OLUMSUZUMA a. Fels. 1. Bir şeyi yadsıma eylemi: Tanrı'nın varlığını olum- suzlama. (Eşanl. NEGASYON.) [Bk. ansikl. böl.] 2. Olu...
OLUMSUZUMA a. Fels.
1. Bir şeyi yadsıma eylemi: Tanrı'nın varlığını olum- suzlama. (Eşanl. NEGASYON.) [Bk. ansikl. böl.]
2. Olumsuzlamanın olumsuzlanması, bir çelişkinin ikinci aşaması. Bu aşamada, karşıt terimler kendi kendilerini aşarak uzlaşırlar.
*Mant. - DEĞİLLEME.
*ANSİKL. Fels. Descartes'a gore, bir gerçekliğin yadsınması ille de bir gerçeklik düşüncesi yokluğuna götürmez; ona gore, sonsuzluk düşüncesi (Descartes bunu kesinlikle gerçek bir şey sayar), olumsuzlarına yöntemiyle elde edilir.
Hegel'de, olumsuzlama (alm. Negati- on), dolaysız verinin, kendini kendi öz gerçeğiyle olumlama sürecinin ruhudur. Olumsuzlama bir terimin ortadan kalktığı anlamına gelmez, onun değişmiş olduğu, yeni bir belirlenim kazanılmış olduğu anlamına gelir. Devamlı pozitif bir içerik için ileri sürüldüğünden, olumsuzlama "belirli bir olum- suzlamaâ€dır: ondan "dolaysız olarak yeni bir şekil doğar ve olumsuzlama içinde bir geçiş olur; bu geçişte süreç tüm şuur biçimleri dizisi içinde, kendiliğinden gerçekleşir'' (Tinin görüngübilimi [Phâno- menologie des Geistes], "Girişâ€). Bu şekilde bir diyalektik hareketin açıklamasını Wis- senschaft der Logik (Mantık Bilimi) kendisi için yapar.
Manjçılık için de olumsuzlama hegelci diyalejdikten gelen bir kategoridir. Matçılık bu kategoriyi “kapitalin yöntemi" ile, şu demek oluyor ki diyalektik maddecilik ve zamanı maddecilikle yeni bir değerlendirmeden geçirir ve onun pozitif yanını olduğu şeklinde korur. Mat şu şekilde der: "Paracı üretim tarzına uygun düşen paracı iyelik bağımsız ve bireysel emeğin ayrılmaz parçası olan hususi mülkiyetin birinci olumsuzlanmasıdır. Fakat paracı üretim seçimi da tabiatın değişimlerini yönlendiren karşı konulamaz zorunlulukla kendi olumsuzlanmasıâ„¢ kendisi doğurur. Bu da olum- suzlartıanın olumsuzlanmasıdır†(Kapital, 1, 2).
Sartre'a gore, "olumsuzlama, varoluşun yadsınmasıdır. Olumsuzlamayla, bir varlık (ya da bir varlık tarzü ilkin tonulur, sonrasında da hiçliğe atılır†(l'Etre etle nöant [Varlık ve hiçlik]).
1. Bir şeyi yadsıma eylemi: Tanrı'nın varlığını olum- suzlama. (Eşanl. NEGASYON.) [Bk. ansikl. böl.]
2. Olumsuzlamanın olumsuzlanması, bir çelişkinin ikinci aşaması. Bu aşamada, karşıt terimler kendi kendilerini aşarak uzlaşırlar.
*Mant. - DEĞİLLEME.
*ANSİKL. Fels. Descartes'a gore, bir gerçekliğin yadsınması ille de bir gerçeklik düşüncesi yokluğuna götürmez; ona gore, sonsuzluk düşüncesi (Descartes bunu kesinlikle gerçek bir şey sayar), olumsuzlarına yöntemiyle elde edilir.
Hegel'de, olumsuzlama (alm. Negati- on), dolaysız verinin, kendini kendi öz gerçeğiyle olumlama sürecinin ruhudur. Olumsuzlama bir terimin ortadan kalktığı anlamına gelmez, onun değişmiş olduğu, yeni bir belirlenim kazanılmış olduğu anlamına gelir. Devamlı pozitif bir içerik için ileri sürüldüğünden, olumsuzlama "belirli bir olum- suzlamaâ€dır: ondan "dolaysız olarak yeni bir şekil doğar ve olumsuzlama içinde bir geçiş olur; bu geçişte süreç tüm şuur biçimleri dizisi içinde, kendiliğinden gerçekleşir'' (Tinin görüngübilimi [Phâno- menologie des Geistes], "Girişâ€). Bu şekilde bir diyalektik hareketin açıklamasını Wis- senschaft der Logik (Mantık Bilimi) kendisi için yapar.
Manjçılık için de olumsuzlama hegelci diyalejdikten gelen bir kategoridir. Matçılık bu kategoriyi “kapitalin yöntemi" ile, şu demek oluyor ki diyalektik maddecilik ve zamanı maddecilikle yeni bir değerlendirmeden geçirir ve onun pozitif yanını olduğu şeklinde korur. Mat şu şekilde der: "Paracı üretim tarzına uygun düşen paracı iyelik bağımsız ve bireysel emeğin ayrılmaz parçası olan hususi mülkiyetin birinci olumsuzlanmasıdır. Fakat paracı üretim seçimi da tabiatın değişimlerini yönlendiren karşı konulamaz zorunlulukla kendi olumsuzlanmasıâ„¢ kendisi doğurur. Bu da olum- suzlartıanın olumsuzlanmasıdır†(Kapital, 1, 2).
Sartre'a gore, "olumsuzlama, varoluşun yadsınmasıdır. Olumsuzlamayla, bir varlık (ya da bir varlık tarzü ilkin tonulur, sonrasında da hiçliğe atılır†(l'Etre etle nöant [Varlık ve hiçlik]).
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR