Doping nedir, nasıl yapılır? Doping niçin zararlıdır? Doping maddeleri ve doping tespiti hakkında bilgi. DOPİNG İnsanoğlu bir takım mevzu...
Doping nedir, nasıl yapılır? Doping niçin zararlıdır? Doping maddeleri ve doping tespiti hakkında bilgi.
DOPİNG
İnsanoğlu bir takım mevzularda egolarını yenememektedir. Bu konulardan biri de “kazanma arzusu”dur. insanoğlu kazanma uğruna tüm etik değerleri ve sağlığını bir kenara erteleyerek türlü yollara başvurmaktadır. Spor dünyasında da bu etik ve sıhhat karşıtı olgu karşımıza doping olarak çıkmaktadır. Çok spesifik olan bu mevzu, başlı başına bu mevzuda eğitim görmüş hekimlerin mevzusudur.
1. Doping nedir?
Sporcunun performansını çoğaltmak amacıyla, organizmaya zararı olan maddelerin türlü yollarla vücuda verilmesine doping denir. Burada genel anlamda bileşik malzemeler kullanılır. Bu tür durumlar tabii gıda kaynaklarından alınamayan ve organizmanın üretemediği maddelerdir. Bu maddeler organizmada türlü uyarılara yol açmakta ve sporcunun rakiplerine karşı türlü avantajlar sağlamaktadır.
2. Neler doping maddesidir?
Doping ile ilgili emek harcamalar türlü kurumlarca yapılmaktadır. Bunların en üst düzeyi lOC’nin (International Olympic Commite; Uluslar Arası Olimpiyat Komitesi) tıp komisyonudur. Bu komisyon türlü dönemlerde türlü doping listeleri yayımlar. Vatanımızda de bu komisyon tarafınca akredite edilmiş bir doping araştırma merkezi vardır.
Türkiye Doping Denetim Merkezi adındaki merkez, Ankara’da Hacettepe Üniversitesi’ndedir.
3. Doping niçin zararlıdır?
Dopingin spor sahalarında etik kurallarındaki eşit koşullarda yarışma ortamını bozmasının haricinde, insan organizması üstüne de negatif tesirleri vardır. Dopingin insan vücudu üstüne negatif tesirleri, bir dönemler Alman ilim adamlarının ortaya attığı otomatik müdafa mekanizması teorisi ile değerlendirilmiştir. Burada kullanılan doping maddeleri ile İnsanın istemli olarak devreye sokamadığı rezervler devreye girmektedir. Otomatik müdafa mekanizması teorisine nazaran doping alımı sonucunda organizmanın bilincinin ve isteminin haricinde bir zorlaması oluşmaktadır. Bu zorlama, alınan maddenin ölçüsüne ve vücudun dayanma gücüne nazaran sonu ölümle sonuçlanan trajik tablolar yaratabilir.
Günümüzde meydana getirilen araştırmalarda doping maddelerinin grubuna nazaran insan vücuduna verdiği türlü zararlar ortaya çıkmıştır. Bunlara özetlemek gerekirse değinirsek; mesela amfetamin grubu maddelerin alınması, organizmanın bitkinlik duygusunun ortadan kalkması sonucu belli başlı bir iktisat kaybı olur. Dinlenme kapasitesi belirgin oranda düşer. Taşikardi (çarpıntı) yüksek gerilim, çok fazla terleme kas tonusunda (geriminde) artış, sinirlilik, sindirim bozukluğu ve cinsel fonksiyonlarda bozulma ortaya çıkarır. Kas yapıcı diye de tanımlanan anabolizan grubu maddelerin alınması sonucunda da iskelet, karaciğer, böbrek, cinsel organlarda ileri derecede tahribata neden olur.
5. idrar içinde derişimleri verilen sınırları aştığında doping olan maddeler nedir?
Kafein: 12 mikro gram/mili litre
Karboksi-THC: 15 nanogram/mili litre
Katin: 5 mikro gram/mili litre
Efedrin: 10 mikro gram/mili litre
Epitestosteron: 200 nano gram/ mili litre
Metilefedrin: 10 mikro gram/mili litre
Morfin: 1 mikro gram/mili litre
19-norandrosterone: 2 nano gram/mili litre (erkeklerde)
19-norandrosterone: 5 nano gram/mili litre (bayanlarda)
Fenilpropanolamin: 25 mikro gram/mili litre
Psödoefedrin: 25 mikro gram/mili litre
Salbutamol (yarışma dışı analizde): 1000 nano gram/mili litre
T/E oranı: 6
6. UOK Tıp Komisyonu tarafınca belirlenen Sporcular Tarafınca Kullanımı Yasak ve Kısıtlı Olan Farmakolojik Maddeler ve Yöntemler ile Kullanımı hususi Koşullarla Özgür ve Tamamen Özgür Olan Farmakolojik Maddeler (2000 yılı itibarıyla):
1. Sporcularca kullanımı yasak olan farmakolojik madde grupları:
A. Uyarıcılar,
B. Narkotik analjezikler,
C. Anabolik maddeler,
D. idrar söktürücüler,
E. Peptid hormonlar ile bunların etkilerini yansılamak eden maddeler ve benzerleri.
2. Sporcular tarafınca kullanımı yasak olan yöntemler:
A. Kan dopingi,
B. Suni oksijen taşıyıcılarının ya da plâzma genişleticilerinin kullanımı
C. Farmakolojik, kimyasal ve fizyolojik uygulamalar.
YORUMLAR