SOYMA a. Soymak eylemi *Bes. san. Sebze ve bitkilerin kabuklarını ayıklama işlemi. (Soyma, mekanik [disk, bıçak], termik [karboniza...
SOYMA a. Soymak eylemi
*Bes. san. Sebze ve bitkilerin kabuklarını ayıklama işlemi. (Soyma, mekanik [disk, bıçak], termik [karbonizasyon], kimyasal [soda çözeltisine batırma] tekniklerle ya da bu tekniklerin bir arada kullanılmasıyla yapılır.)
*Denize. Arma soyma, yelkenli bir teknenin yelken ve donanımlarını çıkarma.
*inş. Ahşap bir parçanın hangi düzlemde biçimlendirileceğini işaretlemek için bu parçanın belirli yerlerini yongalar çıkararak düzleştirme.
*Mak. san. Soyma tezgâhı, kesme takımları, “ayna" adında olan ve ekseni çevre sinde bir dönme hareketi icra eden büyük bir çevresel tablanın içinde bulunan bir tür torna tezgâhı. (Ekseni, aynanın eksenine koşut olan işlenecek parça, aynaya nazaran boyuna ve radyal olarak yer değiştirir.)
*Orm. san. Tomruğu devamlı döndürerek ince bir yaprak halinde kesme yöntemi. || Soyma makinesi, tomruğu döndürerek, odunu sanki daha ilkin üstüne sarılmış şeklinde, ince ve devamlı bir yaprak halinde kesip çıkaran makine (Bk. ansikl. böl.)
*Ormanc. Kabuk soyma, sanayide kullanılabilenleri toplamak (mantar), sınai kullanımı olmayanları taşıma külfetinden kurtulmak için ağaç kabuklarını çıkarma işlemi. (Bk. ansikl. böl.) || Kabuk soyma makinesi, ağaçların kabuklarını soymaya yarayan makine. (Bk. ansikl. böl.)
*ANSİKL. Ormanc. Kabuk soyma kimi süre ağaç dikiliyken, fakat çoğunlukla ağaç kesildikten sonrasında yapılır. Dikiliyken soyma, mantar meşesinden mantar elde etmek amacıyla yapılır. Yazın ağaca su yürüdükten sonrasında, kabuğun daha kolaylıkla ayrılmış olduğu bir dönemde mantar meşesinin dişi mantarı soyulur (adam mantarın soyulmasına kabuk alma denir). Kesimden sonraki soyma, ağaç türlerine ve kullanım alanlarına nazaran elle ya da kabuk giderek daha çok uygulanmış olduğu şeklinde, odun işleme yerlerinde (kereste fabrikaları) gerçekleştirilir. Kıyılacak odunlarda, tomruklar birbirine sürtülerek ya da döner zincir ya da bıçaklar kullanılarak kabuk soyulur.
Kabuk soyma makineleri, önünden soyulacak tomrukların geçmiş olduğu ve üstünde hafifçe çıkıntı icra eden bıçakların bulunmuş olduğu, yuvarlak, düşey bir tepsiden oluşur. Kâğıt hamur harcını yapımına girecek kütük ve sırıklar için soyma makineleri ise, içten bacakları merkeze doğru yönelmiş U biçiminde demirlerle donanmış delikli silindir biçiminde bir tromelden oluşur; dönme hareketi esnasında sırıklar birbirleri üstünde yuvarlanırlar ve kabuğun kolayca ayrılmasını sağlamak için devamlı su ile ıslatılırlar.
*Orm. san. Soyma kontrplak yapımına yarayan levhaları sağlar. Daha ufak çapta soyulmuş odunlar, direkt doğruya hafifçe ambalajların, mesela peynir ya da meyve kutularının ve kibrit çöplerinin yapımında kullanılır. Kontrplak fabrikalarında soyulan belli başlı ağaç türleri okume, kavak, kayın, samba, huş (Finlandiya'da), maun ve limba'dır. Ambalaj ve kibrit sanayileri daha çok kavaktan yararlanırlar. Tomruklar soymadan ilkin, odunu yumuşatmak amacıyla pişirilir.
*Soyma makinesi, kontrplak makinesinden ilkin ve bıçkı makinesinden sonrasında, 1826'da parisli piyano yapımcısı, Pape tarafınca buluş edilmiştir. Soyma makinesi, bazı tırnakların arasına tomruğun sıkıştırıldığı, tornaya benzer, son aşama sağlam bir makinedir. Tomruk, dönerken, her devirden sonrasında, ağzının, yaprağın kalınlığı kadar devinim eksenine yaklaştığı bir bıçağın önüne doğru ilerler. Mekanik düzenekler istenilen bir kesme açısından ve çevresel hızda kafi bir değişmezlik sağlar ve bıçakla bağlantılı bir tazyik çubuğu yardımıyla net bir kesim elde edilmiş olur. Bazı soyma makineleri, 3,50 m uzunlukta ve 1,70 m çapında tomruklar alabilir. Dönme hızı 50 ila 100 dev/dk içinde ve çizgisel soyma hızı da 75 ila 150 m/dk içinde değişmiş olur. Bir makine günde 100 m3 tomruğu, ortalama 2,5 mm genişliğinde 20 000 m2 (2 ha) plakaya dönüştürebilir.
*Bes. san. Sebze ve bitkilerin kabuklarını ayıklama işlemi. (Soyma, mekanik [disk, bıçak], termik [karbonizasyon], kimyasal [soda çözeltisine batırma] tekniklerle ya da bu tekniklerin bir arada kullanılmasıyla yapılır.)
*Denize. Arma soyma, yelkenli bir teknenin yelken ve donanımlarını çıkarma.
*inş. Ahşap bir parçanın hangi düzlemde biçimlendirileceğini işaretlemek için bu parçanın belirli yerlerini yongalar çıkararak düzleştirme.
*Mak. san. Soyma tezgâhı, kesme takımları, “ayna" adında olan ve ekseni çevre sinde bir dönme hareketi icra eden büyük bir çevresel tablanın içinde bulunan bir tür torna tezgâhı. (Ekseni, aynanın eksenine koşut olan işlenecek parça, aynaya nazaran boyuna ve radyal olarak yer değiştirir.)
*Orm. san. Tomruğu devamlı döndürerek ince bir yaprak halinde kesme yöntemi. || Soyma makinesi, tomruğu döndürerek, odunu sanki daha ilkin üstüne sarılmış şeklinde, ince ve devamlı bir yaprak halinde kesip çıkaran makine (Bk. ansikl. böl.)
*Ormanc. Kabuk soyma, sanayide kullanılabilenleri toplamak (mantar), sınai kullanımı olmayanları taşıma külfetinden kurtulmak için ağaç kabuklarını çıkarma işlemi. (Bk. ansikl. böl.) || Kabuk soyma makinesi, ağaçların kabuklarını soymaya yarayan makine. (Bk. ansikl. böl.)
*ANSİKL. Ormanc. Kabuk soyma kimi süre ağaç dikiliyken, fakat çoğunlukla ağaç kesildikten sonrasında yapılır. Dikiliyken soyma, mantar meşesinden mantar elde etmek amacıyla yapılır. Yazın ağaca su yürüdükten sonrasında, kabuğun daha kolaylıkla ayrılmış olduğu bir dönemde mantar meşesinin dişi mantarı soyulur (adam mantarın soyulmasına kabuk alma denir). Kesimden sonraki soyma, ağaç türlerine ve kullanım alanlarına nazaran elle ya da kabuk giderek daha çok uygulanmış olduğu şeklinde, odun işleme yerlerinde (kereste fabrikaları) gerçekleştirilir. Kıyılacak odunlarda, tomruklar birbirine sürtülerek ya da döner zincir ya da bıçaklar kullanılarak kabuk soyulur.
Kabuk soyma makineleri, önünden soyulacak tomrukların geçmiş olduğu ve üstünde hafifçe çıkıntı icra eden bıçakların bulunmuş olduğu, yuvarlak, düşey bir tepsiden oluşur. Kâğıt hamur harcını yapımına girecek kütük ve sırıklar için soyma makineleri ise, içten bacakları merkeze doğru yönelmiş U biçiminde demirlerle donanmış delikli silindir biçiminde bir tromelden oluşur; dönme hareketi esnasında sırıklar birbirleri üstünde yuvarlanırlar ve kabuğun kolayca ayrılmasını sağlamak için devamlı su ile ıslatılırlar.
*Orm. san. Soyma kontrplak yapımına yarayan levhaları sağlar. Daha ufak çapta soyulmuş odunlar, direkt doğruya hafifçe ambalajların, mesela peynir ya da meyve kutularının ve kibrit çöplerinin yapımında kullanılır. Kontrplak fabrikalarında soyulan belli başlı ağaç türleri okume, kavak, kayın, samba, huş (Finlandiya'da), maun ve limba'dır. Ambalaj ve kibrit sanayileri daha çok kavaktan yararlanırlar. Tomruklar soymadan ilkin, odunu yumuşatmak amacıyla pişirilir.
*Soyma makinesi, kontrplak makinesinden ilkin ve bıçkı makinesinden sonrasında, 1826'da parisli piyano yapımcısı, Pape tarafınca buluş edilmiştir. Soyma makinesi, bazı tırnakların arasına tomruğun sıkıştırıldığı, tornaya benzer, son aşama sağlam bir makinedir. Tomruk, dönerken, her devirden sonrasında, ağzının, yaprağın kalınlığı kadar devinim eksenine yaklaştığı bir bıçağın önüne doğru ilerler. Mekanik düzenekler istenilen bir kesme açısından ve çevresel hızda kafi bir değişmezlik sağlar ve bıçakla bağlantılı bir tazyik çubuğu yardımıyla net bir kesim elde edilmiş olur. Bazı soyma makineleri, 3,50 m uzunlukta ve 1,70 m çapında tomruklar alabilir. Dönme hızı 50 ila 100 dev/dk içinde ve çizgisel soyma hızı da 75 ila 150 m/dk içinde değişmiş olur. Bir makine günde 100 m3 tomruğu, ortalama 2,5 mm genişliğinde 20 000 m2 (2 ha) plakaya dönüştürebilir.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR