İzdüşüm Nedir? (Sözlük)

İZDüŞüM Gösterim: 37 Boyut: 17.8 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/> —Opt. Bir ışık kaynağından düşen ışın...

İZDüŞüM

Gösterim: 37
Boyut: 17.8 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/>

—Opt. Bir ışık kaynağından düşen ışınların tümü.

—Bir ekran üstünde oluşan aydınlık görüntü. (Eşanl. PROJEKSİYON.)


—Ceb. Bir E vektör uzayının bir E, altvektör uzayı üstünde, E, in E içinde bütünleri olan bir E2 attvektör uzayına koşut izdüşümü, E den E, içine. E nin her x elemanına E, in bir tek x, elemanını eşlik ettiren uygulama. (Burada x, elemanı, x2 e E2 olmak suretiyle x = x, + x2 yi gerçekler. x e x2 yi eşlik ettiren uygulama, E2 üstünde E, e koşut izdüşümdür.) ll Bir E vektör uzayının bir x elemanının, E nin bir E, attvektör uzayı üstünde, E, in bütünleri ve E nin attvektör uzayı olan E2 ye koşut izdüşümü, x2 e E2 olmak suretiyle, E, in, x = x, + x2 eşitliğini elde eden ve tek olan x, elemanı. (x in E2 üstünde E, e koşut izdüşümü x2 dir.)


—Geom. E2 afin düzleminden ya da bunun parçalarının birinden bir doğru üstüne tanımlanmış uygulama; burada E2 nin nokta altkümelerinin, kısaca izdüşürenfer denen doğruların ya da doğru parçalarının izdüşümleri aynıdır. ll Bir E†(n >3) afin düzleminden ya da bunun parçalarının birinden izdüşüm yüzeyi denilen ve çoğunlukla açılabilir türden alınan bir yüzey üstüne tanımlanmış uygulama; burada E†nin nokta altkümelerinin, kısaca izdüşürenler denen düzlemlerin ya da düzlem parçalarının izdüşümleri aynıdır. (Düzlemler yerine sonlu boyutlu uzay aşırı düzlemleri göz önüne alınarak genelleştirme yoluna gidilebilir.) ll Bir şeklin yukarıdaki uygulamalardan biriyle elde edilmiş görünlin koordinatlanmış eğrilerinin görüntüleri, düzlemsel görüntünün koordinatlanmış eğrileridir; kısaca: U=U(u), V=V(v). U ve V parametreleri gerek (X,Y) descartes koordinatları olabilir ve izdüşüm silindirsel' dir, gerekse (R.-y) kutupsal koordinatlar olabilir ve izdüşüm konik'tir;


—bozulmaların türü: model yüzey uygulanabilir olmadığından, tüm gösterimler şekil değiştirmelere ya da bozulmalara neden olur. Geleneksel olarak uyuşumlu, eşdeğer ve afilaktik izdüşümler kullanılır. Belirlenmiş bir hedef göz önüne alındığında bu tekniklerde temel problem, şekil değişikliklerini en aza indiren gösterimler tanımlamaktır. Eşdeğer izdüşüm sistemleri bilhassa ufak ölçekli haritalar (atlaslar) çizmekte kullanılır. Büyük ölçekli haritalarda çoğu zaman uyuşumlu izdüşüm sistemleri kullanılır ve jeodezik çizgilerin eğri biçimindeki dönüşmüşlerinin, haritaya düzlemsel trigonometri formülleri uygulanabilecek şekilde, denk düşen eğrilerle çakışması sağlanır.


Bir sınır durum vardır: düzlem üstünde geometrik perspektifler olan perspektif izdüşümler (kürenin gnomonik, stereoskobik, ortografik izdüşümleri, çokyüzlü izdüşüm).


Kullanılan bir çok uyuşumlu izdüşüm sistemi içinde en eskisi Yer'i küre biçiminde ele alan ve uyuşumlu direkt silindirsel bir izlenme durumu olan Mercator izdüşüm sistemidir. Bunun yanı sıra Lambert izdüşüm sistemi kullanılır. Öteki uyuşumlu izdüşüm sistemleri içinde Gauss ve UTM izdüşüm sistemleri de sayılabilir.


Türkiyede, müdafa ve kalkınma amacıyla harita üretme görevini üstüne alan M.S.B. Harita genel komutanlığı 1931'e kadar haritaları, Bonne izdüşüm sistemiyle, 1931'de dilim genişliği 3 grad olan Gauss-Kruger izdüşüm sistemiyle yapmış, 1938'den sonrasında ve bilhassa ikinci Dünya savaşı esnasında 3 gradlık dilimin yetersiz kalmış olduğu görülerek 3 derecelik dilim esasına geçilmiştir. Nihayet 1946'da 6 aşama dilim genişliği olan UTM (Universal Transverse Mercator), öteki adıyla Gauss-Kruger izdüşüm sistemi kabul edilmiştir; bugün haritalar (1/25 000,1/50 000,1/100 bin, 1/250 000, 1/500 000, 1/1 000 000) bu sistemle üretilmektedir.

Kaynak: Büyük Larousse

BAKINIZ )

• 
  Lugat 2000 Lügat - Türkçe-İngilizce-Almanca-Fransızca Lügat


• 
  Lügat Nedir? Lügat Hakkında


• 
  İzdüşüm Nedir?

izdüşüm

• Belirli bir uzam bilgisel (geometrik) yolla, uzayın bir noktasına ya da maktaların bir kümesine, bir doğrunun ya da bir yüzeyin bir noktasını ya ida noktaların bir kümesini karşılık getirme işlemi.
• Kristal cisimlerinin, kristal fizyolojik özelliklerini (yüzeyler, kenarlar, dönem bağıntıları, optik özelliklerle şekil ilişkileri), bir düzlem üstüne yansıtma.

fizik:

1. Bir ışık kaynağından çıkan ışınları görüntüleme işi.

2. Bu yolla oluşturulan görüntü.

izdüşüm

PROJEKSİYON olarak da bilinir, haritacılıkta, eğri (kavisli) bir yüzeyin (örn. Yer yüzeyinin) özelliklerinin belli bir sisteme dayalı olarak düz bir yüzeyin üstüne aktarılması.


İzdüşüm geometride, daha genel bir şekilde, bir şeklin noktaları ile bir yüzeyin (ya da bir çizginin) noktaları içinde kurulan eşleme olarak tanımlanır.


Düzlemsel izdüşümde, bir düzlem üstündeki bir takım nokta, bir odak noktası (merkez) seçilerek ve bu merkezden çıkıp düzlem üstündeki noktalardan geçen doğruların ikinci bir düzlemi kestiği noktalar bulunarak, bu düzlem üstüne izdüşürülür. Bu gönderim türü merkezî izdüşüm olarak adlandırılır. İzdüşümde birbirine karşılık gelen şekiller içinde perspektif olduğu söylenir ve ikinci düzlemdeki biçim (görüntü), birincinin izdüşümü olarak adlandırılır. Bir merkezden çıkan ışınlar yerine paralel ışınlar kullanılarak oluşturulan izdüşüme paralel izdüşüm adı verilir. Paralel izdüşüm, ışınların görüntü düzlemine dik olması durumunda dikgen (ortogonal) izdüşüm olarak adlandırılır. Dikgen izdüşümde, iki düzlem birbirine paralel ise, örneksiz biçim ile izdüşümü birbirine özdeştir, aksi durumda bu şekilde bir özdeşlik söz mevzusu değildir.

DEVAMI

izdüşüm ingilizcesi

• projection

• 
  Lugat 2000 Lügat - Türkçe-İngilizce-Almanca-Fransızca Lügat


• 
  Lügat Nedir? Lügat Hakkında


• 
  İzdüşüm Nedir?