Destan Nedir? (Sözlük)

DESTAN 1. ,n, efsaneleşmiş ile tarihin kahramanı ya da mühim bir tarihsel vakası övüp yücelten uzun manzume. (Eşanl. EPOPE.) [Bk. an...

DESTAN

1. ,n, efsaneleşmiş ile tarihin kahramanı ya da mühim bir tarihsel vakası övüp yücelten uzun manzume. (Eşanl. EPOPE.) [Bk. ansikl. böl.]

2. Türk halk edebiyatında koşmayı çağrıştıran, sadece dörtlük sayısı mevzuya nazaran istenildiği kadar artabilen tür. (Bk. ansikl. böl.)

3. Klasik destandan esinlenilerek uygar toplumları, insanoğlunun sorunlarını, serüvenlerini mevzu edinen tür. (F.H. Dağlarca: Çakırın destanı [1945], üç şehitler destanı [1949] vb.)

4. Muhteşem kahramanlık, kahramanlıklar dizisi: Kurtuluş savaşı köylüsü, kentlisiyle türk halkının destanıdır.

5. Uzatılmış söz.

6. Esk. Hile, seviye.

7. Destan şeklinde, çok uzun mektuplar için kullanılır. || Destan yaratmak.destan yazmak, muhteşem kahramanlıklar göstermek.


—Esk. Destan-serd, meddah, destan okuyan. || Destan-zen, saz şairi; müzisyen.

Kaynak: Büyük Larousse

BAKINIZ

• 
  Destan Nedir?


• 
  Lugat 2000 Lügat - Türkçe-İngilizce-Almanca-Fransızca Lügat


• 
  Lügat Nedir? Lügat Hakkında

* Kahramanlarının muhteşem eylemlerini coşkulu, törensel bir üslupla özetleyen ve çoğu zaman birkaç bölümden oluşan manzum yapıtlardır. Malum en eski edebiyat türlerinden biridir.


Yunanca "espos" sözcüğünden gelmektedir. Mitoloji, efsaneleşmiş, folklor ve zamanı öğeler ihtiva eder. Destanlar ve destansı öyküler ilkçağlardan beri dünyanın her yerinde gelenekleri sonraki kuşaklara aktarmak için kollektif olarak yaratılmış yazınsal biçimlerdir.

Aslı Farsça olan destan (dâstân, destân), Fransızca épopée ,Yunanca epos şiir karşılığıdır.

Destan; kak, Batır, Batur, Buka, Bukadır, Bahadır, Boğa, Böke, Yiğit, Cigit,Koç, Koçkar, Arslan, Kaplan, Pars, Ejder ve kahramanlık kavramlarının, epik karekterli bir yaşayışın süre, yer ve vakalar içindeki yansımalarının vaka örgüsü ile biçimlendirilmiş anlatımlarıdır.


Türkçede destan, hem legende hem epope karşılığıdır. Ek olarak Anadolu'da Türk edebiyatında toplumsal, zamanı ve mizahi mevzularda söylenen ulusal bir nazım şeklinin ve çeşidinin de adı destandır.

Destanlar, ulusların, bilhassa tarih yazımının hemen hemen yaşam bulmadığı dönemlerine ışık tutmaları bakımından önemlidirler. Ek olarak, ulusların tarih sahnesine çıkışlarını, komşularıyla olan ilişkilerini ve kendi kültür dokularını var eden değerleri idrak etmek bakımından da mühim lardır.


Sözlü kültür ürünü oldukları ve yazıya geç geçirildikleri için, destanların tamamı mevzusunda bilgimiz sınırlıdır. Eski Türk destanlarının bugün elimizde bulunan parçaları çeşitli lardan derlenmiştir. Bunlardan bir kısmı, Türk araştırıcılar tarafınca, direkt doğruya halk dilinde hâlâ yaşayan destanların derlenip yazılmasıyla elde edilmiş, bir kısmı ise eski Çin, Arap,İran, Bizans ve Batı larında bulunmuştur.


Türk destanlarını İslamiyet öncesi ve İslamiyet sonrası diye iki bölümde değerlendirmek ihtimaller içindedir. Bu şekilde bir tasnifte,

İslamiyet öncesi Türk destanları içinde şunları sayabiliriz:

• Yaradılış Destanı,
• Alp Er Tunga Destanı,
• Şu Destanı,
• Oğuz Kağan Destanı,
• Bozkurt Destanı,
• Ergenekon Destanı,
• Türeyiş Destanı,
• Atilla Destanı,
• Göç Destanı.

İslamiyet sonrası Türk destanları içinde ise;

• Saltuk Buğra Han Destanı,
• Manas Destanı,
• Timur Destanı,
• Battalgazi Destanı,
• Danişment Gazi Destanı,
• Dede Korkut Destanları,
• Genç Osman Destanı,
• Köroğlu Destanı sayılabilir.

Bugüne değin meydana getirilen çalışmalarla adları ve kimi parçaları belirlenen Türk destanlarının toplamı iki yüz dolayındadır. Türk destanlarının belli başlı niteliklerini görmeye çalıştığımızda karşımıza, bir çok kez, hanım kişiliğinde odaklanmış bir güzellik,

yiğitliğin, tarihin her döneminde başüstünde tutulmuşluğu, atın ve bozkurdun insana sadık bir yoldaş olması, kurdun ana, baba ve hatta tanrı olması, yurt kabul edilen coğrafyanın kutsallığı şeklinde unsurlar çıkar.

anadolu.edu.tr

• 
  Destan Nedir?


• 
  Lugat 2000 Lügat - Türkçe-İngilizce-Almanca-Fransızca Lügat


• 
  Lügat Nedir? Lügat Hakkında