TüRKİYE FARMAKOVİJİLANS MERKEZİ (TüFAM) VE İŞLEYİŞİ 1985 senesinde İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü, Kalite Denetim Daire Başkanl...
TüRKİYE FARMAKOVİJİLANS MERKEZİ (TüFAM) VE İŞLEYİŞİ
1985 senesinde İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü, Kalite Denetim Daire Başkanlığı bünyesinde kurulan Türk İlaç Advers Tesirleri İzleme ve Değerlendirme Merkezi(TADMER), 1987 senesinde Dünya Sıhhat Örgütü İlaç İzleme İşbirliği Merkezine 27. üye olarak kabul edilmiştir. TADMER 2004 yılına kadar olan süreç içinde, ilaçların güvenliliği ile ilgili gelişimleri takip etmiş, bu gelişmelerin hayata geçirilmesi için lüzumlu girişimlerde bulunmuş, advers tesir bildirimlerini biriktirerek Dünya Sıhhat Örgütü İlaç İzleme İşbirliği Merkezine göndermeye devam etmiştir.
Ama; çalışmaların daha işlevsel hale getirilebilmesi için 24 Kasım 2004'te “İlaç Güvenliği İzleme, Değerlendirme Şube Müdürlüğü†kurulmuştur. Şube müdürlüğünün kurulmasını takiben meydana getirilen emek harcamalar ivme kazanmış, “Beşeri Tıbbi ürünlerin Güvenliğinin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelik†ve “Beşeri Tıbbi ürün Ruhsatı Sahipleri için Farmakovijilans Kılavuzu†yayımlanarak 30 Haziran 2005'te yürürlüğe girmiştir. Yönetmelikle beraber merkezin ismi Türkiye Farmakovijilans Merkezi (TüFAM) olarak değiştirilmiştir.
İlaç güvenliliği ile ilgili tüm mevzular TüFAM'da değerlendirilmektedir.Bu nedenle TüFAM'a veri akışı türlü lardan sağlanmaktadır.
Advers tesir bildirimleri, TüFAM'ın başlıca veri larından biridir.Advers tesir bildirimleri spontan bildirimler ya da literatür bildirimleri şeklinde olabilmektedir. Spontan advers tesir bildirimleri sıhhat mesleği mensubunun direkt ya da şirket aracılığı ile bildirim yapması ile merkezimize ulaşmaktadır. Sıhhat mesleği mensubu direkt bildirimlerinde çalışmış olduğu hastanenin bağlantı noktası sorumlusu aracılığı ile de bildirim yapabilir. TüFAM'a ulaşan advers etkisinde bırakır ilk olarak merkezimiz tarafınca değerlendirilmektedir. Sıhhat mesleği mensubunun direkt TüFAM'a yapmış olduğu bildirimlerde yazı, e-posta ya da telefon aracılığı ile geri bildirim yapılmakta ve sıhhat mesleği mensubuna teşekkür edilmektedir. Bunun haricinde bildirimde saptanan eksiklikler mevcutsa ya da vakanın aydınlatılması için daha teferruatlı bilgilere gereksinim var ise bu tür durumlar bildirimde bulunan sıhhat mesleği mensubu ya da şirket ile irtibata geçerek tamamlanmaya çalışılmaktadır. Advers tesir(ler) WHO-ART (Dünya Sıhhat Örgütü Advers Tesir Terminolojisi)'a bakılırsa sınıflandırılmakta, hastalıklar ise ICD-10'a bakılırsa kodlanmaktadır. Bir süre sonra olay bir tüm olarak değerlendirilir. Bu aşamada advers tesir olarak değerlendirilmeyen bildirimler DSÖ'ye gönderilmez; “excel†formatında ayrı bir veri tabanına kaydedilerek saklanmaktadır. Zamansal ilişki, advers etkinin tipi ve tabiatı, ilacın farmakolojik özellikleri, hastanın özellikleri ve ilgili tıbbi öyküsü, eş zamanlı hastalıkları, beraber kullanılan ilaçlar, laboratuvar bulguları, sataşmayı kaldırma (dechallenge) ya da dozun azaltılması, yine sataşma (rechallenge) ya da dozun artırılması, ilaç etkileşmeleri ve bildirimin kalitesi vakanın değerlendirilmesinde dikkate alınan mühim parametrelerdir. Bir süre önce aynı advers etkinin meydana gelip gelmediği micromedex ve PDR şeklinde lar kullanılarak araştırılmaktadır. Gerektiğinde Vigisearch ile 3.5 milyonu aşan olay raporunun yer almış olduğu DSÖ'nün veritabanı da taranabilmektedir. Bununla birlikte ilacın Türkiye'deki prospektüs bilgilerine ana dosyasından ulaşılarak advers etkinin prospektüste yer alıp almadığı denetim edilmektedir. Advers tesir disiplinli olmayan bir advers etkiyse yukarıdaki parametreler dikkate alınarak TüFAM tarafınca nedensellik değerlendirmesi yapıldıktan sonrasında Vigiflow adlı sistemle DSÖ'ye gönderilmektedir. Ağırbaşlı advers etkisinde bırakır ise “Beşeri Tıbbi ürün Güvenliğini İzleme, Değerlendirme ve Danışma Komisyonuâ€ndaki ilgili üyenin değerlendirmesine sunulmaktadır. Advers etkinin değerlendirilmesinde DSÖ-Uluslar arası İlaç İzleme İşbirliği Merkezinin nedensellik kategorileri kullanılmaktadır. Bu tür durumlar; kati (certain), ihtimaller içinde/olabilir (probable/likely), mümkün (possible), olasılık-dışı (unlikely), koşullu/sınıflanmamış (conditional/unclassified), değerlendirilemez/sınıflandırılamaz (unassesable/unclassifiable) olarak derecelendirilmektedir. Ağırbaşlı advers etkisinde bırakır de bu değerlendirmelerden sonrasında Vigiflow ile DSÖ'ye gönderilmektedir. Vigiflow advers etkilerin E2B formatında elektronik olarak iletimini elde eden web tabanlı yazılımdır. Bu sistem; advers etkilerin DSÖ'ye hemen iletiminin sağlanması yanında TüFAM'a gelen advers etkilerin veri tabanında saklanmasını da sağlamaktadır. Bununla birlikte bu sistemde Türkiye'nin veri tabanında ve dünyadan meydana getirilen tüm bildirimlerin yer almış olduğu veri tabanında ilaç, advers tesir bazında tarama yapılabilmektedir.
TüFAM sıhhat mesleği mensubu tarafınca kendisine meydana getirilen disiplinli advers tesir bildirimlerini ilgili ruhsat/izin sahibine 15 gün içinde bildirmekle yükümlüdür.
Literatür bildirimleri ise excel formatında hazırlanmış bir veritabanına kaydedildikten sonrasında, aynı etkin maddeye ait bildirimler belirgin bir sayıya ulaştığında komisyonun ilgili üyesi tarafınca topluca değerlendirilir. Değerlendirme sonucu gerekiyorsa tedbirlerin alınması sağlanır.
TüFAM'ın başka başlıca veri membaı ise periyodik güvenlik güncelleme raporları (PGGR)'dır. Bu raporlar ruhsatlandırılmış/izin verilmiş olan bir beşeri tıbbi ürün ile ilgili güncel güvenlilik bilgilerini ve ürünün yarar ve risklerine dair bilimsel değerlendirme raporunu içermektedir. İçeriği kılavuzda düzenlenen bu raporların yönetmelikte belirtilen aralıklarla ruhsat/izin sahibi tarafınca Bakanlığa sunulması gerekmektedir.
İlaç güvenliliği ile ilgili yeryüzündeki gelişmeler de TüFAM tarafınca tertipli olarak takip edilmektedir. Bu nedenle FDA ve EMEA'nın resmi web sitelerinin yanında İngiltere, Avustralya, Kanada, Fransa Sıhhat Bakanlıklarının ve Hollanda Farmakovijilans Merkezi (LAREB)'nin resmi web siteleri tertipli olarak taranmaktadır. Bunların haricinde DSÖ çatısında 79 ülkeyi kapsayan web komünikasyon ağı ile de başka ülkelerdeki gelişmelerden hemen haberdar olunabilmekte ve karşılıklı bilgi alış verişi sağlanabilmektedir.
Yukarıda belirtilen lar ışığında elde edilmiş güvenlilik detayları ışığında ilgili ilaçların Türkiye'de ruhsat şartları, prospektüs detayları araştırılır. Bu bilgiler ışığında “Beşeri Tıbbi ürün Güvenliğini İzleme, Değerlendirme ve Danışma Komisyonuâ€nda değerlendirilecek mevzular için bir gündem hazırlanmaktadır. Bu gündem Komisyon üyelerine evvelinde e-posta ile gönderilmektedir. Normalde 15 günde bir, acil durumlarda ise daha sık olmak suretiyle toplanan komisyon görüşünü TüFAM'a bildirir. Komisyondan çıkan görüşler ışığında ilacın prospektüs bilgilerinde güvenlilik ile ilgili bir farklılık var ise bu direkt firmaya bildirilmekte ve lüzumlu işlemler yürütülmektedir. Bununla birlikte gerektiğinde ilacın güvenli kullanımının sağlanması amacıyla takip sistemlerinin kurulması, hasta bilgilendirme formlarının hazırlanması, ambalaj üstüne türlü uyarıların konulması şeklinde işlemler de yapılmaktadır. Bu şeklinde uygulamalar için Thalidomide Pharmion Risk yönetim programının oluşturulması, TNF-alfa blokerleri için uygulamaya konan “ilaç güvenlik izlem formu†örnek verilebilir.
Komisyonun görüşü ilacın piyasadan çekilmesini, ilacın endikasyonunun kısıtlanmasını ruhsat iptalini ya da askıya alınmasını gerektiriyorsa mevzu Ruhsatlandırma Daire Başkanlığına iletilir. Ruhsat aşamasındaki ilaçlar için de aynı yol izlenmektedir.
TüFAM alınan mühim kararlar için bağlantı içinde olduğu ilgili uluslar arası kuruluşlarla bilgi paylaşımını gerçekleştirir.
TüFAM'ın bir başka yükümlülüğü de ruhsat sahiplerinin atamakla yükümlü olduğu “ürün güvenliği sorumluları†ve üniversite hastaneleri, eğitim araştırma hastaneleri ve A-1 grubu hususi hastanelerde görevlendirilen bağlantı noktaları için eğitim toplantıları düzenlemektir. Bu nedenle Yönetmeliğin ve Kılavuzun yürürlüğe girişinden bu yana ikisi yalnız bağlantı noktalarına yönelik olmak suretiyle yedi sayı eğitim toplantısı düzenlenmiştir.
1985 senesinde İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü, Kalite Denetim Daire Başkanlığı bünyesinde kurulan Türk İlaç Advers Tesirleri İzleme ve Değerlendirme Merkezi(TADMER), 1987 senesinde Dünya Sıhhat Örgütü İlaç İzleme İşbirliği Merkezine 27. üye olarak kabul edilmiştir. TADMER 2004 yılına kadar olan süreç içinde, ilaçların güvenliliği ile ilgili gelişimleri takip etmiş, bu gelişmelerin hayata geçirilmesi için lüzumlu girişimlerde bulunmuş, advers tesir bildirimlerini biriktirerek Dünya Sıhhat Örgütü İlaç İzleme İşbirliği Merkezine göndermeye devam etmiştir.
İlaç güvenliliği ile ilgili tüm mevzular TüFAM'da değerlendirilmektedir.Bu nedenle TüFAM'a veri akışı türlü lardan sağlanmaktadır.
