Tarih, yazının icadı ile başlayan zaman dilimi içerisinde devirlere ayrılırken, insanlık tarihini etkileyen büyük ve önemli olay ve buluşlar...
Tarih, yazının icadı ile başlayan zaman dilimi içerisinde devirlere ayrılırken, insanlık tarihini etkileyen büyük ve önemli olay ve buluşlara göre dört bölüme ayrılır.
1. İLK ÇAÄž
Yazının bulunmasıyla başlayıp (M.Ö. 4000-3500) Batı Roma İmparatorluğunun yıkılışına kadar sürer. En uzun süren çağ olarak bilinir.
2. ORTA ÇAÄž
Batı Roma İmparatorluğunun yıkılışından (476), İstanbul'un Türkler tarafından fethine kadar (1453) sürer.
3. YENİ ÇAÄž
İstanbul'un fethinden, 1453 tarihinde başlayıp, 1789 tarihli Fransız İhtilaline kadar sürer.
4. YAKIN ÇAÄž
1789 Fransız İhtilali ile başlayıp, günümüze kadar sürer.
TARİH ÖNCESİ ÇAÄžLAR (DEVİRLER)
Tarihin başlangıcı için yazının icat edildiği M.Ö. 3200 yılı esas alınmıştır.
Yazının icadından önceki döneme Tarih Öncesi, yazının icadından sonraki döneme de Tarih Çağları denmiştir.
Tarih öncesi çağlar olarak adlandırılan devirler:
1-KARANLIK ÇAÄž
İnsanların o döneme ait bilgilerinin olmadığı için Karanlık Çağ olarak adlandırılmıştır. Ancak, o döneme ait bulunan duvar resimleri, araç-gereçler, fosiller vb. bulgular sonucunda bazı
bilgilere elde edilebilmiştir.
2-TAŞž ÇAÄžI
Bu devirde yaşayan insanların kullandıkları taştan yapılmış araç-gereçlerden yola çıkılarak bu şekilde adlandırılmıştır. Taş Çağı, tarihçiler tarafından 3'e ayrılarak incelenmiştir.
1.Kaba Taş Çağı
2.Yontma Taş Çağı
3.Cilalı Taş Çağı
3-MADEN ÇAÄžI
Bu çağda da yine insanoğlunun madeni keşfetmesiyle yeni bir devir başlamıştır.O çağ insanının çeşitli şekillerde kullanmak üzere önce bakır madeni, sonra tunç ve demiri keşfetmesiyle
dönemlere ayrılmıştır.
1.Bakır Çağı
2.Tunç Çağı
3.Demir Çağı
Tarih Çağları Nedir
Tarihi Çağların Genel Özellikleri İlkçağ (Eskiçağ) Ortaçağ Yeniçağ Yakınçağ Siyasi Çağın başlarında "Site" de denen şehir devletçikleri hakimdi. Daha sonra merkezi imparatorluklar görüldü. Avrupa`da feodalite rejimi hakimdi. Doğu`da ise merkezi imparatorluklar vardı. Doğu ve Batı medeniyetleri arasındaki en önemli savaşlar "Haçlı Savaşları" idi. Avrupa`da feodalite güç kaybetti ve merkeziyetçi krallıklar güç kazandı. Doğu`da Osmanlı Devleti önce yükselme, daha sonra da duraklama ve gerileme dönemlerini yaşadı. Avrupa`da Fransız İhtilali sonucunda milli devletler kurulmaya başladı. Osmanlı Devleti dağılma dönemine girdi. Dünyada demokratik yönetimler yaygınlaştı. Dünya savaşları ortaya çıktı. Avrupa'da bloklaşmalar meydana gelmiştir Sosyal Toplumsal sınıf farklılıkları vardı.Halk rahipler,asiller,memurlar,askerler vb.sınıflara ayrılırdı. Avrupa`da insanlar asiller,rahipler burjuvalar ve köylüler diye sınıflara ayrılıyorlardı. Doğu`da ise İslam topluluklarında sınıf farklılıkları yoktu. Avrupa`da Ortaçağ`daki sınıf farklılıkları değişime uğradı. Fransız İhtilali sonucunda eşitlik düşüncesi yaygınlaştı.Milliyetçilik ilkesi siyasi bir karakter kazanarak çok uluslu devletlerin parçalanmasına sebep oldu Ekonomik Paranın icadı ile ticaret hızlandı. Genel olarak ekonominin temeli tarım ve hayvancılığa dayalıydı. Bunun yanında kara ve deniz ticareti de yapılmaktaydı. En önemli ticaret yolları "İpek Yolu, Baharat Yolu" idi. Akdeniz Ticareti Avrupalılar lehine canlandı. Coğrafi keşifler sonucunda Avrupa ekonomik açıdan güçlendi. Avrupa`nın Osmanlı Devleti`ne ekonomik açıdan bağımlılığı sona erdi. Sömürgecilik ortaya çıktı. Sanayi İnkılabı nedeniyle ham madde ve pazar ihtiyacı ortaya çıktı. Kapitalizm, liberalizm, sosyalizm gibi sosyo-ekonomik sistemler görüldü. Dini Çok tanrılı(politeist) dinler yaygındı. Fakat Musevilik ve Hristiyanlık dinleri de bu dönemde ortaya çıktı.Ölüleri oda biçimindeki mezarlara koyarlardı Avrupa`da Hristiyanlık doğuda ise İslamiyet, devletlerin temel politikasını yönlendirdi. Avrupa'da kilise siyasi otorite haline gelmişti. Avrupa`da "Reform" hareketleri sonucunda dinin etkisi azaldı.Din adamlarına güven azaldı.Katolik ve Ortodoks mezhepleri yanında Protestanlık,Kalvenizm ve Anglikanizm mezhepleri ortaya çıktı. Avrupa`da laik düşünce, laik hukuk kuraları ve yönetimler etkili olmaya başladı. Kültürel Toplumlar arası etkileşim sınırlıydı. Yazı ve kağıdın kullanılmasıyla kültürel etkileşim hızlandı. İslam kültür ve uygarlığı en parlak dönemini yaşadı. Avrupa`da ise "Skolastik Düşünce" hakimdi. Avrupa`da kağıt ve matbaanın kullanılmasıyla yeni fikirlerin yayılması kolaylaştı.Kültür seviyesi yükseldi. Batı kültürü Doğu`ya göre daha üstün bir hale geldi.
Farklı kaynaktan detaylı tarih çağları konusu
Tarihin çağlara ayrılarak incelenmesi yaşanan olayların daha detaylı olarak anlaşılmasını sağlamaktadır. Tarihi dönemlere ayırırken kullandığımız ölçütler ve bu ölçütlerin özelliklerini detaylı olarak bu makalemizden öğrenebilirsiniz.
Geçmişte yaşanmış olayların oluş sırasını öğrenmek ve bu tarihi olayları meydana geldikleri zamanın şartlarına göre değerlendirebilmek için tarih devirlere ayrılmıştır. Tarih devirleri genel olarak iki grupta incelenmektedir.
a) Tarih Öncesi Devirler (Yazı Öncesi Dönem)
Karanlık Devirler
Yontma Taş Devri
Cilalı Taş Devri
Maden Devri (Bakır, Tunç, Demir Devirleri)
b) Tarih Çağları (Yazı Sonrası Dönem)
İlkçağ
Ortaçağ
Yeniçağ
Yakınçağ
TARİH ÖNCESİ (YAZI ÖNCESİ) DEVİRLER
Bu dönemin genel özellikleri :
Yazının kullanılmadığı dönemdir.
Bu dönem devirlerin birbirinden ayrılmasında, kullanılan araç-gereçlerin niteliği ölçüt alınmıştır.
Bu dönemde devirlerin başlangıç ve bitiş süreleri bölgelere göre farklılık gösterir.
Bu dönemde devirler, her yerde aynı anda yaşanmamıştır.
1.Kabataş Devri - Paleotik Devir - M.Ö 60.000 - M.Ö 10.000
Araç gereç yapımının söz konusu olmadığı ilkel dönemdir.
2.Yontmataş Devri - Mezolitik Devir - M.Ö 10.000 - M.Ö 8.000
Bu dönemde;
İnsanlar göçebe bir hayat tarzı sürdürerek mağaralarda yaşamış, avcılık ve toplayıcılıkla yani üretmeden doğada kendiliğinden yetişen yemişleri yiyerek ve hayvanları avlayarak geçindiklerinden, tüketici bir özelliğe sahiptirler.
Sanatın ilk ürünleri kabul edilen mağara resimleri yapılmıştır.
Belirli sözcüklerle iletişim kurulması anlamına gelen “Dil Kavramı†gelişmemiştir.
En büyük sosyal birlik “klan†aile birliğidir.
Silahları genellikle yaş ve kemikten yapmışlar, kadın heykelcikleri ve mağara resimleri yaparak fildişi işlemeciliğine de önem vermişlerdir.
