OLUMSUZLUK a. Negatif olma .durumu, negatif olan şeyin niteliği. *Dilbil. Yüklemi yadsımaya dayanan (olumluluğun tersine) temel cüml...
OLUMSUZLUK a. Negatif olma .durumu, negatif olan şeyin niteliği.
*Dilbil. Yüklemi yadsımaya dayanan (olumluluğun tersine) temel cümlenin (bildirme, negatif ya da buyruk) durumu; yadsımaya yarayan sözcük ya da sözcük öbeği. (üretici dilbilgisinde olumsuzluk, mecburi şekilde pozitif, sual ya da buyruk kurucularına birlikte rol alan kipliğin seçmeli kurucusunu da gösterir ve bir takım dönüşüm sonucu olumsuzluk öğeleri, tümce içine yerleştirilir.) [Bk. ansikl. böl.] || Olumsuzluk eki, bir fiilin negatif kullanılmasına olanak veren ek (-me / ma). [ OLUMSUZ.] || Çifte olumsuzluk, aynı cümle içinde iki olumsuzluğun bulunması. Aynı cümlede bulunan iki öğeyle olumsuzluk tümüyle ya da kısmen ortadan kalkar. (Örn. Bilmediğinizi sanmıyorum.)
*Fels. Hegel'e gore, öznenin gerçek dünyayı yadsıyarak ideal bir dünya yaratmasını elde eden etkinliği. (Hegel şöyleki yazar: “Canlı töz, özne olarak, arı ve yalın olumsuzluktur [Negativitât]; bu şekilde olduğundan de ikileşmedir ve bu ayrımsız çeşitliliğin ya da karşıtlığının yasdınmasıdır. Gerçek olan da işte sadece kendi kendini tekrardan kuran bu eşitlik ya da başka-varlık' ta kendi kendine yansımadır; ilkel bir birlik ya da dolaysızca verilmiş bir birlik değil" Tinin görüngübilimi [Phânomeno- logie des Geistes] “Önsöz".)
*ANSİKL. Dilbil. Negatif kıymet taşıyan mimikleri ve el kol hareketlerini açıklamayı üstlenmeyen gramer olumsuzluk terimini, negatif sözcülerde biçimsel, söz- dizimsel ve sözcesel yöntemlerle gerçekleşen yadsımanın dilsel anlatımı için kullanır.
Konuşucunun sözcesini yadsıyabileceği olumsuzluk belirtici araçların dökümü biçimsel öğelerle (olumsuzluğun yöneldiği kurucu eklerle yadsınabilir: NAhoş; okunakSIZ) biçimsel ve sözdizimsel öğeleri ayırma olanağı verir; negatif yapıda bir tümceyi ya da tümcenin bir bölümünü sözcük-cümleler (Sizi sıkıyor muyum? * değil / Hayır.), fiilsiz yüklem cümlelerinde kullanılan olumsuzluk belirteçleri (asla / asla), olumsuzluk biçimbirimleri gösterir.
*Dilbil. Yüklemi yadsımaya dayanan (olumluluğun tersine) temel cümlenin (bildirme, negatif ya da buyruk) durumu; yadsımaya yarayan sözcük ya da sözcük öbeği. (üretici dilbilgisinde olumsuzluk, mecburi şekilde pozitif, sual ya da buyruk kurucularına birlikte rol alan kipliğin seçmeli kurucusunu da gösterir ve bir takım dönüşüm sonucu olumsuzluk öğeleri, tümce içine yerleştirilir.) [Bk. ansikl. böl.] || Olumsuzluk eki, bir fiilin negatif kullanılmasına olanak veren ek (-me / ma). [ OLUMSUZ.] || Çifte olumsuzluk, aynı cümle içinde iki olumsuzluğun bulunması. Aynı cümlede bulunan iki öğeyle olumsuzluk tümüyle ya da kısmen ortadan kalkar. (Örn. Bilmediğinizi sanmıyorum.)
*Fels. Hegel'e gore, öznenin gerçek dünyayı yadsıyarak ideal bir dünya yaratmasını elde eden etkinliği. (Hegel şöyleki yazar: “Canlı töz, özne olarak, arı ve yalın olumsuzluktur [Negativitât]; bu şekilde olduğundan de ikileşmedir ve bu ayrımsız çeşitliliğin ya da karşıtlığının yasdınmasıdır. Gerçek olan da işte sadece kendi kendini tekrardan kuran bu eşitlik ya da başka-varlık' ta kendi kendine yansımadır; ilkel bir birlik ya da dolaysızca verilmiş bir birlik değil" Tinin görüngübilimi [Phânomeno- logie des Geistes] “Önsöz".)
*ANSİKL. Dilbil. Negatif kıymet taşıyan mimikleri ve el kol hareketlerini açıklamayı üstlenmeyen gramer olumsuzluk terimini, negatif sözcülerde biçimsel, söz- dizimsel ve sözcesel yöntemlerle gerçekleşen yadsımanın dilsel anlatımı için kullanır.
Konuşucunun sözcesini yadsıyabileceği olumsuzluk belirtici araçların dökümü biçimsel öğelerle (olumsuzluğun yöneldiği kurucu eklerle yadsınabilir: NAhoş; okunakSIZ) biçimsel ve sözdizimsel öğeleri ayırma olanağı verir; negatif yapıda bir tümceyi ya da tümcenin bir bölümünü sözcük-cümleler (Sizi sıkıyor muyum? * değil / Hayır.), fiilsiz yüklem cümlelerinde kullanılan olumsuzluk belirteçleri (asla / asla), olumsuzluk biçimbirimleri gösterir.
Kaynak: Büyük Larousse
Olumsuzluk eki nedir?
Şarkı sözlerinden ödat, isim, zarf ve olumsuzluk fiili örnekleri verir misiniz?
Kronic Olay - Olumsuzluk Eki
YORUMLAR