Yabgu TDK Vikipedi isim, tarih Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletlerinde kağandan sonra gelen en üst düzeydeki yöneticinin ...
Yabgu
TDK Vikipedi
Yabgu, eski Türk devletlerinde hükümdar anlamında kullanılan unvan. ünvan daha çok Oğuz Türkleri tarafından kullanılmıştır. Oğuzlar kurdukları devlete de Oğuz Yabguluğu adını vermişlerdir.
Kullanımı
Yabgu, aynı anlamda kullanılan "kağan" ve "hakan"dan daha eski bir unvandır. Oğuzname'de Oğuz'un dedesi "halkın ilk büyüğü, ilk atası" anlamında dip yabgu adıyla anılır. Hükümdar anlamında yabgu unvanının en eski kullanılışı, Büyük Hun İmparatorluğu'nda (M.Ö. 220 - M.S. 426) görülür. Teoman (Tuman) yabgu olarak anılıyordu. Hazar hükümdarları da Göktürklerin hakimiyetine girmeden önce yabgu unvanını taşırlardı. Göktürkler, "kağan" unvanını benimsediler. Bu çağlarda Bizans, Ermeni ve Gürcü larında yabgu unvanı zibel, cebu, cibu, şekillerinde geçer. Bazı islam larında bu unvana cibbuye, cıbguye denildi. Selçuklular, devlet kurduktan sonra hakan yerine, "sultan" unvanını aldılar; yabgu unvanı da melik karşılığı olarak "uluğ-yabgu" şeklinde kaldı.
İnanış
Eski Türkler yabgu dedikleri Türk hükümdarlarına büyük saygı gösterirlerdi. Yabgular, toplum içinde olağanüstü varlık olarak nitelenirlerdi. İnsanlarda olmayan birtakım gizli kuvvetlerin yabgunun kişiliğinde toplandığına inanılırdı. Onların tanrı tarafından insanları yönetmekle görevlendirildiğine ve yabgularda tanrılık niteliklerinin bulunduğuna inanılırdı. Bu kutsallık, kan ilişkileri dolayısıyla bütün hanedana geçerdi.
Hanedan
Hanedanın erkek üyesine "şehzade prens" anlamında "tigin" denirdi. Türk devletleri hanedanın ortak malı sayılırdı. Devlet merkezinde yabgu bulunurdu. Devleti yönetmek için tiginler ülkenin doğusuna ve batısına genel vali olarak gönderilirdi. Merkezi uluğ yabguya bağlı olan doğudaki genel valiye sağın yabgusu denirdi. Batıdaki genel vali de solun yabgusu olarak anılırdı. Doğudaki yabgu batıdakine göre daha yetkili sayılırdı.
Kurultay
Devlet merkezlerinde ülkenin yönetiminde temel olan "kurultay" bulunurdu. Merkezdeki yabgunun başkanlığında toplanan kurultaya sağın ve solun yabguları, uluğ yabgunun karısı hatun vb. devlet ilerigelenleri katılırdı.
TDK Vikipedi
isim, tarihOrta Asya'da kurulan ilk Türk devletlerinde kağandan sonra gelen en üst düzeydeki yöneticinin unvanı.
Yabgu, eski Türk devletlerinde hükümdar anlamında kullanılan unvan. ünvan daha çok Oğuz Türkleri tarafından kullanılmıştır. Oğuzlar kurdukları devlete de Oğuz Yabguluğu adını vermişlerdir.
Kullanımı
Yabgu, aynı anlamda kullanılan "kağan" ve "hakan"dan daha eski bir unvandır. Oğuzname'de Oğuz'un dedesi "halkın ilk büyüğü, ilk atası" anlamında dip yabgu adıyla anılır. Hükümdar anlamında yabgu unvanının en eski kullanılışı, Büyük Hun İmparatorluğu'nda (M.Ö. 220 - M.S. 426) görülür. Teoman (Tuman) yabgu olarak anılıyordu. Hazar hükümdarları da Göktürklerin hakimiyetine girmeden önce yabgu unvanını taşırlardı. Göktürkler, "kağan" unvanını benimsediler. Bu çağlarda Bizans, Ermeni ve Gürcü larında yabgu unvanı zibel, cebu, cibu, şekillerinde geçer. Bazı islam larında bu unvana cibbuye, cıbguye denildi. Selçuklular, devlet kurduktan sonra hakan yerine, "sultan" unvanını aldılar; yabgu unvanı da melik karşılığı olarak "uluğ-yabgu" şeklinde kaldı.
İnanış
Eski Türkler yabgu dedikleri Türk hükümdarlarına büyük saygı gösterirlerdi. Yabgular, toplum içinde olağanüstü varlık olarak nitelenirlerdi. İnsanlarda olmayan birtakım gizli kuvvetlerin yabgunun kişiliğinde toplandığına inanılırdı. Onların tanrı tarafından insanları yönetmekle görevlendirildiğine ve yabgularda tanrılık niteliklerinin bulunduğuna inanılırdı. Bu kutsallık, kan ilişkileri dolayısıyla bütün hanedana geçerdi.
Hanedan
Hanedanın erkek üyesine "şehzade prens" anlamında "tigin" denirdi. Türk devletleri hanedanın ortak malı sayılırdı. Devlet merkezinde yabgu bulunurdu. Devleti yönetmek için tiginler ülkenin doğusuna ve batısına genel vali olarak gönderilirdi. Merkezi uluğ yabguya bağlı olan doğudaki genel valiye sağın yabgusu denirdi. Batıdaki genel vali de solun yabgusu olarak anılırdı. Doğudaki yabgu batıdakine göre daha yetkili sayılırdı.
Kurultay
Devlet merkezlerinde ülkenin yönetiminde temel olan "kurultay" bulunurdu. Merkezdeki yabgunun başkanlığında toplanan kurultaya sağın ve solun yabguları, uluğ yabgunun karısı hatun vb. devlet ilerigelenleri katılırdı.
YABGU
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Eski Türk devletlerinde hükümdar anlamında kullanılan unvan. Aynı anlamda kullanılan kağan ve hakandan daha eski olan "yabgu"nun en eski kullanılışı Hun İmparatorluğu'nda (İ.Ö. 220-İ.S. 426) görülür. Selçuklular, devlet kurduktan sonra, hakan yerine sultan unvanını kullandılar ve yabgu unvanı da melik karşılığı uluğ-yabgu olarak kaldı.
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Eski Türk devletlerinde hükümdar anlamında kullanılan unvan. Aynı anlamda kullanılan kağan ve hakandan daha eski olan "yabgu"nun en eski kullanılışı Hun İmparatorluğu'nda (İ.Ö. 220-İ.S. 426) görülür. Selçuklular, devlet kurduktan sonra, hakan yerine sultan unvanını kullandılar ve yabgu unvanı da melik karşılığı uluğ-yabgu olarak kaldı.
Yabgu
Türkçe kökenli bir kelime olan yabgu, eski Türk devletlerinde kullanılan bir unvandır ve Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletlerinde kağandan sonra gelen en üst düzeydeki yöneticidir. Genellikle devletin batı topraklarını yöneten, iç işlerinden bağımsız dış işlerinde kağana bağlı olan yöneticilerdi. Yabgu, aynı anlamda kullanılan "kağan" ve "hakan"dan daha eski bir unvandır. Hükümdar anlamında yabgu unvanının en eski kullanılışı, Büyük Hım İmparatorluğunda (MÖ 220-MS 426) görülür. Teoman (Tuman) yabgu olarak anılmaktaydı. Bazı İslam larında bu unvana "Cibbuye" ya da "Cıbguye" denilmiştir.
Türkçe kökenli bir kelime olan yabgu, eski Türk devletlerinde kullanılan bir unvandır ve Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletlerinde kağandan sonra gelen en üst düzeydeki yöneticidir. Genellikle devletin batı topraklarını yöneten, iç işlerinden bağımsız dış işlerinde kağana bağlı olan yöneticilerdi. Yabgu, aynı anlamda kullanılan "kağan" ve "hakan"dan daha eski bir unvandır. Hükümdar anlamında yabgu unvanının en eski kullanılışı, Büyük Hım İmparatorluğunda (MÖ 220-MS 426) görülür. Teoman (Tuman) yabgu olarak anılmaktaydı. Bazı İslam larında bu unvana "Cibbuye" ya da "Cıbguye" denilmiştir.
YORUMLAR