MİSKET Misket,Ankara'nın en fazla tanınan türkü ve oyunlarından biri olması yanı sıra ülkemizin de ulusal oyunu haline gelmiştir...
MİSKET
Misket,Ankara'nın en fazla tanınan türkü ve oyunlarından biri olması yanı sıra ülkemizin de ulusal oyunu haline gelmiştir. Oyunun kuralları ve kendine özgü ritimleri hepimiz tarafınca tam bilinmemesine karşın düğünlerde gruplar halinde oynanmaktadır. Ankara'nın düz oyunlarından önde gelen ve ne olursa olsun saz ile çalınarak oynanan misket oyunu esasta üç şahıs ile oynanır. Oyunun düzen, yoldam, uyum müzik ve güfteleri yönünden aslına uygun ve bozulmadan yeni kuşaklara tanıtılarak öğretilmesine çaba gösterilmektedir.
Miskette üç hareket esastır:
- Duruş: vücut dik,baş ufka bakmakta,göğüs ileride.
- Yürüyüş: vücut sallanmadan kostak yürünür.
- Sekiş: yere eğilmeden ayak oyunları yapılarak kol hareketleriyle oyuna uyum verilir.Oyuna ayak figürleri hakimdir.
BAKINIZ
Misket oyunu nerede oynanır?
Misket türküsünün flüt ya da melodika notaları nedir?
Misket Limonu (Lim)
bilye oyunu (Misket Oyunu)
top biçimindeki ufak kürelerle oynayan çocuk oyunu. Bilye oyununun zamanı Antik Çağa değin gider. Eski oyunlar yuvarlak çakıl taşlarıyla, fındıkla ya da meyve çekirdekleri ile oynanırdı. Şimal ABD Yerli kabilelerine ilişik toprak mezarlarda meydana getirilen kazılarda bazı oymalı bilyeler çıkmıştır. Yahudi evlatları da Pesah (Hamursuz) Bayramı'nda fındıktan bilyelerle oynarlardı.
Türkiye'de adam çocuklar kil, mermer, demir ya da camdan yapılmış ufak bilyelerle oynarlar. Fakat daha çok camdan yapılanları kullanılır ve bunlara çoğu zaman “misketâ€, bazı yörelerde de “mile†denir. Vakit içinde değişip gelişmiş birçok bilye oyunu vardır. En yaygınlarından olan “üç- genâ€de, oyuncu sayısına bakılırsa değişen boyutlarda bir üçgen çizilir. Her oyuncu üçgenin çizgileri üzerine ve içine eşit sayıda bilye koyar. üçgenden 3-4 m uzağa bir kale çizgisi çizilir.
Oyuncular oyun bilyesi ile bu çizgiye atış yapar. Bilyelerin çizgiye yakınlığına bakılırsa oyuncuların başlama sırası belirlenir. Kale çizgisinden üçgendeki bilyelere atış yapılır. Vurulup üçgenden dışarı çıkartılan bilye, atışı icra eden oyuncunun olur. üçgendeki tüm bilyeler bitinceye değin oyun sürer. Bu bilye oyununa bazı yerlerde “küp†de denir. Bilye oyununun başka bir türü de çizgidir. Bir çizgiye her oyuncu eşit sayıda bilye dizer. Belli bir uzaklıkta buna paralel bir de atış çizgisi çekilir. Oyuncuların sırası belirlenir. Bilye dizisinin sol ya da sağ başına atış yapma zorunluluğu vardır. Oyuncu atışa başlamadan ilkin bunu belirtir. Belirlenen uçtaki bilyeyi vuran, vurduğunu kazanır. Kazanan oyunu sürdürür. Tüm oyuncular atışlarını yaparlar. Kale çizgisinde bilye kalırsa oyuncular ilk atıştan sonrasında bilyelerin düşmüş olduğu yerden sıralarına bakılırsa bilye kazanmak suretiyle oyunu sürdürürler.
“Kafa-karışâ€ denen ve iki oyuncu içinde oynanan yaygın bir bilye oyunu daha vardır. Oyuncunun biri bilyesini uygun bir uzaklığa atar. Diğer oyuncu bu bilyeyi vurmaya ya da bir karış yakınına düşürmeye çalışır. Vurursa iki, bir karış yakınma düşürebilirse bir bilye kazanır. Yörelere bakılırsa değişen daha başka bilye oyunları da vardır.
Evlerde kışın hah ve kilim üstünde de bilye oynanır. Halı ve kilimlerin çoğunun dört yanında kesintisiz devam eden bordür yolları vardır. Bilye bir köşeden başlanıp bu yolun dışına çıkmamak suretiyle her hakta bir kez itilerek sürülür. Oyuncular birbirinin bilyesini vurup yolun dışına çıkartmaya da uğraşırlar. Bilyesini başlangıç köşesine ilkin vardıran oyunu kazanır.
: Ana Britannica
misket
Ankara ve Çankırı yörelerine özgü halk oyunu. Çoğu zaman karşılıklı iki şahıs tarafınca, “Güvercin Uçuverdi†türküsü ya da bu türkünün ezgisini çalan çalgılar eşliğinde oynanır. Dönüşlerin ve ayak hareketlerinin egemen olduğu ağır bir ritmi vardır.
misket
Türk halk müziğinde bir ayak. Klasik Türk müziğindeki evç ve ferahnak makamlarına yakındır. Daha çok Orta ve Batı Anadolu yörelerinin ezgilerinde rastlanır.
: Ana Britannica
Misket (bilye)
evlatların oyuncak olarak kullandığı, çoğu zaman kemik, cam ya da demirden meydana getirilen ufak, sert, küre biçimindeki toplara denir.
Eskiden yuvarlak çakıllar ya da meyve çekirdekleri bilye olarak kullanılırken, 18. yüzyılda mermer bilyeler yapılmış oldu. Bilye oyunlarının adı ve kuralları oynandığı ülkeye bakılırsa değişim gösterir. Türkiye'de renkli cam bilyelere "misket" denir. En fazlaca oynanan bilye oyunları ise “tumbaâ€, “kuyu†ve “üçgenâ€dir.
Bilye oyunlarında ortak nokta, bilyeyi yuvarlayarak başka bir bilyeye çarptırmak ve onu kazanmaktır. Bilye, kıvrılan işaret parmağının içine oturtulur ve başparmakla itilerek atılır. "Kaptan Oyunu"nda, bilyeler yerde oluşturulan belirli sayıda çukura evvel saptanmış bir sıraya bakılırsa sokulmaya çalışılır. Bunu başaran oyuncu, rakibinin bilyesine atış yapma hakkı kazanır.
Çoğu zaman cam ya da demir bilyelerde oynanan oyunlardır. Bilye, misket haricinde Ege yöresinde meşe olarakta adlandırılmaktadır. Çok değişik kurallarla oynanan çeşitleri vardır
Büyükler paralarının çokluğuna bakılırsa kralsa, çocuklar da misketlerinin çokluğuna bakılırsa kraldır"
Esrarengiz Cam Küreler: MİSKETLER
İçlerinde renkli desenler olan, çocuklukta ceplerimizdeki en kıymetli hazinemiz ufak cam küreler' Meşe, gülle, canbalik, cicoz, bilye' Her yörede misket değişik adlar taşısa da bilinir, değişik kurallara haiz olsa da oynanır. Bu esrarengiz oyuncaklara En fena ekonomik koşullarda dahi haiz olunabilecek kadar ucuz olması, çekici renk ve biçimlere haiz olması, birbirinden çok değişik oyunlar oynanabilmesi ve kazanıp yitirme şansı veren bir oyun olması sebebiyle dünyanın bir çok ülkesinde en sevilen oyuncaklardan olmuştur.. Temel olarak elinizdeki misket ile bir rakibin misketini vurmak üstüne şekillenen oyunlar `Mors, Kuyu, Baş` benzer biçimde adlar taşımaktadır. Misketler boyut ve renk farklılıklarına haizdir. Bu biçim farklılığı sebebiyle misketlere değişik işlevler yüklenip değişik adlar takılabilir. Derhal her misket oyuncusunun küçük hazinesinde öbürlerinden daha büyük, daha renkli ya da kemik bir misket çocuklar tarafınca hep kullanılan misket olarak ayrı bir değere haizdir. Bu gözde misket "Gaflik ya da Balyoz" benzer biçimde isimlerle adlandırılır.
