Bilişsel Gelişim nedir, iyi mi olur? Bilişsel açıdan gelişim evresinin aşamaları nedir? Özellikleri hakkında bilgi. İsviçreli psikolog Jean...
Bilişsel Gelişim nedir, iyi mi olur? Bilişsel açıdan gelişim evresinin aşamaları nedir? Özellikleri hakkında bilgi.
İsviçreli psikolog Jean Piaget (1896-1980), bilişsel açıdan gelişim evrelerini dört aşamada ele almıştır.
1. DUYUSAL-MOTOR DÖNEM (0-2 yaş)
• Bebek, çevredeki nesnelere isabetli bir halde uzanmayı ve onları tutmayı, evirip çevirmeyi öğrenir
• Çevreyi etkilediğini farkına varır.
• Başlangıçta kendini öteki nesnelerden ayıramamasına karşın zaman içinde kendisinin bağımsız bir varlık bulunduğunu keşfetmeye adım atar.
• On aydan sonrasında nesneleri görmese de onların hâlâ var bulunduğunu kavrar. Beş aylık bir bebek önündeki bir oyuncağın üstü örtüldüğünde onun yok bulunduğunu zanneder ve örtüyü kaldırmaya girişmez. 8-10 aylık bir bebek ise oyuncağın yok olmadığını öğrenir, örtüyü kaldırmaya ve oyuncağa ulaşmaya çalışır. Buna “nesne devamlılığı” denir. Bebeğin nesne devamlılığı ilkesini kavraması, nesnelere ilişkin zihinsel temsillerin oluştuğunu gösterir.
2. İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM (2-7 yaş)
Çocuk tümüyle ben merkezci düşünme yapısına haizdir. Mesela çocuk peynir yemeyi sevmiyorsa ona bakılırsa asla kimse peynir yemeyi sevmiyordur.
• Nesneleri tek bir özelliğe bakılırsa gruplayabilir. Mesela legoları bir tek rengine bakılırsa ya da bir tek şekline bakılırsa gruplayabilir.
• Çocuklar beraber oyun oynarlar fakat bu, toplumsal etkileşimin bulunmadığı bir birlikteliktir. Çocuk kendi isteği doğrultusunda ve kendi kuralları uyarınca oynar. Oyunda ortaklaşa iş ya da rekabet yoktur.
• Beş yaşındaki çocuk ahlâki kurallara tertipli bir halde uyar. Bu zamanda çocuk bilerek ve çıkar uğruna söylenen yalanlarla zararsız, abartılı söylemler arasındaki farkı ayırt edemez.
• Bu zamanda çocuklar tek yönlü bir mantık kullanırlar.
• Bu devrin sonuna doğru ben-merkezci fikir gitgide azalmaya adım atar.
3. SOMUT İŞLEMLER DÖNEMİ (7-11 yaş)
• İlkokul sürecini kapsayan bu zamanda mantıksal düşünme kabiliyeti gelişir.
• Miktar hacim ve kütlenin konumu ilkelerini kavrarlar.
• Nesneleri sınıflandırırken birden fazla özelliği ölçüt, alırlar.
• Ben-merkezcilikten uzaklaşıp başkalarının bakış açısıyla bakabilirler.
• Bu zamanda bazı işlemleri zihinsel olarak yapabilecek durumdadırlar.
• Somut olduğu sürece, karmaşık problemleri çözebilirler.
• Terbiye kurallarının topluma özgü bulunduğunu kavrarlar.
• Cezaların insanoğlu tarafınca verildiğini kavrarlar.
4. SOYUT İŞLEMLER DÖNEMİ (11 yaş ve ilerisi)
YORUMLAR