Serap SERAP , Atmosferde ışık ışınlarının kırılmasından doğan ve çöllerde kolaylıkla gözlemi yapılabilen optik yanılma, uzaktak...
Serap
SERAP, Atmosferde ışık ışınlarının kırılmasından doğan ve çöllerde kolaylıkla gözlemi yapılabilen optik yanılma, uzaktaki bir cisme bakarken sanki bir su yüzeyinden yansıyormuş şeklinde, cisimle beraber ters görüntünün oluşumu, ılgım, yalgın, pusarık.
SERAP, Atmosferde ışık ışınlarının kırılmasından doğan ve çöllerde kolaylıkla gözlemi yapılabilen optik yanılma, uzaktaki bir cisme bakarken sanki bir su yüzeyinden yansıyormuş şeklinde, cisimle beraber ters görüntünün oluşumu, ılgım, yalgın, pusarık.
Serap nedir, iyi mi oluşur?
Serap Mutlu Akbulut
Serap Aksoy
Serap
Temel Britannica
Çölde ilerleyen bir yolcu uzakta, titreyen bir göl izlenimini uyandıran bir göÂrüntü görür, fakat yaklaştıkça bu parıltı gideÂrek kaybolur; yolcunun görmüş olduğu gerçek değil, serap ya da ılgım denen yanıltıcı bir görüntüÂdür. Çöle gitmeden de, çok sıcak bir havada karayolunda seyahat ederken, yolun kuru olması icap ettiğini bildiğimiz bir kesimini sanÂki orada bir su birikintisi varmış şeklinde görebiliÂriz. Uzaktaki cisimlerin çarpılmış, biçimi boÂzulmuş ya da tepetaklak olmuş şeklinde gözüktüğü başka serap türleri de vardır.
Tüm seraplara, bir saydam ortamdan bir başka saydam ortama geçerken kırılmaya uğrayan ışık niçin olur. Işık ışınlarının havada kırılması havanın yoğunluğuna bağlıdır. Güneşli bir günde atmosferin yere yakın kesimlerinde hava çok ısınır ve genleşir (hacmi büyür), bu yüzden de yoğunluğu azalır. Bu katmana giren ışık ışınları kırılmaya uğrar ve Dünya' nın yüzeyinden öteye doğru yönelir; çöldeki yolcunun görmüş olduğu (ya da karayolunda bizim gördüğümüz) bu kırılmış ışınlardır ve bu da gerçekte, gökyüzünün parlaklığından başka bir şey değildir. Sıcak hava katmanı hiçbir vakit tam anlamıyla durağan olmadığı için, bu katmandan geçen ışık da hafifçe titrer ve bu da suyun yüzeyinde oluşan hafifçe dalgalanÂmaya benzer bir görünüm yaratır.
Kutup bölgelerinde çok yaygın görülen bir başka serap türüne ise deniz yüzeyinin derhal üstündeki çok soğuk (ve bu yüzden yoğun) hava katmanı niçin olur. Bu katmana giren ışık ışınları Dünya'nın yüzeyine doğru kırılÂmaya uğrar ve bu yüzden uzak cisimler, mesela ufuk çizgisinin ötesindeki gemiler görünür duruma gelir. Bu vakaya yüksek serap denir. Soğuk hava katmanları sıcak hava katmanlarından daha kesin ya da durağan olduğundan görüntüler kusursuz ve belirginÂdir. Soğuk katmanın üstündeki daha sıcak hava katmanları kimi zaman ışık ışınlarını, uzaktaki vapur ya da cismin tepetaklak gözükmesine niçin olacak halde bükebilir.
