Tezkere ya da Tezkire ne demek? Tezkere kelimesinin anlamı ve kökeni ile ilgili genel bilgilerin yer almış olduğu yazımız. TEZKERE (TEZKİR...
Tezkere ya da Tezkire ne demek? Tezkere kelimesinin anlamı ve kökeni ile ilgili genel bilgilerin yer almış olduğu yazımız.
TEZKERE (TEZKİRE), Arapça zikr den türemiş sözcük: Hatırlatmaya yarayan, haber ileten kısa yazı, ufak mektup anlamına gelir.
Bu sözcük anlamının haricinde yaşamış ve yapıt vermiş sanatçılar (şairler, hattatlar vb) üstünde toplu bilgilendiren kitap: Tezkeretü’ş-Şuarâ Tezkeretü-n Hattatin vb. Şairler Tezkeresi türünün ilk örneği Ali Şir Nevaî’nin Mecalisü’n- Nefâis (1491) eseri sayılır. Divan edebiyatında isimleri geçen otuza yakın tezkerenin ilki de Sehî Bey’in Heş-Behişt eseri bilinir (Sekiz Cennet, 1538).
Türün en mühim belge kıymeti Lâtifi’nin (1546) ismini taşıyan tezkeresidir. II. Murat döneminden 16. yüzyıl ortalarına kadar gelen bu alfabetik yapıt, şairlerin yaşam ve eserleri üstünde bilgi verir, bir takım eleştiriler de taşır (bas. 1896). Tezkereleri bulunan başlıca yazarlar içinde ilk olarak sayılanlar: Ahdî, Aşık Çelebi (Meşâirü’ s-Şuarâ, 1568), Hasan Çelebi Safaî Mustafa, Kazasker Salim, Şeyh Galip ve Esrar dede (Teskere-i Şuarâ-yı Mevleviye), Sadettin Nüzhet Ergun (Türk Şairleri), İbnü’l Güvenilir Mahmut Kemal İnal (Son Asır Türk Şairleri) 1930-1941.
Eski tezkereler kafi metin araştırması ve karşılaştırmalı yargılara dayanmadığı için ilkel birer edebiyat zamanı malzemesi sayılır. Türkiye’de bilimsel edebiyat tarihiyse M. Fuat Köprülü ile başlar ve yürür.
YORUMLAR