Zorlayici, davetsiz düsüncelerin hastalarda tekrarlayici, adet edinilmis hareketlerin olusmasina neden olmasi ve bunlarin günlük yasami etki...
Zorlayici, davetsiz düsüncelerin hastalarda tekrarlayici, adet edinilmis hareketlerin olusmasina neden olmasi ve bunlarin günlük yasami etkilemesidir. Hastalar bu davranis ve düsüncelerden sikilmis olsalar da nadiren davranislarinda isteklidirler. Basarili teshis doktor tarafindan ayrintili sorgulamayi gerektirmektedir.
Genelde obsesyon ve kompulsiyonlarla karakterizedir, ancak sadece obsesyon veya kompulsiyon yakinmalari olan hastalar da olabilir. Obsesyonlarda kompulsiyonlarda düsünce seklinde olabilir. Ancak genelde obsesyonlar düsünce kompulsiyonlarda davranis seklindedir.Obsesyon (Takinti)
Kisinin kontrolü disinda tekrarlayan düsünce ve uyaranlardir. Hastalar bunun çok anlamsiz oldugunu, kendilerini çok rahatsiz ettigini ancak bu düsüncelerden kurtulamadiklarini belirtirler. Bu takintilar hastada igrenme, korkma, süphelenme veya anksiyete gibi duygulari da beraberinde getirir. Hastalar bu düsüncelerin kendi beyinlerinin ürünü oldugunun farkindadir.Kompulsiyon (Tekrarlayan Davranislar)
Hastalar takintili düsüncelerden kurtulmak için akillarina baska düsünceleri getirirler veya bazi davranislarda bulunurlar bu tür düsünce ve davranislara kompulsiyon denir. Takintili düsünceler anksiyete artisina neden olurken kompulsiyonlar anksiyeteyi azaltir. Agir okb hastalarinda bazen bu kompulsiyonlar tüm günü alabilir. Obsesif kompulsif bozukluk rahatsizliga ait örnekler
Hastaligin gidisini kotu etkileyen belirleyiciler
zorlanilarin ileri derecede anlamsiz olmasi
beraberinde majör depresyonun bulunmasi
eslik eden bir kisilik bozuklugunun bulunmasi.
hastaligin çocuklukta baslamasi
saplantilara direnememe (bir zorlantiya yol açmasi)
hastaligin gidisini iyi etkileyen belirleyiciler
bir stres sonrasi baslamasi
kisinin çevresi ile saglam ,iyi iliskiler içinde olmasi
yakinmalarinda artip,azalma ve yoklamalar seklinde dalgalanmalarin olmasiSık görülen obsesyonlar
• kirlilik : çevreden kan, tükrük, mikrop veya semen gibi kir bulasmasi veya kisinin çevreye kir bulastirmasi
• kendi basina veya yakinlarinin basina bir kötülük gelecegi düsüncesi
• kontrolünü kaybetme ve saldirgan davranista bulunma korkusu
• tekrarlayan ve kontrol edilemeyen cinsel düsünceler
• dinle ve ahlaki degerlerla asiri ugrasma v.b. Sık görülen kompulsiyonlar
• temizlik: saatlerce el yikama, banyo yapma veya tekrar tekrar ev temizleme gibi. bu sekilde el yikayarak günde bir kalip sabun bitiren veya çamasir suyu ile elini yikayan hastalar siktir.
• tekrarlama: takintili düsünce ile olusan sikintiyi gidermek için tekrarlayan davranista bulunma veya akildan baska düsünceleri geçirme gibi. yakinlarinin basina kotü bir sey gelecegini düsünen bir hasta bunun olmamasi için halen yapmakta oldugu davranisi ikinci kez yaparak bu düsünceden kurtulabilir (yolda yürürken ayni yolu geri dönüp tekrar yürümek gibi)
• kontrol etme: evine bir sey olacak veya yangin çikacak korkusu ile tekrar tekrar kapiyi veya tüpün kapali olup olmadigini kontrol etmek gibi.
• biriktirme: ise yaramayan bir çok esyayi biriktirmek gibi. örnegin bazi kisilerde yeterli yerleri olmadigi halde gazeteler, bos kavanozlar veya konserve kutulari gibi ise yaramayan seyleri atamama davranisi görülebilir. son birkaç yildir yurdumuzda gazetelere yansiyan çöplük evler buna en güzel örnektir.
• sayma: yolda yürürken kaldirim taslarini sayma veya araba plakalarini okuma, günlük isleri yaparken belli sayilarda tekrar etme v.b.(örnegin kazagini bes kere giyip çikarma veya ayni yere üç kere gitmeme gibi)
• tamamlama: bu kompulsiyonu olan hastalar bir dizi davranisi mükemmel olana kadar tekrar tekrar yaparlar. örnegin kirlilik takintisi olan bazi hastalar el yikamadan önce lavaboyu, muslugu ve sabunu yikar (genelde belli sayida) daha sonra belli sayida elini yikar ve elini yikadiktan sonra tekrar ayni islemi tekrarlar.
• asiri tertipli ve düzenli olma: örnegin çalisma odasinda herseyin simetrik durmasi veya masanin üstündeki herseyin belirli bir sira ile dizilmesi gibi.
yukarida sayilanlar disinda sayi sayma, asiri liste yapma veya asiri dua etme gibi baska kompulsiyonlarda olabilir.
YORUMLAR