Ateş, bu devrin sonlarında bulunmuştur.
3.Cilalıtaş Devri - Neolitik Devir - M.Ö 8.000 - M.Ö 5.000
Bu dönemde;
İnsanlar yerleşik hayata geçmiş ve küçük köyler kurmuşlardır.
İlk toplumsal iş bölümünü ortaya çıkarmışlardır.
At, sığır, koyun, keçi vb. Hayvanlar evcilleştirilmiştir.
Tarımsal faaliyetleri başlatarak, topraktan çanak, çömlek ( seramik, porselen ) yapmışlardır.
Toprağı işledikleri için özel mülkiyet fikri ortaya çıkmış ve bu durumun doğal sonucu olarak da sınır çatışmaları başlamıştır.
İhtiyaç fazlası ürünleri takas yoluyla pazarlamış ve ticaret hayatını başlatmışlardır.
Menhir, Dolmen ve Tümülüs de denilen anıt mezarlar yapılmış ve bitki liflerinden elbiseler dokunmuştur.
Yontma Taş devrinde etkili olan klan aile birliği “kabileâ€ye dönüşmüştür.
Yavaş yavaş dil kavramı ortaya çıkmaya başlamıştır.
4.Maden Devri - Kalkolitik Dönem - M.Ö 5.000 - M.Ö 4.000/3.000
Kullanılan madenlerin yumuşaklık derecelerine göre sırasıyla; Bakır Devri, Tunç Devri ve Demir Devri diye bölümlere ayrılan bu dönemde;
İnsanlar büyük şehirler kurarak madenleri işlemişler, ticari faaliyetleri hızlandırmışlardır.
Tunç Devri’nde tekerleğin bulunmasıyla ulaşım kolaylaşmış, bu da göçlere ve toplumlar arası etkileşimin hızlanmasına yol açmıştır.
TARİHİ DEVİRLER (YAZI SONRASI DEVİRLER)
Bu dönemin genel özellikleri :
Yazının kullanıldığı dönemdir.
Bu dönemde devirlerin birbirinden ayrılmasında, evrensel nitelikli olaylar ölçüt alınmıştır.
1.İlkçağ
Yazının icadından, Kavimler Göçü (375) veya Batı Roma’nın yıkılması (476)’na kadar geçen süredir.
Tarih çağlarının en uzun olanıdır.
Devletler, genellikle krallıkla yönetilmişlerdir.
Genel olarak çok tanrılı dinlere inanılmıştır. Tek tanrılı dinlerden, önce Musevilik sonra Hıristiyanlık bu dönemde ortaya çıkmışsa da, İlkçağ’da bu dinler fazla yayılamamıştır.
Halk, toplumsal sınıflara ayrılmıştır ve kölelik yaygındır.
Yazı, alfabe ve takvimin bulunmasıyla, sanat ve edebiyatın temelleri atılmıştır.
Tarım, ticaret ve hayvancılık yaygındır.
2.Ortaçağ
Kavimler Göçü veya Batı Roma’nın yıkılmasından İstanbul’un fethine kadar geçen süredir.
Devletlerin yönetiminde din adamlarının etkisi vardır.
İslamiyet ve Hıristiyanlığın tek tanrılı dinler olarak yayılmasıyla, din savaşları yaygınlaşmıştır.
Sınıf ayrımı ve kölelik devam etmiştir.
Bilim, sanat ve edebiyatta Müslümanlar, Hıristiyanları geçmiştir.
Avrupa’nın siyasi yapısında Derebeylik (Feodalite) yönetimi hakimdir.
3.Yeniçağ
İstanbul’un fethinden Fransız İhtilali’ne kadar geçen süredir.
Merkezi krallıklar güçlenmeye başlamıştır.
Sömürgecilik yaygınlaşmıştır.
İmparatorluklar ve güçlü devletler ortaya çıkmıştır.
Coğrafi Keşiflerle birlikte yeni yerler, yeni havan ve bitki türleri bulunmuştur.
Sanayi İnkilabı gerçekleşmiştir.
4.Yakınçağ
Fransız İhtilali’nden günümüze kadar süren dönemdir.
Krallık yönetimleri devam etmekle beraber, demokrasi anlayışı güçlenmiştir.
İnsan hakları kavramı ortaya çıkmıştır.
Sınıf ayrımı ve kölelik son bulmuştur.
Sömürgecilik artmıştır.
İlk kez Dünya Savaşı çıkmıştır.
YORUMLAR