Misket Geçmişine Seyahat
Cicoz, mile, bilye, gülle, cilloz, gazoz, cilli, zıpzıp benzer biçimde isimlerle de anılan evlatların renkli ve özgür dünyası misketlerin zamanı, antikçağın ilk dönemlerine kadar gider. Yunanlılar`ın kemik parçaları, zeytin taneleri ve meşe palamutlarıyla, Romalılar`ın ise ceviz ve fındıklarla misket oynadıkları bilinmekte. Romalılar pekçok oyunun atasına ev sahipliği icra eden bir medeniyete sahipti, toplumsal yaşamın içinde oyunlar mühim yer tutuyordu. Hususi günlerde birbirlerine içi yuvarlatılmış taşlar ve fındıklarla dolu keseler armağan ediyorlardı.
Dünyanın en eski misketi ise Mısırlı bir çocuk mumyasının yanında bulunan yuvarlatılmış taşlardır, MÖ 3000 tarihlidir.
İlk yapınış, satış amaçlı cam misketlerin ise 1900 senesinde ABD`da bir oyuncak şirketi sahibi olan Christensen tarafınca yapıldığı tahmin ediliyor. Bu ilk yapınış misketler yukardaki resimde görülmektedir. Misketler organik taşlara benzer görünümdeydi. Bugün hala cam misketler aynı teknik kullanılarak yapılmaktadır. Sadece bu ilk misket makinasinin planları Christein`in katibi olan Hill tarafınca çalındı ve Hill bu makinanın patentini aldı. Cam misket icra eden bu makinalar halen Hill makinası olarak adlandırılmaktadır.
Yukarda ise kemik, metal ve mermer benzer biçimde malzemelerden misket yapımında kullanılan rahat bir makina görmektesiniz.
Esrarengiz Cam Küreler: MİSKETLER
İçlerinde renkli desenler olan, çocuklukta ceplerimizdeki en kıymetli hazinemiz ufak cam küreler' Meşe, gülle, canbalik, cicoz, bilye' Her yörede misket değişik adlar taşısa da bilinir, değişik kurallara haiz olsa da oynanır. Bu esrarengiz oyuncaklara En fena ekonomik koşullarda dahi haiz olunabilecek kadar ucuz olması, çekici renk ve biçimlere haiz olması, birbirinden çok değişik oyunlar oynanabilmesi ve kazanıp yitirme şansı veren bir oyun olması sebebiyle dünyanın bir çok ülkesinde en sevilen oyuncaklardan olmuştur.. Temel olarak elinizdeki misket ile bir rakibin misketini vurmak üstüne şekillenen oyunlar `Mors, Kuyu, Baş` benzer biçimde adlar taşımaktadır. Misketler boyut ve renk farklılıklarına haizdir. Bu biçim farklılığı sebebiyle misketlere değişik işlevler yüklenip değişik adlar takılabilir. Derhal her misket oyuncusunun küçük hazinesinde öbürlerinden daha büyük, daha renkli ya da kemik bir misket çocuklar tarafınca hep kullanılan misket olarak ayrı bir değere haizdir. Bu gözde misket "Gaflik ya da Balyoz" benzer biçimde isimlerle adlandırılır.
Misket Geçmişine Seyahat
Cicoz, mile, bilye, gülle, cilloz, gazoz, cilli, zıpzıp benzer biçimde isimlerle de anılan evlatların renkli ve özgür dünyası misketlerin zamanı, antikçağın ilk dönemlerine kadar gider. Yunanlılar`ın kemik parçaları, zeytin taneleri ve meşe palamutlarıyla, Romalılar`ın ise ceviz ve fındıklarla misket oynadıkları bilinmekte. Romalılar pekçok oyunun atasına ev sahipliği icra eden bir medeniyete sahipti, toplumsal yaşamın içinde oyunlar mühim yer tutuyordu. Hususi günlerde birbirlerine içi yuvarlatılmış taşlar ve fındıklarla dolu keseler armağan ediyorlardı.
Dünyanın en eski misketi ise Mısırlı bir çocuk mumyasının yanında bulunan yuvarlatılmış taşlardır, MÖ 3000 tarihlidir.
İlk yapınış, satış amaçlı cam misketlerin ise 1900 senesinde ABD`da bir oyuncak şirketi sahibi olan Christensen tarafınca yapıldığı tahmin ediliyor. Bu ilk yapınış misketler yukardaki resimde görülmektedir. Misketler organik taşlara benzer görünümdeydi. Bugün hala cam misketler aynı teknik kullanılarak yapılmaktadır. Sadece bu ilk misket makinasinin planları Christein`in katibi olan Hill tarafınca çalındı ve Hill bu makinanın patentini aldı. Cam misket icra eden bu makinalar halen Hill makinası olarak adlandırılmaktadır.
Yukarda ise kemik, metal ve mermer benzer biçimde malzemelerden misket yapımında kullanılan rahat bir makina görmektesiniz.
Tartışmalı Oyuncaklar
Kim bilir artık site- apartman yaşamına iyice alışmamız sebebiyle mahalleler, sokaklar hayatımızdan çalınıyor adeta. Artık ne önündeki kasalara oturulup gazoz içilen mahalle bakkalları kolay bulunabiliyor, ne de o bakkalda avuç hesabıyla satılan misketler... Çocukluğumuza dair anılarımız gittikçe azalıyor. Evlatlarımızın eline dijital oyuncaklar tutuşturup onları bir nevi "oyuna getiriyoruz". Geçen sayımızda tartışmalı oyuncakları listelemeye başlamıştık, misket de birçok sokak oyunu benzer biçimde "yasaklı oyunlar" listesinin baş sıralarında. Aslında çok masum görünen bu sempatik oyuncaklar toza toprağa karışarak oynamak gerektirmesi, rakibin misketini kazanma ya da elindekileri de yitirme esasına dayandığı için kumar şeklinde algılanması, daha ufak yaşlarındaki çocuklarca yutulma riski taşıması sebebiyle pekçok evde yasaklı bir oyuncak olmasına yol açmakta.. Geçtiğimiz yıllarda Tatilya`da "Dünya Cicoz Olsa" adlı bir misket sergisi açılmıştı. Dünyanın keyifli yanlarını keşfederek büyük mavi küremizin çok daha mavi olmasını, hatta mümkünse mavi cam bilyeye benzemesini isteyen iki misketsever açmış bu sergiyi. Yusuf Çağlar ve H. Salih Varlıklı`in kolleksiyonundan oluşan sergi, çocukluktan beri biriktirip toplayabildikleri çok değişik misketlerden oluşuyordu. Sergideki en eski parçalar Güneydoğu Anadolu`da bulunan taş ve ceviz misketlerdi. Bunu plastik, cam, kemik, lastik ve metal misketler izliyor. Yuvarlak dünyanın çocuklarını, yuvarlak misketlerin çevresinde birleştiren sergiye bu anlamda Meksika, Almanya, ABD, Çin, Türkiye ve Hollanda misketleri sergileniyordu.
Evlatları rüya alemine sürükleyen bu serginin öyküsünü şu sözlerle anlatmış Salih Varlıklı: " Oyuncakların evlatları mutlu etmediği bir dünyaya geldik sonunda. Elektronik oyuncaklarla avutulmaya ve oyuna getirilmeye çalışılan evlatların gözlerini sokağa ve oyuna çekmek istedik. Çatısı olmayan sokaklarda oyunlardan tad alsınlar ve anlam ifade etmeyen oyuncaklarla sinirlerini bozmasınlar istedik. Çocukluğumdan beri anılarımın bir köşesini oluştursunlar diye ceplerimde taşıdığım misketlerimin yuvarlanarak Yusuf Çağlar`ın misketlerine karışmasıyla kendimi ister istemez bir oyunun içinde buldum. O da tüm afacanlığı ile oyun bozanlık etmeden dünyanın hakikaten mavi bir cam küre ve cicoz bulunduğunun, evlatların da bu yuvarlak halka içinde kendilerine bu anlamlı oyunu seçtiklerinin altını çizmiş oldu."
Dilerim gelecek günlerde serginin bir tekrarı yapılarak biz her yaştan evlatların beğenisine yeniden sunulur.
Misket Oyunları
MORS:
Toprağa mors isminde olan bir üçgen çizilir ve her oyuncu üçgenin içine üçer ya da beşer misket yerleştirir. üçgenin 2 metre ötesine bir çizgi çizilip sırayla oyuncular misketlerini çizgiye doğru atarlar. Misketi çizgiye en yakın düşen oyuna ilk olarak adım atar. Çizgiden üçgene doğru hepimiz sırayla misketini atar. Amaç üçgenin içersinde misketleri çıkartmaktır. Oyuncunun attığı misket üçgen içersinde kalırsa sıra öteki oyuncuya geçer. Her oyuncunun üçgenden çıkarttığı misket onun olur.
KUYU:
Toprak bir alanda 5-6 santimetre çapında ve derinliğinde bir çukur kazılır, fakat bir çok vakit sokak araları eski oyunlardan kalan çukurlarla doludur esasen. Oyuna kuyuya belirli bir uzaklıktan oyuncuların sırayla kuyuya birer el atış yapmasıyla başlanır. Eğer oyuncunun attığı misket kuyuya girerse puan alır ve bir atış hakkı daha kazanır. Eğer misket çukura girmezse sıra öteki oyuncuya geçer. Bir oyuncunun misketi kuyuya girdiğinde, kuyudan en fazla bir karış uzaklıktan ya yerden ya da öteki elini destek alarak öteki rakibin misketini vurmayı çalışır, bu şekilde ek puan alır. İkinci puan alma yolu ise oyuncu kuyudaysa ve öteki oyuncunun misketi kuyudan bir karıştan daha yakın mesafedeyse rakip oyuncunun misketini kuyuya alır, en fazla üç atışta rakibin misketini kuyunun dışına atarsa puan kazanır. belirlenen puana ilk gelen oyuncu oyunu kazanır.
BAŞ:
Misketle oynanan oyunlardan en fazla tercih edileni olan `Baş`ın kuralları genel olarak şöyledir. Her çocuk belli oranda misketi ortaya bir çizgi olacak şekilde dizer, bunun peşinden belli bir uzaklığa geçilir ve sırayla misketlerden oluşan çizgiye atışlar yapılır. Kurallarla değişebilmekle birlikte bu atışlarda mühim olan, ilk olarak neresinin hedef alındığı söylenmek suretiyle sağ ya da sol baştaki misketlerin vurulmasıdır. Zor olduğundan ödüllü olan bu vuruş gene oyuncular tarafınca belirlenen bir sayıda yanyana olan misketlerin birkaçının birden kazanılmasını sağlar. İyi atış icra eden oyuncu diğerlerinin misketlerini de alır böylece kendi hazinesini yavaş yavaş artırır. Oyuncu zemine bakılırsa de taktikler belirlemek zorunda kalabilir. Oyunun esas tercih edilen zemini topraktır, fakat oynanan yer oyuncuların keyif ve zorunluluklarına bakılırsa değişebilir.
MİSKET
-ti a. (fr. mousquef). Evlatların oynadığı çoğunlukla camdan yapılmış ufak yuvarlak (mermer, akik, maden vb. maddelerden de yapılır). [Eşanl. BİLYA, CİCOZ, ZIPZIP. Değişik yörelerde meşe, mazı, gülle, çilli de denir.]
