Çocuklarda şuur yitimi, şuur kaybı niçin olur? Çocuklarda şuur yitimi emareleri, alınması ihtiyaç duyulan önlemler ve ilk yardım detayları. ...
Çocuklarda şuur yitimi, şuur kaybı niçin olur? Çocuklarda şuur yitimi emareleri, alınması ihtiyaç duyulan önlemler ve ilk yardım detayları.
ÇOCUKLARDA BİLİNÇ YİTİMİ
Şuur yitimi, kısa süreli olmayan bayılmadan, yaşamı tehdit eden bir komaya kadar, değişik şiddetlerde görülebilir. Şuur yitimi durumundaki bir çocuk, çevresinin bilincinde değildir ve uyandırılmaz. Şuur yitimi, türlü nedenlerle beyinde oluşan değişikliklerden doğar.
Beynin etkinliği elektroansefalograf ismi verilen bir makinede, elektrik itkileri şeklinde ölçülebilir (EEG; halk içinde “beynimiz elektrosu çektirmek” denir). İtkiler, dalgalan çağrıştıran şekilde görülür; dalgalar, bilinçlilik ya da bilinçsizlik derecesine bakılırsa değişik görünümlüdür. Herhangi bir şahıs şuur yitimi durumunda olduğu sırada, saniyede ortalama üç uzun dalga vardır; şuur yerine gelirken, dalgalar sıklaşır; sonunda tam şuurlu durumda, dalgalar, saniyede on dalga olacak şekilde hızla değişiyor.
BELİRTİLER
Şuur yitimi durumundaki bir çocuk, çok kısa sürede kendine gelebileceği hafifçe bir bayılma geçiriyor olabilir. Daha derin bir şuur yitimindeyse, çok kısa sürede kendine gelemez ve sonunda kendine ulaştığında de, bilinci bulanık, sersemlemiş durumda olabilir: Nerede bulunduğunu, ne olup bittiğini anımsamaz. Söz mevzusu bu şiddetli şuur yitimi şartları, tıpta “koma” diye adlandırılır. Derin komada tüm refleksler bastırılmış durumda olduğundan, sözgelimi, çocuk kazadan sonrasında yuttuğu kan ya da kusmuğu boğazından temizlemek için otomatikman öksüremez.
Hepimiz bir çocuğun ağır bir kazadan sonrasında günlerce, haftalarca ya da daha uzun süre komada kalmış olduğu durumlar duymuştur. Ama şuur yitimi durumlarının çoğunda, çocuk dakika içinde kendine gelir. Bu şekilde de olsa, her şuur yitimi ağırbaşlı bir vakadır ve doktora bildirilmesi gerekir.
NEDENLER
Şuur yitimi, pek çok nedenden kaynaklanabilir. Baştaki bir çarpma ya da yaralanmaya, bir kaza sonucu kan yitirilmesine bağlı bir şoka ya da bir hastalık ya da çok fazla yüksek ateş esnasında genel sıvı yitimine bağlı olabilir. Bir enfeksiyon, kanama ya da ur sonucu beynin bası altında kalması ile kan zehirlenmesi ya da kan şeker düzeyi düşmesi de, şuur yitimine yol açabilir.
Kan şeker düzey düşüklüğü bulunan (hipoglisemili) çocuklarda, kan şeker düzeyinde düşme nöbeti esnasında, bununla birlikte oldukça fazla insülin verilen şekerhastası çocuklarda, koma görülebilir. Sara çırpınmaları geçiren çocuklarda da, nöbetten sonrasında kısa bir şuur yitimi periyodu olur; hattâ daha doğrusu, çocuklar çırpınma nöbeti geçirdikleri sırada hareket ediyor olsalar dahi, şuur yitimi durumunda bulunurlar.
Bayılma, şuur yitiminin beyne gelen kanın azalmasından meydana gelen çok hafifçe bir biçimidir.
TEDAVİ
Geçici bayılmalar dışındaki tüm şuur yitimi durumları, tıbbi nezaret gerektirir. Bir evladı bilincini yitirmiş durumda bulursanız, yapılacak ilk şey herhangi bir tehlikeyi -varsa- ortadan kaldırmak ve çocuğun nefes alıp vermesi ile kalp atışlarını incelemektir.
ACİL YAPILMASI GEREKEN ŞEYLER
Çocuk gazdan zehirlenmişse, olanak var ise derhal açık havaya çıkarın ya da en azından, gazı kapatıp, kapı ve pencereleri açın. Boğazına dolanan bir şeyden dolayı tıkanmış, nefes almıyor durumdaysa, boğazı çevresinde ne var ise, olanak var ise keserek, çıkarın. Başına geçirdiği plastik bir torbadan (poşet) dolayı boğuluyorsa, tabii olarak, torbayı çıkarın (en iyisi torbayı yırtarak ya da keserek); elektrik çarpmışsa, elektrik akımından ayırıp uzaklaştırın ya da elektriği şalterden kati.
İLKYARDIM
Sonrasında, çocuğun solunum yollarındaki yiyecek, kusmuk benzer biçimde herhangi bir tıkanıklığı, derhal parmağınızı ağzının içine yerleştirip çevirerek paklayın; herhangi bir kanama var ise durdurun. Yüzünüzü çocuğun ağzına dayayın; nefes alıp verişini dinleyerek ve göğsünün inip çıktığını görmek için göğsünü gözden geçirerek, solunumunu deneyin. Nefes almıyorsa, nabzını kulak verin. Çocuk nefes alıp vermiyorsa, suni solunum uygulayın; nefes almamasının yanı sıra kalbi de çalışmıyorsa, kalp masajı uygulayın. Bu tedaviye gerek yoksa, evladı “kendine gelme konumu”na (yüzükoyun, başı yana çevrilmiş, aynı yöndeki kol ve bacağı dik açı meydana getirecek şekilde kıvrılmış, diğer kolu ve bacağı aşağı doğru düz durumda yatış) getirin. Ayrıca, siz çocukla ilgilenirken, olanak var ise bir başkası cankurtaran çağırsın. Bulunduğunuz yerde sizden başka asla kimse yoksa, kalp atışları ve nefes alıp vermesi tekrardan başladıktan sonrasında, evladı kendine gelme konumuna getirip, yardım istemeye gidin. Cankurtaran gelinceye kadar evladı sıcak tutun.
Evladınız saralıysa, alışılmış nöbet emarelerini öğrenmiş olmuş olursunuz ve çocuk nöbetten sonrasında daima bir süre şuur yitimi durumunda kalıyorsa, tabip çağırmanıza gerek kalmamıştır. Bununla beraber, evladınız bilincini kazanmadan ilkin çırpınmalar geçirmeye başlarsa, tıbbi bakım lüzumlu olacaktır. Ayrıca nöbet esnasında, dilinin dönerek nefes borusunu tıkamaması için, evladı kendine gelme konumuna getirin.
BU YAZI SADECE BİLGİ VERMEK AMAÇLIDIR. DOKTOR TAVSİYESİ DEĞİLDİR. LÜTFEN DOKTORUNUZA BAŞVURUN.
YORUMLAR