Tamlama ekleri nelerdir, nerelerde kullanılır? İsim tamlamalarında kullanılan tamlama ekleri hangileridir? Tamlama ekleri isim ta...
Tamlama ekleri nelerdir, nerelerde kullanılır?
İsim tamlamalarında kullanılan tamlama ekleri hangileridir?
İsim tamlamalarında kullanılan tamlama ekleri hangileridir?
Tamlama ekleri isim tamlamalarında kullanılır.Bu tür tamlamalarda birinci sözcük tamlayan, ikinci sözcük tamlanandır!
- Tamlayan durumundaki sözcüğe -ın,-in, -ün ekleri getirilir!
- Tamlanan durumundaki sözcüğe -ı,-i,-ü ekleri getirilir!
Belirtili isim tamlamasında tamlayan ve tamlanan her ikisi de ek alır!
Örnek: Mağaranın ağzı, evin çatısı... vs gibi!
Belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan ek almaz, tamlanan ek alır!Örnek: Kılıç Balığı, sel felaketi... vs gibi!
Takısız isim tamlamasında tamlayan ve tamlanan ek almıyordur!
Örnek: İnci diş, yün kazak (bu tür tamlamalarda tamlayan, tamlananın neye benzediğini, neden yapıldığını belirtir)!
Sebep: İç başlık düzeni!!
Kip ve kişi eki nedir, örnek verir misiniz?
İlgi eki ile ilgili örnek verebilir misiniz?
-ki eki ve ki bağlacı hakkında bilgi verir misiniz?
Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.
- Tamlayan durumundaki sözcüğe -ın,-in, -ün ekleri getirilir!
- Tamlanan durumundaki sözcüğe -ı,-i,-ü ekleri getirilir!
Belirtili isim tamlamasında tamlayan ve tamlanan her ikisi de ek alır!
Örnek: Mağaranın ağzı, evin çatısı... vs gibi!
Belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan ek almaz, tamlanan ek alır!Örnek: Kılıç Balığı, sel felaketi... vs gibi!
Takısız isim tamlamasında tamlayan ve tamlanan ek almıyordur!
Örnek: İnci diş, yün kazak (bu tür tamlamalarda tamlayan, tamlananın neye benzediğini, neden yapıldığını belirtir)!
- Kitaplar-ın birçoğu lt;=> Kitaplar-dan birçoğu...vs gibi!
İSİM TAMLAMALARI
1)Belirtili Ad Tamlaması:Tamlayanın “-in†ilgi ekini tamlananın da “-i,si†3.tekil kişi iyelik ekini aldığı tamlamalardır.Belirtili isim tamlamasını bulmak için tamlanana neyin,kimin sorularını sorarız.
Örnekler
Türkçe'nin önemi,
Yolun sonu,
Ali'nin amcası,
Arabanın boyası,
Fırtınanın gücü,
Bizim köyümüz.
2)Belirtisiz Ad Tamlaması:Tamlayanı yalın halde bulunan,tamlananı 3.kişi iyelik ekini alan tamlamalardır.
Örnekler
Sokak kapısı,
Tarla kuşu,
Çam ağacı,
Okul müdürü,
Hızlı koşanı (sıfat)
Devlet memurları
Belirtisiz isim tamlamasını bulmak için tamlanana “-ne†sorusunu sorarız. “Nasıl,ne kadar,kaç,hangi†gibi sorular sıfat tamlamasını buldurur.
3)Takısız Ad Tamlamaları:Tamlayan ve tamlananın tamlama ekleri almadan oluşturdukları ad tamlamasıdır.Bu tür tamlamalarda tamlayan,tamlananın ya neye benzediğini ya da neden yapıldığını anlatır.
Örnekler
Yünden çorap
Çelik tencere
Ahşap dolap
Taş duvar
Bakır tel
Tamlayan tamlananın neden yapıldığını belirtiyor. Tamlayanla tamlananın arasına “den†ekini getirdiğimizde anlam bozulmuyor.Oysa sıfat tamlamalarında bozulur.
1)Belirtili Ad Tamlaması:Tamlayanın “-in†ilgi ekini tamlananın da “-i,si†3.tekil kişi iyelik ekini aldığı tamlamalardır.Belirtili isim tamlamasını bulmak için tamlanana neyin,kimin sorularını sorarız.
Örnekler
Türkçe'nin önemi,
Yolun sonu,
Ali'nin amcası,
Arabanın boyası,
Fırtınanın gücü,
Bizim köyümüz.
2)Belirtisiz Ad Tamlaması:Tamlayanı yalın halde bulunan,tamlananı 3.kişi iyelik ekini alan tamlamalardır.
Örnekler
Sokak kapısı,
Tarla kuşu,
Çam ağacı,
Okul müdürü,
Hızlı koşanı (sıfat)
Devlet memurları
Belirtisiz isim tamlamasını bulmak için tamlanana “-ne†sorusunu sorarız. “Nasıl,ne kadar,kaç,hangi†gibi sorular sıfat tamlamasını buldurur.
3)Takısız Ad Tamlamaları:Tamlayan ve tamlananın tamlama ekleri almadan oluşturdukları ad tamlamasıdır.Bu tür tamlamalarda tamlayan,tamlananın ya neye benzediğini ya da neden yapıldığını anlatır.
Örnekler
Yünden çorap
Çelik tencere
Ahşap dolap
Taş duvar
Bakır tel
Tamlayan tamlananın neden yapıldığını belirtiyor. Tamlayanla tamlananın arasına “den†ekini getirdiğimizde anlam bozulmuyor.Oysa sıfat tamlamalarında bozulur.
Sebep: Gereksiz ayrıntı kaldırıldı!
TAMLAMA EKLERİ
*İsim tamlamalarında kullanılır.Türkçe tamlamalarda birinci sözcük tamlayan, ikinci sözcük tamlanandır.Tamlayan durumundaki sözcüğün üzerine “-ın, -in,- un, -ün, -nın, -nin, -nun, -nün†eklerinden biri getirilir. Tamlanan durumundaki sözcüğün üzerine ise “-ı, -i, -u, -ü, -sı, -si, -su, -sü†eklerinden biri getirilir.
A)BELİRTİLİ İSİM TAMLAMASI:Tamlayan ve tamlanan durumundaki isimlerin ek aldığı isim tamlamasıdır.
ÖRNEK: mağaranın ağzı,çantamın kulpu, evin çatısı, yemeğin tadı
NOT: Bazı sözcükler bu ekleri aldıkları halde kalıcı ad olmadıkları için isim tamlaması oluşturmazlar.
ÖRNEK: onların aldıkları, günlerin getirdiği, ablamın ağlayışı…(İsim tamlaması değil)
NOT: Dikkat etmemiz gereken başka bir noktada iyelik gruplarıdır. İyelik grupları belirtili isim tamlaması olarak kabul edilir.
ÖRNEK: benim işim, onun evi, senin aklın, bizim evimiz…
B)BELİRTİSİZ İSİM TAMLAMASI: Tamlayanı ek almamıs, tamlananı ek almış isim tamlamalarıdır.
ÖRNEK: yazı tahtası, düğün telaşı, kılıç balığı, sel felaketi
C)TAKISIZ İSİM TAMLAMASI: Tamlayanın ve tamlananın ek almadığı isim tamlamasıdır. Tamlayan tamlananın neye benzediğini veya neyden yapıldığını bildirir. Takısız isim tamlamasında tamlayan hep somuttur ve karşıtı yoktur.
ÖRNEK: çelik tencere, yün kazak…(neyden yapıldığı) ok kirpik, inci dişâ€¦(neye benzediği)
NOT: Burada sıfat tamlamasıyla karıştırmamak gereklidir. İsmi niteleyen sözcük tamlananın neye benzediğini ya da neyden yapıldığını anlatmıyorsa sıfat tamlamasıdır.
ÖRNEK: çürük domates, güzel kız, tembel öğrenci…(Burada niteliklerini söylüyor, neyden yapıldığı ya da neye benzediği ile ilgili bir bilgi verilmemiştir. O nedenle sıfat tamlamasıdır.)
D)ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI: En az üç isimden oluşan isim tamlamsıdır. Birden çok isim tamlaması bir arada bulunur.
ÖRNEK: gümüş kolyenin kancası
Taksısız.isim.tam. belirtili.isim.tam.
Zincirleme isim tamlaması
ÖRNEK: Ferhat'ın çeketinin düğmesi, Tiyatro salonunun balkon bölümü…
E)DEVRİK İSİM TAMLAMASI: Tamlayanı ve tamlananı yer değiştirmiş isim tamlamasıdır. Tamlanan önce, tamlayan sonra bulunur.
ÖRNEK: Yüzü son günlerde hiç gülmüyordu çocuğun. (Çocuğun yüzü)
Tamlanan tamlanan
ÖRNEK: Çantası bir hafta önce kaybolmuş Ali'nin. (Ali'nin çantası)
*İsim tamlamalarında kullanılır.Türkçe tamlamalarda birinci sözcük tamlayan, ikinci sözcük tamlanandır.Tamlayan durumundaki sözcüğün üzerine “-ın, -in,- un, -ün, -nın, -nin, -nun, -nün†eklerinden biri getirilir. Tamlanan durumundaki sözcüğün üzerine ise “-ı, -i, -u, -ü, -sı, -si, -su, -sü†eklerinden biri getirilir.
A)BELİRTİLİ İSİM TAMLAMASI:Tamlayan ve tamlanan durumundaki isimlerin ek aldığı isim tamlamasıdır.
ÖRNEK: mağaranın ağzı,çantamın kulpu, evin çatısı, yemeğin tadı
NOT: Bazı sözcükler bu ekleri aldıkları halde kalıcı ad olmadıkları için isim tamlaması oluşturmazlar.
ÖRNEK: onların aldıkları, günlerin getirdiği, ablamın ağlayışı…(İsim tamlaması değil)
NOT: Dikkat etmemiz gereken başka bir noktada iyelik gruplarıdır. İyelik grupları belirtili isim tamlaması olarak kabul edilir.
ÖRNEK: benim işim, onun evi, senin aklın, bizim evimiz…
B)BELİRTİSİZ İSİM TAMLAMASI: Tamlayanı ek almamıs, tamlananı ek almış isim tamlamalarıdır.
ÖRNEK: yazı tahtası, düğün telaşı, kılıç balığı, sel felaketi
C)TAKISIZ İSİM TAMLAMASI: Tamlayanın ve tamlananın ek almadığı isim tamlamasıdır. Tamlayan tamlananın neye benzediğini veya neyden yapıldığını bildirir. Takısız isim tamlamasında tamlayan hep somuttur ve karşıtı yoktur.
ÖRNEK: çelik tencere, yün kazak…(neyden yapıldığı) ok kirpik, inci dişâ€¦(neye benzediği)
NOT: Burada sıfat tamlamasıyla karıştırmamak gereklidir. İsmi niteleyen sözcük tamlananın neye benzediğini ya da neyden yapıldığını anlatmıyorsa sıfat tamlamasıdır.
ÖRNEK: çürük domates, güzel kız, tembel öğrenci…(Burada niteliklerini söylüyor, neyden yapıldığı ya da neye benzediği ile ilgili bir bilgi verilmemiştir. O nedenle sıfat tamlamasıdır.)
D)ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI: En az üç isimden oluşan isim tamlamsıdır. Birden çok isim tamlaması bir arada bulunur.
ÖRNEK: gümüş kolyenin kancası
Taksısız.isim.tam. belirtili.isim.tam.
Zincirleme isim tamlaması
ÖRNEK: Ferhat'ın çeketinin düğmesi, Tiyatro salonunun balkon bölümü…
E)DEVRİK İSİM TAMLAMASI: Tamlayanı ve tamlananı yer değiştirmiş isim tamlamasıdır. Tamlanan önce, tamlayan sonra bulunur.
ÖRNEK: Yüzü son günlerde hiç gülmüyordu çocuğun. (Çocuğun yüzü)
Tamlanan tamlanan
ÖRNEK: Çantası bir hafta önce kaybolmuş Ali'nin. (Ali'nin çantası)
Sebep: Yazım yanlışı / Bağlantı boyutu!
İyelik (Tamlanan) Ekleri (-m, -n, -i, -miz, -niz, -leri)
Adlara gelerek onlara aitlik anlamı katan, onların neye, kime ait olduğunu belirten eklerdir. ünsüzle biten bir sözcüğe geldiğinde iyelik ekleri şu şekilde karşımıza çıkar:
Ad tamlamalarında tamlayan olan sözcüklere gelerek belirtili ad tamlaması oluşturduğundan tamlayan eki olarak adlandırılır. Kaynaştırma ünsüzüyle birlikte “-nın, -nin, -nun, -nün†şeklinde de kullanılır.
Adlara gelerek onlara aitlik anlamı katan, onların neye, kime ait olduğunu belirten eklerdir. ünsüzle biten bir sözcüğe geldiğinde iyelik ekleri şu şekilde karşımıza çıkar:
- defterim 1.tekil kişi iyelik eki
Ad tamlamalarında tamlayan olan sözcüklere gelerek belirtili ad tamlaması oluşturduğundan tamlayan eki olarak adlandırılır. Kaynaştırma ünsüzüyle birlikte “-nın, -nin, -nun, -nün†şeklinde de kullanılır.
- Bahçenin kapısı açıktı.
Kip ve kişi eki nedir, örnek verir misiniz?
İlgi eki ile ilgili örnek verebilir misiniz?
-ki eki ve ki bağlacı hakkında bilgi verir misiniz?
YORUMLAR