Advers tesir bildirimleri, TüFAM'ın başlıca veri larından biridir.Advers tesir bildirimleri spontan bildirimler ya da literatür bildirimleri şeklinde olabilmektedir. Spontan advers tesir bildirimleri sıhhat mesleği mensubunun direkt ya da şirket aracılığı ile bildirim yapması ile merkezimize ulaşmaktadır. Sıhhat mesleği mensubu direkt bildirimlerinde çalışmış olduğu hastanenin bağlantı noktası sorumlusu aracılığı ile de bildirim yapabilir. TüFAM'a ulaşan advers etkisinde bırakır ilk olarak merkezimiz tarafınca değerlendirilmektedir. Sıhhat mesleği mensubunun direkt TüFAM'a yapmış olduğu bildirimlerde yazı, e-posta ya da telefon aracılığı ile geri bildirim yapılmakta ve sıhhat mesleği mensubuna teşekkür edilmektedir. Bunun haricinde bildirimde saptanan eksiklikler mevcutsa ya da vakanın aydınlatılması için daha teferruatlı bilgilere gereksinim var ise bu tür durumlar bildirimde bulunan sıhhat mesleği mensubu ya da şirket ile irtibata geçerek tamamlanmaya çalışılmaktadır. Advers tesir(ler) WHO-ART (Dünya Sıhhat Örgütü Advers Tesir Terminolojisi)'a bakılırsa sınıflandırılmakta, hastalıklar ise ICD-10'a bakılırsa kodlanmaktadır. Bir süre sonra olay bir tüm olarak değerlendirilir. Bu aşamada advers tesir olarak değerlendirilmeyen bildirimler DSÖ'ye gönderilmez; “excel†formatında ayrı bir veri tabanına kaydedilerek saklanmaktadır. Zamansal ilişki, advers etkinin tipi ve tabiatı, ilacın farmakolojik özellikleri, hastanın özellikleri ve ilgili tıbbi öyküsü, eş zamanlı hastalıkları, beraber kullanılan ilaçlar, laboratuvar bulguları, sataşmayı kaldırma (dechallenge) ya da dozun azaltılması, yine sataşma (rechallenge) ya da dozun artırılması, ilaç etkileşmeleri ve bildirimin kalitesi vakanın değerlendirilmesinde dikkate alınan mühim parametrelerdir. Bir süre önce aynı advers etkinin meydana gelip gelmediği micromedex ve PDR şeklinde lar kullanılarak araştırılmaktadır. Gerektiğinde Vigisearch ile 3.5 milyonu aşan olay raporunun yer almış olduğu DSÖ'nün veritabanı da taranabilmektedir. Bununla birlikte ilacın Türkiye'deki prospektüs bilgilerine ana dosyasından ulaşılarak advers etkinin prospektüste yer alıp almadığı denetim edilmektedir. Advers tesir disiplinli olmayan bir advers etkiyse yukarıdaki parametreler dikkate alınarak TüFAM tarafınca nedensellik değerlendirmesi yapıldıktan sonrasında Vigiflow adlı sistemle DSÖ'ye gönderilmektedir. Ağırbaşlı advers etkisinde bırakır ise “Beşeri Tıbbi ürün Güvenliğini İzleme, Değerlendirme ve Danışma Komisyonuâ€ndaki ilgili üyenin değerlendirmesine sunulmaktadır. Advers etkinin değerlendirilmesinde DSÖ-Uluslar arası İlaç İzleme İşbirliği Merkezinin nedensellik kategorileri kullanılmaktadır. Bu tür durumlar; kati (certain), ihtimaller içinde/olabilir (probable/likely), mümkün (possible), olasılık-dışı (unlikely), koşullu/sınıflanmamış (conditional/unclassified), değerlendirilemez/sınıflandırılamaz (unassesable/unclassifiable) olarak derecelendirilmektedir. Ağırbaşlı advers etkisinde bırakır de bu değerlendirmelerden sonrasında Vigiflow ile DSÖ'ye gönderilmektedir. Vigiflow advers etkilerin E2B formatında elektronik olarak iletimini elde eden web tabanlı yazılımdır. Bu sistem; advers etkilerin DSÖ'ye hemen iletiminin sağlanması yanında TüFAM'a gelen advers etkilerin veri tabanında saklanmasını da sağlamaktadır. Bununla birlikte bu sistemde Türkiye'nin veri tabanında ve dünyadan meydana getirilen tüm bildirimlerin yer almış olduğu veri tabanında ilaç, advers tesir bazında tarama yapılabilmektedir.
TüFAM sıhhat mesleği mensubu tarafınca kendisine meydana getirilen disiplinli advers tesir bildirimlerini ilgili ruhsat/izin sahibine 15 gün içinde bildirmekle yükümlüdür.
Literatür bildirimleri ise excel formatında hazırlanmış bir veritabanına kaydedildikten sonrasında, aynı etkin maddeye ait bildirimler belirgin bir sayıya ulaştığında komisyonun ilgili üyesi tarafınca topluca değerlendirilir. Değerlendirme sonucu gerekiyorsa tedbirlerin alınması sağlanır.
TüFAM'ın başka başlıca veri membaı ise periyodik güvenlik güncelleme raporları (PGGR)'dır. Bu raporlar ruhsatlandırılmış/izin verilmiş olan bir beşeri tıbbi ürün ile ilgili güncel güvenlilik bilgilerini ve ürünün yarar ve risklerine dair bilimsel değerlendirme raporunu içermektedir. İçeriği kılavuzda düzenlenen bu raporların yönetmelikte belirtilen aralıklarla ruhsat/izin sahibi tarafınca Bakanlığa sunulması gerekmektedir.
İlaç güvenliliği ile ilgili yeryüzündeki gelişmeler de TüFAM tarafınca tertipli olarak takip edilmektedir. Bu nedenle FDA ve EMEA'nın resmi web sitelerinin yanında İngiltere, Avustralya, Kanada, Fransa Sıhhat Bakanlıklarının ve Hollanda Farmakovijilans Merkezi (LAREB)'nin resmi web siteleri tertipli olarak taranmaktadır. Bunların haricinde DSÖ çatısında 79 ülkeyi kapsayan web komünikasyon ağı ile de başka ülkelerdeki gelişmelerden hemen haberdar olunabilmekte ve karşılıklı bilgi alış verişi sağlanabilmektedir.
Yukarıda belirtilen lar ışığında elde edilmiş güvenlilik detayları ışığında ilgili ilaçların Türkiye'de ruhsat şartları, prospektüs detayları araştırılır. Bu bilgiler ışığında “Beşeri Tıbbi ürün Güvenliğini İzleme, Değerlendirme ve Danışma Komisyonuâ€nda değerlendirilecek mevzular için bir gündem hazırlanmaktadır. Bu gündem Komisyon üyelerine evvelinde e-posta ile gönderilmektedir. Normalde 15 günde bir, acil durumlarda ise daha sık olmak suretiyle toplanan komisyon görüşünü TüFAM'a bildirir. Komisyondan çıkan görüşler ışığında ilacın prospektüs bilgilerinde güvenlilik ile ilgili bir farklılık var ise bu direkt firmaya bildirilmekte ve lüzumlu işlemler yürütülmektedir. Bununla birlikte gerektiğinde ilacın güvenli kullanımının sağlanması amacıyla takip sistemlerinin kurulması, hasta bilgilendirme formlarının hazırlanması, ambalaj üstüne türlü uyarıların konulması şeklinde işlemler de yapılmaktadır. Bu şeklinde uygulamalar için Thalidomide Pharmion Risk yönetim programının oluşturulması, TNF-alfa blokerleri için uygulamaya konan “ilaç güvenlik izlem formu†örnek verilebilir.
Komisyonun görüşü ilacın piyasadan çekilmesini, ilacın endikasyonunun kısıtlanmasını ruhsat iptalini ya da askıya alınmasını gerektiriyorsa mevzu Ruhsatlandırma Daire Başkanlığına iletilir. Ruhsat aşamasındaki ilaçlar için de aynı yol izlenmektedir.
TüFAM alınan mühim kararlar için bağlantı içinde olduğu ilgili uluslar arası kuruluşlarla bilgi paylaşımını gerçekleştirir.
TüFAM'ın bir başka yükümlülüğü de ruhsat sahiplerinin atamakla yükümlü olduğu “ürün güvenliği sorumluları†ve üniversite hastaneleri, eğitim araştırma hastaneleri ve A-1 grubu hususi hastanelerde görevlendirilen bağlantı noktaları için eğitim toplantıları düzenlemektir. Bu nedenle Yönetmeliğin ve Kılavuzun yürürlüğe girişinden bu yana ikisi yalnız bağlantı noktalarına yönelik olmak suretiyle yedi sayı eğitim toplantısı düzenlenmiştir.
Türkiye (Türkiye Cumhuriyeti) ve Türkiye Zamanı
Ağırlık Merkezi
İş Merkezi Nedir?
YORUMLAR