RETORİK a (fr. rhdtorique). Güzel söz söyleme sanatını, belagat! oluşturan yöntemlerin tümü. *ANSİKL. Ed. Retorik, Antıkçağ yunan d...
RETORİK a (fr. rhdtorique). Güzel söz söyleme sanatını, belagat! oluşturan yöntemlerin tümü.
*ANSİKL. Ed. Retorik, Antıkçağ yunan demokrasilerinde ortaya çıktı. Hitabet yapıtlarının çözümlenmesiyle deneysel olarak geliştirilen bu teknik, SicilyalI Koraks ve Tisias tarafınca bulunmuş oldu (İ.Û. V. yy.) ve Protagoras, bilhassa de Gorgias şeklinde sofistler tarafınca yetkinleştirildi. Platon (Phaidros) ve Aristoteles (Retorik), tutkuların bilgisine dayanarak retoriğe felsefi bir temel kazandırırken, Antiphon, isokrates şeklinde logograflar da. incelemelerinde retoriğin kurallarını saptadılar. Hellenistik dönemde büyük bir gelişme gösteren retorik, Antikçağ'ın sonuna kadar öğrenimin en yüksek düzeyi sayılıyordu. Latin retoriği de, Ö. I. yy.'da, yunan retoriğinin yanı sıra gelişti ve imparatorluk periyodunun hatipleri (Hatip Seneca) tarafınca yetkinleştirildi Cicero (De oratore, Orator) ve Ouintilianus (De inslitutıone oratoria) latin retoriğine özgü kuramsal temelleri belirlediler. Hitabet sanatına uygun siyasal koşulların ortadan kalkmasıyla, retorik, yavaş yavaş başlı başına bir amaç, yunan ve latin retorikçilerinde olduğu şeklinde, yalnızca teknik bir ustalık haline geldi. Hitabet sanatı retorikte beş bölüm ayırt ediyordu: fikirleri ve kanıtları aramayı ve ortak değerlerden yararlanmayı öğreten düzenleme; üslup ve ritimle ilgili kuralları veren söyleyiş, hatırlatma ya da belleği tazeleme; ve nihayet hareketler, şu demek oluyor ki vurgulamalar, tavırlar, jestler. Günümüzde retorik, stilistik ve genel edebiyat kuramlarının, bilhassa de çeşitli biçimci kuramların ve new criticism'in etkisiyle tekrardan değerlendirilmektedir.
*ANSİKL. Ed. Retorik, Antıkçağ yunan demokrasilerinde ortaya çıktı. Hitabet yapıtlarının çözümlenmesiyle deneysel olarak geliştirilen bu teknik, SicilyalI Koraks ve Tisias tarafınca bulunmuş oldu (İ.Û. V. yy.) ve Protagoras, bilhassa de Gorgias şeklinde sofistler tarafınca yetkinleştirildi. Platon (Phaidros) ve Aristoteles (Retorik), tutkuların bilgisine dayanarak retoriğe felsefi bir temel kazandırırken, Antiphon, isokrates şeklinde logograflar da. incelemelerinde retoriğin kurallarını saptadılar. Hellenistik dönemde büyük bir gelişme gösteren retorik, Antikçağ'ın sonuna kadar öğrenimin en yüksek düzeyi sayılıyordu. Latin retoriği de, Ö. I. yy.'da, yunan retoriğinin yanı sıra gelişti ve imparatorluk periyodunun hatipleri (Hatip Seneca) tarafınca yetkinleştirildi Cicero (De oratore, Orator) ve Ouintilianus (De inslitutıone oratoria) latin retoriğine özgü kuramsal temelleri belirlediler. Hitabet sanatına uygun siyasal koşulların ortadan kalkmasıyla, retorik, yavaş yavaş başlı başına bir amaç, yunan ve latin retorikçilerinde olduğu şeklinde, yalnızca teknik bir ustalık haline geldi. Hitabet sanatı retorikte beş bölüm ayırt ediyordu: fikirleri ve kanıtları aramayı ve ortak değerlerden yararlanmayı öğreten düzenleme; üslup ve ritimle ilgili kuralları veren söyleyiş, hatırlatma ya da belleği tazeleme; ve nihayet hareketler, şu demek oluyor ki vurgulamalar, tavırlar, jestler. Günümüzde retorik, stilistik ve genel edebiyat kuramlarının, bilhassa de çeşitli biçimci kuramların ve new criticism'in etkisiyle tekrardan değerlendirilmektedir.
Kaynak: Büyük Larousse
Retorik (Hitabet Sanatı)
YORUMLAR