TAHRİK , -ki a. (ar. hareket'ten tahrik). 1. Esk. Bir şeyi hareket ettirmek, kımıldatmak, yola çıkartmak eylemi. 2. Bir kimseyi ...
TAHRİK, -ki a. (ar. hareket'ten tahrik).
1. Esk. Bir şeyi hareket ettirmek, kımıldatmak, yola çıkartmak eylemi.
2. Bir kimseyi kışkırtmak, onu kınanacak bir davranışta bulunmaya, şiddet kullanmaya, yasaları çiğnemeye itmek eylemi; bu amaçla yapılan hareket: Tahriklere kapılmamak. Suçu ağır tahrikler sonucu işlediği için cezası indirildi.
3. Duyguları, cinsel isteği uyarmak eylemi.
4. Bir kimseyi tahrik etmek, onu kınanacak bir şeyi yapmaya itmek; meydan okuyan davranışlarla, sözlerle onu şiddet kullanmaya, yasaları çiğnemeye yöneltmek, kışkırtmak: Köy halkını tahrik ederek tatsız olaylara neden olmak; duygularını, cinsel isteğini uyarmak, kışkırtmak, kamçılamak: Kıskançlığını tahrik etmek.
5. Bir şeyi tahrik etmek, onu harekete geçirtmek, kımıldatmak (esk.).
*Esk.
1. Yola çıkarma.
2. Uyandırma.
3, Tahrik-amiz, kışkırtıcı. || Tahriki sevda, sevda uyandırma.
*Cez. huk. Haksız tahrik, haksız bir eylemle bir kimseyi suç işlemeye yöneltme. (Bk. ansikl böl.)
*Mak. san. Kumanda edilen bir organın hareketini, buna kumanda eden organın hareketine bağlı kılmak eylemi; bu işlevi sağlayan düzeneklerin tümü. (Eşanl. DEVİNDİRME.) (Bk. ansikl. böl.]
*Oto. Kimi yardımcı organların motor tarafından harekete geçirilmesi. (Bu harekete geçirme işlemi, eskiden, yalnız, supaplara kumanda eden kamlı milin dişli düzeniyle gerçekleştirildi. Günümüzde bu kumanda, ya germeli sessiz zincirlerle ya da donatılı ve çentikli plastik kayışlarla yapılır: bu durum, özellikle başlıklı kamlı mil ya da miller ve yağ pompası gibi yardımcı organlar için geçeıiidir.)
*ANSİKL. Cez. huk. Bir kimse haksız tahrikin yarattığı öfke ya da üzüntünün etkisi altında bir suç işlerse cezası hafifletilir; suç ölüm cezasını gerektiriyorsa ömür boyu ağır hapis cezasına, ömür boyu ağır hapis cezasını gerektiriyorsa yirmi dört yıl ağır hapis cezasına mahkûm edilir. Öteki durumlarda suçun cezasının dörtte biri indirilir. Bir kimseyi suç işlemeye yönelten tahrik çok şiddetli olursa cezadaki indirim artar; ölüm cezası yerine yirmi dört yıl ağır hapis, ömür boyu ağır hapis cezası yerine on beş yıldan aşağı olmamak üzere ağır hapis cezası verilir Öteki cezaların yarısından üçte ikisine kadarı indirilir (Türk. Cez. k. md. 51).
Bir suçta haksız tahrikin kabulü ve bu nedenle cezada indirim yapılabilmesi için şu koşulların bulunması gerekir:
1. tahrike neden olan bir eylemin bulunması;
2. tahrikin haksız olması;
3. suçun bu haksız tahrikin yol açtığı öfke ve üzüntünün etkisiyle işlenmesi;
4. suçun haksız tahriki yapana karşı işlenmiş olması.
*Mak. san. Bir dönme hareketini iletmek için, miller birbirine yakınsa, dişli düzenleri, öbür durumlarda ise bir zincir, bir kayış ya da bir transmisyon mili kullanılır. Bir dönme hareketini doğrusal bir harekete dönüştürmek için bir vida ve bir somun ya da bir kam kullanılır. Biyel-manivela sistemi, bir dönme hareketini, almaşmalı doğrusal bir harekete dönüştürmeye ya da bunun tersine olanak verir. Son olarak bir mil üzerine bağlı organları tahrik etmek için, kamalar, tırnaklar, başsız vidalar vb.'den yararlanılır. Bir takım (freze bıçağı ya da rayba) ise bir fırdöndü aracılığıyla tahrik edilir.
