Felsefi olarak negatif özgürlük terimi, ferdin başkaların otoritesine maruz kalmadan özgür olması anlamına gelir. Bu negatif anlayışta, kişi...
Felsefi olarak negatif özgürlük terimi, ferdin başkaların otoritesine maruz kalmadan özgür olması anlamına gelir. Bu negatif anlayışta, kişinin, etkinliğini kimse tarafınca karışılmadan özgürce gerçekleştirebileceği düşünülür. Mesela Thomas Hobbes'a bakılırsa, "özgür bir adam… iradesi dahilindeki yapacaklarına engel olunmayan kişidir." Negatif özgürlük ile pozitif özgürlük arasındaki fark, Isaiah Berlin tarafınca, "Two Concepts of Liberty" isminde konferansında belirtilmiştir. Berlin’e bakılırsa, bu fark politik gelenekte iyice yerleşmiştir: negatif özgürlük tanımı, en belirgin olarak İngiliz politik filozoflarca (mesela, Locke, Hobbes ve Smith) ilişkilidir; bunun karşılığında pozitif özgürlik ise, Hegel, Rousseau, Herder ve Marx benzer biçimde kıtasal Avrupa düşü Negatif özgürlük konsepti, bir kaç dikkat çekici unsura haizdir. Birincisi, negatif özgürlük bir tür özgürlük alanı (yasaların yokluğunda) tanımlar. Berlin'in kelimeleriyle, "negatif anlamı ile özgürlük, 'Öznenin - şahıs ya da şahıs grubu - yapabileceği ya da olabileceği şeyi öteki kişilerin müdahalesi olmadan yapabilmesi ya da olabilmesi için bulunması ihtiyaç duyulan bölge nedir' sorusunun yanıtını ihtiva eder." Bazı filozoflar bu alanın bazı şartlarıyla uyuşmasalar da, kişinin başkası tarafınca engellenmemesi ile ilgili ana noktasına katılırlar. İkincisi, negatif özgürlük dahilindeki engelleme, organik ya da kapasite yetersizliği benzer biçimde sebeplerle değil, şahıs ya da kişilerce empoze ettirilir. Helvetius, bunu açıkça ifade etmiştir: "Özgür adam demirler içinde değildir, herhangi bir amaca esir edilmemiştir, cezalandırılma korkusu içindeki bir köle benzer biçimde yaşatılmaz… bir kartal benzer biçimde uçmasını engellemiş olan ya da bir balina benzer biçimde yüzmesini engellemiş olan şey özgürlüğünün kısıtlanması olmamalıdır." Pozitif ve negatif özgürlük ikilemi, sosyalizm, toplumsal demokrasi, liberteryen sosyalizm ve marksizm yandaşı filozoflarca düzmece bulunur. Bazılarına göre pozitif ve negatif özgürlük, uygulamada ayırt edilemez, kimisine bakılırsa ise bir özgürlük türü diğerinden bağımsız olarak var olması imkansız. Genel bir kanı ise negatif özgürlüğün korunması için hükümetin ya da toplumun pozitif hareketler yapması, aksi takdirde bireylerin birbirlerinin özgürlüğünü almasının engellenemeyeceği yönündedir.
YORUMLAR