—Balıkç. Misket kurşunu, serpme ağının çevresine bağlanan, iri taneli, ortası delik, yuvarlak kurşun.
—Esk. sil. Şarapnel ve bombaların içinde bulunan ufak kurşun, demir tanesi. ll Misket topu, misketli mermilerin atılmış olduğu top.
Kaynak: Büyük Larousse
MİSKET
-ti a. (fars. müşg, fr. muscat, ar. misk'ten misket).
1. Kimi meyvelerin güzel kokulu türlerini belirtmek için kullanılır: Misket üzümü. Misket elması.
2. İzmir yöresinde (Bornova, Bayraklı, vb.) yetiştirilen orta boylu asma çeşidi.
3. Bu asmanın açık sarı yeşil renkli ve kokulu üzümü (Bk. ansikl. böl.)
4. Misket üzümünden meydana getirilen kokulu, tatlı şarap.
—ANSİKL. Misket hem sofralık hem şaraplık olarak kullanılır. Tekel idaresi, bu üzümlerden elde edilmiş şırayı mayalanmaya bırakmadan alkol katarak şaraplaştırır. “Misket'' isminde olan bu hoş kokulu şarapta alkol oranı % 15 (hepsi katma alkol), şeker oranı % 17-22 dolayındadır.
Misket, Ankara ve çevresinde oynanan zeybek türü bir halk oyunu. Çoğu zaman iki şahıs tarafınca oynanır. Ağır devinimli, daha çok dönüş ve ayak figürlerine dayanan bir oyundur. "Güvercin uçuverdi†türküsü eşliğinde ya da sözsüz olarak bu türkünün ezgisiyle oynanır.
Misket düzeni, türk halk müziğinde bir bağlama düzeni. (KARANFİL DüZENİ de denir.)
Misket düzeninde, alt ve orta teller, ana düzende olduğu benzer biçimde la ve re olarak akortlanır. üst tel ile, fa H sesine çekilir Misket ayağındaki parçalar bu düzenle çalınır.
-ti a. (fars. müşg, fr. muscat, ar. misk'ten misket).
1. Kimi meyvelerin güzel kokulu türlerini belirtmek için kullanılır: Misket üzümü. Misket elması.
2. İzmir yöresinde (Bornova, Bayraklı, vb.) yetiştirilen orta boylu asma çeşidi.
3. Bu asmanın açık sarı yeşil renkli ve kokulu üzümü (Bk. ansikl. böl.)
4. Misket üzümünden meydana getirilen kokulu, tatlı şarap.
—ANSİKL. Misket hem sofralık hem şaraplık olarak kullanılır. Tekel idaresi, bu üzümlerden elde edilmiş şırayı mayalanmaya bırakmadan alkol katarak şaraplaştırır. “Misket'' isminde olan bu hoş kokulu şarapta alkol oranı % 15 (hepsi katma alkol), şeker oranı % 17-22 dolayındadır.
Misket, Ankara ve çevresinde oynanan zeybek türü bir halk oyunu. Çoğu zaman iki şahıs tarafınca oynanır. Ağır devinimli, daha çok dönüş ve ayak figürlerine dayanan bir oyundur. "Güvercin uçuverdi†türküsü eşliğinde ya da sözsüz olarak bu türkünün ezgisiyle oynanır.
Misket düzeni, türk halk müziğinde bir bağlama düzeni. (KARANFİL DüZENİ de denir.)
Misket düzeninde, alt ve orta teller, ana düzende olduğu benzer biçimde la ve re olarak akortlanır. üst tel ile, fa H sesine çekilir Misket ayağındaki parçalar bu düzenle çalınır.
Kaynak: Büyük Larousse
Misket oyunu nerede oynanır?
Misket türküsünün flüt ya da melodika notaları nedir?
Misket Limonu (Lim)
YORUMLAR