış oldu (1911).
Mustafa Kemal, İstanbul’a belirleme olduğu günlerde, o zamanlar bir Türk ili olan Trablusgarp’a (Libya) İtalyanlar saldırdılar. Memleketini seven ve hizmet duyguları dolu insanoğlu için bu hücum bir fırsat oldu. Mustafa Kemal ve bir çok dostu gizli saklı olarak Mısır üstünden Trablusgarp’a gittiler. Orada bulunan Türk birlikleri komutanı Ethem Paşa’nın yanına giderek, onun kurmay başkanı oldu. Trablusgarp’ın Tobruk kentinde, İtalyan kuvvetleri ile harbe tutuşan Türk birlikleri ilk ilerlemeyi sağladılar. Bir süre sonra Derne kentine geçen Mustafa Kemal, buradaki kuvvetlerin komutanı oldu, Binbaşı olmuştu. 1912 yılının sonbaharına kadar Trablusgarp’ta kaldı. Az bir kuvvetle Trablusgarp’ı İtalyanlara karşı şiddetle savundu. İtalyan kuvvetleri ilerlemeden, oldukları yerlerde kalmışlardı.
Bu sırada Balkan Savaşı başlamıştı. Cenk haberini alır almaz derhal İstanbul’a dönmeye karar verdi. Yolda, Selânik’in düşman eline geçtiğini öğrendi. Ayrıca Manastır’da Sırpların eline geçmişti. Mustafa Kemal tüm bunlara inanmak istemedi. İstanbul’a geldiği süre, vaziyet, yolda duyduklarından daha fena idi.
MUSTAFA KEMAL SOFYA’DA
Trablusgarp’tan yurda dönen Mustafa Kemal’i bir süre Gelibolu’da, Bolayır Kolordusuna belirleme ettiler. Bu görevde bulunurken, Çanakkale Boğazı’nın nasıl savunulacağını da inceledi.
Balkan Savaşı bitmişti. Mustafa Kemal Bulgaristan’a askeri uzman olarak atandı. Bu görevi ilkin kabul etmek istemeyen Mustafa Kemal, bir süre sonra istemeye istemeye kabul etti. Birinci Dünya Savaşına kadar bu görevde kaldı. Bu görevi yaparken yarbaylığa terfi etmişti (1914). Mustafa Kemal Sofya’da görevini yaparken, Bulgar halkının yaşayışını, kültür ve eğitim kurumlarını, hanım, adam ilişkilerini görmüş oldu.
YORUMLAR