TOPLUMSAL sıf. 1. Toplum içinde yaşayan bir kimse için kullanılır; sosyal: İnsan toplumsal bir hayvandır. 2. Bir topluma, kendine ö...
TOPLUMSAL sıf.
1. Toplum içinde yaşayan bir kimse için kullanılır; sosyal: İnsan toplumsal bir hayvandır.
2. Bir topluma, kendine özgü bir varlık olarak görülen bir insan topluluğuna ilişkin olan şey için kullanılır; sosyal: Toplumsal olaylar Toplumsal evrim.
3. Toplumun üyeleri arasındaki ilişkilerle ya da bu üyelerin gruplar, sınıflar halinde örgütlenmesiyle ilgili bir şey için kullanılır; sosyal: Toplumsal hiyerarşi. Toplumsal eşitsizlikler. Toplumsal adalet.
4. Toplumu oluşturan çeşitli sınıflar ve gruplar arasındaki ilişkilerle ilgili olan şey için kullanılır; sosyal: Toplumsal barış. Toplumsal çatışma.
*Böcbil. Toplumsal böcekler, ancak örgütlü toplum halinde bulundukları zaman çoğalıp yaşayabilen böcek türleri (karıncalar. arılar gibi). Yalnız başına yaşayan türlerin karşıtı olarak kullanılır.
*Çal. ekon. Toplumsal anlaşma, kamu kuruluşlarında yönetim ile sendikalar arasında imzalanan ve ücretlerin ekonomik değişkenlere bağlı olarak sürekli iyileştirilmesi koşulu karşılığında sendikaların anlaşmazlık çıkarmamayı ve belirli bazı ödünler vermeyi kabul ettikleri sözleşme. (Bk. ansikl. böl.)
*Etol. Toplumsal davranış, bazı hayvan türlerinde, bireyler arasında sağlanan bir iletişim sistemi sayesinde gerçekleşen etkinliklerin ve ilişkilerin tümü, (Bk. ansikl.
böl.)
*Topbil. Toplumsal bilimler, insanı toplum ve kültürle ilişkileri bakımından incelemeyi amaçlayan bilim kolları. (Bk. ansikl böl.)
*ANSİKL. Çal. ekon. Türkiye, 1978'de, ağır ekonomik ve sosyal bunalımlar içinde iken, Ecevit hükümetiyle Türkiye Devrimci işçi sendikaları konfederasyonu (DİSK) arasında, konfederasyona bağlı kamu işyerlerinde çalışan işçi sendikalarını kapsayan bir toplumsal anlaşma yapıldı. Yoğun grevlerin yaşandığı, art arda işçi eylemlerinin yapıldığı bu dönemde hazırlanan bu anlaşmada hükümetle DİSK yasadışı eylemlerin ve barış ve huzuru bozucu davranışların karşısında olduklarını; çalışma barışını sağlamak amacıyla dayanışma ve işbirliğine giderek toplum barışına da katkıda bulunacaklarını açıkladılar. 20 temmuz 1978'de imzalanan Toplumsal anlaşma ile başlıca şu konularda görüş birliğine varıldı: ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durum göz önünde tutularak, kamu kesimiyle yapılan toplu iş sözleşmelerinde toplam ücret zamları, işçinin satın alma gücünü geriye götürmemek koşuluyla. 1976 toplam işçi gelir düzeyi ile toplusözleşme yürürlük süresindeki fiyat artışları ve kuruluşlardaki istihdam artışı da dikkate alınarak bulunacak gelir düzeyinde tutulacak, toplu pazarlıklarda ücretler, sosyal yardımlar vb. konular bu kurala göre saptanacaktır; DİSK fiyat artışlarının kısılması çabalarında hükümete yardımcı olacaktır; ekonomik ve toplumsal yardımların asgari normlarını saptamak için hükümetle sendika üst kuruluşlarının yetkili uzmanlarından oluşacak bir teknik komite kurulacaktır; kamu kesiminde işçilerin üretim, yatırım ve yönetim kararlarına katılmalarını öngören bir model hazırlanacaktır; kamu kuruluşlarında üretim artışını ve yöneticilerin yönetimdeki etkinliğini engelleyici nitelikteki maddeler toplusözleşmelere konulmayacak, daha önce toplusözleşmelere konulmuş bu nitelikteki maddelerse işletilmeyecektir; kamu kesimindeki kuruluşlar toplusözleşmelerini bağlamada karşılaştıkları sorunları çözmeye yönelik ortak bir birim kuracaklar ve bu amaçla daha önceden ilişki kurdukları özel kuruluşlarla ilişkilerini keseceklerdir vb. işçi eylemlerini disiplin altına almak, işçilerin ücret artışları konusundaki isteklerini belli bir düzeyde tutabilmek vb. amaçlarla hazırlanan Toplumsal anlaşma, 1979'da Ecevit hükümetinin düşmesinin de etkisiyle uygulamaya konulamadı.
*Etol. Toplumsal davranış. Toplumsal davranışlar, türe özgüdür ve göçücü türlerde sürekli olarak görülürken, bireyleri tek başına yaşayan türlerde ancak geçici olarak ortaya çıkar. Bireylerin bir arada bulunuşu çoğu zaman toplumsal düzenle sağlanır. Görülen karşılıklı etkileşim karşılıklı saldırganlığı ve yaşama için gerekli bireyler arasındaki uzaklıkları azaltır. Toplumsal etkinliklerin düzenlenmesi, her türe özgü duyu organlarına uygun iletişim sistemlerinin kullanılmasını gerektirir. Yakınlık, akraba davranışları, yatıştırma tepkileri, boyun eğme tepkileri en az toplumsal davranışların çeşitliliği kadar boldur. Toplumsal etkinlikler bıreyoluş sırasında yavaş yavaş belirir ve yerleşir. Memelilerde bu davranışlar çoğunlukla yavrunun oyun etkinlikleri sırasında deneme, sınama yoluyla yerleşir.
*Topbil. Toplumsal bilimler. Toplum halindeki insanın, onun bu toplum içindeki etkinliğinin, onu benzerleriyle bir araya getiren bağların ve nesneler dünyasıyla ilişkilerinin incelenmesi, ancak XVIII. yy.'da ortaya çıkan düşünce akımları sayesinde bilimsel bir nitelik kazandı.
XVIII. yy.'da bilimsel yöntem, ilkin iktisat olayının incelenmesine uygulanarak politik iktisada yol açtı. Antropoloji, siyaset bilimi ve toplumbilim gibi öteki bilim kolları XIX. yy.'da ortaya çıktı. Aynı zamanda, toplum ve toplumun evrimi üzerine Comte, Marx ve Spencer tarafından ortaya konulan genel kuramlar, toplumsal bilimlerin gelişmesi üzerinde derin bir etkide bulundu.
XX. yy.'da toplumsal bilimler, insanın toplumsal davranışlarını incelemek için araştırma aracı olarak soruşturma ve istatistikten yararlandılar. Toplumsal bilimlerin temel gözlem aracı olan yoklama yoluyla soruşturmaya, belgesel gözlem, içerik çözümlemesi, görüşme, testler vb. eklendi. Böylece nicel yöntemler sayesinde gerek toplum, gerekse toplumsal etken olan insanın davranışı üzerindeki genel kuramlara koşut olarak deneysel incelemeler de gelişme gösterdi. Toplumsal bilimler günümüzde, toplumbilim, toplumsal ruhbilim, kültür antropolojisi, etnoloji, politik iktisat gibi bilim kollarını ve insan coğrafyasının bazı yönlerini kapsar. Hukuk, tarih, felsefe bilimlerini bazıları, bu bilimlerin kesinlik kaygılarını göz önünde bulundurarak, toplumsal bilimlere eklerlerken başkaları, bu bilimleri "pozitif" denilen bilimlerin, yani araştırmalarını olanla sınırlandırdıkları kabul edilen bilimlerin listesinden çıkararak, yol gösterici bilimler, yani olması gerekeni söyleyen bilimler arasına sokarlar.
1. Toplum içinde yaşayan bir kimse için kullanılır; sosyal: İnsan toplumsal bir hayvandır.
2. Bir topluma, kendine özgü bir varlık olarak görülen bir insan topluluğuna ilişkin olan şey için kullanılır; sosyal: Toplumsal olaylar Toplumsal evrim.
3. Toplumun üyeleri arasındaki ilişkilerle ya da bu üyelerin gruplar, sınıflar halinde örgütlenmesiyle ilgili bir şey için kullanılır; sosyal: Toplumsal hiyerarşi. Toplumsal eşitsizlikler. Toplumsal adalet.
4. Toplumu oluşturan çeşitli sınıflar ve gruplar arasındaki ilişkilerle ilgili olan şey için kullanılır; sosyal: Toplumsal barış. Toplumsal çatışma.
*Böcbil. Toplumsal böcekler, ancak örgütlü toplum halinde bulundukları zaman çoğalıp yaşayabilen böcek türleri (karıncalar. arılar gibi). Yalnız başına yaşayan türlerin karşıtı olarak kullanılır.
*Çal. ekon. Toplumsal anlaşma, kamu kuruluşlarında yönetim ile sendikalar arasında imzalanan ve ücretlerin ekonomik değişkenlere bağlı olarak sürekli iyileştirilmesi koşulu karşılığında sendikaların anlaşmazlık çıkarmamayı ve belirli bazı ödünler vermeyi kabul ettikleri sözleşme. (Bk. ansikl. böl.)
*Etol. Toplumsal davranış, bazı hayvan türlerinde, bireyler arasında sağlanan bir iletişim sistemi sayesinde gerçekleşen etkinliklerin ve ilişkilerin tümü, (Bk. ansikl.
böl.)
*Topbil. Toplumsal bilimler, insanı toplum ve kültürle ilişkileri bakımından incelemeyi amaçlayan bilim kolları. (Bk. ansikl böl.)
*ANSİKL. Çal. ekon. Türkiye, 1978'de, ağır ekonomik ve sosyal bunalımlar içinde iken, Ecevit hükümetiyle Türkiye Devrimci işçi sendikaları konfederasyonu (DİSK) arasında, konfederasyona bağlı kamu işyerlerinde çalışan işçi sendikalarını kapsayan bir toplumsal anlaşma yapıldı. Yoğun grevlerin yaşandığı, art arda işçi eylemlerinin yapıldığı bu dönemde hazırlanan bu anlaşmada hükümetle DİSK yasadışı eylemlerin ve barış ve huzuru bozucu davranışların karşısında olduklarını; çalışma barışını sağlamak amacıyla dayanışma ve işbirliğine giderek toplum barışına da katkıda bulunacaklarını açıkladılar. 20 temmuz 1978'de imzalanan Toplumsal anlaşma ile başlıca şu konularda görüş birliğine varıldı: ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durum göz önünde tutularak, kamu kesimiyle yapılan toplu iş sözleşmelerinde toplam ücret zamları, işçinin satın alma gücünü geriye götürmemek koşuluyla. 1976 toplam işçi gelir düzeyi ile toplusözleşme yürürlük süresindeki fiyat artışları ve kuruluşlardaki istihdam artışı da dikkate alınarak bulunacak gelir düzeyinde tutulacak, toplu pazarlıklarda ücretler, sosyal yardımlar vb. konular bu kurala göre saptanacaktır; DİSK fiyat artışlarının kısılması çabalarında hükümete yardımcı olacaktır; ekonomik ve toplumsal yardımların asgari normlarını saptamak için hükümetle sendika üst kuruluşlarının yetkili uzmanlarından oluşacak bir teknik komite kurulacaktır; kamu kesiminde işçilerin üretim, yatırım ve yönetim kararlarına katılmalarını öngören bir model hazırlanacaktır; kamu kuruluşlarında üretim artışını ve yöneticilerin yönetimdeki etkinliğini engelleyici nitelikteki maddeler toplusözleşmelere konulmayacak, daha önce toplusözleşmelere konulmuş bu nitelikteki maddelerse işletilmeyecektir; kamu kesimindeki kuruluşlar toplusözleşmelerini bağlamada karşılaştıkları sorunları çözmeye yönelik ortak bir birim kuracaklar ve bu amaçla daha önceden ilişki kurdukları özel kuruluşlarla ilişkilerini keseceklerdir vb. işçi eylemlerini disiplin altına almak, işçilerin ücret artışları konusundaki isteklerini belli bir düzeyde tutabilmek vb. amaçlarla hazırlanan Toplumsal anlaşma, 1979'da Ecevit hükümetinin düşmesinin de etkisiyle uygulamaya konulamadı.
*Etol. Toplumsal davranış. Toplumsal davranışlar, türe özgüdür ve göçücü türlerde sürekli olarak görülürken, bireyleri tek başına yaşayan türlerde ancak geçici olarak ortaya çıkar. Bireylerin bir arada bulunuşu çoğu zaman toplumsal düzenle sağlanır. Görülen karşılıklı etkileşim karşılıklı saldırganlığı ve yaşama için gerekli bireyler arasındaki uzaklıkları azaltır. Toplumsal etkinliklerin düzenlenmesi, her türe özgü duyu organlarına uygun iletişim sistemlerinin kullanılmasını gerektirir. Yakınlık, akraba davranışları, yatıştırma tepkileri, boyun eğme tepkileri en az toplumsal davranışların çeşitliliği kadar boldur. Toplumsal etkinlikler bıreyoluş sırasında yavaş yavaş belirir ve yerleşir. Memelilerde bu davranışlar çoğunlukla yavrunun oyun etkinlikleri sırasında deneme, sınama yoluyla yerleşir.
*Topbil. Toplumsal bilimler. Toplum halindeki insanın, onun bu toplum içindeki etkinliğinin, onu benzerleriyle bir araya getiren bağların ve nesneler dünyasıyla ilişkilerinin incelenmesi, ancak XVIII. yy.'da ortaya çıkan düşünce akımları sayesinde bilimsel bir nitelik kazandı.
XVIII. yy.'da bilimsel yöntem, ilkin iktisat olayının incelenmesine uygulanarak politik iktisada yol açtı. Antropoloji, siyaset bilimi ve toplumbilim gibi öteki bilim kolları XIX. yy.'da ortaya çıktı. Aynı zamanda, toplum ve toplumun evrimi üzerine Comte, Marx ve Spencer tarafından ortaya konulan genel kuramlar, toplumsal bilimlerin gelişmesi üzerinde derin bir etkide bulundu.
XX. yy.'da toplumsal bilimler, insanın toplumsal davranışlarını incelemek için araştırma aracı olarak soruşturma ve istatistikten yararlandılar. Toplumsal bilimlerin temel gözlem aracı olan yoklama yoluyla soruşturmaya, belgesel gözlem, içerik çözümlemesi, görüşme, testler vb. eklendi. Böylece nicel yöntemler sayesinde gerek toplum, gerekse toplumsal etken olan insanın davranışı üzerindeki genel kuramlara koşut olarak deneysel incelemeler de gelişme gösterdi. Toplumsal bilimler günümüzde, toplumbilim, toplumsal ruhbilim, kültür antropolojisi, etnoloji, politik iktisat gibi bilim kollarını ve insan coğrafyasının bazı yönlerini kapsar. Hukuk, tarih, felsefe bilimlerini bazıları, bu bilimlerin kesinlik kaygılarını göz önünde bulundurarak, toplumsal bilimlere eklerlerken başkaları, bu bilimleri "pozitif" denilen bilimlerin, yani araştırmalarını olanla sınırlandırdıkları kabul edilen bilimlerin listesinden çıkararak, yol gösterici bilimler, yani olması gerekeni söyleyen bilimler arasına sokarlar.
Kaynak: Büyük Larousse
Sadaka ve zekatın bireysel ve toplumsal açıdan faydaları nelerdir?
Toplumsal hoşgörü ve etkileşim nedir?
Toplumsal Cinsiyet Nedir? Toplumsal Cinsiyet Tanımları ve Özellikleri
YORUMLAR