Palanga (İngilizce : Hoist; Hoisting tackle) Tepeye asılarak, bir ya da daha çok tekere sarılı zincir ya da halat yardımıyla hareke...
Palanga (İngilizce : Hoist; Hoisting tackle)
- Tepeye asılarak, bir ya da daha çok tekere sarılı zincir ya da halat yardımıyla hareketli ya da hareketsiz olarak yük kaldıran alet.
Tdk
Palanga
Palanga - Ayağa Kalk
Palanga, dişli çark, kayış, kasnak ve kama hakkında bilgi verir misiniz?
PALANGA a. (Kal. palanco'üan). Hız düşürücü bir sistemle donatılmış ve bir kablo ya da zincirle, bir yükü düşey doğrultuda, sınırı olan bir uzaklık içinde kaldıran minik bir kancaya bağlı kaldırma aygıtı. (Bk. ansikl. böl.)
*Denize, iki makaradan geçirilmiş bir halattan oluşan ve gemilerde ağır cisimleri kaldırmaya ya da döndürmeye yarayan donanım. || Bir kadırga dümeninin yekesine kuvvet uygulayarak döndürmeye yarayan halat. || Palanga bedeni, bir palanga donanımında, palanga makaralarından donatılan halatın, makaralar içinde kalan kısmı. (Eşanl. VETA.) || Palanga rigavosu, bir palanga donanımında, donatılan halatın, makara bülbülüne bağlandığı çıması. || Palanga üzerine palanga, bir palanganın kaldırma kuvvetini çoğaltmak için, bu palanganın tirentisi üstüne yaralanan İkinci palanga. |j Palangaya vurmak, bir yükü, ağır bir cismi kaldırmak için palangadan yararlanmak. || Adi palanga, el palangası, çoğu zaman biri tek dilli, diğeri çift dilli iki makaradan oluşan, portatif minik makara. || Cunda palangası, yelkenli gemilerde, seren cundalarına donatılan ve eşya ya da yükleri kaldırmada kullanılan, uzun kamçılı ve kancalı iki bastikadan (tor- no) oluşan palanga. || Çarmık palangası, alt makarası kancalı, iki çift dilli makaradan oluşan ve çarmık doldurmada kullanılan palanga. (Bu palanganın üst makarası ana kolonlara, alt makarası ise, kancasından çarmık filadoruna takılmış bir başka palanganın tirentisine bağlanır.) || Çift dilli palanga, her makarasında iki dil bulunan palanga. (Çoğu zaman ağır cisimlerin kaldırılmasında kullanılır.) || Demir palangası, eski yelkenlilerde, demiri gemiye almada kullanılan palanga. || Kabasorta palanga, tek dilil iki makaradan oluşan palanga. (Bu makaralardan biri durağan(durgun), diğeri hareketlidir ve çoğu zaman hafifçe işlerde kullanılır.) || Kamçılı palanga, herhangi bir yere bağlanabilmesi için üst makarasında bir kamçı bulunan palanga. || Kancalı palanga, üzerlerinde kancalar bulunan, bir çift dilli ve bir tek dilli makaradan oluşan palanga. || Kandilisa palangası, yatay ya da eğik bir sereni yelken açmak için yerine kaldırmada kullanılan palanga. || Karula palangası, yelkenli teknelerde, ka- rula kandilisasını germede ya da gevşetmede kullanılan palanga. || Mantı kapan palanga, bir tornodan donatılan tek bir makaradan oluşan en kolay palanga. |] Mantilya palangası, serenleri doğrultmada ya da karga cunda etmede kullanılan palanga. |j Tirfil palangası, biri durağan(durgun) ve kamçılı, diğeri hareketli ve kancalı iki makaradan oluşan ve hafifçe yükleri kaldırmada kullanılan orta boy palanga. || Yalpa palangası, üst makarası rulo, alt makarası ise tek dilli bir tornodan oluşan palanga. (Dalgalı havalarda, tirinket ve mayistra serenlerinin oynamalarını önlemek için seren cundaları ile direkler arasına bağlanıp doldurulan bu palangalar, gemiye yük ve araç-gereç almada da kullanılır.)
*Ansİkl. Aktar
*Kollu palangalar Adi palangalar, değişik sayıda birçok kolu olan, zincirli kolay palangalardır. Dişli tertipli palangalar da, manevra volanı bir birincil dişli düzenini harekete geçirir; bu dişli düzeni, zincir çarkına bağlı dişlileri kavrayan bir minik eş dişli çiftini döndürür. Planet hareketi meydana getiren başka bir modelde, hız düşürme içten dişli bir ayna dişliyle kavranan bir minik eş dişli çiftinin yer değiştirmesiyle sağlanır. Hız düşürme sistemi otomatikman bir tersinirliğe niçin olduğundan, dişli tertipli tüm palangalar, yükün aşağı düşmesini önleyen bir frenleme sistemiyle donatılmıştır. Palangaların verimleri 0,7 ile 0,85 içinde değişmiş olur. Mekanizma ve makaralar bir arada kullanılarak 60 tona kadar yükler kaldırılabilir. Mandal çarklı palangalar her doğrultuda yük kaldırmaya ve çekmeye olanak verir. Manevraları yük frende tutularak bir manivelanın gelgit hareketiyle, sağlanır; bununla beraber, çok hafifçe ve kullanışlı olan bu aygıtın hareket alanı oldukça dardır (1,50 m).
* Elektrikli palangalar. Bu palangalar, bir hız redüktörüyle gerek kaldırma kablosunun sarılmış olduğu bir tamburu, gerek kaldırma zincirinin takıldığı yük makarasını hareket ettiren bir elektrik motoruyla donatılmıştır. Elektrikli motoruna, bir kumanda kutusuyla yerden kumanda edilir. Herhangi bir nedenle akım kesildiğinde yükün düşmesini önlemek için bu palangalarda da, motorun içinde ya da motordan bağımsız olan ve otomobillerdeki benzer biçimde diskti bir frenden oluşan bir frenleme sistemi bulunur. Gerek tek bir kaldırma kolu, gerek makaralı birkaç kaldırma kolu olan elektrikli palangalar çok yaygın olarak kullanılmaktadır.
Zincirli palangaların 125 kilo ile 5 t içinde değişen yük kapasiteleri vardır. Kablolu palangaların kapasitesi 32 tona değin çıkar. Kaldırma yüksekliği ise 20 m'ye ulaşır.
•Pnömatik palangalar. Sıkıştırılmış havayla çalışan bu palangaların iki ayrı tipi vardır;
1, pistonlu palangalarda bir silindir ile bunun içinde, sıkıştırılmış havanın etkisiyle hareket eden, koluna bir kanca takılmış bir piston bulunur. Tek etkili, çift etkili ya da dengeli olan bu palangalar 8 tona kadar olan yükleri 2-3 m yüksekliğe kaldırabilir. Bu palangaların en mühim özelliklerinden birisi de hareketlerinin yumuşaklığı ve duyarlılığıdır; son aşama sağlam olan bu aygıtlar, ek olarak süratli ve tertipli bir hız değişimine haizdir;
2. motorlu palangalar sıkıştırılmış havayla çalışan bir motorla donatılmıştır, bu motor kablolu palangalarda bir tambura, zincirli palangalarda ise zincir çarkına bir dönme hareketi verir.
* Hidrolik palangalar Bunlar, bir pompanın sağlamış olduğu basınçlı yağla çalışan, döner hidrolik motorlu palangalardır. Bu aygıtlarda, bir motor, bir hız redüktörü, bir tambur ve bir kablo ya da yük makarası ile bir zincir ve bir frenleme sistemi bulunur.
Pnömatik ve hidrolik palangalar bilhassa patlama tehlikesi gösteren ortamlarda kullanılır.
Palangalar durağan(durgun) (delikli, asma kancalı ya da ayaklı) ya da hareketli olabilir. Hareketli palangalar havai bir hat üstünde hareket eden bir otomobil ile donatılırlar; otomobiller elle (yükü iterek ya da arabanın dişli volanını döndüren sonsuz zincirle), bir elektrik motoruyla ya da pnömatik motorla çalıştırılır.
*Denize, iki makaradan geçirilmiş bir halattan oluşan ve gemilerde ağır cisimleri kaldırmaya ya da döndürmeye yarayan donanım. || Bir kadırga dümeninin yekesine kuvvet uygulayarak döndürmeye yarayan halat. || Palanga bedeni, bir palanga donanımında, palanga makaralarından donatılan halatın, makaralar içinde kalan kısmı. (Eşanl. VETA.) || Palanga rigavosu, bir palanga donanımında, donatılan halatın, makara bülbülüne bağlandığı çıması. || Palanga üzerine palanga, bir palanganın kaldırma kuvvetini çoğaltmak için, bu palanganın tirentisi üstüne yaralanan İkinci palanga. |j Palangaya vurmak, bir yükü, ağır bir cismi kaldırmak için palangadan yararlanmak. || Adi palanga, el palangası, çoğu zaman biri tek dilli, diğeri çift dilli iki makaradan oluşan, portatif minik makara. || Cunda palangası, yelkenli gemilerde, seren cundalarına donatılan ve eşya ya da yükleri kaldırmada kullanılan, uzun kamçılı ve kancalı iki bastikadan (tor- no) oluşan palanga. || Çarmık palangası, alt makarası kancalı, iki çift dilli makaradan oluşan ve çarmık doldurmada kullanılan palanga. (Bu palanganın üst makarası ana kolonlara, alt makarası ise, kancasından çarmık filadoruna takılmış bir başka palanganın tirentisine bağlanır.) || Çift dilli palanga, her makarasında iki dil bulunan palanga. (Çoğu zaman ağır cisimlerin kaldırılmasında kullanılır.) || Demir palangası, eski yelkenlilerde, demiri gemiye almada kullanılan palanga. || Kabasorta palanga, tek dilil iki makaradan oluşan palanga. (Bu makaralardan biri durağan(durgun), diğeri hareketlidir ve çoğu zaman hafifçe işlerde kullanılır.) || Kamçılı palanga, herhangi bir yere bağlanabilmesi için üst makarasında bir kamçı bulunan palanga. || Kancalı palanga, üzerlerinde kancalar bulunan, bir çift dilli ve bir tek dilli makaradan oluşan palanga. || Kandilisa palangası, yatay ya da eğik bir sereni yelken açmak için yerine kaldırmada kullanılan palanga. || Karula palangası, yelkenli teknelerde, ka- rula kandilisasını germede ya da gevşetmede kullanılan palanga. || Mantı kapan palanga, bir tornodan donatılan tek bir makaradan oluşan en kolay palanga. |] Mantilya palangası, serenleri doğrultmada ya da karga cunda etmede kullanılan palanga. |j Tirfil palangası, biri durağan(durgun) ve kamçılı, diğeri hareketli ve kancalı iki makaradan oluşan ve hafifçe yükleri kaldırmada kullanılan orta boy palanga. || Yalpa palangası, üst makarası rulo, alt makarası ise tek dilli bir tornodan oluşan palanga. (Dalgalı havalarda, tirinket ve mayistra serenlerinin oynamalarını önlemek için seren cundaları ile direkler arasına bağlanıp doldurulan bu palangalar, gemiye yük ve araç-gereç almada da kullanılır.)
*Ansİkl. Aktar
*Kollu palangalar Adi palangalar, değişik sayıda birçok kolu olan, zincirli kolay palangalardır. Dişli tertipli palangalar da, manevra volanı bir birincil dişli düzenini harekete geçirir; bu dişli düzeni, zincir çarkına bağlı dişlileri kavrayan bir minik eş dişli çiftini döndürür. Planet hareketi meydana getiren başka bir modelde, hız düşürme içten dişli bir ayna dişliyle kavranan bir minik eş dişli çiftinin yer değiştirmesiyle sağlanır. Hız düşürme sistemi otomatikman bir tersinirliğe niçin olduğundan, dişli tertipli tüm palangalar, yükün aşağı düşmesini önleyen bir frenleme sistemiyle donatılmıştır. Palangaların verimleri 0,7 ile 0,85 içinde değişmiş olur. Mekanizma ve makaralar bir arada kullanılarak 60 tona kadar yükler kaldırılabilir. Mandal çarklı palangalar her doğrultuda yük kaldırmaya ve çekmeye olanak verir. Manevraları yük frende tutularak bir manivelanın gelgit hareketiyle, sağlanır; bununla beraber, çok hafifçe ve kullanışlı olan bu aygıtın hareket alanı oldukça dardır (1,50 m).
* Elektrikli palangalar. Bu palangalar, bir hız redüktörüyle gerek kaldırma kablosunun sarılmış olduğu bir tamburu, gerek kaldırma zincirinin takıldığı yük makarasını hareket ettiren bir elektrik motoruyla donatılmıştır. Elektrikli motoruna, bir kumanda kutusuyla yerden kumanda edilir. Herhangi bir nedenle akım kesildiğinde yükün düşmesini önlemek için bu palangalarda da, motorun içinde ya da motordan bağımsız olan ve otomobillerdeki benzer biçimde diskti bir frenden oluşan bir frenleme sistemi bulunur. Gerek tek bir kaldırma kolu, gerek makaralı birkaç kaldırma kolu olan elektrikli palangalar çok yaygın olarak kullanılmaktadır.
Zincirli palangaların 125 kilo ile 5 t içinde değişen yük kapasiteleri vardır. Kablolu palangaların kapasitesi 32 tona değin çıkar. Kaldırma yüksekliği ise 20 m'ye ulaşır.
•Pnömatik palangalar. Sıkıştırılmış havayla çalışan bu palangaların iki ayrı tipi vardır;
1, pistonlu palangalarda bir silindir ile bunun içinde, sıkıştırılmış havanın etkisiyle hareket eden, koluna bir kanca takılmış bir piston bulunur. Tek etkili, çift etkili ya da dengeli olan bu palangalar 8 tona kadar olan yükleri 2-3 m yüksekliğe kaldırabilir. Bu palangaların en mühim özelliklerinden birisi de hareketlerinin yumuşaklığı ve duyarlılığıdır; son aşama sağlam olan bu aygıtlar, ek olarak süratli ve tertipli bir hız değişimine haizdir;
2. motorlu palangalar sıkıştırılmış havayla çalışan bir motorla donatılmıştır, bu motor kablolu palangalarda bir tambura, zincirli palangalarda ise zincir çarkına bir dönme hareketi verir.
* Hidrolik palangalar Bunlar, bir pompanın sağlamış olduğu basınçlı yağla çalışan, döner hidrolik motorlu palangalardır. Bu aygıtlarda, bir motor, bir hız redüktörü, bir tambur ve bir kablo ya da yük makarası ile bir zincir ve bir frenleme sistemi bulunur.
Pnömatik ve hidrolik palangalar bilhassa patlama tehlikesi gösteren ortamlarda kullanılır.
Palangalar durağan(durgun) (delikli, asma kancalı ya da ayaklı) ya da hareketli olabilir. Hareketli palangalar havai bir hat üstünde hareket eden bir otomobil ile donatılırlar; otomobiller elle (yükü iterek ya da arabanın dişli volanını döndüren sonsuz zincirle), bir elektrik motoruyla ya da pnömatik motorla çalıştırılır.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR