Sosyolojide araştırma yöntem ve teknikleri nedir? Araştırma yöntem ve tekniklerinin maddeleri halinde açıklamaları. A. Araştırma Şekilleri ...
Sosyolojide araştırma yöntem ve teknikleri nedir? Araştırma yöntem ve tekniklerinin maddeleri halinde açıklamaları.
A. Araştırma Şekilleri
1. Tümevarım (İndüksiyon): Tek tek olayların incelenmesiyle elde edilmiş verilere dayanarak tüm hakkında yargıya erişme yöntemidir.
2. Tümdengelim (Dedüksiyon): Bilimsel açıdan doğruluğu kanıtlanmış genel yargılardan hareketle hususi durumlar hakkında yargılara ulaşmadır.
3. Analoji: İki vaka arasındaki benzerliklerden yola çıkarak bir sonuca ulaşmayı elde eden düşünme yöntemidir.
B. Araştırma Teknikleri
1. Gözlem: Kendiliğinden oluşan vakaları, oluştukları sırada amaçlı ve sistemli bir şekilde incelemektir. Genel anlamda her bilim işe gözlemle adım atar ve vardığı sonuçlan gene gözlemle denetler. Gözlemci gözlemi ya vakaya katılarak ya da olayın haricinde kalmış olarak yapar.
2. Anket: Tarama araştırmalarında en fazla kullanılan tekniktir. Toplumsal bir problemle ilgili şahıs ya da grupların direkt okuyup cevaplayacakları sual cetveli hazırlanması kanalıyla bilgi toplanmasıdır. Kamuoyu araştırmaları, saha araştırmaları, seçim anketler bu tekniğe örnektir. Çok sayıda bireyden etkin bir halde veri elde etmeyi mümkün kılar ve sosyolojiye sayısal emek verme olanağı sağlar. Iştirakçilerin cevapları içinde kati bir karşılaştırma yapma imkânı verir. Sadece toplanan araç-gereç yüzeysel olabilir.
Örneklem Alma:
Bilhassa anket türü araştırmalarda mevzunun bütünü üstünde araştırma yapmak çok güç olduğundan, sosyologlar incelenen mevzunun bir kısmını ele alır, inceler ve ulaştıkları sonucu genelleştirirler. Bir bütünün kendi içinden seçilmiş ve kendisini temsil eden parçasına örneklem denir.
3. Sosyometri (Kümeölçüm): Ufak gruplardaki grup içi ilişkileri ölçmeyi ve grafikle göstermeyi elde eden tekniktir. Bu teknikte belli bir gruptaki her üyeden, grubun öteki üyelerinin hangilerinden hoşlandığını, hangilerinden nefret ettiğini, kimlerle beraber emek vermeyi kabul edip etmediğini belirtmesi istenir. Bu testlerden hareketle grubun sosyogramı (ilişki haritası) çizilir.
4. Monografi: Grubun bütününü tanımak amacıyla, grubun tüm niteliklerini taşıyan minik bir grubun derinlemesine araştırılmasıdır. Le Play bu tekniği ilk kez maden işçilerinin aile yapılarını araştırmada kullanmıştır. Türkiye’de ise daha çok köy monografileri şeklinde araştırmalar yapılmıştır. Monografiler; belde (köy, kent) monografileri ve kurum (sendika, siyasal parti, baskı grubu) monografileri olarak ikiye ayrılır. Alan çalışmasında gözlem, anket görüşme benzer biçimde veri toplama tekniklerinden yararlanılır. Varlıklı ve detaylı veri elde eden bu tekniğin bulguları bir tek araştırma meydana getirilen alan için geçerlidir.
5. İstatistik: Sayı ile belirtilebilen verilerin elde edilmesinde, sınıflandırılmasında, sunulmasında ve saklanmasında kullanılan bir tekniktir. Bu teknikte ilkin veriler toplanır, bir araya getirilir. Sonrasında toplanan veriler sınıflandırılır. Son aşamada ise bu veriler metin, tablo ya da grafik şeklinde açıklanır.
6. Tarihsel İnceleme: Toplumsal araştırmalarda olguların geçmişini inceleyebilmek için tarihsel verilerden yararlanma tekniğidir.
7. Vaka İncelemesi: Ele alınan vakası, tüm yönleriyle yoğun gözlem altında bulundurarak onun kendisine özgü niteliklerini ortaya çıkartmayı amaçlayan bir tekniktir. Belirli bir toplumsal olayın ortaya çıkmış olduğu koşullar, vakayla ilgili şahıs ve gruplar, bunların değişik davranışlarda bulunmalarının sebepleri, olayın neticeleri, olayın sonuçlarının insanları iyi mi etkilediği vaka incelemesiyle ortaya konulur. Vaka incelemelerinde çeşitli belgelerden ve kişilerin yaşam öykülerinden yararlanılır.
YORUMLAR