Atletizm: İnsanın tabii devinimlerinin daha hızlıya, daha uzağa, daha yükseğe doğru gelişmesi için meydana getirilen vücut çalıştırmaları bü...
Koşmak, atlamak, fırlatmak, asla kuşkusuz, insanoğlunun günlük yaşamında yapmış olduğu ilk gövde eğitimi hareketleri olmuştur. Bu sebeple, atletizmin dünyanın en eski sporu ve tüm diğeri sporların temeli olduğu söylenebilir. Eskiçağ’ın ilk Olimpiyat Oyunları’nın kökeni de atletizmdi.
Demek oluyor ki, yüzyıllar boyu ve dünyanın her yerinde, insanoğlu koştular, atladılar, fırlattılar. Kimi zaman lüzumlu olduğundan (muharebeye ya da ava hazırlanmak için), kimi zaman de sırf başkalarından daha iyi yapmanın zevki için bu sporlara bilhassa çalıştılar. Ama fakat XIX. yüzyılda, İngilizlerin girişimiyle atletizm, sözcüğün çağdaş anlamıyla bir spor haline gelmiş, kısaca belli başlı kurallara ve sistematik bir örgüte bağlanmıştır.
Atletizm bugün futbol ile beraber, dünyanın her yerinde meydana getirilen türlü sporlar bütünüdür. Hepimiz atletizm dallarından herhangi birine ya da birkaçına çalışabilir: ilkin, hiçbir mühim gideri gerektirmediğinden; sonrasında da, her insana kabiliyetine nazaran seçim yapma olanağını veren geniş bir düzenceler yelpazesi sunduğundan.
Atletizmi şematik olarak iki büyük dala ayırabiliriz: rekorların kaydedildiği koşular (hız, direnme, engelli, bayrak) ve yarışmalar (atlama ve atmalar). Bayanlar arası yarışlarda şartlar çoğu zaman daha az serttir: koşular 3 000 metreyi geçmez, atmalarda da, atılan maddeler adamların attıklarına oranla daha hafiftir.
Yurdumuzda gerçek mealde atletizm Cumhuriyet döneminde başladı. Bu spor daimin yayılmasında öncülük eden Fenerbahçe 1923 senesinde ilk Atletizm Bayramı’nı düzenledi. Bu yarışlara 30’dan fazla atlet katıldı. Atletlerimiz ilk kez, 1924 senesinde olimpiyatlara katıldılar. O yıl ilk kez bayanlar arası yarışlar da düzenlendi ve Mübeccel Namık sürat koşularında rakipsiz oldu. 1927 senesinde Bulgaristan ile millî karşı karşıya gelme icra eden atletlerimiz rakiplerini geçtiler. Bu zamanda Türkiye gülle atmada ve yüksek atlamada Balkan şampiyonluğunu kazanmıştır; daha sonraki yıllarda, Naili Moran’ın atletizmi yönetmeğe1 başlamasından sonrasında, Balkan dördüncüsü (1938), üçüncüsü (1939) ve Balkan şampiyonu oldu (1940). 6. Balkan Oyunları’na kadar yurdumuzda maratoncu ve çekiççi yoktu. Bu dalların ilk denemeleri 1935’te yapılmış oldu. 1940-1946 periyodu atletizmde yabancı temasın olmadığı dönemdi. 1948 Olimpiyatları’nda Ruhi Sarıalpin üçadımda (15.02.5) bronz madalya kazanmasından sonrasında internasyonal yarışmalarda başarı elde eden Ekrem Koçak, Muharrem Dalkılıç, Fahir Özgüden, Çetin Şahiner, Avni Akgün, Ahmet Aytar, Aydın Onur, Muzaffer Selvi, Şükrü Saban, Aşkm Tuna, Gür-kan Çevik, Tahsin Albayrak,’ Ayçan Önel, Gül Aras yetiştiler. 1947 senesinde Şevki Koru ABD’da Boston maratonunda 357 atlet içinde 7. oldu. Bu netice maratondaki başarılarımızın başlangıcını teşkil etti. 1963 senesinde ise Balkan-İskandinav ülkeleri yarışmasında Balkan Karması’nda yer edinen Muharrem Dalkılıç 5 000 metrede birinci oldu.
Ekrem Koçak Balkan Şampiyonalarında 800 metrede 4 kere, Hüseyin Aktaş 4, Gül Çiray ise 2’si pistte olmak suretiyle 5 kere birinci oldular. İsmail Akçay ise Mexico Olimpiyat dördüncülüğünü kazanmıştır.
Son dönemde dekatlonda Nurullah Candan (7 075 puan – 1975), Mustafa kemal atatürk Koşuları’nda 40 senenin en iyi derecesini icra eden Mehmet Yurdadön (1975 -29.51), 800 metrede Sermet Timurlenk (1975 – 1.49.3), yüksekte Ekrem Özda-mar (1974 – 2.10 m), 1 500 metrede Mehmet Tümkan (3.44.9) başarı göstermiş oldu. Son döneme ABD’da, yaşlı atletler 3 000 metre yarışma dünya ikincisi olarak Rıza Maksut da katıldı (10.51 – 1975).
Türk atletizmi genel olarak enerjisini 1950’den sonrasında yitirdi. Daha önceleri şampiyonluklar alan Türkiye, Balkan Şampiyonalarında sonunculuğa düştü.
Atletizm Federasyonu 40 bölümde 43 etkin kulüpteki 4 bin lisanslı atlete haizdir.
Mevcut bölgelerin üçte birinde araç-gereç bulmakta güçlük çeken atletlerimizi 273 antrenör çalıştırmaktadır. Türkiye’de 21’i onarım isteyen, 8’i kafi, l’i tartan, 3’ü ise inşa halinde olmak suretiyle 33 atletizm pisti mevcuttur.
Türkiye, nüfus oranına nazaran minimum atlete haiz ülkelerden biridir. Sözgelimi Balkan ülkelerinden Yunanistan’da 20 bin, Yugoslavya’da 25 bin, Romanya’da 30 bin atlet vardır.
Türkiye, nüfus oranına nazaran minimum atlete haiz ülkelerden biridir. Sözgelimi Balkan ülkelerinden Yunanistan’da 20 bin, Yugoslavya’da 25 bin, Romanya’da 30 bin atlet vardır.
YORUMLAR