Bilimsel Yayın Nedir

“Bilimsel yayın, bilimsel yazım kuralları esas alınarak, özgün araştırma sonuçlarını tanımlayan, yazılmış ve basılmış bir rapordur.” Det...

“Bilimsel yayın, bilimsel yazım kuralları esas alınarak, özgün araştırma sonuçlarını tanımlayan, yazılmış ve basılmış bir rapordur.”

Detaylı olarak tanımlamak gerekirse bilimsel yayın; özgün araştırma sonuçlarının ilk yayını olan yazarın meslektaşlarının deneyleri tekrarlayabilecekleri ve sonuçları irdeleyebilecekleri forma sahip ve dergide veya başka bir kaynak belgesinde bilimsel toplum içinde hemen ulaşılabilir olan yayındır.

Bilim insanları yaptıkları çalışmaların sonuçlarını geniş kesimlere
duyurabilmek için araştırma sonuçlarını yayımlamaktadır. Özetler, tezler, konferans raporları ve diğer birçok literatür yayımlanabilir, fakat bu yayınlar her zaman geçerli yayın ölçütünü sağlamazlar. Dahası, bilimsel bir makale bütün diğer testleri geçse de, eğer yanlış yerde yayımlanmışsa geçerli yayımlanmamış demektir. Yani, nispeten kötü bir araştırma raporu, fakat testleri geçen bir yayın, eğer doğru yerde (genellikle belli başlı bir dergi) kabul edilir ve yayımlanırsa geçerli bir yayındır.

En önemli bilimsel yayınlar, süreli bilim dergilerinde yapılır. Bu dergiler, dergi bayilerinde rastladığımız Bilim ve Teknik gibi dergiler değil, yalnızca abone olanların edinebildiği ya da ilgilenenlerin üniversite kütüphanelerinde bulabilecekleri mesleki yayınlardır.

Bilimsel dergilerde bilim adamlarının araştırma sonuçlarını veya yorumlarını birinci elden anlattıkları makaleler bulunur. Bu makalelere baktığınızda ilk dikkatinizi çekecek olan, makalenin sayfada sade bir şekilde yerleştirilmiş, ve bölümlerinin birbirinden ayrılmış olmasıdır. Öncelikle makalenin başlığı ve yazarları belirtilir, hemen ardından da makalede anlatılanların bir özeti verilir. Bu özetler, milyonlarca makale bulunduran dergi arşivlerinde ve veritabanlarında sizi ilgilendiren makaleleri bulmanız açısından çok önemlidir.

Bilimsel bir makalede, bir araştırma sonucu anlatılıyorsa, ona araştırma makalesi veya özgün makale denir. Diğer bir tür makale ise bir araştırmadan bahsetmez, belli bir konuda daha önce yayınlanmış araştırmaların sonuçlarının değerlendirilmesi ve tartışılması amacıyla, konunun uzmanı tarafından yazılmıştır. Buna "derleme makalesi" denir. Ayrıca bilim adamlarının yayınlanmış makalelere cevaben gönderdikleri kısa notlar da "mektup" ya da "yazışma" başlığı altında yayınlanır.

---

Bilimsel Yazımda Amaç

---

Yayın yapmaktır.
Yaptıkları çalışmaların sonuçlarını geniş kesimlere
duyurabilmek için araştırma sonuçlarını yayımlamaktır.
Bir proje yayınlanmadığı müddetçe bitmiş sayılmaz.

---

Bilimsel bir yayının bileşenleri

---

Başlık,
Yazar-adres dokümantasyonu,
Giriş,
Materyal ve yöntemler,
Sonuçlar,
Tartışma,
Referanslar,
Teşekkür,
Ekler (varsa).

---

Bilimsel Yayın Nasıl Yazılır

---

Bilimsel Makale Yazım Kuralları

Makalenizin yayınlanmasını istiyor musunuz?
Cümlelerde paralelliğe dikkat ediniz.
Derinliğe dikkat ediniz.
Şžayet çok geniş bir okuyucu kitlesine hitap ediyorsanız, makalenize bir sözlük eklemeyi unutmayınız.
Sözlükte’de verdiğiniz terimleri metin içerisinde “italik” yada “bold” yazabilirsiniz.
Makalenizdeki bilgileri kategorize edecek şekilde organize ediniz.
Ancak farklı kategoriler arasındaki geçişlere dikkat ediniz, aksi taktirde okuyucuyu makaleden soğutursunuz.
Bolümler arasındaki geçişlerin yeterince yumuşak olduğundan emin olunuz.
“Eski bilgi, yeni bilgi” kuralı bu geçişlerde kullanılabilir.
Bir önceki paragrafın sonuna doğru verilen bilgi, bir sonraki paragrafın girişinde sunulabilir.
Bu durumda okuyucu bu yeni bilgiyi almaya hazır hale getirilmiş olur.
Cümle yada paragraflara ani girişlerden sakınınız.
Çok aşırı genel bilgiler ile girişlerden de sakınınız.
Detaylara vurgu yapınız. Bunu dört şekilde yapabilirsiniz.
1. Tekrarlama,
2. Okuyucu okuduğu bilgilerin daha sonra ancak %20-30’nu hatırlayabilir. Önemli bilgiler tekrarlanarak bu oran artırılabilir.
3. Önemli olan bilgilerin akılda kalması için daha fazla açıklama yapılabilir.
4. Önemli olan bilgiler “şekiller” kullanılarak sunulabilir.
Unutmayın, insan beyninin şekilleri algılama yeteneği daha fazladır.
Ancak bu abartılmamalıdır.
Şžekil sayısı arttıkça şekil başına dikkat oranı azalacaktır.
Belge içerisinde bazı yerler daha fazla dikkat çeker. Metindeki “beyaz boşluklar (white space)” a yakın bilgiler daha fazla dikkat çeker.
Örneğin: Başlık ve alt başlıklar beyaz boşluk ile kuşatıldığı için daha fazla dikkat çeker.
Paragrafın başı ve sonu da beyaz boşluk ile kuşatıldığı için, paragrafın ilk ve son cümlesi genelde daha fazla dikkat şeker.
Cümle uzunluğunu ayarlayarak bazı bilgilere daha fazla dikkat çekebilirsiniz.
Uzun bir cümleyi takip eden kısa bir cümle daha fazla dikkat çeker.
Aynı şekilde uzun bir paragrafı takip eden kısa bir paragraf da daha fazla dikkat çeker.
Kelime seçimine dikkat ediniz.
Noktalama işaretlerine dikkat ediniz.
Beş duyuya hitap etmeyen isimler soyut isimler olarak adlandırılır ve kullanılmaları tavsiye edilmez.
Zorunlu kalmadıkça pasif çatı kullanmayınız.
Zorunlu kalmadıkça jargon kullanmayınız.
Okuyucuya yabancı gelmesi muhtemel terimleri tanımlayınız.
Mümkün oldukça kısaltma yapınız.
Kısaltmalar ilk geçtikleri yerde tanımlanmadır.
Kısaltmalar metnin çok uzun olması halinde okuyucuya kolaylık olması için bazen tekrarlanabilir.
Dokümandaki her bir başlık bir bütündür. Başlık değiştiğinde kısaltma yeniden tanımlanmalıdır.
Etkisiz (sıfır) ifadelerden sakınınız.
Cümle uzunluğunu değişken tutunuz.
Ortalama cümle uzunluğunun 10-20 kelime arasında olduğundan emin olunuz.
Her iki-üç cümlede bir, cümle uzunluğunu değiştiriniz.
Ara sıra çok uzun ve çok kısa cümlelere de yer veriniz.
Unutmayın, yazmak trafikte araç kullanmak gibidir.
Aşırı dur-kalklardan sakınmalısınız
Paragraf uzunluluğunun de değişken olduğundan emin olunuz.
Uzun paragrafı takip eden bir kısa paragraf, sağladığı “beyaz alan” nedeniyle okuyucuya dinlenme fırsatı verir.
Ancak bu durum abartılmamalıdır.
Yazımda gereksiz kısaltmalardan ve abartılardan sakınınız.
Cümleye sayı ile başlamayınız.
Sayısal ilişkileri matematiksel ifadelerle ifade ediniz.

---

Bilimsel İçerikli Süreli Yayınlar Nelerdir

---

Bilim ve Teknik

Bilim ve Teknik, TÜBİTAK'ın Ekim 1967'den beri yayımlanan aylık popüler bilim ve teknik dergisidir ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından lise ve dengi okullara; Genel Kurmay Başkanlığı tarafından Silahlı Kuvvetler personeline tavsiye edilmiştir

Bilim ve Teknik dergisi Haziran 2006'da çıkan 463 sayısında ilk sayıdan başlayıp 457 sayısına kadar olan dergilerini sanal ortama aktararak okurlarına DVD biçiminde Bilgi Hazinesi adıyla hediye olarak vermiştir
Bilim ve Teknik,1967'den 1994 yılına kadar dergi formatında basılmıştı ve ciltleri TÜBİTAK'ta satılmıştı1994'ten itibaren de kitap formatında basılmaya başlandı

2001 yılında İrfan Sayar'ın çizdiği Zihni Sinir'in "procelerini" yayınlamaya başladıBu yılda 400sayısında(Mart 2001) birlikte ek olarak "İnsan Genomu" verildi Bundan sonraki yıldan itibaren,2002 yılında ek olarak "Yeni Ufuklara" adlı küçük bir dergi verilmeye başlandı Şžimdiler de ise "Yıldız Takımı" eki dergiyle birlikte verilmektedir Bu ekte güncel ve ilginç bilimsel konuların daha basit şekilde anlatımları bulunmaktadır Ayrıca dergiyle birlikte her ay Bilim CD'leri Serisi adıyla belgesel CD'leri verilmektedir

Ocak 2009'dan itibaren dergide kalıcı değişiklikler olmuşturayfalar incelmiş, dergi boyutu küçülmüş ve sayfa sayısı azalmıştır İlk defa CD verilmemiştir Yıldız Takımı adlı bölüm 4 ayda 1 yayımlanmaya başlanmıştır

2009'un haziran sayısında Evrim Teorisi ayrıntılı bir şekilde işlenmiştir2009'un temmuz sayısında 1967'den 2008'e dek bilgi birikimini döktüğü bir DVD'yi okurlarına armağan etmiştir Bu arşivdeki dosyalar PDF dosyası şeklindedir.

Bilim Çocuk

Bilim Çocuk, TÜBİTAK'ın Ocak 1998'den itibaren çıkarmaya başladığı ve çocuklara göre olan aylık bir dergidir Amacı çocuklara bilimi sevdirmektir 1999 ile 2000 yıllarında belli konularda posterler vermiştir 2001 yılında Doğa Kartları vermiş, 2002'den itibarense bunun yerini her konuda kartlar almıştır Dergi şu anda 64 sayfadır Ayrıca derginin eski sayıları (1999-2005) ciltlenerek TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları Satış Bürosu'nda satılmaktadır Bu derginin çıkmaya başlamasından 2 yıl önce, 1996 ve 1997 yıllarında Bilim ve Teknik dergisiyle birlikte ek olarak 16 sayfalık "Bilim ve Teknik Çocuk" veriliyordu Bilim Çocuk TÜBİTAK'ın yeni amblemini 102 sayısından (Haziran 2006) itibaren kullanmaya başlamıştır 20 Mayıs 2008 tarihinde Medyatavacom adlı sitenin yaptığı araştırmaya göre 83730 tirajla Türkiye'nin en çok satılan dergisi olmuştur

Ekler

* Bilimle Uğraşalım: Bilim Çocuk'un 99sayıdan(Mart 2006) itibaren vermeye başladığı bir ektir Bilim Çocuk'un 2007'deki son sayılarında o ekin adı konusuna bağlı olarak değişmeye başlamıştır 2006 ve 2007 yıllarında dergi içinde verilen "Bilimle Uğraşalım" eki 2006 yılında 4 sayfaydı 2007'den şu ana kadar 8 sayfadır 2008 yılındaysa bu ek derginin dışında verilmeye başlandı
* Bilim Çocuk Kartları: (üste bakınız)
* Doğa Kartları: (üste bakınız)

Meraklı Minik:
Meraklı Minik, TÜBİTAK'ın Ocak 2007'den itibaren çıkarmaya başladığı aylık ve Türkiye'nin ilk okul öncesi çağındaki çocuklara yönelik bilim dergisidir.

