ISKAT a. (ar. ıskat). Esk. 1. Düşürme, düşürülme: Iskat-ı cenin (çocuk düşürme). 2. Yok etme, silme. 3. Ölünün ruhunun azap çekmeme...
ISKAT a. (ar. ıskat). Esk.
1. Düşürme, düşürülme: Iskat-ı cenin (çocuk düşürme).
2. Yok etme, silme.
3. Ölünün ruhunun azap çekmemesi için dağıtılan sadaka.
4. Geçersiz kılma, iptal.
5. Iskat etmek, düşürmek, alaşağı etmek, aşağı atmak.
*isi. Iskat-ı salat, ölen bir müslümanın kazaya bıraktığı (yaşamı esnasında kılmadığı) beş zaman namazla vitir namazının bağışlanması umuduyla meydana getirilen bir uygulama. (Bk. ansikl. böl.) || Iskat-ı savm, ölen bir müslümanın yaşamı esnasında tutamadığı farz ve vacip olan oruçlarının bağışlanması umuduyla meydana getirilen uygulama (Bk. ansikl. böl.)
*Med. huk. Çağdaş haklardan ıskat * KISITLAMA. || Mirastan ıskat, saklı paylı (mahfuz hisseli) mirasçının mirasçılıktan çıkarılması. (Bk. ansikl. böl.)
*ANSİKL. isi. Iskatı salat. Ölünün erginlik çağından sonraki yaşamı süresince yükümlü bulunmuş olduğu tüm namazların toplamı bulunarak her zaman namazının karşılığında bir ya da birkaç yoksula bir fitre (bir günlük yiyecek gereksinimi) verilir. Ölünün mirasından ayrılan mal ya da para (mirasın en fazla üçte biri) tüm namaz vakitlerinin tutarını karşılamıyorsa, eldeki malın tutarı kadar para ya da altın, gümüş şeklinde akçeler (ıskat akçesi), en fazla on yoksulun katılacağı "devir" işlemi ile elden ele gezdirilir ve bu işlem tüm malların karşılığı olan ıskat tutarına ulaşılıncaya kadar sürdürülür. Mesela, ıskat tutarı 4 000 000 TL olmakla beraber elde sadece 50 000 TL var ise, bu para devir esnasında 8 kere dolaştırılarak 80 kere el değiştirmiş olur Devir işlemi bittikten sonrasında ölünün günahının bağışlanması için yakarış edilir ve ıskat akçesi devire katılan yoksullar içinde bölüştürülür.
Eğer bir müslüman, ölümünden sonrasında kalan malının bir bölümünün ıskat-ı salat için yoksullara dağıtılmasını vasiyet etmişse, bu vasiyetin yerine getirilmesi gerektir. Bu şekilde bir vasiyet olmasa bile, ıskat-ı salat yapılması caizdir. Aslında ne Kuran'da ne de Hz. Muhammet'in hadislerinde devir mevzusunda herhangi bir komut ya da nasihat bulunmamakla beraber, bazı hanefi fıkıhçıları bu şekilde bir uygulamanın, ölünün bağışlanmasına yol açabileceğini belirtirler. Bundan dolayı hanefiler içinde devir yaptırmak bir anane olmuştur.
*Iskat-ı savm. Ölünün erginlik çağından sonraki yaşamı süresince tutmadığı farz olan ramazan oruçlarıyla vacip olan kefaret ve adak oruçlarının toplamı bulunarak her orucun karşılığında bir ya da birkaç yoksula bir fitre tutarında mal yardımı yapılır. Bir müslüman, ölümünden sonrasında malının bir bölümünün ıskat-ı savm için yoksullara dağıtılmasını vasiyet etmişse vârisler bu vasiyeti, mirasın üçte birini aşmamak koşuluyla, yerine getirmekle yükümlü sayılırlar. Sadece, eldeki olanaklar ıskat-ı savm için kafi değilse, yükümlülük olanaklar ölçüsünde kalır. Ek olarak vârisler isterlerse devir işlemi de yaptırabilirler.
*Med. huk. Mirastan ıskat, saklı paylı mirasçılar için sözkonusu olur. Saklı paylı mirasçılar miras bırakanın ölüme bağlı tasarrufu (işlemi) ile mirasçılıktan çıkarılabilirler. Yasaya nazaran mirasçılıktan çıkarılma sebepleri şunlardır:
1. mirasçının miras bırakana ya da yakınlarından birine karşı ağır bir kabahat işlemesi;
2. mirasçının miras bırakana ya da ailesine karşı yasa gereğince yükümlü olduğu ödevleri yerine getirmede büyük bir kusur işlemesi (Türk Med. k. md. 457). Bu nedenlerle miras- çılıktan çıkarılan mirasçı terekemden hisse alamayacağı şeklinde tenkis' davası da açamaz; mirasın bölüşülmesinde, sanki asla yokmuş (miras bırakandan ilkin ölmüş) şeklinde, dikkate alınmaz. Tereke, miras bırakanın diğeri yasal mirasçıları içinde paylaşılır. Mirastan ıskat tasarrufu (işlemi), ölüme bağlı tasarrufların yapıldığı şekilde yapılmalı ve mirasçılıktan çıkarılma (ıskat) sebebi açık olarak belirtilmelidir.
1. Düşürme, düşürülme: Iskat-ı cenin (çocuk düşürme).
2. Yok etme, silme.
3. Ölünün ruhunun azap çekmemesi için dağıtılan sadaka.
4. Geçersiz kılma, iptal.
5. Iskat etmek, düşürmek, alaşağı etmek, aşağı atmak.
*isi. Iskat-ı salat, ölen bir müslümanın kazaya bıraktığı (yaşamı esnasında kılmadığı) beş zaman namazla vitir namazının bağışlanması umuduyla meydana getirilen bir uygulama. (Bk. ansikl. böl.) || Iskat-ı savm, ölen bir müslümanın yaşamı esnasında tutamadığı farz ve vacip olan oruçlarının bağışlanması umuduyla meydana getirilen uygulama (Bk. ansikl. böl.)
*Med. huk. Çağdaş haklardan ıskat * KISITLAMA. || Mirastan ıskat, saklı paylı (mahfuz hisseli) mirasçının mirasçılıktan çıkarılması. (Bk. ansikl. böl.)
*ANSİKL. isi. Iskatı salat. Ölünün erginlik çağından sonraki yaşamı süresince yükümlü bulunmuş olduğu tüm namazların toplamı bulunarak her zaman namazının karşılığında bir ya da birkaç yoksula bir fitre (bir günlük yiyecek gereksinimi) verilir. Ölünün mirasından ayrılan mal ya da para (mirasın en fazla üçte biri) tüm namaz vakitlerinin tutarını karşılamıyorsa, eldeki malın tutarı kadar para ya da altın, gümüş şeklinde akçeler (ıskat akçesi), en fazla on yoksulun katılacağı "devir" işlemi ile elden ele gezdirilir ve bu işlem tüm malların karşılığı olan ıskat tutarına ulaşılıncaya kadar sürdürülür. Mesela, ıskat tutarı 4 000 000 TL olmakla beraber elde sadece 50 000 TL var ise, bu para devir esnasında 8 kere dolaştırılarak 80 kere el değiştirmiş olur Devir işlemi bittikten sonrasında ölünün günahının bağışlanması için yakarış edilir ve ıskat akçesi devire katılan yoksullar içinde bölüştürülür.
Eğer bir müslüman, ölümünden sonrasında kalan malının bir bölümünün ıskat-ı salat için yoksullara dağıtılmasını vasiyet etmişse, bu vasiyetin yerine getirilmesi gerektir. Bu şekilde bir vasiyet olmasa bile, ıskat-ı salat yapılması caizdir. Aslında ne Kuran'da ne de Hz. Muhammet'in hadislerinde devir mevzusunda herhangi bir komut ya da nasihat bulunmamakla beraber, bazı hanefi fıkıhçıları bu şekilde bir uygulamanın, ölünün bağışlanmasına yol açabileceğini belirtirler. Bundan dolayı hanefiler içinde devir yaptırmak bir anane olmuştur.
*Iskat-ı savm. Ölünün erginlik çağından sonraki yaşamı süresince tutmadığı farz olan ramazan oruçlarıyla vacip olan kefaret ve adak oruçlarının toplamı bulunarak her orucun karşılığında bir ya da birkaç yoksula bir fitre tutarında mal yardımı yapılır. Bir müslüman, ölümünden sonrasında malının bir bölümünün ıskat-ı savm için yoksullara dağıtılmasını vasiyet etmişse vârisler bu vasiyeti, mirasın üçte birini aşmamak koşuluyla, yerine getirmekle yükümlü sayılırlar. Sadece, eldeki olanaklar ıskat-ı savm için kafi değilse, yükümlülük olanaklar ölçüsünde kalır. Ek olarak vârisler isterlerse devir işlemi de yaptırabilirler.
*Med. huk. Mirastan ıskat, saklı paylı mirasçılar için sözkonusu olur. Saklı paylı mirasçılar miras bırakanın ölüme bağlı tasarrufu (işlemi) ile mirasçılıktan çıkarılabilirler. Yasaya nazaran mirasçılıktan çıkarılma sebepleri şunlardır:
1. mirasçının miras bırakana ya da yakınlarından birine karşı ağır bir kabahat işlemesi;
2. mirasçının miras bırakana ya da ailesine karşı yasa gereğince yükümlü olduğu ödevleri yerine getirmede büyük bir kusur işlemesi (Türk Med. k. md. 457). Bu nedenlerle miras- çılıktan çıkarılan mirasçı terekemden hisse alamayacağı şeklinde tenkis' davası da açamaz; mirasın bölüşülmesinde, sanki asla yokmuş (miras bırakandan ilkin ölmüş) şeklinde, dikkate alınmaz. Tereke, miras bırakanın diğeri yasal mirasçıları içinde paylaşılır. Mirastan ıskat tasarrufu (işlemi), ölüme bağlı tasarrufların yapıldığı şekilde yapılmalı ve mirasçılıktan çıkarılma (ıskat) sebebi açık olarak belirtilmelidir.
Kaynak: Büyük Larousse
Iskât-ı Savm Nedir?
Rüyada Iskat Görmek
YORUMLAR