Balonlar: Havadan hafifçe bir gaz ile şişirilmiş hava taşıtları. 1783 senesinde, Fransa’da Louis saltanat döneminde, insanoğlu, ilk kez bir...
1783 senesinde, Fransa’da Louis saltanat döneminde, insanoğlu, ilk kez bir balonla havalara terfi etti. Bu girişim, o vakit için şimdiki uyduların uzaya ilk gönderilişine | benzer bilimsel bir devrim oldu.
Bilhassa hafifçe olan sıcak havanın atmosferde yükseldiğini düşünen Joseph ve Etienne Montgolfier kardeşler, üstünde saman ve yün yakılan bir platformu ipekten bir balona asmayı tasarladılar. Bu ilk balon, 4 haziran 1783’te Annonay’da havalara terfi etti. 15 ekimde, Pilâtre de Rozier, ilk kez balonla uçtu: bu şekilde baloncüluk doğmuş oldu. 1785’te, Blanchard ile Jeffries, Manş Denizi’-ni geçtiler; 26 haziran 1794’te, Flerus Savaşı’nda Fransız ordusu, düşmanı gözetlemek için yere bağlı bir balondan yararlandı.
Bir süre sonra, özgür balon geliştirildi. Kauçuğa bandırılmış bezden meydana getirilen balonun içi sıcak havayla değildir, havadan daha hafifçe bir gaz ile (hidrojen) dolduruldu; balonun gaz salıvererek inmek için supabı ve yırtma panosu vardı. İçinde kum torbaları (safra) ve altında kılavuz ipi bulunan kamıştan bir sepet, ağ ve halatlarla balona asıldı. Bu kılavuz ipi, balon yere yaklaştığında fren yapmak için yere sarkıtılıyordu.
Güdümlü Balonlar
Balon, rüzgârın keyfine bakılırsa rasgele yer değiştirdiğinden, ona istenildiği şeklinde hareket ve yön vermek amacıyla bir takım değişimler düşünüldü. Henri Giffard, 1852’de Paris’te ilk güdümlü balonu havalandırdı: daha iyi uçabilmesi için balonun şekli mekiğe benzetilmiş ve buna pervaneyi getirecek bir buğu motoru eklenmişti. 1900’e doğru Alman Ferdinand von Zeppelin patlamalı motorlarla hareket eden, alüminyum iskeletli, sağlam güdümlü balonlar yapmış oldu. 1932’den itibaren, az-çok konforlu zeplin’ler Avrupa ile ABD içinde posta ve yolcu taşımağa başladı. Ama bu balonların şişirildiği hidrojen, çok hızlı alev alan bir gaz olduğundan, 1936 senesinde, Hindenburg adlı zeplinin yanması, bu ulaştırma aracının ölüm çanını çalmış oldu; zeplin yerini uçağa bıraktı.
Günümüzde, meteoroloji hava araştırma balonları’ndan geniş seviyede yararlanır. Bunlarda, bulunan ölçü âletleri otomatik radyo vesilesiyle atmosfer ve stratosfer mevzusunda edinilen detayları yer istasyonlarına aktarır.
YORUMLAR