Anadolu Selçuklu hükümdarlarından I. Mesut’un hayatı ve dönemi ile ilgili olarak bilgilerin yer aldığı yazımız. I. MESUT, Anadolu Selçuklu...
Anadolu Selçuklu hükümdarlarından I. Mesut’un hayatı ve dönemi ile ilgili olarak bilgilerin yer aldığı yazımız.
I. MESUT, Anadolu Selçuklu sultanı (? 1098 – Konya 1156). I. Kılıç Arslan’ın oğludur. Babasının savaş meydanında ölümü üzerine tahta çıkarılan küçük kardeşi Şehinşah’ın hükümdarlığını tanımadı, Konya’ya yürüyüşe geçti. Bunun üzerine Şehinşah, Bizans İmparatoru I. Aleksios ile anlaşma gereğini duydu. 1116’da büyük bir kuvvetle Konya’ya yürüyen I. Mesut, birçok emirin askerleriyle kendi yanına geçmesi gibi umulmadık bir gelişme sonucu kardeşi Şehinşah’ı yendi. Kılıç Arslan’ın öteki oğlu olduğu sanılan Melik Arap ile de 1126’da karşı karşıya geldi. Bizans ile dayanışma kurarak kardeşini yenmeyi başardı, topraklarını genişletme fırsatı buldu.
Mehmet Bey’in 1142’de ölümünden sonra Danişmentliler arasındaki karışıklıklardan yararlanarak harekete geçti ve Yağlıbasan’ı ağır bir yenilgiye uğrattı, Ankara, Çankırı, Kastamonu ve çevresini ele geçirerek Anadolu’yu birleştirme ve bir yönetim altında toplama politikası izledi. Elbistan’ı alarak oğlu veliaht Kılıç Arslan’ın yönetimine bıraktı. Kılıç Arslan babasının harekâtına koşut olarak Haçlıların elindeki Göksün ve Maraş bölgelerine akınlar düzenledi. Bizans İmparatoru I. Manuel, Türkleri Anadolu’dan atmak amacıyla 1147’de sefere çıktı. Hedefi doğrudan Konya idi. Bölgeyi savunan Selçuklu Tümenlerini bozdu ve Akşehir’i ateşe verdi.
I. Mesut doğuda bulunuyordu. Durumu öğrenince hızla döndü. Konya’yı kuşatmış olan Bizans Ordusu’nu baskınlar düzenleyerek, pusular kurarak yıprattı. Dağılan birlikler İstanbul’a kaçmaya çalışırken yol boyunca Türkmen çeteleri tarafından yok edildiler. Kutsal Roma-Germen İmparatoru III. Konrad komutasında ilerleyen İkinci Haçlı Ordusu, I. Mesut kuvvetleri tarafından Ceyhun yakınlarında karşılanarak büyük bir yenilgiye uğratıldı (Ekim 1147). Başka bir Haçlı Ordusu’nun başında bulunan Fransa Kralı St. Louis, Efes-Denizli-Antalya çizgisinden güneye inmek istedi. Yalvaç’ taki savaşta büyük kayıp verdikten sonra Antalya yoluyla Suriye’ye geçebildi. 1147 Zaferi, I. Mesut için yükselmenin ilk belirtileri oldu. Bundan sonra salt askeri açıdan değil, refah ve uygarlık açısından da hızlı bir gelişme dönemi başladı.
1149’da Maraş ve Göksün yörelerini ellerinde bulunduran Haçlılar’ı yenilgiye uğrattı. Maraş, Göksün, Antep, Deluk gibi önemli merkezleri aldı. Danişmed beyi Yağbasan’ı kendine bağladı. 1155’te oğlu II. Kılıç Aslan’ı kendi eliyle Konya’da tahta oturttu. Öteki oğullarına da melik unvanı ve bölge valilikleri verdikten kısa bir süre sonra öldü. I. Mesut, kırk yıl süren hükümdarlığında, Anadolu’ nun siyasal durumunu yeniden Türkler lehine çevirerek Selçukluların üstünlüğünü kurmayı başardı.
YORUMLAR