Tübitak Popüler Bilim Kitapları listesi

Yetişkin Kitaplığı
* 001 Hayatın Kökleri
* 002 İkili Sarmal: DNA Yapı Çözümünün Öyküsü
* 003 Bir Matematikçinin Savunması
* 004 Modern Bilimin Oluşumu
* 005 Genç Bilim Adamına Öğütler
* 006 Üniversite
* 007 Rastlantı ve Kaos
* 008 Büyük Bilimsel Deneyler
* 009 Bilimin Öncüleri
* 010 Çok Geç Olmadan
* 011 İlk Üç Dakika
* 012 Fizik Yasaları Üzerine
* 013 Bir Mühendisin Dünyası
* 014 Modern Çağ Öncesi Fizik
* 015 Kaos
* 017 Sorgulayan Denemeler
* 018 Bir Gölgenin Peşinde (Rakamların Evrensel Tarihi RET I)
* 019 Gen Bencildir
* 021 Yıldızların Zamanı
* 022 Gezegenler Kılavuzu
* 023 Çakıl Taşlarından Babil Kulesine (RET II)
* 024 DrEcco'nun Şžaşırtıcı Serüvenleri
* 025 Gündelik Bilmeceler
* 026 107 Kimya Öyküsü
* 028 Akdeniz Kıyılarında Hesap (RET III)
* 029 Teknolojinin Evrimi
* 032 Uzak Doğu'dan Maya Ülkesine (RET IV)
* 033 Modern Araştırmacı
* 034 Eski Yunan ve Roma'da Mühendislik
* 035 Alıç Ağacı ile Sohbetler
* 036 Matematiğin Aydınlık Dünyası
* 037 Bilimin Arka Yüzü
* 038 Ortaçağda Endüstri Devrimi
* 039 Olağandışı Yaşamlar
* 040 Darvin ve Beagle Serüveni
* 041 Buluş Nasıl Yapılır?
* 042 Sıfırın Gücü (RET V)
* 043 Şžaşırtan Varsayım
* 044 Sulak Bir Gezegenden Öyküler
* 045 Anılarım
* 046 Evrenin Kısa Tarihi
* 047 Gökyüzünü Tanıyalım
* 048 Bilim ve İktidar
* 049 Matematik Sanatı
* 050 Türkiye'nin Tarihi
* 051 Galileo ve Newton'un Evreni
* 052 Bilgisayar ve Zeka (Kralın Yeni Usu KYU I)
* 053 Göl İnsanları
* 054 Katla ve Uçur
* 056 Bunu Ancak DrEcco Çözer
* 062 Modern İnsanın Kökeni
* 067 Anadolu Kültür Tarihi
* 068 Bir Yeşilin Peşinde
* 072 Hint Uygarlığının Sayısal Simgeler Sözlüğü (RET VI)
* 085 Karanlık Bir Dünyada Bilimin Mum Işığı
* 090 İslam Dünyasında Hint Rakamları (RET VII)
* 095 Fiziğin Gizemi (KYU II)
* 096 Bir Sayı Tut
* 099 Kırılgan Nesneler
* 100 Hayvanların Sessiz Dünyası
* 112 Anadolu Manzaraları
* 113 Bilim İş Başında
* 115 Us Nerede? (KYU III)
* 123 Hesabın Destanı (RET VIII)
* 125 Darwin ve Sonrası
* 126 Bilim Tarihi Yazıları
* 128 Maddenin Son Yapıtaşları
* 137 Galileo'nun Buyruğu
* 138 Evrenin Şžiiri
* 139 Doğanın Gizli Bahçesi
* 140 Hitit Çağında Anadolu
* 141 Dünyayı Değiştiren Beş Denklem
* 142 Hayvan Zihni
* 144 Büyük Çekişmeler
* 148 Yirminci Yüzyılda Paris
* 150 Boşluk Bakışımın Biçimini Alıyor
* 157 İki Kültür
* 158 Sonsuzluğun Kıyıları
* 160 PorofZihni Sinir Proceler
* 161 Atomaltı Parçacıklar
* 166 Kör Saatçi
* 167 Yıldızların Altında
* 173 Macellanya
* 174 Tüfek,Mikrop ve Çelik
* 175 Bilgisayar Ne Sayar (RET IX)
* 177 Feynman'ın Kayıp Dersi
* 179 Hitit Güneşi
* 180 Ekolojik Sorunlar ve Çözümleri
* 182 Pi Coşkusu
* 183 Beynine Bir Kez Hava Değmeye Görsün
* 186 İnsan Düşüncesinde Yerküre
* 187 Boylam
* 188 Ekvator Hikayeleri
* 193 Zeka Oyunları
* 196 Her Yere Uzak Topraklar
* 201 Meteor Avı
* 202 Yanlış Yönde Kuantum Sıçramalar
* 204 Güzel Sarı Tuna
* 206 Çevremizdeki Fizik
* 208 Olağanüstü Buluşlar
* 216 Bitkisel Hayat
* 217 Milyarlarca ve Milyarlarca
* 219 Zeka Oyunları 2
* 235 Mağarabilimi ve Mağaracılık
* 237 Atatürk, Bilim ve Üniversite
* 238 Bilim Tarihi
* 239 Yenilik İktisadı
* 240 Türkiye'de Botanik Tarihi Araştırmaları
* 241 Türkiye'de ve Komşu Bölgelerde Sismik Etkinlikler
* 242 Bilimsel Makale Nasıl Yazılır,Nasıl Yayımlanır?
* 243 Meraklı Zihinler
* 245 Hasan-Ali Yücel ve Türk Aydınlanması
* 246 Bilim Konuşmaları
* 252 Üçlü Sarmal
* 254 Pentapleks Kaplamalar
* 263 Işığın Öyküsü
* 264 Vida ile Tornavida

Başvuru kitaplığı
* 109 İnsan Vücudu
* 114 Arkeoloji
* 116 Evrim
* 118 Fizik
* 122 Kimyanın Öyküsü
* 127 Kimya
* 129 Evren
* 131 21Yüzyıl
* 136 Taşların Dünyası
* 143 Keşifler
* 145 Hayvanlar
* 149 Otomobil Çağı
* 156 Derin Mavi Atlas
* 176 Ay'a İniş
* 190 Fosiller
* 191 Böcekler
* 192 Bitkiler
* 195 Volkanlar
* 203 Robotlar
* 205 Zaman ve Uzay
* 207 Türkiye Amfibi ve Sürüngenleri