Goblen , bir kumaş üstüne renkli iplerin iğne ile işlenmesi ile fotoğraf oluşturulması sanatıdır. Kralların sanatı olarak da malum b...
Goblen, bir kumaş üstüne renkli iplerin iğne ile işlenmesi ile fotoğraf oluşturulması sanatıdır.
Kralların sanatı olarak da malum bu sanat temelini İtalya'dan alır. Sayılabilir pixel (nokta) üzerin dikiş işlemi ile yapılır. Günümüzde, oldukça kıymetli bir el işi sanatıdır. Eserin kıymeti, ilmek sayısına, kumaşın ebadına ve ipliğin kalitesine gore belirlenir.
Geleneksel Türk el sanatlarımız açısından bakıldığında etamin ya da kanaviçe işlemeye karşılık gelir.
Yarım çarpı işi:
GOBLEN NASIL İŞLENİR?1- Goblen işi, yarım çarpı şeklinde hep aynı yönde (sağdan sola ya da soldan sağa) ilmek atılarak yapılır. İşlenen panolar üstten verev, alttan ise düz atım ile işlenmelidir.
Goblen iyi mi işlenir?Son kare kumaşın arka kısmına aittir.
2-İster elde ister kasnakta yapılsın; ipliğin parlak ve pürüzsüz görünmesi için desenin üst kısmından başlayarak alt kısmına doğru inilmesi doğru olacaktır. Böylelikle işlenmiş alan, kirlenmeden tamamlanacaktır. Fonu işlenmeyen modellerde (kolay saymak için işaretleri bulunmayan kumaşlarda) , herhangi bir kaymaya mahal vermemek için, şemanın orta bölgesi kumaşın orta bölgesine işlenerek emek vermeye başlanmalıdır.
3-Daima için önerimiz; daha düzgün işleme, bununla beraber işlerken kolaylık olması açısından, kasnak kullanılmasıdır.
4-İşe başlarken düğüm yapılmamalı, arkadan kısa süre önce işlenmiş kısımların altından yürütülerek bitirilmelidir.
5-Aynı renkte işlenecek bölgeleri bitirdikten sonrasında başka renklere devam ederken bir çok iğne ile de çalışabilirsiniz.
6-Şemalı goblenlerde işleme, mouline tabir edilen katlara ayrılabilir altı kattan oluşan ipliğin yalnızca iki katı ile; baskılı goblenlerde ise moulinenin altı katı ile (katlara ayrılmadan, olduğu benzer biçimde) yapılır.
7- İşleme, kitlerimizin içindeki iğneyle ya da yeterince büyük delikli, yuvarlak uçlu başka bir iğneyle (etamin iğnesi) yapılmalıdır.
8-Şemalarımız 1:4 ya da 1:1 oranlarında olup bu tür şeyler her kitin içinde bununla birlikte belirtilmektedir. 1:1 oranlarda şemada görülen her kare, kumaşa tıpkı nakledilir, 1:4 oranlarda ise şemada görülen her bir kare için kumaşa, ikisi üstte ikisi altta olmak suretiyle (2x2'lik ölçülerde daha büyük bir kare oluşturacak) dört yarım çarpı atılır.
9-Büyük şemalar bir çok bölüme bölünmüştür, izah etme tablosunda hangi parçanın nereye ait olduğu belirtilmiştir.
10- Kumaşın çözülmesini önlemek için kenarlarını evvelinde düğümlemeniz (sürfile) tavsiye edilir. Bu maksatla bununla birlikte yapışkan bant da kullanılır, fakat, işleme esnasında yapışkanların banttan taşıp kumaşı kirletmemesi için kaliteli bir bant kullanmalısınız.
11-Goblen hazır olduğunda ılık su ve sabunla yıkanması, nemliyken ters tarafınca ütü yapılması tavsiye edilir. Goblen tablonuzun ilk günkü güzelliğini koruması için deterjan kullanmayınız.
12- Goblen işlemeye başlamadan ilkin kesinlikle ellerinizi sabunla yıkamalısınız. Gobleninizi işleme süresi süresince da kirlenmemesi için korumalısınız, minik kasnakta gerili ya da kasnağa takılmamış katlanabilir haldeki goblenler, işlenmedikleri zamanlarda katlanarak bir kutu ya da poşet içinde muhafaza edilmeli, ayaklı kasnaklara gerilmiş goblenler ise işlenmedikleri zamanlarda üstlerine hafifçe bir örtü örtülerek tozdan korunmalıdır.
Goblen Türleri
·
·
·
·
Goblen Tarihçesi
Goblen diye duvarlara asılmak suretiyle Fransa'da meydana getirilen Şekilli ve renkli halılara ve mobilya kumaşlarına denir. Goblen, telleri sayılabilecek türde kumaş üstüne renkli iplikle meydana getirilen ve büyük bölümü kez bir görünüm, zamanı bir hatıra ya da ünlü ressamların ünlenmiş resminin aktarılması şeklinde ortaya çıkan bir sanat eseridir.
Hazır sert hususi kumaşa basılmış resmin, renklerine uygun mouline ipliklerle işlenmesi şeklinde olabildiği benzer biçimde, düz fakat telleri sayılabilir kumaş üstüne modelden bakılarak, kumaşa aktarılması şeklinde yaygın iki yol vardır.
Kraliyet Sanatı olarak Fransa'da ortaya çıkan Goblen, 19. Yüzyılda Türkiye'ye gelmiş ve son zamanlarda hızla benimsenir olmuştur. 1603'te Fransa Kralı IV.ncü Henri, Goblen ailesine ait bir binada François de La Planche ve Marc de Comans namındaki adamlara iki dokuma imalathanesi kurdurmuştu. Bunların oğulları çok güzel işler dokumuşlardı. 1662'de Colbert, Goblen'lerin bu binasında saraya mahsus mobilyaları yapmak suretiyle bir yapımevi tesis ettirdi ki burada saraya ve özellikle Versailles (Versay) Sarayı'na mahsus duvar örtüleri, perdeler, kanepe ve koltuk kumaşları benzer biçimde dokumalar yapılıyordu. Bu atölyeler bilahare büyütüldü ve çalışan işçilerin adedi artırıldı. Meşhur sanatkâr Le Brun buraya müdür belirleme olunarak 1662'den 1690 geçmişine kadar bu vazifeyi görmüş oldu. Le Brun özellikle bu atölyelerin dahili teşkilatı ile uğraştı ve bir sürü güzel eserler meydana gelmesine amil oldu, fakat tüm bu muvaffakiyetler sarayın parasına mütevakkıftı. Kralın parası yardımıyla olağanüstü Goblen işleri yapılmış oldu. Fakat para azalınca imalathanenin yapmış olduğu işler de azaldı ve o süre yapımevi dışarı için iş hayata geçirmeye yükümlü oldu. Le Brun ve onun çabalama arkadaşları ilk imalatın tüm karton modellerini yaptılar. Bu tür durumlar içinde meşhur mevzular, mevsimler, Meleagre'ın avları, kralın yaşamı, İskender'in yaşamı benzer biçimde Şekillerdir. Başka muktedir sanatkarların yapmış olduğu bir takım mevzular da vardı ki bu tür şeyler içinde havari Yunun yaşamı, Rafael'in Şekillerinden Vatikan'ın odaları ve gene Rafael'in ve Le Brun'ün eserlerinden Konstantin'in yaşamı benzer biçimde mevzular vardır. Ressam Roussini'nin Musa'nın yaşamı, N. Coypel'in İlahların Zaferi ve Ch. Cpypel'in Don Quichotte'un yaşamı benzer biçimde mevzulu eserler de meşhurdur. XV. Louis zamanındaki mevzular sahraidir. O zamanki tablolar benzer biçimde duvar örtülerinde de ağaçlar, yeşillikler, periler ve sevgi timsali amorlar resmolunmuştur. Ondan sonrasında büyük üstatların tablolarının aynını yapmak modası zuhur etmiştir ki bu bir hata idi. Bir tablodaki binlerce rengi, boyalı ipliklerle halı ve dokuma üstüne işlemek çok güçtü. Bu şekilde sonraları terk olundu ve L. O. Merson, Puvis de Chavannes ve Cazin benzer biçimde büyük ressamlara yaptırılan kolay renkli modeller numune tutularak çok güzel eserler vücuda getirildi.
Goblen; kralların sanatı olarak bilinmektedir. Bu nitelemeyi, başta ortaya çıkış şeklinden almaktadır. 17. yüzyılda Avrupa saraylarında sarayların dışı benzer biçimde içi de görkemli döşenirdi. Sarayın halılarından kapılarına, perdelerine, koltuklarına kadar her bir eşyada krallığa yakışır bir yoldam, görkem aranırdı. Bu zamanda dekorasyon, en ihtişamlı devirlerini yaşamıştır denebilir. Duvarlardaki Biçim ve tasvirler, koltukların yüz işlemeleri, perdeler, goblen denilen bu sanatın doğuşunu ortaya koymuştur.
1662 senesinde Fransa'da sarayın bu gereksinimleri için hususi bir yapımevi kurulmuştur. Bu yapımevi, GOBELİNS isminde bir ailenin haiz olduğu köşkte bulunmuş olduğu için adını buradan almıştır. İmalathaneyi kuran şahıs de Colbert'tir. Colbert, Kral 14. Luis için oluşumlarına burada adım atmıştır. Yapımı Sabır Gerektiriyor Colbert ve Le Brun, 1667 de Kraliyet Mobilyaları üreticisi fermanını aldıktan sonrasında, etkenlik alanlarını genişleterek, türlü imtiyazlar elde etmişlerdir. Colbertin ölümünden sonrasında yönetimsel çekişmeler ve harp yüzünden yapınak kapanmıştır. Fakat Le Brunün bu sanat üstündeki hakimiyeti 30 yıl sürmüştür.
Goblen eserlerinin kronolojik sıralamasını yapmak anlamlı olmamaktadır. Eserlerin hazırlanması çok uzun seneler sürmektedir. Mesela Don Kişot'un Hikayesi adlı eserin tamamlanması 80 yıl sürmüştür. Bir takım eserler de yine yine tezgaha konmuştur. Bu yüzden eserleri örneksiz karakterlerine gore gruplandırmak daha doğru olacaktır. İlk dönemde; İtalyan freskleri uyarlanmıştır ki, en orijinal emek harcamalar bunlardır. Sonraki dönemde; Le Brun geleneğinde, dekoratif kompozisyonlar, mitolojik ve dini mevzular ve güncel tarih konularının işlenmesi üstüne kuruludur. 18.Yüzyılda, goblen üstatları, grotesk sanat ve türevlerini mevzu almışlardır. 18.Yüzyılın sonlarında ise, eserler, sanat içerikli bir yoksulluk ve öykünmek kurbanı olmaktan kurtulamamıştır. Ama 19. yüzyıl başlangıcında; Claude Monet benzer biçimde ressamların alınması, bir canlılık getirmiştir. 20.Yüzyılda Gulliaume Janneau, eski denenmiş usullere dönmüş, renklerde ve tonlarda sayıyı azaltarak, goblen halıcılığında yeni bir çığır açmıştır. Goblen, üretiminde, büyük halı tezgahlarına benzer tezgahlar kullanıma gelmiştir. ünlü goblen örnekleri duvar için yapılmış tablo-halılar şeklinde Louvre, Versailles, Musee de Bruksels, Musee de Angers de mevcuttur.
ülkemize 19. yüzyılda giren bu sanat, daha çok batılı diplomatlar ve azınlıklar yolu ile gelmiştir. Goblen; günümüzde, ev ve işyerleri için tablo, koltuklar ve puflar için kaplama kumaşı olarak, koltuk ve kanepeler için şal olarak kendisini göstermektedir. Bu gün gelişen ev tekstili sektörü faaliyetinde goblen sanatının mühim bir geleceği vardır. Ama, işlenmesinin süre ve sabır gerektirmesi, malzemenin pahalı olması, yaygınlaşmasının önüne geçmiştir. Gelir ve kültür düzeyi yüksek kişilerin daha çok hususi zevkleri için ürettikleri bir ürün olmuştur. İşlenmesinin dikkat ve sabır gerektirmesi, seri üretim yapılmasını engellemektedir.
Kralların sanatı olarak da malum bu sanat temelini İtalya'dan alır. Sayılabilir pixel (nokta) üzerin dikiş işlemi ile yapılır. Günümüzde, oldukça kıymetli bir el işi sanatıdır. Eserin kıymeti, ilmek sayısına, kumaşın ebadına ve ipliğin kalitesine gore belirlenir.
Geleneksel Türk el sanatlarımız açısından bakıldığında etamin ya da kanaviçe işlemeye karşılık gelir.
Çarpı işi:
Yarım çarpı işi:
GOBLEN NASIL İŞLENİR?1- Goblen işi, yarım çarpı şeklinde hep aynı yönde (sağdan sola ya da soldan sağa) ilmek atılarak yapılır. İşlenen panolar üstten verev, alttan ise düz atım ile işlenmelidir.
Goblen iyi mi işlenir?Son kare kumaşın arka kısmına aittir.
2-İster elde ister kasnakta yapılsın; ipliğin parlak ve pürüzsüz görünmesi için desenin üst kısmından başlayarak alt kısmına doğru inilmesi doğru olacaktır. Böylelikle işlenmiş alan, kirlenmeden tamamlanacaktır. Fonu işlenmeyen modellerde (kolay saymak için işaretleri bulunmayan kumaşlarda) , herhangi bir kaymaya mahal vermemek için, şemanın orta bölgesi kumaşın orta bölgesine işlenerek emek vermeye başlanmalıdır.
3-Daima için önerimiz; daha düzgün işleme, bununla beraber işlerken kolaylık olması açısından, kasnak kullanılmasıdır.
4-İşe başlarken düğüm yapılmamalı, arkadan kısa süre önce işlenmiş kısımların altından yürütülerek bitirilmelidir.
5-Aynı renkte işlenecek bölgeleri bitirdikten sonrasında başka renklere devam ederken bir çok iğne ile de çalışabilirsiniz.
6-Şemalı goblenlerde işleme, mouline tabir edilen katlara ayrılabilir altı kattan oluşan ipliğin yalnızca iki katı ile; baskılı goblenlerde ise moulinenin altı katı ile (katlara ayrılmadan, olduğu benzer biçimde) yapılır.
7- İşleme, kitlerimizin içindeki iğneyle ya da yeterince büyük delikli, yuvarlak uçlu başka bir iğneyle (etamin iğnesi) yapılmalıdır.
8-Şemalarımız 1:4 ya da 1:1 oranlarında olup bu tür şeyler her kitin içinde bununla birlikte belirtilmektedir. 1:1 oranlarda şemada görülen her kare, kumaşa tıpkı nakledilir, 1:4 oranlarda ise şemada görülen her bir kare için kumaşa, ikisi üstte ikisi altta olmak suretiyle (2x2'lik ölçülerde daha büyük bir kare oluşturacak) dört yarım çarpı atılır.
9-Büyük şemalar bir çok bölüme bölünmüştür, izah etme tablosunda hangi parçanın nereye ait olduğu belirtilmiştir.
10- Kumaşın çözülmesini önlemek için kenarlarını evvelinde düğümlemeniz (sürfile) tavsiye edilir. Bu maksatla bununla birlikte yapışkan bant da kullanılır, fakat, işleme esnasında yapışkanların banttan taşıp kumaşı kirletmemesi için kaliteli bir bant kullanmalısınız.
11-Goblen hazır olduğunda ılık su ve sabunla yıkanması, nemliyken ters tarafınca ütü yapılması tavsiye edilir. Goblen tablonuzun ilk günkü güzelliğini koruması için deterjan kullanmayınız.
12- Goblen işlemeye başlamadan ilkin kesinlikle ellerinizi sabunla yıkamalısınız. Gobleninizi işleme süresi süresince da kirlenmemesi için korumalısınız, minik kasnakta gerili ya da kasnağa takılmamış katlanabilir haldeki goblenler, işlenmedikleri zamanlarda katlanarak bir kutu ya da poşet içinde muhafaza edilmeli, ayaklı kasnaklara gerilmiş goblenler ise işlenmedikleri zamanlarda üstlerine hafifçe bir örtü örtülerek tozdan korunmalıdır.
Goblen Türleri
·
·
·
·
Goblen Tarihçesi
Hazır sert hususi kumaşa basılmış resmin, renklerine uygun mouline ipliklerle işlenmesi şeklinde olabildiği benzer biçimde, düz fakat telleri sayılabilir kumaş üstüne modelden bakılarak, kumaşa aktarılması şeklinde yaygın iki yol vardır.
Kraliyet Sanatı olarak Fransa'da ortaya çıkan Goblen, 19. Yüzyılda Türkiye'ye gelmiş ve son zamanlarda hızla benimsenir olmuştur. 1603'te Fransa Kralı IV.ncü Henri, Goblen ailesine ait bir binada François de La Planche ve Marc de Comans namındaki adamlara iki dokuma imalathanesi kurdurmuştu. Bunların oğulları çok güzel işler dokumuşlardı. 1662'de Colbert, Goblen'lerin bu binasında saraya mahsus mobilyaları yapmak suretiyle bir yapımevi tesis ettirdi ki burada saraya ve özellikle Versailles (Versay) Sarayı'na mahsus duvar örtüleri, perdeler, kanepe ve koltuk kumaşları benzer biçimde dokumalar yapılıyordu. Bu atölyeler bilahare büyütüldü ve çalışan işçilerin adedi artırıldı. Meşhur sanatkâr Le Brun buraya müdür belirleme olunarak 1662'den 1690 geçmişine kadar bu vazifeyi görmüş oldu. Le Brun özellikle bu atölyelerin dahili teşkilatı ile uğraştı ve bir sürü güzel eserler meydana gelmesine amil oldu, fakat tüm bu muvaffakiyetler sarayın parasına mütevakkıftı. Kralın parası yardımıyla olağanüstü Goblen işleri yapılmış oldu. Fakat para azalınca imalathanenin yapmış olduğu işler de azaldı ve o süre yapımevi dışarı için iş hayata geçirmeye yükümlü oldu. Le Brun ve onun çabalama arkadaşları ilk imalatın tüm karton modellerini yaptılar. Bu tür durumlar içinde meşhur mevzular, mevsimler, Meleagre'ın avları, kralın yaşamı, İskender'in yaşamı benzer biçimde Şekillerdir. Başka muktedir sanatkarların yapmış olduğu bir takım mevzular da vardı ki bu tür şeyler içinde havari Yunun yaşamı, Rafael'in Şekillerinden Vatikan'ın odaları ve gene Rafael'in ve Le Brun'ün eserlerinden Konstantin'in yaşamı benzer biçimde mevzular vardır. Ressam Roussini'nin Musa'nın yaşamı, N. Coypel'in İlahların Zaferi ve Ch. Cpypel'in Don Quichotte'un yaşamı benzer biçimde mevzulu eserler de meşhurdur. XV. Louis zamanındaki mevzular sahraidir. O zamanki tablolar benzer biçimde duvar örtülerinde de ağaçlar, yeşillikler, periler ve sevgi timsali amorlar resmolunmuştur. Ondan sonrasında büyük üstatların tablolarının aynını yapmak modası zuhur etmiştir ki bu bir hata idi. Bir tablodaki binlerce rengi, boyalı ipliklerle halı ve dokuma üstüne işlemek çok güçtü. Bu şekilde sonraları terk olundu ve L. O. Merson, Puvis de Chavannes ve Cazin benzer biçimde büyük ressamlara yaptırılan kolay renkli modeller numune tutularak çok güzel eserler vücuda getirildi.
Goblen; kralların sanatı olarak bilinmektedir. Bu nitelemeyi, başta ortaya çıkış şeklinden almaktadır. 17. yüzyılda Avrupa saraylarında sarayların dışı benzer biçimde içi de görkemli döşenirdi. Sarayın halılarından kapılarına, perdelerine, koltuklarına kadar her bir eşyada krallığa yakışır bir yoldam, görkem aranırdı. Bu zamanda dekorasyon, en ihtişamlı devirlerini yaşamıştır denebilir. Duvarlardaki Biçim ve tasvirler, koltukların yüz işlemeleri, perdeler, goblen denilen bu sanatın doğuşunu ortaya koymuştur.
1662 senesinde Fransa'da sarayın bu gereksinimleri için hususi bir yapımevi kurulmuştur. Bu yapımevi, GOBELİNS isminde bir ailenin haiz olduğu köşkte bulunmuş olduğu için adını buradan almıştır. İmalathaneyi kuran şahıs de Colbert'tir. Colbert, Kral 14. Luis için oluşumlarına burada adım atmıştır. Yapımı Sabır Gerektiriyor Colbert ve Le Brun, 1667 de Kraliyet Mobilyaları üreticisi fermanını aldıktan sonrasında, etkenlik alanlarını genişleterek, türlü imtiyazlar elde etmişlerdir. Colbertin ölümünden sonrasında yönetimsel çekişmeler ve harp yüzünden yapınak kapanmıştır. Fakat Le Brunün bu sanat üstündeki hakimiyeti 30 yıl sürmüştür.
Goblen eserlerinin kronolojik sıralamasını yapmak anlamlı olmamaktadır. Eserlerin hazırlanması çok uzun seneler sürmektedir. Mesela Don Kişot'un Hikayesi adlı eserin tamamlanması 80 yıl sürmüştür. Bir takım eserler de yine yine tezgaha konmuştur. Bu yüzden eserleri örneksiz karakterlerine gore gruplandırmak daha doğru olacaktır. İlk dönemde; İtalyan freskleri uyarlanmıştır ki, en orijinal emek harcamalar bunlardır. Sonraki dönemde; Le Brun geleneğinde, dekoratif kompozisyonlar, mitolojik ve dini mevzular ve güncel tarih konularının işlenmesi üstüne kuruludur. 18.Yüzyılda, goblen üstatları, grotesk sanat ve türevlerini mevzu almışlardır. 18.Yüzyılın sonlarında ise, eserler, sanat içerikli bir yoksulluk ve öykünmek kurbanı olmaktan kurtulamamıştır. Ama 19. yüzyıl başlangıcında; Claude Monet benzer biçimde ressamların alınması, bir canlılık getirmiştir. 20.Yüzyılda Gulliaume Janneau, eski denenmiş usullere dönmüş, renklerde ve tonlarda sayıyı azaltarak, goblen halıcılığında yeni bir çığır açmıştır. Goblen, üretiminde, büyük halı tezgahlarına benzer tezgahlar kullanıma gelmiştir. ünlü goblen örnekleri duvar için yapılmış tablo-halılar şeklinde Louvre, Versailles, Musee de Bruksels, Musee de Angers de mevcuttur.
ülkemize 19. yüzyılda giren bu sanat, daha çok batılı diplomatlar ve azınlıklar yolu ile gelmiştir. Goblen; günümüzde, ev ve işyerleri için tablo, koltuklar ve puflar için kaplama kumaşı olarak, koltuk ve kanepeler için şal olarak kendisini göstermektedir. Bu gün gelişen ev tekstili sektörü faaliyetinde goblen sanatının mühim bir geleceği vardır. Ama, işlenmesinin süre ve sabır gerektirmesi, malzemenin pahalı olması, yaygınlaşmasının önüne geçmiştir. Gelir ve kültür düzeyi yüksek kişilerin daha çok hususi zevkleri için ürettikleri bir ürün olmuştur. İşlenmesinin dikkat ve sabır gerektirmesi, seri üretim yapılmasını engellemektedir.
El İşi Modeller - Tığ İşi
El İşi Modeller - Kırkyama
El İşi Modeller - Kapitone
YORUMLAR