1. Esk. Bir şeyi hareket ettirmek, kımıldatmak, yola çıkartmak eylemi.
2. Bir kimseyi kışkırtmak, onu kınanacak bir davranışta bulunmaya, şiddet kullanmaya, yasaları çiğnemeye itmek eylemi; bu amaçla yapılan hareket: Tahriklere kapılmamak. Suçu ağır tahrikler sonucu işlediği için cezası indirildi.
3. Duyguları, cinsel isteği uyarmak eylemi.
4. Bir kimseyi tahrik etmek, onu kınanacak bir şeyi yapmaya itmek; meydan okuyan davranışlarla, sözlerle onu şiddet kullanmaya, yasaları çiğnemeye yöneltmek, kışkırtmak: Köy halkını tahrik ederek tatsız olaylara neden olmak; duygularını, cinsel isteğini uyarmak, kışkırtmak, kamçılamak: Kıskançlığını tahrik etmek.
5. Bir şeyi tahrik etmek, onu harekete geçirtmek, kımıldatmak (esk.).
*Esk.
1. Yola çıkarma.
2. Uyandırma.
3, Tahrik-amiz, kışkırtıcı. || Tahriki sevda, sevda uyandırma.
*Cez. huk. Haksız tahrik, haksız bir eylemle bir kimseyi suç işlemeye yöneltme. (Bk. ansikl böl.)
*Elektrotekn. Elektrik motoruyla bunun çalıştırdığı makine ya da elektrik üreteciyle, bunu çalıştıran motor arasındaki bağlantı biçimi için kullanılır: Tahrik kayışı.
*Esk. dilbilg. Bir harfi harekelendirme ya da hareke ile okuma.
*Esk. dilbilg. Bir harfi harekelendirme ya da hareke ile okuma.
*Oto. Kimi yardımcı organların motor tarafından harekete geçirilmesi. (Bu harekete geçirme işlemi, eskiden, yalnız, supaplara kumanda eden kamlı milin dişli düzeniyle gerçekleştirildi. Günümüzde bu kumanda, ya germeli sessiz zincirlerle ya da donatılı ve çentikli plastik kayışlarla yapılır: bu durum, özellikle başlıklı kamlı mil ya da miller ve yağ pompası gibi yardımcı organlar için geçeıiidir.)
*ANSİKL. Cez. huk. Bir kimse haksız tahrikin yarattığı öfke ya da üzüntünün etkisi altında bir suç işlerse cezası hafifletilir; suç ölüm cezasını gerektiriyorsa ömür boyu ağır hapis cezasına, ömür boyu ağır hapis cezasını gerektiriyorsa yirmi dört yıl ağır hapis cezasına mahkûm edilir. Öteki durumlarda suçun cezasının dörtte biri indirilir. Bir kimseyi suç işlemeye yönelten tahrik çok şiddetli olursa cezadaki indirim artar; ölüm cezası yerine yirmi dört yıl ağır hapis, ömür boyu ağır hapis cezası yerine on beş yıldan aşağı olmamak üzere ağır hapis cezası verilir Öteki cezaların yarısından üçte ikisine kadarı indirilir (Türk. Cez. k. md. 51).
Bir suçta haksız tahrikin kabulü ve bu nedenle cezada indirim yapılabilmesi için şu koşulların bulunması gerekir:
1. tahrike neden olan bir eylemin bulunması;
2. tahrikin haksız olması;
3. suçun bu haksız tahrikin yol açtığı öfke ve üzüntünün etkisiyle işlenmesi;
4. suçun haksız tahriki yapana karşı işlenmiş olması.
*Mak. san. Bir dönme hareketini iletmek için, miller birbirine yakınsa, dişli düzenleri, öbür durumlarda ise bir zincir, bir kayış ya da bir transmisyon mili kullanılır. Bir dönme hareketini doğrusal bir harekete dönüştürmek için bir vida ve bir somun ya da bir kam kullanılır. Biyel-manivela sistemi, bir dönme hareketini, almaşmalı doğrusal bir harekete dönüştürmeye ya da bunun tersine olanak verir. Son olarak bir mil üzerine bağlı organları tahrik etmek için, kamalar, tırnaklar, başsız vidalar vb.'den yararlanılır. Bir takım (freze bıçağı ya da rayba) ise bir fırdöndü aracılığıyla tahrik edilir.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR