osmanlı devletinin yapmış olduğu deniz seferleri nelerdir? şimdiden teşekkür ederim OSMANLI DEVLETİ'NİN DENİZLERDEKİ İLERLEMELE...
osmanlı devletinin yapmış olduğu deniz seferleri nelerdir?
şimdiden teşekkür ederim
OSMANLI DEVLETİ'NİN DENİZLERDEKİ İLERLEMELERİ
İstanbul'un alınmasıyla Akdeniz ile Karadeniz arasındaki tek su yolu olan İstanbul ve Çanakkale Boğazları Osmanlı Devleti'nin kontrolüne geçti.
Fatih; Ege, Akdeniz ve Karadeniz ticaret yollarına egemen olup Avrupa'yı ekonomik yönden Osmanlı Devleti'ne bağlamak istiyordu. Bu amaçla denizciliğe ağırlık verdi. Çeşitli yerlerde tersaneler kurarak denizlerde Venedik ve Cenevizlilerle mücadele edecek duruma geldi.
Fatih, Karadeniz'in Anadolu kıyılarının güvenlik sorununu çözmek ve Anadolu'nun siyasi bütünlüğünü sağlamak amacıyla, Karadeniz Bölgesi'ne seferler düzenledi. Ayrıca, Karadeniz'i tamamen bir Türk gölü haline getirmeye çalıştı.
AMASRA'NIN ALINMASI Batı Karadeniz'de önemli bir ticaret merkezi olan Amasra, Cenevizlilerin elinde idi. Denizden ve karadan kuşatılan Amasra fethedildi.
SİNOP'UN ALINMASI Sinop, İsfandiyaroğulları (Candaroğulları)nın elinde idi. Fatih bu beyliğin üzerine bir ordu göndererek şehri topraklarına kattı. Ayrıca Anadolu Türk birliği adına önemli bir adım daha atılmış oldu.
TRABZON'UN ALINMASI (1461)
IV. Haçlı Seferi sonunda Trabzon'da bir Rum Devleti kurulmuştu. Rum imparatorları Bizans'la aynı soydan gelmekteydiler. Bu imparatorluk, ilerde İstanbul üzerinde hak iddia edebilirdi. Ayrıca bu devlet, Osmanlı Devleti'ne karşı düşmanca bir tutum içerisinde idi. Bazı Avrupa devletlerini Osmanlı Devleti'ne karşı kışkırtıyor, Akkoyunlularla ortak hareket ediyordu.Fatih, Trabzon'u karadan ve denizden kuşattı.Zor durumda kalan Rum kralı şehri teslim etti. Böylece Trabzon da Osmanlı topraklarına katıldı (1461).
TRABZON'UN ALINMASININ SONUÇLARI;
1. Karadeniz'in güney kıyılarının fethi tamamlandı.
2. Osmanlıların bölgeden geçen ticaret yolları üzerindeki etkinliği arttı.
3. Osmanlılar, Karadeniz'de önemli bir limana sahip oldular.
KIRIM'IN ALINMASI
Fatih Sultan Mehmet, Amasra, Sinop ve Trabzon'u alarak Karadeniz'in Anadolu kıyılarında egemenlik kurmuştu. Karadeniz ticaretini tam olarak güvenlik altına almak için Kırım'ın da alınması gerekiyordu.
Karadeniz'in kuzeyinde bulunan Kırım Yarımadası'nda bir Türk devleti olan Kırım Hanlığı vardı. Venedikliler ve Cenevizliler, yarımadanın kıyılarında koloniler kurup Kırım'ı ekonomik yönden kendilerine bağlamışlardı. Bu sırada Kırım. Hanlığı'nda iç karışıklıklar başlamıştı. Kırım halkı ile Cenevizliler arasında anlaşmazlıklar yaşanıyordu.
Kırım halkının Cenevizlilere karşı Osmanlılardan yardım istemesi üzerine Fatih, Gedik Ahmet Paşa komutasındaki büyük bir donanmayı Kırım'a gönderdi. Venedik ve Cenevizlilerin elindeki şehirler ele geçirildi.
Kırım'ın alınması ile;
1. Venedik ve Cenevizliler Karadeniz'den tamamen çıkarıldı.
2. Kırım Hanlığı, Osmanlı himayesine girmeyi kabul etti (1477).
3. Karadeniz ticaret yolları tamamen Osmanlıların eline geçti.
4. Karadeniz, Türk gölü haline geldi.
II.Beyazıt döneminde Karadeniz sahillerinde yer alan Boğdan üzerine sefer düzenlendi. Kili ve Akkerman kaleleri Osmanlı egemenliğine girdi (1484).
2. AKDENİZ'DE TüRK DENİZCİLİĞİ
EGE ADALARININ ALINMASI
Fatih Sultan Mehmet;
*Boğazların güvenliğini sağlamak,
*Anadolu kıyılarının güvenliğini sağlamak,
*Ege ticaretini geliştirmek amacıyla, Ege adalarının alınmasına önem verdi.
Ege adalarının bir kısmı Rodos Şövalyeleri'nin bir kısmı Venediklilerin bir kısmı da Cenevizlilerin elinde idi. Girişilen faaliyetler sonucu Ege Denizi'ndeki Gökçeada, Taşoz, Semadirek, Bozcaada, Limni, Eğriboz ve Midilli adaları fethedildi.
OSMANLI-VENEDİK SAVAŞI
Fatih döneminde Karadeniz, Ege ve Batı Akdeniz kıyıları ile Mora dahil bütün Yunanistan, Osmanlı topraklarına katılınca Osmanlı -Venedik ilişkileri bozuldu.
Osmanlı Devleti ile Venedikliler arasında başlayan savaş on altı yıl (1463-1479) sürdü. Venedikliler 1479'da anlaşma yapmak zorunda kaldı.
Antlaşmaya göre Venedikliler; Osmanlılara bazı toprakları ve yıllık vergi vermeyi kabul etti. Buna karşılık Osmanlı Devleti de Venediklilere Osmanlı kara sularında serbestçe ticaret yapma ve Osmanlı limanlarından yararlanma hakkı verdi.
Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı Devleti'nin denizlerde de güçlü olması için donanmaya önem verdi.
Kanuni döneminde Karadeniz'den sonra Akdeniz de Türk denizi haline getirildi.
RODOS'UN FETHİ (1521)
Rodos adası Anadolu'nun güneybatı kıyılarına yakın ve Akdeniz'in güvenliği açısından önemli bir konumda idi. Burası Sen Jan Şövalyelerinin elinde bir korsan yatağı idi.
Rodos Adasının Alınmak istenmesinin Nedenleri
1. Rodos adasındaki korsanların, Türklerin Akdeniz ticaretini engellemesi,
2. Korsanların Batı Anadolu kıyılarını tehdit etmesi,
3. Mısır ve Suriye'den Anadolu'ya ulaşan deniz yolunun güvenlik altına alınmak istenmesi.
Rodos, Kanuni'nin katıldığı şiddetli bir kuşatma sonunda alındı (1521).
Rodos'un alınmasıyla Anadolu, Suriye ve Mısır deniz yolunun güvenliği büyük ölçüde sağlandı.
*Ege Denizi bir Türk gölü haline geldi
Sakız Adası'nın Fethi
Ege kıyılarına çok yakın olan ve Cenevizlilerin elinde bulunan Sakız adası 1566'da fethedildi.
CEZAYİR'İN OSMANLI YÖNETİMİNE GİRMESİ
Akdeniz'de bağımsız hareket eden denizcilerin içinde en ünlüsü Hızır Reis idi. Hızır Reis ve kardeşleri önce Doğu Akdeniz'de daha sonra Batı Akdeniz'de faaliyet gösterdiler. Zamanla güç kazanan Hızır Reis ve kardeşleri İspanyolların elinden Cezayir'i alarak burada bir devlet kurdular.
Bu sırada Osmanlılar, Avrupa içlerine kadar ilerlemişti. Karalarda Osmanlılara güç yetiremeyen Şarlken, Osmanlıları Akdeniz'de yenmeyi düşünüyordu. Bu amaçla Venedik, İspanya, Papalık ve Malta şövalyelerinden oluşan bir Haçlı donanmasının kurulmasını sağladı. Donanmanın başına ünlü denizci Andrea Dorya getirildi. Haçlı donanması, Mora kıyılarına saldırınca Kanuni, Hızır Reis'i Osmanlı hizmetine çağırdı. İstanbul'a gelen Hızır Reis'i Osmanlı Kaptanı Deryalığına getirdi. Kendisine hayırlı anlamına gelen Hayrettin lakabını verdi.
Hızır Reis'in Osmanlı hizmetine girmesiyle Cezayir, Osmanlı Devleti'ne bağlandı. Bir beylerbeylik haline getirildi (1533).
PREVEZE DENİZ ZAFERİ (1538)
Savaşın Nedenleri
1. Barbaros Hayrettin Paşanın Osmanlı donanmasıyla, Ege'de Venediklilere ait kaleleri alması ve İtalya kıyılarına seferler yapması,
2. Akdeniz'de Osmanlı etkisinin giderek artması, .Alman imparatoru Şarlken ve Venediklilerin Osmanlıların Akdeniz'de güçlenmesini istememesi.
Venedik, Ceneviz, Malta, İspanya ve Portekizlilerden oluşan Andrea Dorya'nın komutasındaki Haçlı donanması ile Barbaros Hayrettin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması Preveze'de karşı karşıya geldi.
Preveze Deniz Zaferi'nin sonucunda:
*Akdeniz'de üstünlük Osmanlı Devleti'ne geçti.
*Osmanlı donanması Haçlı donanmasını ağır bir yenilgiye uğrattı (1538) .
TRABLUSGARP'IN ALINMASI (1551)
Kanuni, Turgut Reis'i Trablusgarp'ı fethetmekle görevlendirdi. Turgut Reis, Trablusgarp'ı İspanyollar'dan aldı (1551). Turgut Reis, bu başarısından dolayı Trablusgarp Beylerbeyliği'ne getirildi.
KIBRIS'IN FETHİ (1570 -1571 )
Doğu Akdeniz'in en büyük adası olan Kıbrıs, Venediklilerin elinde idi. Osmanlılar için coğrafi konumu itibariyle önemli olan Kıbrıs'ın alınması zorunluydu.
Kıbrıs'ın Fethinin Nedenleri
1. Kıbrıs'ta üslenen korsanların Osmanlı ticaret gemilerine saldırması,
2. Kıbrıs'ın, Venediklilerde bulunmasının Osmanlıların Akdeniz egemenliğini ve Akdeniz ticaretini tehlikeye düşürmesi.
II.Selim'in emri ile vezir Lala Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı donanması bir yıllık kuşatmdan sonra Kıbrıs'ı fethetti (1571 ).
Kıbrıs'ın Fethinin Sonuçları
1. Doğu Akdeniz ticaret yollarının güvenliği sağlandı.
2. Mısır, Suriye ve Anadolu kıyılarının güvenliği sağlandı.
3. Anadolu'dan pek çok Türk ailesi Kıbrıs'a yerleştirildi.
İNEBAHTI DENİZ SAVAŞI (1571 )
Kıbrıs'ın kuşatılması sırasında Venedikliler Avrupa devletlerinden yardım istemişlerdi. Papanın kışkırtmasıyla Osmanlılara karşı yeni bir Haçlı donanması oluşturuldu. Oluşturulan bu donanma Yunanistan'ın batısında İnebahtı Körfezi'nde ani bir baskın yaparak Osmanlı donanmasını yaktı (1571). Bu durum Osmanlıların Akdeniz'deki üstünlüğünü sarstı.
Ancak Osmanlı Devleti, kaybedilen donanmanın yerine altı ay içerisinde daha büyük bir donanma kurdu. 1572'de Akdeniz'e açılan bu yeni donanmaya karşı koyamayan Venedikliler barış istemek zorunda kaldı.
TUNUS'UN ALINMASI (1574)
Bir kuzey Afrika ülkesi olan Tunus, İspanyolların elindeydi. Buraya gönderilen donanma İspanyolları Tunus'tan çıkardı. Tunus, Osmanlı Devleti'ne bağlandı (1574).
FAS'IN OSMANLI HİMAYESİNE GİRMESİ (1577)
Kuzey Afrika'da bulunan Fas'ta taht kavgaları yaşanıyordu. Bundan yararlanan Portekizliler, Fas'ın iç işlerine karışmaya başladılar. Fas halkının Osmanlı Devleti'nden yardım istemesi üzerine buraya yardım gönderildi. Fas'a giren Ramazan Paşa Vadiüsseyl Savaşı'nda Portekizlileri ağır bir yenilgiye uğrattı (1577). Portekiz kralı savaşta öldü.
Bu savaştan sonra Fas, Osmanlı himayesine girdi. Bu savaşta ordu ve donanmasını kaybeden Kralları da ölen Portekizliler Hint Deniz Yolu üzerindeki etkinliklerini İngiltere ve Hollanda'ya kaptırdılar.
3. HİNT DENİZ SEFERLERİ VE SONUÇLARI
Coğrafi Keşiflerin yapılmasından sonra Portekizliler;
1. Hindistan'da sömürgeler elde edip Hint Deniz Ticaret Yolunu denetim altına aldılar.
2. Hint Okyanusundaki Müslüman tüccarların ticaretini engellediler, Müslümanların gemilerine el koydular.
3. Hindistan'daki Müslüman devletlere zorluklar çıkarmaya ve onlar üzerinde egemenlik kurmaya çalıştılar. Bu gelişmeler üzerine Hindistan'daki Müslüman devletler Kanuni'den yardım istedi. Kanuni de; Hint Deniz Seferlerini başlattı. Bu amaçlarla dört deniz seferi yapıldı. Ancak istenilen sonuçlar elde edilemedi.
I. Hint Seferi (1538): Mısır Valisi Hadım Süleyman Paşa (Başarısız)
II. Hint Seferi (1551): Piri Reis (Başarısız)
III.Hint Seferi (1552):Murat Reis (Başarısız)
IV. Hint Seferi (1553)feydi Ali Reis (Başarısız)
Osmanlı Devleti'nin Hint Deniz Seferlerinde Başarılı Olamamasının Nedenleri
1. Osmanlı gemilerinin Akdeniz şartlarına göre yapılmış olmasından dolayı (Hint) okyanus şartlarına dayanıklı olmaması,
2. Osmanlı devlet adamlarının bu seferlerin ekonomik önemini kavrayamaması, (Aynı yıllarda hem İran hem de Avusturya ile savaşlar yapılması)
3.Portekiz donanmasının çok güçlü olması
4.Hindistan'daki Gucerat Hanlığının Osmanlı donanmasına yardım etmemesi
Hint Deniz Seferlerinin Sonuçları
1. Seferlerden istenilen sonuç alınamadı, Portekizliler Hint Okyanusu'ndan çıkarılamadı.
2. Yemen, Aden ve bazı kaleler ile Habeşistan'ın bir kısmı Osmanlı topraklarına katıldı.
3. Arap Yarımadası tamamen Osmanlı Devleti'nin egemenliğine girdi.
Kızıldeniz ve Basra Körfezi, Osmanlı denetimine girdi. __________________
Osmanlı Devleti'nin eğitim sistemi hakkında bilgi verir misiniz?
Osmanlı Devleti'nin yükselme dönemi hakkında bilgi verir misiniz?
Osmanlı'da kara fetihleri ve karadaki gelişmeleri hakkında bilgi verir misiniz?
Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.
İstanbul'un alınmasıyla Akdeniz ile Karadeniz arasındaki tek su yolu olan İstanbul ve Çanakkale Boğazları Osmanlı Devleti'nin kontrolüne geçti.
Fatih; Ege, Akdeniz ve Karadeniz ticaret yollarına egemen olup Avrupa'yı ekonomik yönden Osmanlı Devleti'ne bağlamak istiyordu. Bu amaçla denizciliğe ağırlık verdi. Çeşitli yerlerde tersaneler kurarak denizlerde Venedik ve Cenevizlilerle mücadele edecek duruma geldi.
Fatih, Karadeniz'in Anadolu kıyılarının güvenlik sorununu çözmek ve Anadolu'nun siyasi bütünlüğünü sağlamak amacıyla, Karadeniz Bölgesi'ne seferler düzenledi. Ayrıca, Karadeniz'i tamamen bir Türk gölü haline getirmeye çalıştı.
AMASRA'NIN ALINMASI Batı Karadeniz'de önemli bir ticaret merkezi olan Amasra, Cenevizlilerin elinde idi. Denizden ve karadan kuşatılan Amasra fethedildi.
SİNOP'UN ALINMASI Sinop, İsfandiyaroğulları (Candaroğulları)nın elinde idi. Fatih bu beyliğin üzerine bir ordu göndererek şehri topraklarına kattı. Ayrıca Anadolu Türk birliği adına önemli bir adım daha atılmış oldu.
TRABZON'UN ALINMASI (1461)
IV. Haçlı Seferi sonunda Trabzon'da bir Rum Devleti kurulmuştu. Rum imparatorları Bizans'la aynı soydan gelmekteydiler. Bu imparatorluk, ilerde İstanbul üzerinde hak iddia edebilirdi. Ayrıca bu devlet, Osmanlı Devleti'ne karşı düşmanca bir tutum içerisinde idi. Bazı Avrupa devletlerini Osmanlı Devleti'ne karşı kışkırtıyor, Akkoyunlularla ortak hareket ediyordu.Fatih, Trabzon'u karadan ve denizden kuşattı.Zor durumda kalan Rum kralı şehri teslim etti. Böylece Trabzon da Osmanlı topraklarına katıldı (1461).
TRABZON'UN ALINMASININ SONUÇLARI;
1. Karadeniz'in güney kıyılarının fethi tamamlandı.
2. Osmanlıların bölgeden geçen ticaret yolları üzerindeki etkinliği arttı.
3. Osmanlılar, Karadeniz'de önemli bir limana sahip oldular.
KIRIM'IN ALINMASI
Fatih Sultan Mehmet, Amasra, Sinop ve Trabzon'u alarak Karadeniz'in Anadolu kıyılarında egemenlik kurmuştu. Karadeniz ticaretini tam olarak güvenlik altına almak için Kırım'ın da alınması gerekiyordu.
Karadeniz'in kuzeyinde bulunan Kırım Yarımadası'nda bir Türk devleti olan Kırım Hanlığı vardı. Venedikliler ve Cenevizliler, yarımadanın kıyılarında koloniler kurup Kırım'ı ekonomik yönden kendilerine bağlamışlardı. Bu sırada Kırım. Hanlığı'nda iç karışıklıklar başlamıştı. Kırım halkı ile Cenevizliler arasında anlaşmazlıklar yaşanıyordu.
Kırım halkının Cenevizlilere karşı Osmanlılardan yardım istemesi üzerine Fatih, Gedik Ahmet Paşa komutasındaki büyük bir donanmayı Kırım'a gönderdi. Venedik ve Cenevizlilerin elindeki şehirler ele geçirildi.
Kırım'ın alınması ile;
1. Venedik ve Cenevizliler Karadeniz'den tamamen çıkarıldı.
2. Kırım Hanlığı, Osmanlı himayesine girmeyi kabul etti (1477).
3. Karadeniz ticaret yolları tamamen Osmanlıların eline geçti.
4. Karadeniz, Türk gölü haline geldi.
II.Beyazıt döneminde Karadeniz sahillerinde yer alan Boğdan üzerine sefer düzenlendi. Kili ve Akkerman kaleleri Osmanlı egemenliğine girdi (1484).
2. AKDENİZ'DE TüRK DENİZCİLİĞİ
EGE ADALARININ ALINMASI
Fatih Sultan Mehmet;
*Boğazların güvenliğini sağlamak,
*Anadolu kıyılarının güvenliğini sağlamak,
*Ege ticaretini geliştirmek amacıyla, Ege adalarının alınmasına önem verdi.
Ege adalarının bir kısmı Rodos Şövalyeleri'nin bir kısmı Venediklilerin bir kısmı da Cenevizlilerin elinde idi. Girişilen faaliyetler sonucu Ege Denizi'ndeki Gökçeada, Taşoz, Semadirek, Bozcaada, Limni, Eğriboz ve Midilli adaları fethedildi.
OSMANLI-VENEDİK SAVAŞI
Fatih döneminde Karadeniz, Ege ve Batı Akdeniz kıyıları ile Mora dahil bütün Yunanistan, Osmanlı topraklarına katılınca Osmanlı -Venedik ilişkileri bozuldu.
Osmanlı Devleti ile Venedikliler arasında başlayan savaş on altı yıl (1463-1479) sürdü. Venedikliler 1479'da anlaşma yapmak zorunda kaldı.
Antlaşmaya göre Venedikliler; Osmanlılara bazı toprakları ve yıllık vergi vermeyi kabul etti. Buna karşılık Osmanlı Devleti de Venediklilere Osmanlı kara sularında serbestçe ticaret yapma ve Osmanlı limanlarından yararlanma hakkı verdi.
Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı Devleti'nin denizlerde de güçlü olması için donanmaya önem verdi.
Kanuni döneminde Karadeniz'den sonra Akdeniz de Türk denizi haline getirildi.
RODOS'UN FETHİ (1521)
Rodos adası Anadolu'nun güneybatı kıyılarına yakın ve Akdeniz'in güvenliği açısından önemli bir konumda idi. Burası Sen Jan Şövalyelerinin elinde bir korsan yatağı idi.
Rodos Adasının Alınmak istenmesinin Nedenleri
1. Rodos adasındaki korsanların, Türklerin Akdeniz ticaretini engellemesi,
2. Korsanların Batı Anadolu kıyılarını tehdit etmesi,
3. Mısır ve Suriye'den Anadolu'ya ulaşan deniz yolunun güvenlik altına alınmak istenmesi.
Rodos, Kanuni'nin katıldığı şiddetli bir kuşatma sonunda alındı (1521).
Rodos'un alınmasıyla Anadolu, Suriye ve Mısır deniz yolunun güvenliği büyük ölçüde sağlandı.
*Ege Denizi bir Türk gölü haline geldi
Sakız Adası'nın Fethi
Ege kıyılarına çok yakın olan ve Cenevizlilerin elinde bulunan Sakız adası 1566'da fethedildi.
CEZAYİR'İN OSMANLI YÖNETİMİNE GİRMESİ
Akdeniz'de bağımsız hareket eden denizcilerin içinde en ünlüsü Hızır Reis idi. Hızır Reis ve kardeşleri önce Doğu Akdeniz'de daha sonra Batı Akdeniz'de faaliyet gösterdiler. Zamanla güç kazanan Hızır Reis ve kardeşleri İspanyolların elinden Cezayir'i alarak burada bir devlet kurdular.
Bu sırada Osmanlılar, Avrupa içlerine kadar ilerlemişti. Karalarda Osmanlılara güç yetiremeyen Şarlken, Osmanlıları Akdeniz'de yenmeyi düşünüyordu. Bu amaçla Venedik, İspanya, Papalık ve Malta şövalyelerinden oluşan bir Haçlı donanmasının kurulmasını sağladı. Donanmanın başına ünlü denizci Andrea Dorya getirildi. Haçlı donanması, Mora kıyılarına saldırınca Kanuni, Hızır Reis'i Osmanlı hizmetine çağırdı. İstanbul'a gelen Hızır Reis'i Osmanlı Kaptanı Deryalığına getirdi. Kendisine hayırlı anlamına gelen Hayrettin lakabını verdi.
Hızır Reis'in Osmanlı hizmetine girmesiyle Cezayir, Osmanlı Devleti'ne bağlandı. Bir beylerbeylik haline getirildi (1533).
PREVEZE DENİZ ZAFERİ (1538)
Savaşın Nedenleri
1. Barbaros Hayrettin Paşanın Osmanlı donanmasıyla, Ege'de Venediklilere ait kaleleri alması ve İtalya kıyılarına seferler yapması,
2. Akdeniz'de Osmanlı etkisinin giderek artması, .Alman imparatoru Şarlken ve Venediklilerin Osmanlıların Akdeniz'de güçlenmesini istememesi.
Venedik, Ceneviz, Malta, İspanya ve Portekizlilerden oluşan Andrea Dorya'nın komutasındaki Haçlı donanması ile Barbaros Hayrettin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması Preveze'de karşı karşıya geldi.
Preveze Deniz Zaferi'nin sonucunda:
*Akdeniz'de üstünlük Osmanlı Devleti'ne geçti.
*Osmanlı donanması Haçlı donanmasını ağır bir yenilgiye uğrattı (1538) .
TRABLUSGARP'IN ALINMASI (1551)
Kanuni, Turgut Reis'i Trablusgarp'ı fethetmekle görevlendirdi. Turgut Reis, Trablusgarp'ı İspanyollar'dan aldı (1551). Turgut Reis, bu başarısından dolayı Trablusgarp Beylerbeyliği'ne getirildi.
KIBRIS'IN FETHİ (1570 -1571 )
Doğu Akdeniz'in en büyük adası olan Kıbrıs, Venediklilerin elinde idi. Osmanlılar için coğrafi konumu itibariyle önemli olan Kıbrıs'ın alınması zorunluydu.
Kıbrıs'ın Fethinin Nedenleri
1. Kıbrıs'ta üslenen korsanların Osmanlı ticaret gemilerine saldırması,
2. Kıbrıs'ın, Venediklilerde bulunmasının Osmanlıların Akdeniz egemenliğini ve Akdeniz ticaretini tehlikeye düşürmesi.
II.Selim'in emri ile vezir Lala Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı donanması bir yıllık kuşatmdan sonra Kıbrıs'ı fethetti (1571 ).
Kıbrıs'ın Fethinin Sonuçları
1. Doğu Akdeniz ticaret yollarının güvenliği sağlandı.
2. Mısır, Suriye ve Anadolu kıyılarının güvenliği sağlandı.
3. Anadolu'dan pek çok Türk ailesi Kıbrıs'a yerleştirildi.
İNEBAHTI DENİZ SAVAŞI (1571 )
Kıbrıs'ın kuşatılması sırasında Venedikliler Avrupa devletlerinden yardım istemişlerdi. Papanın kışkırtmasıyla Osmanlılara karşı yeni bir Haçlı donanması oluşturuldu. Oluşturulan bu donanma Yunanistan'ın batısında İnebahtı Körfezi'nde ani bir baskın yaparak Osmanlı donanmasını yaktı (1571). Bu durum Osmanlıların Akdeniz'deki üstünlüğünü sarstı.
Ancak Osmanlı Devleti, kaybedilen donanmanın yerine altı ay içerisinde daha büyük bir donanma kurdu. 1572'de Akdeniz'e açılan bu yeni donanmaya karşı koyamayan Venedikliler barış istemek zorunda kaldı.
TUNUS'UN ALINMASI (1574)
Bir kuzey Afrika ülkesi olan Tunus, İspanyolların elindeydi. Buraya gönderilen donanma İspanyolları Tunus'tan çıkardı. Tunus, Osmanlı Devleti'ne bağlandı (1574).
FAS'IN OSMANLI HİMAYESİNE GİRMESİ (1577)
Kuzey Afrika'da bulunan Fas'ta taht kavgaları yaşanıyordu. Bundan yararlanan Portekizliler, Fas'ın iç işlerine karışmaya başladılar. Fas halkının Osmanlı Devleti'nden yardım istemesi üzerine buraya yardım gönderildi. Fas'a giren Ramazan Paşa Vadiüsseyl Savaşı'nda Portekizlileri ağır bir yenilgiye uğrattı (1577). Portekiz kralı savaşta öldü.
Bu savaştan sonra Fas, Osmanlı himayesine girdi. Bu savaşta ordu ve donanmasını kaybeden Kralları da ölen Portekizliler Hint Deniz Yolu üzerindeki etkinliklerini İngiltere ve Hollanda'ya kaptırdılar.
3. HİNT DENİZ SEFERLERİ VE SONUÇLARI
Coğrafi Keşiflerin yapılmasından sonra Portekizliler;
1. Hindistan'da sömürgeler elde edip Hint Deniz Ticaret Yolunu denetim altına aldılar.
2. Hint Okyanusundaki Müslüman tüccarların ticaretini engellediler, Müslümanların gemilerine el koydular.
3. Hindistan'daki Müslüman devletlere zorluklar çıkarmaya ve onlar üzerinde egemenlik kurmaya çalıştılar. Bu gelişmeler üzerine Hindistan'daki Müslüman devletler Kanuni'den yardım istedi. Kanuni de; Hint Deniz Seferlerini başlattı. Bu amaçlarla dört deniz seferi yapıldı. Ancak istenilen sonuçlar elde edilemedi.
I. Hint Seferi (1538): Mısır Valisi Hadım Süleyman Paşa (Başarısız)
II. Hint Seferi (1551): Piri Reis (Başarısız)
III.Hint Seferi (1552):Murat Reis (Başarısız)
IV. Hint Seferi (1553)feydi Ali Reis (Başarısız)
Osmanlı Devleti'nin Hint Deniz Seferlerinde Başarılı Olamamasının Nedenleri
1. Osmanlı gemilerinin Akdeniz şartlarına göre yapılmış olmasından dolayı (Hint) okyanus şartlarına dayanıklı olmaması,
2. Osmanlı devlet adamlarının bu seferlerin ekonomik önemini kavrayamaması, (Aynı yıllarda hem İran hem de Avusturya ile savaşlar yapılması)
3.Portekiz donanmasının çok güçlü olması
4.Hindistan'daki Gucerat Hanlığının Osmanlı donanmasına yardım etmemesi
Hint Deniz Seferlerinin Sonuçları
1. Seferlerden istenilen sonuç alınamadı, Portekizliler Hint Okyanusu'ndan çıkarılamadı.
2. Yemen, Aden ve bazı kaleler ile Habeşistan'ın bir kısmı Osmanlı topraklarına katıldı.
3. Arap Yarımadası tamamen Osmanlı Devleti'nin egemenliğine girdi.
Kızıldeniz ve Basra Körfezi, Osmanlı denetimine girdi. __________________
TRABZON'UN ALINMASI (1461)
IV. Haçlı Seferi sonunda Trabzon'da bir Rum Devleti kurulmuştu. Rum imparatorları Bizans'la aynı soydan gelmekteydiler. Bu imparatorluk, ilerde İstanbul üzerinde hak iddia edebilirdi. Ayrıca bu devlet, Osmanlı Devleti'ne karşı düşmanca bir tutum içerisinde idi. Bazı Avrupa devletlerini Osmanlı Devleti'ne karşı kışkırtıyor, Akkoyunlularla ortak hareket ediyordu.Fatih, Trabzon'u karadan ve denizden kuşattı.Zor durumda kalan
Osmanlı Devleti'nin fetih ve mücadelelerini, Osmanlı'da ticaretin ve denizlerin önemi açısından değerlendirir.
Sebepleri:
1.Osmanlı'nın Anadolu ve Rumeli'deki topraklarının arasında bütünlüğün sağlanmak istenmesi.
2.İstanbul'un coğrafi konumu ve ticaret merkezi olması. Tüm uluslar ve devletler bu kenti almak için uğraşmıştır. Ancak birçok ulus kuşatsa da alınamadı. Osmanlı Devleti'nin kuruluş dönemi padişahlarından olan Yıldırım Beyazıt ve Mehmet Çelebi bunlara örnektir.
3.Avrupa'da ilerleyebilmek için Rumeli'ye asker sevkıyatının zorlaşması.
4.Avrupalıları sürekli Osmanlı'ya karşı kışkırtan ve iç işlerine karışan Bizans devletini yok etmek.
5.Hz. Muhammed'in İstanbul'u fethedecek kişiyi övmesi.(hadis-i şerif-i)
6.Boğazları ele geçirmek.
FETİHİ KOLAYLAŞTIRAN ETKENLER
1.Bizans'ın eski gücünün olmaması.
2.Bizans'ta taht mücadelelinin yaşanması
3.Bizans'ta mezhep çatışmalarının yaşanması.
4.Osmanlı ordusunun ve donanmasının güçlenmesi.
FETİH İÇİN YAPILAN HAZIRLIKLAR:
1.Yeniçeri Ocağına düzen verildi.
2.K.deniz'den gelecek yardımı önlemek için RUMELİ HİSARI yaptırıldı.
3.Donanma güçlendi.(400 parçalık donanma hazırlandı.)
4.Şahı adı verilen büyük toplar yaptırıldı.
5.Bazı kaleler alındı.
Hazırlıklar 6 NİSAN 1453'TE tamamlandı.
Sonuç: BAŞARILI.
TüRK TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI:
1.Anadolu ve Rumeli'deki toprakların bütünlüğü sağlandı.
2.Balkan fetihlerinde engel ortadan kalktı.
3.Başkent Edirne'den İstanbul'a taşındı.
4.Bu olaydan sonra II. Mehmet'e fetheden anlamına gelen “fatih†unvanı verildi.
5.Osmanlı devleti yükselme dönemine girdi.
6.Boğaz ticareti, deniz ticareti gelişti.
7.coğrafi keşifler hızlandı.
8.Osmanlı'nın İslam dünyasındaki itibarı arttı.
9.Osmanlı imparatorluk karakteri kazandı.
10.Ticaret yollarından önemli bir merkeze sahip oldu.
DüNYA TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI:
1.Bizans (Doğu Roma) yıkıldı.
2.Orta çağ kapandı. Yeniçağ başladı.
3.İstanbul'dan İtalya ya kaçan Bizanslı bilginler orada Rönesanssı başlattılar.
NOT: Rönesans: Edebiyat, sanat, bilim ve düşünce alanındaki gelişmeler.
4.Deniz ticaretinin Osmanlı'ya geçmesiyle Avrupalılar yeni ticaret yolları aramaya başladılar. Bu olay da coğrafi keşiflerin başlamasına zemin hazırladı.
5.Fatih, patrikhanelerin açık kalmasını emretti.(Ortodoksların koruyuculuğunu üslenmiştir.)Fatih, böylece başka dinlere saygı gösterdiğini de ortaya koyar. Aynı zamanda bununla birlikte haçlı birliğini de bozmak istiyordu.
FATİH DÖNEMİNDE YAPILAN DİĞER FETİHLER:
BATIDAKİ GELİŞMELER:
1.Belgrat hariç Sırbistan alındı.(1459)
2.Eflak ve Boğdan alındı.(1462)
3.Arnavutluk fethedildi
4.Mora alındı.
ANADOLU'DAKİ GELİŞMELER:
1.1459'da Cenevizlilerden Amasra alındı.
2.1460'da Kastamonu ve Sinop alındı.
3.1461 Trabzon Rum İmparatorluğuna son verildi.
Önemi:K.DENİZ'İN Anadolu yakasında tam bir egemenlik kurdu.
4.Karamanoğullarına son verildi.
5.1473 OTLUKBELİ SAVAŞI AKKOYUNLAR ile yapıldı.
Sebepler:
1.Akkoyunlu,Karamanoğulları'nı n iç işlerine karışması.
2.Trabzon Rum kralını korumaları Akkoyunluların.
Önemi: DOĞU ANADOLU'NUN güvenliği sağlandı.
Sonuç: Akkoyunlular yıkılma sürecine girdi.
DENİZLERDEKİ GELİŞMELER:
1.İtalya'da Otranto allındı.(Güney İtalya'da önemli bir üs)
2.Arnavutluk'un fethine engel olmak için Venedik'in başlattığı savaş 1463-1479 arası devam etti.Bu savaş sonucu İMROZ,TAŞOZ,MİDİLLİ,LİMNİ,EĞRİ BOZ,SEMADİ REK adaları Venedik'ten alındı.
4.Rodos kuşatıldı. Ancak alınamadı.
5.Osmanlı Devleti'nin Venedik deniz ticaretine darbe vurması üzerine Venedik Osmanlı savaşları başlamıştır.
Savaşlar sonucunda yapılan ant. göre Osmanlı Venedik'e kapitülasyonlar vermiştir. Bu sayede OSM.:
a.Ticari kazanç elde etmiştir.
b.Haçlı birliğini önlemiştir.
ÖNEMİ: Osmanlı ilk defa bir Avrupa devletine kapitülasyonlar vermiştir.
OSM.-MEMLüK İLİŞKİLERİ:
Mısır'da ki kurulan bu devlet:
1.Hicaz suyollarını meselesi.(Bu yolların onarımı dini itibarı arttıracaktı.)
2.Memlükler'in Dulkadiroğulları beyliğinin içişlerine karışması.
SONUÇ: Savaş yok.
Fatih Döneminde Diğer Gelişmeler:
Fatih dönemindeki fetihlere ve seferlere bakılınca, belirgin amaçlar görülür:
Ticaret yollarının denetimini sağlamak (İstanbul, Sinop, Amasra, Trabzon, Kırım, Ege adaları)
Anadolu'nun siyasal birliğini sağlamak (Amasra, Sinop, Trabzon, Karaman, Otlukbeli seferleri)
Doğu Roma ve Batı Roma imparatorluklarının mirasına sahip olarak büyük bir Akdeniz imparatorluğu kurmak (İstanbul, Trabzon, Mora Rum despotlukları, Otranto)
Fatih aydın bir padişahtır. Sanatçılara ve bilginlere büyük değer vermiştir. İtalyan ressam Centile Bellini'ye kendi portresini çizdirmiş, İstanbul'la ilgili tablolar yaptırmıştır.
Bugünkü İstanbul üniversitesi'nin temeli sayılan ilk yüksek okul olarak "Sahnı Seman'' medresesini açtır¬mış, ilk altın parayı bastırmıştır. Devletin düzenli işlemesi için Osmanlı Devleti'nin anayasası niteliğinde olan "Kanunname(Fatih Kanunnamesi)''yi çıkarmıştır.
b) II.BEYAZID (1482-1512)
Siyasi olayları:
Cem Sultan olayı bir iç sorun olarak başlamış dış sorun olarak devam etmiştir. Bu olay nedeniyle içeride Devşirmeler, Türkmenler ile iktidar mücadelesine girişmişler bu mücadeleyi devşirmeler kazanmıştır. Türkmenler yönetimdeki etkinliklerini kaybetmeye başlamıştır.
İspanya'da zulme uğrayan Müslüman ve Yahudileri Osmanlı topraklarına getirmiştir. Askerin desteğiyle tahta çıkan Bayezid'e karşı kardeşi Cem de Bursa'ya gelerek adına hutbe okuttu, para bastırdı. Devletin paylaşılması Anadolu'nun kendisine verilmesi önerisi Bayezit tarafından kabul edilmedi. Bayezid'e bağlı kuvvetlere yenilen Cem, Mısır'a kaçtı.
Karaman oğullarının çağrısından cesaretlenerek yeniden Anadolu'ya geldiyse de yine yenilerek Rodos Şövalyeleri'ne Sığındı. Cem şövalyelerin yardımıyla Rumeli'ye geçerek saltanat mücadelesine devam etmek istiyordu. Bayezit şövalyelere para vererek Cem'in Avrupa'ya götürülmesini sağladı. Böylece Rodos şövalyeleri taht kavgasından yararlanmışlardır.
Cem yıllarca Avrupa'da şatodan şatoya gezdirildi. Kralların ve Papa'nın kendisinden İslam dünyası ve Osmanlı Devleti aleyhine yararlanmak isteklerine karşı geldi. II. Bayezit Cem'in yaşamasından kaygı duyduğundan Papa'ya para vererek Cem'in zehirlenerek öldürülmesini sağladı.
NOT: II. Beyazıd savaştan hoşlanmayan, okumaya ve iba¬dete düşkün bir padişahtır. Kendisine "Sofu Beyazıd'' de denilir, Devlet işlerine ilgisizliği nedeniyle bu dönemde Osmanlı Devleti'nin genişlemesi durmuştur denilebilir. II. Beyazıt zamanı "Yükselme dönemi içinde durgunluk dönemi''olarak adlandırılmıştır. Aynı zamanda padişahlığı boyunca cem sultan olayı ile ilgilendiği için:
Sönük geçen bir dönemdir.
OSMANLI-MEMLüK İLİŞKİLERİ:
İlişkilerin bozulma sebepleri:
1.Memlükler'in Cem Sultan'ı korumaları.
2. Dulkadiroğulları beyliklerinin iç işlerine karışması.
3.Ramazanoğullarını egemenlikleri altına almak istemesi.
4.Hindistan'dan gelen hediyelere Memlükler'in el koyması.
SONUÇ: Savaşlar sonuçsuz kaldı.
OSMANLI-VENEDİK İLİŞKİLERİ:
Cem Sultan
Fatih döneminde Venedik'e ayrıcalıklar tanınsa
Venedik Mora'yı Osmanlı'ya karşı kışkırtmaya başlamış ve bu yüzden iki devlet arasında savaş başlamıştır. Venedik savaşı kaybetmiş ve bunun sonucunda
MODON, KORON,İNEBAHTI,NAVARİN alınmış ve Venedik Mora'dan çıkarılmıştır.
OSMANLI-İRAN (SAFEVİ) İLİŞKİLERİ:
İran Devletinin hükümdarı olan Şah İsmail Anadolu'da Şiiliği yaymak istemesi üzerine iki devlet ilişkileri bozulmuştur. İran,
Anadolu'daki Şiilerle bağlantı kurmak için propagandacılar gönderdi. Bunlardan Şahkulu bir ayaklanma çıkarmıştır.Çıkan ayaklanma güçlükle bastırılmıştır.
II. Beyazıd'ın gelişen Şİİ tehlikesi karşısında pasif bir politika izlediği için oğlu YAVUZ SULTAN SELİM yeniçerilerin desteği ile başa geçmiştir.
c) YAVUZ SULTAN SELİM (1512-1520)
OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ:
ÇALDIRAN SAVAŞI
SEBEBİ:Şah İsmail'in Anadolu'da Şiiliği yaymak istemesi.
SONUÇLARI:
1.Tebriz alındı.Doğu Anadolu Osmanlı denetimine girdi.
2.İran geçici olarak saf dışı edildi.
3.Ayrıca Yavuz savaş dönüşü Maraş'taki Dulkadiroğulları ile TURNADAĞ SAVAŞInı yaparak Osmanlı Devletinin topraklarına kattı.
ÖNEMİ:Bu beyliğin alınmasıyla Türk siyasi birliği KESİN olarak sağlandı.
MISIR SEFERLERİ (1517)
SEBEPLERİ:
1.Osmanlıların Dulkadiroğluları Beyliğini alması.
2.Fatih, zamanında başlayan anlaşmazlıkları.
3.Memlukların Safevi devletlerinin Osmanlı'ya karşı ittifak kurması.
4.Hicaz yollarını almak istenmesi.
5.Safevi devletinin üzerine gönderilen Osmanlı ordusuna Memlukların Suriye'den izin vermemesi.
1516 MERCİDANİ SAVAŞI-SURİYE VE FİLİSTİN
1517 RİDANİYE SAVAŞI-MISIR ALINDI.
SONUÇLARI:
1.Memluk Devleti yıkıldı.
2.Halifelik unvanı Osmanlıya geçti. Devlet teokratik nitelik kazandı.
3.Baharat yolu Osmanlı denetimine geçti.
4.Kıbrıs için Venediklilerin Memluklara verdiği vergiyi Osmanlı Devletine vermeye başlamıştır.
5.Mısır hazinesi Osmanlı'ya geçti.
6.Kutsal emanetler İstanbul'a getirildi.
NOT: Coğrafi keşiflerle Akdeniz ticareti önemini kaybettiği için Baharat Yolu Osmanlı'ya bir kazanç sağlayamadı.
d) I.SüLEYMAN (KANUNİ SULTAN SüLEYMAN) (1520-1566)
Kanuni Sultan Süleyman OSM. Devletinin başında en uzun süre kalan padişahtır. Onun döneminde:
*Suriye'de Canberdi Gazeli
*Mısır'da Ahmet Paşa
*Yozgat'ta Baba Zünnun
*Karaman, Maraş yöresinde Kalender Çelebi isyanları çıkmış. Ancak kolaylıkla bastırılmıştır.(Bu dönem devletin zirvede olduğu bir dönemdir.)
BATIDAKİ GELİŞMELER
BELGRAD'IN FETHİ : (1521)
SEBEPLER:
*Osmanlı için Avrupa'ya yapılacak olan seferler için bir üs durumunda olacaktı.
*Osmanlı için Avrupa'ya açılan kapı durumundadır.
Bu sebeple Belgrad fethedildi.
MOHAÇ MEYDAN SAVAŞI: (1526) OSM.X MACARLAR
SEBEP:
I.VİYANA KUŞATMASI (1529):
SEBEP: Avusturya'nın Şarklken (Almanya kralı)den destek alarak Budin'in iç işlerine karışması. Kanuni bunun üzerine sefere çıkması.
SONUÇ: Viyana kuşatılmasına rağmen Viyana'nın güçlü savunması karşısında yenik düştü. Ve ağır kış şartları nedeniyle.
AVUSTURYA-ALMANYA SEFERİ (1533)
SEBEP:Yine Avusturya kralının Budin'e saldırması üzerine Kanuni sefere çıkıyor ve başarılı bir savaş yaparak Avusturya'yı ant. istemek zorunda bırakıyor.
İSTANBUL ANTLAŞMASI (1533)
ANT. göre Avusturya arşüdikası Osmanlı sadrazamına denk sayılacaktı.
ÖNEMİ:Bu ant. ile Avusturya Osmanlı'nın siyasi üstünlünü kabul etmiştir.
OSMANLI-FRANSIZ İLİŞKİLERİ:
Şarlken'e esir düşen Fransa kralının Osmanlı'dan yardım istemesiyle ilişkiler bozulur.
Ayrıca Fransa'ya kapitülasyonlar vermiştir. Kanuni'nin böyle bir politika izlemesindeki amaçlar:
1.Kanuni'nin Fransa'yı kendi tarafına çekip Hristiyan birliğini parçalamak istenmesi. (SİYASİ)
2.Coğrafi keşifler sonucunda önemini yitiren Akdeniz ticaretini yeniden canlandırmak istemesi.(EKO.)
NOT: Bu kapitülasyonlar iki hükümdar sağ kalana kadar sürecekti. Bu da Kanuni'nin ileri görüşlüğünü gösterir.
OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ
SEBEP: Sınır anlaşmazlıları, sınırdaki bazı beyler ve emirlerin Osmanlıya veya İran'a sığınarak iki devletin arasını açmaları.
SONUÇ: Kanuni İran'a 3 sefer düzenleyip BAĞĞDAT,VAN,TEBRİZ,AZERBEYCAN, ERİBAN,,NAHCİVA N'I alması üzerine İran antlaşma istemek zorunda kaldı.Yapılan AMASYA ANTLAŞMASI ile BAĞDAT,DOĞU ANADDOLU VE AZERBEYCAN Osmanlılarda kaldı.
ÖNEMİ: Osmanlı'nın İran'la yaptığı İLK RESMİ (YAZILI) ANTLAŞMADIR.
DENİZLERDEKİ GELİŞMELER
PREVEZE DENİZ SAVAŞI (1538)
OSMANLI X HAÇLILAR
SEBEP:
NOT: Barboros Hayrettin Paşa'nın Osmanlı himayesine girmesiyle CEZAYİR Osmanlı devletine katıldı.
Trablusgarp Turgut Reis tarafından ele geçirilmiştir.
HİNT DENİZ SEFERLERİ:
SEBEPLERİ:
1.Portekizlileri bölgeden çıkarmak.
2.Bölgedeki bazı Müslüman tüccarların Kanuni'den yardım istemesi.(Müslüman tüccarların gemilerine zarar veriliyordu.)
SONUÇ: BAŞARISIZ.Osmanlı sefere gerekli önemi vermedi.Dayanıklı gemiler yoktu.Gerekli destek alınamadı.Osmanlı okyanus hakkında yeterli bilgiye sahip değildi.
Ancak Osmanlı seferden YEMEN, ADEN,HABEŞİŞTAN'I aldı.(Bu sayede Kızıldeniz denetim altına alındı.)
ZİGETVAR SEFERİ:
Kanuni'nin son seferidir. Avusturya'nın ERDEL'in iç işlerine karışması nedeniyle Kanuni sefere çıkmıştır.
SONUÇ: Kanuni seferde hayatını kaybetmiştir. Ölümünden sonra Zigetvar Kalesi alınmıştır.
SOKULLU MEHMET PAŞA (1564-1579)
Sokullu Mehmet Paşa I. Süleyman (1564-1566)- II. Selim (1566-1574) ve III. Murad (1574-1579) zamanında sadrazamlık yapmıştır. Sokullu Mehmet Paşa devşirme olup, Sırbistan'ın Sokul kasabasındandır. Enderun okulunu bitirip çeşitli görevlerde başarı göste¬rerek Kanuni'nin son yılları, II. Selim ve III. Murat dönemlerinde padişahlardan daha etkili olmuştur. Bu nedenle sadrazamlık dönemine kendi adı verilmiştir.
SAKIZ ADASI-CENEVİZLİLERDEN ALINDI
KIBRIS'IN ALINMASI:
SEBEP:
1.Akdeniz ticaretini tam olarak ele geçirmek.
2.Venediklilerin Osmanlı gemilerine zarar vermesi.
SONUÇ:Kıbrıs alındı.
İNEBAHTI DENİZ SAVAŞI (1571)
SEBEP: Kıbrıs'ı Osmanlı'nın alması.
SONUÇ: Osmanlı Donanması yenildi.
ÖNEMİ SMANLI'NIN AKDENİZ'DEKİ üSTüNLüĞü SARSILDI.
TUNUS-İSPANYOLLARDAN
FAS-PORTEKİZLİLERDEN
LEHİSTAN-ALINDI
YEMEN-ALINDI.
Sokullu Dönemi Projeleri:
a) Don-Volga kanalı projesi:
Sokullu İran savaşlarında donanmadan yararlanmak, Kafkasya'yı Osmanlı egemenliğine almak, Orta Asya Türkleriyle ilişkileri geliştirerek İpek Yolu'nu canlandırmak, güçlenmekte olan Rusya'ya karşı doğal bir set oluştur¬mak gibi amaçlarla Don ve Volga nehirlerini bir kanalla birleştirerek Karadeniz'i Hazar Denizi'ne bağlamak istemiştir. Bu proje yarım kalmıştır.
b) Süveyş kanalı projesi:
Sokullu Akdeniz'deki donanmayı Hint Okyanusu'na geçirip Baharat Yolu üzerinde üstünlük sağlamak, Hin¬distan ve Endonezya Müslümanlarıyla ilişki kurmak için Süveyş Kanalı'nın açılmasını istemiştir. Kanal projeleri, gereken önem verilmediğinden başarılı Olamamıştır. Bu proje yarım kalmıştır.
c) Marmara Denizi- Sapanca Gölü Kanal projesi:
Marmara Denizi ile Karadeniz'i birleştirmek için ikinci bir su yolu projesi. Hazırlandı. Amacı Akdeniz kıyılarındaki tersaneleri daha güvenli olan sapanca Gölüne toplamaktır. Düşünce aşamasında kalmıştır. Uygulamaya konulamadı.
Sebepleri:
1.Osmanlı'nın Anadolu ve Rumeli'deki topraklarının arasında bütünlüğün sağlanmak istenmesi.
2.İstanbul'un coğrafi konumu ve ticaret merkezi olması. Tüm uluslar ve devletler bu kenti almak için uğraşmıştır. Ancak birçok ulus kuşatsa da alınamadı. Osmanlı Devleti'nin kuruluş dönemi padişahlarından olan Yıldırım Beyazıt ve Mehmet Çelebi bunlara örnektir.
3.Avrupa'da ilerleyebilmek için Rumeli'ye asker sevkıyatının zorlaşması.
4.Avrupalıları sürekli Osmanlı'ya karşı kışkırtan ve iç işlerine karışan Bizans devletini yok etmek.
5.Hz. Muhammed'in İstanbul'u fethedecek kişiyi övmesi.(hadis-i şerif-i)
6.Boğazları ele geçirmek.
FETİHİ KOLAYLAŞTIRAN ETKENLER
1.Bizans'ın eski gücünün olmaması.
2.Bizans'ta taht mücadelelinin yaşanması
3.Bizans'ta mezhep çatışmalarının yaşanması.
4.Osmanlı ordusunun ve donanmasının güçlenmesi.
FETİH İÇİN YAPILAN HAZIRLIKLAR:
1.Yeniçeri Ocağına düzen verildi.
2.K.deniz'den gelecek yardımı önlemek için RUMELİ HİSARI yaptırıldı.
3.Donanma güçlendi.(400 parçalık donanma hazırlandı.)
4.Şahı adı verilen büyük toplar yaptırıldı.
5.Bazı kaleler alındı.
Hazırlıklar 6 NİSAN 1453'TE tamamlandı.
Sonuç: BAŞARILI.
TüRK TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI:
1.Anadolu ve Rumeli'deki toprakların bütünlüğü sağlandı.
2.Balkan fetihlerinde engel ortadan kalktı.
3.Başkent Edirne'den İstanbul'a taşındı.
4.Bu olaydan sonra II. Mehmet'e fetheden anlamına gelen “fatih†unvanı verildi.
5.Osmanlı devleti yükselme dönemine girdi.
6.Boğaz ticareti, deniz ticareti gelişti.
7.coğrafi keşifler hızlandı.
8.Osmanlı'nın İslam dünyasındaki itibarı arttı.
9.Osmanlı imparatorluk karakteri kazandı.
10.Ticaret yollarından önemli bir merkeze sahip oldu.
DüNYA TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI:
1.Bizans (Doğu Roma) yıkıldı.
2.Orta çağ kapandı. Yeniçağ başladı.
3.İstanbul'dan İtalya ya kaçan Bizanslı bilginler orada Rönesanssı başlattılar.
NOT: Rönesans: Edebiyat, sanat, bilim ve düşünce alanındaki gelişmeler.
4.Deniz ticaretinin Osmanlı'ya geçmesiyle Avrupalılar yeni ticaret yolları aramaya başladılar. Bu olay da coğrafi keşiflerin başlamasına zemin hazırladı.
5.Fatih, patrikhanelerin açık kalmasını emretti.(Ortodoksların koruyuculuğunu üslenmiştir.)Fatih, böylece başka dinlere saygı gösterdiğini de ortaya koyar. Aynı zamanda bununla birlikte haçlı birliğini de bozmak istiyordu.
FATİH DÖNEMİNDE YAPILAN DİĞER FETİHLER:
BATIDAKİ GELİŞMELER:
1.Belgrat hariç Sırbistan alındı.(1459)
2.Eflak ve Boğdan alındı.(1462)
3.Arnavutluk fethedildi
4.Mora alındı.
ANADOLU'DAKİ GELİŞMELER:
1.1459'da Cenevizlilerden Amasra alındı.
2.1460'da Kastamonu ve Sinop alındı.
3.1461 Trabzon Rum İmparatorluğuna son verildi.
Önemi:K.DENİZ'İN Anadolu yakasında tam bir egemenlik kurdu.
4.Karamanoğullarına son verildi.
5.1473 OTLUKBELİ SAVAŞI AKKOYUNLAR ile yapıldı.
Sebepler:
1.Akkoyunlu,Karamanoğulları'nı n iç işlerine karışması.
2.Trabzon Rum kralını korumaları Akkoyunluların.
Önemi: DOĞU ANADOLU'NUN güvenliği sağlandı.
Sonuç: Akkoyunlular yıkılma sürecine girdi.
DENİZLERDEKİ GELİŞMELER:
1.İtalya'da Otranto allındı.(Güney İtalya'da önemli bir üs)
2.Arnavutluk'un fethine engel olmak için Venedik'in başlattığı savaş 1463-1479 arası devam etti.Bu savaş sonucu İMROZ,TAŞOZ,MİDİLLİ,LİMNİ,EĞRİ BOZ,SEMADİ REK adaları Venedik'ten alındı.
4.Rodos kuşatıldı. Ancak alınamadı.
5.Osmanlı Devleti'nin Venedik deniz ticaretine darbe vurması üzerine Venedik Osmanlı savaşları başlamıştır.
Savaşlar sonucunda yapılan ant. göre Osmanlı Venedik'e kapitülasyonlar vermiştir. Bu sayede OSM.:
a.Ticari kazanç elde etmiştir.
b.Haçlı birliğini önlemiştir.
ÖNEMİ: Osmanlı ilk defa bir Avrupa devletine kapitülasyonlar vermiştir.
OSM.-MEMLüK İLİŞKİLERİ:
Mısır'da ki kurulan bu devlet:
1.Hicaz suyollarını meselesi.(Bu yolların onarımı dini itibarı arttıracaktı.)
2.Memlükler'in Dulkadiroğulları beyliğinin içişlerine karışması.
SONUÇ: Savaş yok.
Fatih Döneminde Diğer Gelişmeler:
- Örfi hukuka dayanan kanunname hazırlandı. (Egemenliği Osmanlı ailesinin nasıl kullanacağını belirlemiştir. Kızlara egemenlik hakkı verilmedi. Kardeş katli uygulamasını getirdi. Merkezi otoriteyi güçlendirdi.)
- Divan örgütü geliştirildi.(Kazasker ve Defterdar sayısı ikiye çıkarıldı. Divana sadrazamın başkanlık yapması usulü getirildi. Vezir sayısı 6ya çıktı.
- Şehzadelerin sancağa çıkması resmileştirildi.
- Enderun genişletildi. Sahn-ı Seman medresesini kurdu.
- İlk altın parayı bastırdı.
- Ticaret yollarını denetlemek için: İstanbul, Trabzon, Kırım, Ege ve Yunan adaları
- Anadolu'nun siyasal birliğini sağlamak için: Amasra, Sinop, Trabzon, Karaman, Otlukbeli
- Doğu ve Batı Roma İmp. miras olarak: İstanbul, Trabzon, Mora, Otranto
Fatih dönemindeki fetihlere ve seferlere bakılınca, belirgin amaçlar görülür:
Ticaret yollarının denetimini sağlamak (İstanbul, Sinop, Amasra, Trabzon, Kırım, Ege adaları)
Anadolu'nun siyasal birliğini sağlamak (Amasra, Sinop, Trabzon, Karaman, Otlukbeli seferleri)
Doğu Roma ve Batı Roma imparatorluklarının mirasına sahip olarak büyük bir Akdeniz imparatorluğu kurmak (İstanbul, Trabzon, Mora Rum despotlukları, Otranto)
Fatih aydın bir padişahtır. Sanatçılara ve bilginlere büyük değer vermiştir. İtalyan ressam Centile Bellini'ye kendi portresini çizdirmiş, İstanbul'la ilgili tablolar yaptırmıştır.
Bugünkü İstanbul üniversitesi'nin temeli sayılan ilk yüksek okul olarak "Sahnı Seman'' medresesini açtır¬mış, ilk altın parayı bastırmıştır. Devletin düzenli işlemesi için Osmanlı Devleti'nin anayasası niteliğinde olan "Kanunname(Fatih Kanunnamesi)''yi çıkarmıştır.
b) II.BEYAZID (1482-1512)
Siyasi olayları:
Cem Sultan olayı bir iç sorun olarak başlamış dış sorun olarak devam etmiştir. Bu olay nedeniyle içeride Devşirmeler, Türkmenler ile iktidar mücadelesine girişmişler bu mücadeleyi devşirmeler kazanmıştır. Türkmenler yönetimdeki etkinliklerini kaybetmeye başlamıştır.
İspanya'da zulme uğrayan Müslüman ve Yahudileri Osmanlı topraklarına getirmiştir. Askerin desteğiyle tahta çıkan Bayezid'e karşı kardeşi Cem de Bursa'ya gelerek adına hutbe okuttu, para bastırdı. Devletin paylaşılması Anadolu'nun kendisine verilmesi önerisi Bayezit tarafından kabul edilmedi. Bayezid'e bağlı kuvvetlere yenilen Cem, Mısır'a kaçtı.
Karaman oğullarının çağrısından cesaretlenerek yeniden Anadolu'ya geldiyse de yine yenilerek Rodos Şövalyeleri'ne Sığındı. Cem şövalyelerin yardımıyla Rumeli'ye geçerek saltanat mücadelesine devam etmek istiyordu. Bayezit şövalyelere para vererek Cem'in Avrupa'ya götürülmesini sağladı. Böylece Rodos şövalyeleri taht kavgasından yararlanmışlardır.
Cem yıllarca Avrupa'da şatodan şatoya gezdirildi. Kralların ve Papa'nın kendisinden İslam dünyası ve Osmanlı Devleti aleyhine yararlanmak isteklerine karşı geldi. II. Bayezit Cem'in yaşamasından kaygı duyduğundan Papa'ya para vererek Cem'in zehirlenerek öldürülmesini sağladı.
NOT: II. Beyazıd savaştan hoşlanmayan, okumaya ve iba¬dete düşkün bir padişahtır. Kendisine "Sofu Beyazıd'' de denilir, Devlet işlerine ilgisizliği nedeniyle bu dönemde Osmanlı Devleti'nin genişlemesi durmuştur denilebilir. II. Beyazıt zamanı "Yükselme dönemi içinde durgunluk dönemi''olarak adlandırılmıştır. Aynı zamanda padişahlığı boyunca cem sultan olayı ile ilgilendiği için:
Sönük geçen bir dönemdir.
OSMANLI-MEMLüK İLİŞKİLERİ:
İlişkilerin bozulma sebepleri:
1.Memlükler'in Cem Sultan'ı korumaları.
2. Dulkadiroğulları beyliklerinin iç işlerine karışması.
3.Ramazanoğullarını egemenlikleri altına almak istemesi.
4.Hindistan'dan gelen hediyelere Memlükler'in el koyması.
SONUÇ: Savaşlar sonuçsuz kaldı.
OSMANLI-VENEDİK İLİŞKİLERİ:
Cem Sultan
Fatih döneminde Venedik'e ayrıcalıklar tanınsa
Venedik Mora'yı Osmanlı'ya karşı kışkırtmaya başlamış ve bu yüzden iki devlet arasında savaş başlamıştır. Venedik savaşı kaybetmiş ve bunun sonucunda
MODON, KORON,İNEBAHTI,NAVARİN alınmış ve Venedik Mora'dan çıkarılmıştır.
OSMANLI-İRAN (SAFEVİ) İLİŞKİLERİ:
İran Devletinin hükümdarı olan Şah İsmail Anadolu'da Şiiliği yaymak istemesi üzerine iki devlet ilişkileri bozulmuştur. İran,
Anadolu'daki Şiilerle bağlantı kurmak için propagandacılar gönderdi. Bunlardan Şahkulu bir ayaklanma çıkarmıştır.Çıkan ayaklanma güçlükle bastırılmıştır.
II. Beyazıd'ın gelişen Şİİ tehlikesi karşısında pasif bir politika izlediği için oğlu YAVUZ SULTAN SELİM yeniçerilerin desteği ile başa geçmiştir.
c) YAVUZ SULTAN SELİM (1512-1520)
OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ:
ÇALDIRAN SAVAŞI
SEBEBİ:Şah İsmail'in Anadolu'da Şiiliği yaymak istemesi.
SONUÇLARI:
1.Tebriz alındı.Doğu Anadolu Osmanlı denetimine girdi.
2.İran geçici olarak saf dışı edildi.
3.Ayrıca Yavuz savaş dönüşü Maraş'taki Dulkadiroğulları ile TURNADAĞ SAVAŞInı yaparak Osmanlı Devletinin topraklarına kattı.
ÖNEMİ:Bu beyliğin alınmasıyla Türk siyasi birliği KESİN olarak sağlandı.
MISIR SEFERLERİ (1517)
SEBEPLERİ:
1.Osmanlıların Dulkadiroğluları Beyliğini alması.
2.Fatih, zamanında başlayan anlaşmazlıkları.
3.Memlukların Safevi devletlerinin Osmanlı'ya karşı ittifak kurması.
4.Hicaz yollarını almak istenmesi.
5.Safevi devletinin üzerine gönderilen Osmanlı ordusuna Memlukların Suriye'den izin vermemesi.
1516 MERCİDANİ SAVAŞI-SURİYE VE FİLİSTİN
1517 RİDANİYE SAVAŞI-MISIR ALINDI.
SONUÇLARI:
1.Memluk Devleti yıkıldı.
2.Halifelik unvanı Osmanlıya geçti. Devlet teokratik nitelik kazandı.
3.Baharat yolu Osmanlı denetimine geçti.
4.Kıbrıs için Venediklilerin Memluklara verdiği vergiyi Osmanlı Devletine vermeye başlamıştır.
5.Mısır hazinesi Osmanlı'ya geçti.
6.Kutsal emanetler İstanbul'a getirildi.
NOT: Coğrafi keşiflerle Akdeniz ticareti önemini kaybettiği için Baharat Yolu Osmanlı'ya bir kazanç sağlayamadı.
d) I.SüLEYMAN (KANUNİ SULTAN SüLEYMAN) (1520-1566)
Kanuni Sultan Süleyman OSM. Devletinin başında en uzun süre kalan padişahtır. Onun döneminde:
*Suriye'de Canberdi Gazeli
*Mısır'da Ahmet Paşa
*Yozgat'ta Baba Zünnun
*Karaman, Maraş yöresinde Kalender Çelebi isyanları çıkmış. Ancak kolaylıkla bastırılmıştır.(Bu dönem devletin zirvede olduğu bir dönemdir.)
BATIDAKİ GELİŞMELER
BELGRAD'IN FETHİ : (1521)
SEBEPLER:
*Osmanlı için Avrupa'ya yapılacak olan seferler için bir üs durumunda olacaktı.
*Osmanlı için Avrupa'ya açılan kapı durumundadır.
Bu sebeple Belgrad fethedildi.
MOHAÇ MEYDAN SAVAŞI: (1526) OSM.X MACARLAR
SEBEP:
- Osmanlı'nın Belgrad'ı alması.
- Şarlken'e esir düşen Fransız kralının Kanuni'den yardım istemesi.
I.VİYANA KUŞATMASI (1529):
SEBEP: Avusturya'nın Şarklken (Almanya kralı)den destek alarak Budin'in iç işlerine karışması. Kanuni bunun üzerine sefere çıkması.
SONUÇ: Viyana kuşatılmasına rağmen Viyana'nın güçlü savunması karşısında yenik düştü. Ve ağır kış şartları nedeniyle.
AVUSTURYA-ALMANYA SEFERİ (1533)
SEBEP:Yine Avusturya kralının Budin'e saldırması üzerine Kanuni sefere çıkıyor ve başarılı bir savaş yaparak Avusturya'yı ant. istemek zorunda bırakıyor.
İSTANBUL ANTLAŞMASI (1533)
ANT. göre Avusturya arşüdikası Osmanlı sadrazamına denk sayılacaktı.
ÖNEMİ:Bu ant. ile Avusturya Osmanlı'nın siyasi üstünlünü kabul etmiştir.
OSMANLI-FRANSIZ İLİŞKİLERİ:
Şarlken'e esir düşen Fransa kralının Osmanlı'dan yardım istemesiyle ilişkiler bozulur.
Ayrıca Fransa'ya kapitülasyonlar vermiştir. Kanuni'nin böyle bir politika izlemesindeki amaçlar:
1.Kanuni'nin Fransa'yı kendi tarafına çekip Hristiyan birliğini parçalamak istenmesi. (SİYASİ)
2.Coğrafi keşifler sonucunda önemini yitiren Akdeniz ticaretini yeniden canlandırmak istemesi.(EKO.)
NOT: Bu kapitülasyonlar iki hükümdar sağ kalana kadar sürecekti. Bu da Kanuni'nin ileri görüşlüğünü gösterir.
OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ
SEBEP: Sınır anlaşmazlıları, sınırdaki bazı beyler ve emirlerin Osmanlıya veya İran'a sığınarak iki devletin arasını açmaları.
SONUÇ: Kanuni İran'a 3 sefer düzenleyip BAĞĞDAT,VAN,TEBRİZ,AZERBEYCAN, ERİBAN,,NAHCİVA N'I alması üzerine İran antlaşma istemek zorunda kaldı.Yapılan AMASYA ANTLAŞMASI ile BAĞDAT,DOĞU ANADDOLU VE AZERBEYCAN Osmanlılarda kaldı.
ÖNEMİ: Osmanlı'nın İran'la yaptığı İLK RESMİ (YAZILI) ANTLAŞMADIR.
DENİZLERDEKİ GELİŞMELER
PREVEZE DENİZ SAVAŞI (1538)
OSMANLI X HAÇLILAR
SEBEP:
- Osmanlının denizlerde güçlenmesi
- Osmanlının Akdeniz ticaretini güvenlik altına almak istemesi.
NOT: Barboros Hayrettin Paşa'nın Osmanlı himayesine girmesiyle CEZAYİR Osmanlı devletine katıldı.
Trablusgarp Turgut Reis tarafından ele geçirilmiştir.
HİNT DENİZ SEFERLERİ:
SEBEPLERİ:
1.Portekizlileri bölgeden çıkarmak.
2.Bölgedeki bazı Müslüman tüccarların Kanuni'den yardım istemesi.(Müslüman tüccarların gemilerine zarar veriliyordu.)
SONUÇ: BAŞARISIZ.Osmanlı sefere gerekli önemi vermedi.Dayanıklı gemiler yoktu.Gerekli destek alınamadı.Osmanlı okyanus hakkında yeterli bilgiye sahip değildi.
Ancak Osmanlı seferden YEMEN, ADEN,HABEŞİŞTAN'I aldı.(Bu sayede Kızıldeniz denetim altına alındı.)
ZİGETVAR SEFERİ:
Kanuni'nin son seferidir. Avusturya'nın ERDEL'in iç işlerine karışması nedeniyle Kanuni sefere çıkmıştır.
SONUÇ: Kanuni seferde hayatını kaybetmiştir. Ölümünden sonra Zigetvar Kalesi alınmıştır.
SOKULLU MEHMET PAŞA (1564-1579)
Sokullu Mehmet Paşa I. Süleyman (1564-1566)- II. Selim (1566-1574) ve III. Murad (1574-1579) zamanında sadrazamlık yapmıştır. Sokullu Mehmet Paşa devşirme olup, Sırbistan'ın Sokul kasabasındandır. Enderun okulunu bitirip çeşitli görevlerde başarı göste¬rerek Kanuni'nin son yılları, II. Selim ve III. Murat dönemlerinde padişahlardan daha etkili olmuştur. Bu nedenle sadrazamlık dönemine kendi adı verilmiştir.
SAKIZ ADASI-CENEVİZLİLERDEN ALINDI
KIBRIS'IN ALINMASI:
SEBEP:
1.Akdeniz ticaretini tam olarak ele geçirmek.
2.Venediklilerin Osmanlı gemilerine zarar vermesi.
SONUÇ:Kıbrıs alındı.
İNEBAHTI DENİZ SAVAŞI (1571)
SEBEP: Kıbrıs'ı Osmanlı'nın alması.
SONUÇ: Osmanlı Donanması yenildi.
ÖNEMİ SMANLI'NIN AKDENİZ'DEKİ üSTüNLüĞü SARSILDI.
TUNUS-İSPANYOLLARDAN
FAS-PORTEKİZLİLERDEN
LEHİSTAN-ALINDI
YEMEN-ALINDI.
Sokullu Dönemi Projeleri:
a) Don-Volga kanalı projesi:
Sokullu İran savaşlarında donanmadan yararlanmak, Kafkasya'yı Osmanlı egemenliğine almak, Orta Asya Türkleriyle ilişkileri geliştirerek İpek Yolu'nu canlandırmak, güçlenmekte olan Rusya'ya karşı doğal bir set oluştur¬mak gibi amaçlarla Don ve Volga nehirlerini bir kanalla birleştirerek Karadeniz'i Hazar Denizi'ne bağlamak istemiştir. Bu proje yarım kalmıştır.
b) Süveyş kanalı projesi:
Sokullu Akdeniz'deki donanmayı Hint Okyanusu'na geçirip Baharat Yolu üzerinde üstünlük sağlamak, Hin¬distan ve Endonezya Müslümanlarıyla ilişki kurmak için Süveyş Kanalı'nın açılmasını istemiştir. Kanal projeleri, gereken önem verilmediğinden başarılı Olamamıştır. Bu proje yarım kalmıştır.
c) Marmara Denizi- Sapanca Gölü Kanal projesi:
Marmara Denizi ile Karadeniz'i birleştirmek için ikinci bir su yolu projesi. Hazırlandı. Amacı Akdeniz kıyılarındaki tersaneleri daha güvenli olan sapanca Gölüne toplamaktır. Düşünce aşamasında kalmıştır. Uygulamaya konulamadı.
Osmanlı Devleti'nin eğitim sistemi hakkında bilgi verir misiniz?
Osmanlı Devleti'nin yükselme dönemi hakkında bilgi verir misiniz?
Osmanlı'da kara fetihleri ve karadaki gelişmeleri hakkında bilgi verir misiniz?
YORUMLAR