Karaların havayı ısıtması, denizlerin ise soğutmasıyla ortaya çıkan iki ayrı tesir kimi zaman birleşebilir. Bir zamanlar İtalya ile Sicilya arasındaki Messina Boğazı'nda görülen ve uzaklardaki kulübelerin, havada duran, şaşıÂlacak güzellikteki perili şatolar görünümünü almış olduğu acayip serap da bu tür bir tesir birleşmeÂsiyle açıklanabilir. Bu serap, bir zamanlar büyücü olduğuna inanılan Morgan Le Fay'ın adıyla, Fata Morgana (Perili Morgana) olarak anılmaktadır. Bir başka meşhur serap da TemÂmuz 1798'de, denizin oldukça serin olduğu sıcak ve durgun bir öğleden sonrasında, Fransa'nın Calais'den Dieppe'e kadar olan 100 kilometÂrelik kıyı şeridinin üç saat süresince ve tüm ayrıntılarıyla İngiltere'deki Hastings'ten görülmesidir.
Temel Britannica
Işık ışınları sıcak havayla soğuk havanın birleştiği kesimlerden geçerken kırılmaya uğrar. Sıcak havanın üstünde soğuk hava yer almış olduğu vakit gökyüzünün görüntüsü yerin üstünde görülebilir. Soğuk havanın üstünde sıcak hava yer aldığında da Dünya yüzeyindeki cisimler gökyüzünde yüzüyormuş şeklinde gözükebilir.
Çölde ilerleyen bir yolcu uzakta, titreyen bir göl izlenimini uyandıran bir göÂrüntü görür, fakat yaklaştıkça bu parıltı gideÂrek kaybolur; yolcunun görmüş olduğu gerçek değil, serap ya da ılgım denen yanıltıcı bir görüntüÂdür. Çöle gitmeden de, çok sıcak bir havada karayolunda seyahat ederken, yolun kuru olması icap ettiğini bildiğimiz bir kesimini sanÂki orada bir su birikintisi varmış şeklinde görebiliÂriz. Uzaktaki cisimlerin çarpılmış, biçimi boÂzulmuş ya da tepetaklak olmuş şeklinde gözüktüğü başka serap türleri de vardır.
Tüm seraplara, bir saydam ortamdan bir başka saydam ortama geçerken kırılmaya uğrayan ışık niçin olur. Işık ışınlarının havada kırılması havanın yoğunluğuna bağlıdır. Güneşli bir günde atmosferin yere yakın kesimlerinde hava çok ısınır ve genleşir (hacmi büyür), bu yüzden de yoğunluğu azalır. Bu katmana giren ışık ışınları kırılmaya uğrar ve Dünya' nın yüzeyinden öteye doğru yönelir; çöldeki yolcunun görmüş olduğu (ya da karayolunda bizim gördüğümüz) bu kırılmış ışınlardır ve bu da gerçekte, gökyüzünün parlaklığından başka bir şey değildir. Sıcak hava katmanı hiçbir vakit tam anlamıyla durağan olmadığı için, bu katmandan geçen ışık da hafifçe titrer ve bu da suyun yüzeyinde oluşan hafifçe dalgalanÂmaya benzer bir görünüm yaratır.
Kutup bölgelerinde çok yaygın görülen bir başka serap türüne ise deniz yüzeyinin derhal üstündeki çok soğuk (ve bu yüzden yoğun) hava katmanı niçin olur. Bu katmana giren ışık ışınları Dünya'nın yüzeyine doğru kırılÂmaya uğrar ve bu yüzden uzak cisimler, mesela ufuk çizgisinin ötesindeki gemiler görünür duruma gelir. Bu vakaya yüksek serap denir. Soğuk hava katmanları sıcak hava katmanlarından daha kesin ya da durağan olduğundan görüntüler kusursuz ve belirginÂdir. Soğuk katmanın üstündeki daha sıcak hava katmanları kimi zaman ışık ışınlarını, uzaktaki vapur ya da cismin tepetaklak gözükmesine niçin olacak halde bükebilir.
Karaların havayı ısıtması, denizlerin ise soğutmasıyla ortaya çıkan iki ayrı tesir kimi zaman birleşebilir. Bir zamanlar İtalya ile Sicilya arasındaki Messina Boğazı'nda görülen ve uzaklardaki kulübelerin, havada duran, şaşıÂlacak güzellikteki perili şatolar görünümünü almış olduğu acayip serap da bu tür bir tesir birleşmeÂsiyle açıklanabilir. Bu serap, bir zamanlar büyücü olduğuna inanılan Morgan Le Fay'ın adıyla, Fata Morgana (Perili Morgana) olarak anılmaktadır. Bir başka meşhur serap da TemÂmuz 1798'de, denizin oldukça serin olduğu sıcak ve durgun bir öğleden sonrasında, Fransa'nın Calais'den Dieppe'e kadar olan 100 kilometÂrelik kıyı şeridinin üç saat süresince ve tüm ayrıntılarıyla İngiltere'deki Hastings'ten görülmesidir.
Serap
.Org Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Işığın değişik yoğunluktaki hava tabakalarından geçerken uğramış olduğu kırılmaya bağlı optik yanılsama (göz yanılması); ılgım. Serap değişik biçimlerde meydana gelebilir. Atmosferin ışık ışınlarını aynı seviye içinde kırmayışına bağlı olarak çoğu zaman ufuk yakınında görülür. En yaygını, çölde insanları yanıltan su serabıdır. Bu tür serap, üstteki hava tabakasından daha sıcak olan toprak üstünde oluşur.
Işık, yere yakın olan görece sıcak hava içinde, üstteki soğukça hava tabakasındakinden daha süratli hareket eder ve ışığın yukarı doğru bükülmesi şeklinde bir tesir doğar. Gökten gelen ışık, ufkun altından geliyormuş şeklinde gözükerek bir göl ya da bataklık varmış hissini uyandırır. Karayollarında da sıkça görülen bu tür seraplar, üstündeki havadan daha sıcak olan su yüzeylerinde de meydana gelir. Daha seyrek görülmekle beraber, soğuk su üstündeki havanın, yukarılara oranla aşağıda daha yoğun olmasından dolayı uzaktaki cisimlerden gelen ışık ışınlarının aşağı doğru kırılmasından lanan seraplar da vardır. Bu durumda, mesela düzgüsel olarak ufuk düzleminde bulunmayıp görüş alanı haricinde kalan bir vapur, havada ters dönmüş halde asılı duruyormuş şeklinde bile gözükebilir. Çok daha seyrek olarak görülen bir başka serap da, yukarıdaki iki tür kırılma arasındaki bir geçiş vakası sonucunda meydana gelen serap çeşididir. Bu durumda ufuk çift, yakınındaki nesneler de göğe doğru oynak, acayip ve hareketli sütunlar biçiminde yükselmiş şeklinde, âdeta bir şatonun bulanık görüntüsü olarak gözükür.
.Org Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Işığın değişik yoğunluktaki hava tabakalarından geçerken uğramış olduğu kırılmaya bağlı optik yanılsama (göz yanılması); ılgım. Serap değişik biçimlerde meydana gelebilir. Atmosferin ışık ışınlarını aynı seviye içinde kırmayışına bağlı olarak çoğu zaman ufuk yakınında görülür. En yaygını, çölde insanları yanıltan su serabıdır. Bu tür serap, üstteki hava tabakasından daha sıcak olan toprak üstünde oluşur.
Işık, yere yakın olan görece sıcak hava içinde, üstteki soğukça hava tabakasındakinden daha süratli hareket eder ve ışığın yukarı doğru bükülmesi şeklinde bir tesir doğar. Gökten gelen ışık, ufkun altından geliyormuş şeklinde gözükerek bir göl ya da bataklık varmış hissini uyandırır. Karayollarında da sıkça görülen bu tür seraplar, üstündeki havadan daha sıcak olan su yüzeylerinde de meydana gelir. Daha seyrek görülmekle beraber, soğuk su üstündeki havanın, yukarılara oranla aşağıda daha yoğun olmasından dolayı uzaktaki cisimlerden gelen ışık ışınlarının aşağı doğru kırılmasından lanan seraplar da vardır. Bu durumda, mesela düzgüsel olarak ufuk düzleminde bulunmayıp görüş alanı haricinde kalan bir vapur, havada ters dönmüş halde asılı duruyormuş şeklinde bile gözükebilir. Çok daha seyrek olarak görülen bir başka serap da, yukarıdaki iki tür kırılma arasındaki bir geçiş vakası sonucunda meydana gelen serap çeşididir. Bu durumda ufuk çift, yakınındaki nesneler de göğe doğru oynak, acayip ve hareketli sütunlar biçiminde yükselmiş şeklinde, âdeta bir şatonun bulanık görüntüsü olarak gözükür.
Çölde ışığın kırılması sonucu meydana gelen ve yerde su olmadığı halde su varmış şeklinde görünmesi vakasıdır.
Serap Nedir?
Atmosfer içinde ışık ışınlarının kırılması sebebiyle meydana gelen garip görüntü, hayal. atmosfer tabakalarının kırılma indislerinin değişik olması sonucu ışık ışınları, kırılarak eğri bir yol takip eder. Kırılma indisi havanın yoğunluğuna, bu ise sıcaklığa, ısı da arz üstünde kara ya da deniz yüzeyinden uzaklığa ve iklimle havanın güneşlilik durumuna nazaran değişirserap
Sıcak, güneşli günlerde ova ve çöllerde ulaşılamayan göl ve vaha görüntüleri yaygın olarak malum alt serap misalleridir. Bu tür seraplar cismin altında görünür ve hava tabakalarının sıcaklığının yükseklikle azaldığı hallerde meydana gelir. Yükseklik arttıkça ısı azalmasının büyük olması halinde görüntü ters olur.
Kutup bölgelerinde, soğuk deniz ya da göllerin bulunmuş olduğu bölgelerde ise üst serap türü görülür. Bu tür serapta, görüntü cismin üstünde ya da yukarısında görünür ve hava sıcaklığının yükseklikle artması halinde meydana gelir. Sıcaklığın yükseklikle artmasının süratli olması halinde görüntü ya da hayal ters olur.
üçüncü tür bir serap ise yukarıdaki iki tür serabın hasıl olması için, lüzumlu şartların bir bölge içinde yanyana bulunması halinde ortaya çıkar. Buna alt-üst çift ya da bileşik serap denir. Bu tür serapta havada dağlar, tepeler ve kaleler asıllarından çok değişik şaşırtıcı görüntüler verirler. Tüm serap türlerinde görüntünün fotoğrafı çekilebilir.
Atmosfer içinde ışık ışınlarının kırılması sebebiyle meydana gelen garip görüntü, hayal. atmosfer tabakalarının kırılma indislerinin değişik olması sonucu ışık ışınları, kırılarak eğri bir yol takip eder. Kırılma indisi havanın yoğunluğuna, bu ise sıcaklığa, ısı da arz üstünde kara ya da deniz yüzeyinden uzaklığa ve iklimle havanın güneşlilik durumuna nazaran değişirserap
Sıcak, güneşli günlerde ova ve çöllerde ulaşılamayan göl ve vaha görüntüleri yaygın olarak malum alt serap misalleridir. Bu tür seraplar cismin altında görünür ve hava tabakalarının sıcaklığının yükseklikle azaldığı hallerde meydana gelir. Yükseklik arttıkça ısı azalmasının büyük olması halinde görüntü ters olur.
Kutup bölgelerinde, soğuk deniz ya da göllerin bulunmuş olduğu bölgelerde ise üst serap türü görülür. Bu tür serapta, görüntü cismin üstünde ya da yukarısında görünür ve hava sıcaklığının yükseklikle artması halinde meydana gelir. Sıcaklığın yükseklikle artmasının süratli olması halinde görüntü ya da hayal ters olur.
üçüncü tür bir serap ise yukarıdaki iki tür serabın hasıl olması için, lüzumlu şartların bir bölge içinde yanyana bulunması halinde ortaya çıkar. Buna alt-üst çift ya da bileşik serap denir. Bu tür serapta havada dağlar, tepeler ve kaleler asıllarından çok değişik şaşırtıcı görüntüler verirler. Tüm serap türlerinde görüntünün fotoğrafı çekilebilir.
SERAP a. (fars. serâb).
1. Işık ışınlarının atmosferde kırılmasından lanan ve çöllerde kolayca gözlemlenen optik yanılsama. (Uzaktaki bir cisme bakarken, cisimden başka, bunun sanki bir su örtüsünün yüzeyinden yansıyormuş şeklinde ters görüntüsü de görülür.)
2. Hayal, düş.
*ANSİKL. Opt. Uzaktaki cisimlerin, bilhassa günün en sıcak saatlerinde, sanki cisimle gözlemci içinde bir su örtüsü ya da gözlemci yaklaştığında uzaklaşan imgesel bir göl varmış şeklinde ters görüntü verdikleri uzun zamandan beri gözlenmiştir.
Monge serap vakasını, yerle temas eden havanın ısınması sonucunda yoğunluğun ilkin yükseklikle beraber artacağına dikkati çekerek deklare etti. Buna nazaran bir ışık ışınının bu katman içinde izlediği yolun dışbükeyliği yere doğru olur ve ışının eğimi de ışın sanki bir aynadan yansıyormuş şeklinde tersine döner.
Bu vakaya, Güneş'in direkt etkisiyle çok ısınan, hiçbir nebat örtüsünün bulunmadığı kumsallarda ve düz geniş alanlarda çok sık rastlanır. Su havadan daha sıcaksa, serap denİ2 üstünde de görülür ve Güneş'in batarken çeşitli şekiller almasına niçin olur. Aynı şekilde bulunduğumuz enlemlerde de, yazın Güneş yeri iyice ısıttığı vakit asfalt biı yol üstünde serap gözlemlenebilir.
1. Işık ışınlarının atmosferde kırılmasından lanan ve çöllerde kolayca gözlemlenen optik yanılsama. (Uzaktaki bir cisme bakarken, cisimden başka, bunun sanki bir su örtüsünün yüzeyinden yansıyormuş şeklinde ters görüntüsü de görülür.)
2. Hayal, düş.
*ANSİKL. Opt. Uzaktaki cisimlerin, bilhassa günün en sıcak saatlerinde, sanki cisimle gözlemci içinde bir su örtüsü ya da gözlemci yaklaştığında uzaklaşan imgesel bir göl varmış şeklinde ters görüntü verdikleri uzun zamandan beri gözlenmiştir.
Monge serap vakasını, yerle temas eden havanın ısınması sonucunda yoğunluğun ilkin yükseklikle beraber artacağına dikkati çekerek deklare etti. Buna nazaran bir ışık ışınının bu katman içinde izlediği yolun dışbükeyliği yere doğru olur ve ışının eğimi de ışın sanki bir aynadan yansıyormuş şeklinde tersine döner.
Bu vakaya, Güneş'in direkt etkisiyle çok ısınan, hiçbir nebat örtüsünün bulunmadığı kumsallarda ve düz geniş alanlarda çok sık rastlanır. Su havadan daha sıcaksa, serap denİ2 üstünde de görülür ve Güneş'in batarken çeşitli şekiller almasına niçin olur. Aynı şekilde bulunduğumuz enlemlerde de, yazın Güneş yeri iyice ısıttığı vakit asfalt biı yol üstünde serap gözlemlenebilir.
Kaynak: Büyük Larousse
Serap nedir, iyi mi oluşur?
Serap Mutlu Akbulut
Serap Aksoy
YORUMLAR