Yonca yaprağı ve yonca tarımı ile ilgili genel bilgiler nelerdir? Kelebekotu olarakta bilinen bitki, Türkiye' nin hemen hemen...
Yonca yaprağı ve yonca tarımı ile ilgili genel bilgiler nelerdir?
Kelebekotu olarakta bilinen bitki, Türkiye' nin hemen hemen her yerinde kendiliğinden yetişen bir bitkidir. Yonca' nın bir çok çeşidi bulunmaktadır. Özellikle kokulu yonca yetiştirilir. Kısa süreli otsu bir bitkidir. Çok dallı, tüysüz ve açık yeşil renklidir. Çiçeklidir. Uzun saplı yaprakları bulunur. Çiçekleri oldukça hoş kokulu ve sarı renklidir. Su yoncası (Menyanthes trifoliata): Avrupa ve Kuzey Asya'da yetişen çok yıllık otsu bir su bitkisidir. Memleketimizde Kuzeydoğu Anadolu bölgesinde görülür.
YONCA TARIMI
Yem bitkilerinin kraliçesi olarak adlandırılan yonca, tarımı yapılan kaba yem bitkilerinin hemen hepsinden daha yüksek bir yem değerine sahiptir.
Yonca, geniş bir ortama uyma kabiliyetine sahip, kurağa ve soğuğa dayanıklı, asitli topraklar dışında her toprakta yetişebilen, ot verimi yüksek, çok yıllık değerli bir bitkidir. Yapısında 10'a yakın vitamin bulunması yanında, özellikle karotin (provitamin A), tokoferol (Vitamin E), vitamin K, piliç derileri ve yumurta sarısı rengini iyileştiren Ksantofil (Xanthophyll), maddeleri yönünden zengindir.
TOPRAK HAZIRLIĞI
Yonca tesis edilecek olan alan, her şeyden önce drenajlı ve tesviyeli olmalıdır. Aksi halde yüksek taban suyu ve durgun su yoncada verim düşüklüğüne ve giderek de seyrekleşmeye neden olmaktadır. Fazla eğimli arazilerde yonca yetiştirilmek istenirse tesviye gereklidir. Aksi halde verim düşmekte ve hasatta zorlaşmaktadır.
Yonca ekilecek olan alanın toprağı ekime hazırlanırken ilk ele alınacak konu arazinin yabancı bitkilerden temizlenmesidir. Çünkü yonca fideleri, diğer bitki fidelerinden daha yavaş gelişmekte, zamanla yonca bastırılmakta ve yok olmaktadır.
Yonca kökleri derine gittiğinden toprakta alt tabakaların da gevşek yapılı olması istenir. Alt toprakta sıkışma varsa, önce “dipkazan†denen aletle pulluk tabanı yırtılarak gevşetilmelidir. Yonca tohumlarının küçük olması nedeniyle, yonca ekilecek tarla çok iyi hazırlanmalıdır. Pullukla sürümden sonra, toprağın iyice ufalanması için diskharrow veya kazayağı çekilmeli, tırmık, merdane veya sürgü ile de toprak düzeltilerek tohum yatağı hazırlanmalıdır.
Yonca en iyi kireççe zengin, kumlu-tınlı yapıda ve yeterince nemli bulunan topraklarda yetişmektedir. Taban suyu en çok 1,5-2 m yükseklikte olmalı ve durgun olmamalıdır. Yonca ekimden önce toprağın pH derecesine de bakılmalı, pH 6,5'den düşükse gerektiği oranda kireçlenmelidir.
EKİM
Ekim zamanının belirlenmesinde toprak sıcaklığı ve nemi etkilidir. Ekimler sonbaharda ilk donlardan en az 4 hafta önce (Eylül - Ekim); ilkbaharda ise son donlardan sonra ve kurak yörelerde de son yağmurlardan en az 4 hafta önce tamamlanmalıdır. Ekimler imkânların elverdiği ölçüde erken yapılmalıdır. Böylece bitki sonbahar ekimlerinde kışa karşı, ilkbahar ekimlerinde de kuraklığa karşı daha dirençli olabilir.
Yonca pratik olarak mibzerle serpme olarak ekilmektedir. Bu sayede hem tarlanın her tarafına tohumlar homojen dağıtılmakta ve gereğinden fazla tohum kullanılmamış olmakta; hem de tohumlar istenen derinliğe bırakılabildiğinden çıkış güvence altına alınabilmektedir. Ekim derinliği ise toprak yapısı ve tav durumuna göre 0,5-2 cm arasında olmalıdır. Ekim yonca mibzeri ile bire ayarlanmış, yoksa sıfıra ayarlanmış hububat mibzeri ile yapılır ve üzerinden merdane geçirilir. Dekara 3,5 - 4,0 kg tohum yeterli olmaktadır.
GüBRELEME
Bitkinin gelişimi, topraktan alacağı besin maddelerine bağlıdır. Toprakta besin maddesi çokluğu oranında, bitkide kuru madde ve besin oluşumu da artar. Yonca, topraktan fazla miktarda besin maddesi kaldıran bir bitkidir. Yonca da ekim dönemi ve ekimden sonraki dönemler için olmak üzere 2 tip gübreleme yapılır.
Ekim dönemi: Genel olarak toprak işleme sırasında dönümüne 28 kg Triple Süper Fosfat, ekim sırasında ise dönümüne 12 kg Amonyum Nitrat (%26) verilmesi uygundur.
Ekim sonrası: İkinci yıldan itibaren Aralık-Şubat ayları arasında dönümüne 30 kg gelecek şekilde Diamonyum Fosfat (DAP) gübresi verilmelidir. Ayrıca her biçimden sonra dönümüne 8-10 kg Amonyum Nitrat verilmeli ve sulama yapılmalıdır.
BAKIM VE SULAMA
Tohum ekiminden üç gün sonra başlanarak, ilk filizler çıkıncaya kadar toprak iki günde bir sulanır. Hasada kadar toplamda 5- 6 kez sulama yapılmalıdır. Ayrıca yonca biçimden bir hafta önce ve sonra mutlaka sulanmalıdır. Ekimden sonra iyi bir çıkışın sağlanması için; sulama sebebiyle üzeri kaymak bağlamış toprağın dişli ve hafif bir merdane ile işlenmesi, dolayısıyla da oluşan kaymak tabakasının kırılması gereklidir.
YABANCI OT KONTROLü
Yonca fideleri zayıf olmaları nedeniyle, otlarla kaplı bir ortamda gelişemezler. Küçük parsellerde yabancı otlar çapalanarak temizlenebilir. Ancak geniş alanlarda çapa ile ot mücadelesi zor ve masraflıdır. Böyle tarlalarda yoncanın ilk biçimi erken yapılmalıdır. Buna “temizleme biçimi†denir.
BİÇİM ZAMANI
Yoncanın 1/10 çiçeklenme döneminde dekardan alınan protein verimi en yüksek düzeyde olup, ayrıca protein oranı ve dekardan alınan kuru ot verimi de iyi düzeydedir. Bu dönemde biçimin yapılması ile hem dekardan maksimum bir protein verimi elde edilecek, hem de gelecek yıllardaki gelişmenin gerektirdiği yedek besinler köklerde yeterince birikmiş olacaktır.
Biçim Yüksekliği ve Sayısı: Yonca hasadında biçim zamanı kadar, biçim yüksekliği de önemlidir. Biçim alçaktan yapıldığında yeni sürgünler zarar görmekte, yüksek yapıldığında ise ürün tarlada bırakılmaktadır. Normal koşullarda bölgelere göre değişmek üzere yoncada biçim yüksekliği 5-10 cm dir. Ancak kıştan önce yapılan son biçimde, yüksekliğin 15 cm olması gerekmektedir. Bu yükseklik kökün besin maddeleri bakımından zenginleşmesini sağlamakta ve böylece bitki kışı daha güvenli geçirip, ilkbaharda daha kuvvetli gelişebilmektedir. Yonca öğle sıcaklığında değil sabah veya öğleden sonra serinde biçilmelidir. Biçme sırasında özen gösterilecek bir diğer konu da özellikle nemli havalarda, yoncalığın fazla çiğnenmemesidir. Aksi halde yoncalığın toprağı sıkışmakta ve verim düşmektedir. Yoncada biçim sayısı, yoncanın çeşidine, yetiştirildiği bölgeye ve biçim zamanına göre değişmektedir. ülkemizde verimli arazilerde genelde yılda 5-6 biçim düşük verimli arazilerde ise 3 biçim yapılabilmektedir.
Verim: İlkbaharda kurulan bir yoncalık ilk yıl fazla ürün vermemektedir. Sonbaharda kurulan yoncalık, bir sonraki yaz başından itibaren ürün vermektedir. Yonca en yüksek verimi üçüncü yılda vermekte ve daha sonra verim düşmektedir. Bu nedenle yonca, ekim nöbetinde en az 3 yıl kalmalıdır. Ot verimi, toprağın verimine, gübrelemeye, sulamaya göre değişir. Her biçimden dekara ortalama 1 - 3 ton yeşil ot alınabilir. Bunun kuru ot karşılığı 300 - 800 kg'dır. Yoncanın toplam proteininin % 75 inin yapraklarında olduğunu düşünürsek; hasatı yapılan yoncanın kurutma ve balyalama işlemi de çok önemlidir. Tarlada uzun süre kalıp aşırı kurutulmuş bir yoncada yapraklar çok kolay dökülebildiğinden yoncanın aşırı kurutulması istenmez. Yüksek nem değeri de küflenmeye sebep olabileceğinden ideal nem değeri % 12 - 14 tür.
Sebep: iç başlık
Türkiye'de kahve nerede yetiştirilir?
Bezelye nerede ve nasıl yetiştirilir?
Safran çiçeği nerede yetiştirilir?
Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.
YONCA TARIMI
Yem bitkilerinin kraliçesi olarak adlandırılan yonca, tarımı yapılan kaba yem bitkilerinin hemen hepsinden daha yüksek bir yem değerine sahiptir.
Yonca, geniş bir ortama uyma kabiliyetine sahip, kurağa ve soğuğa dayanıklı, asitli topraklar dışında her toprakta yetişebilen, ot verimi yüksek, çok yıllık değerli bir bitkidir. Yapısında 10'a yakın vitamin bulunması yanında, özellikle karotin (provitamin A), tokoferol (Vitamin E), vitamin K, piliç derileri ve yumurta sarısı rengini iyileştiren Ksantofil (Xanthophyll), maddeleri yönünden zengindir.
TOPRAK HAZIRLIĞI
Yonca tesis edilecek olan alan, her şeyden önce drenajlı ve tesviyeli olmalıdır. Aksi halde yüksek taban suyu ve durgun su yoncada verim düşüklüğüne ve giderek de seyrekleşmeye neden olmaktadır. Fazla eğimli arazilerde yonca yetiştirilmek istenirse tesviye gereklidir. Aksi halde verim düşmekte ve hasatta zorlaşmaktadır.
Yonca ekilecek olan alanın toprağı ekime hazırlanırken ilk ele alınacak konu arazinin yabancı bitkilerden temizlenmesidir. Çünkü yonca fideleri, diğer bitki fidelerinden daha yavaş gelişmekte, zamanla yonca bastırılmakta ve yok olmaktadır.
Yonca kökleri derine gittiğinden toprakta alt tabakaların da gevşek yapılı olması istenir. Alt toprakta sıkışma varsa, önce “dipkazan†denen aletle pulluk tabanı yırtılarak gevşetilmelidir. Yonca tohumlarının küçük olması nedeniyle, yonca ekilecek tarla çok iyi hazırlanmalıdır. Pullukla sürümden sonra, toprağın iyice ufalanması için diskharrow veya kazayağı çekilmeli, tırmık, merdane veya sürgü ile de toprak düzeltilerek tohum yatağı hazırlanmalıdır.
Yonca en iyi kireççe zengin, kumlu-tınlı yapıda ve yeterince nemli bulunan topraklarda yetişmektedir. Taban suyu en çok 1,5-2 m yükseklikte olmalı ve durgun olmamalıdır. Yonca ekimden önce toprağın pH derecesine de bakılmalı, pH 6,5'den düşükse gerektiği oranda kireçlenmelidir.
EKİM
Ekim zamanının belirlenmesinde toprak sıcaklığı ve nemi etkilidir. Ekimler sonbaharda ilk donlardan en az 4 hafta önce (Eylül - Ekim); ilkbaharda ise son donlardan sonra ve kurak yörelerde de son yağmurlardan en az 4 hafta önce tamamlanmalıdır. Ekimler imkânların elverdiği ölçüde erken yapılmalıdır. Böylece bitki sonbahar ekimlerinde kışa karşı, ilkbahar ekimlerinde de kuraklığa karşı daha dirençli olabilir.
Yonca pratik olarak mibzerle serpme olarak ekilmektedir. Bu sayede hem tarlanın her tarafına tohumlar homojen dağıtılmakta ve gereğinden fazla tohum kullanılmamış olmakta; hem de tohumlar istenen derinliğe bırakılabildiğinden çıkış güvence altına alınabilmektedir. Ekim derinliği ise toprak yapısı ve tav durumuna göre 0,5-2 cm arasında olmalıdır. Ekim yonca mibzeri ile bire ayarlanmış, yoksa sıfıra ayarlanmış hububat mibzeri ile yapılır ve üzerinden merdane geçirilir. Dekara 3,5 - 4,0 kg tohum yeterli olmaktadır.
GüBRELEME
Bitkinin gelişimi, topraktan alacağı besin maddelerine bağlıdır. Toprakta besin maddesi çokluğu oranında, bitkide kuru madde ve besin oluşumu da artar. Yonca, topraktan fazla miktarda besin maddesi kaldıran bir bitkidir. Yonca da ekim dönemi ve ekimden sonraki dönemler için olmak üzere 2 tip gübreleme yapılır.
Ekim dönemi: Genel olarak toprak işleme sırasında dönümüne 28 kg Triple Süper Fosfat, ekim sırasında ise dönümüne 12 kg Amonyum Nitrat (%26) verilmesi uygundur.
Ekim sonrası: İkinci yıldan itibaren Aralık-Şubat ayları arasında dönümüne 30 kg gelecek şekilde Diamonyum Fosfat (DAP) gübresi verilmelidir. Ayrıca her biçimden sonra dönümüne 8-10 kg Amonyum Nitrat verilmeli ve sulama yapılmalıdır.
BAKIM VE SULAMA
Tohum ekiminden üç gün sonra başlanarak, ilk filizler çıkıncaya kadar toprak iki günde bir sulanır. Hasada kadar toplamda 5- 6 kez sulama yapılmalıdır. Ayrıca yonca biçimden bir hafta önce ve sonra mutlaka sulanmalıdır. Ekimden sonra iyi bir çıkışın sağlanması için; sulama sebebiyle üzeri kaymak bağlamış toprağın dişli ve hafif bir merdane ile işlenmesi, dolayısıyla da oluşan kaymak tabakasının kırılması gereklidir.
YABANCI OT KONTROLü
Yonca fideleri zayıf olmaları nedeniyle, otlarla kaplı bir ortamda gelişemezler. Küçük parsellerde yabancı otlar çapalanarak temizlenebilir. Ancak geniş alanlarda çapa ile ot mücadelesi zor ve masraflıdır. Böyle tarlalarda yoncanın ilk biçimi erken yapılmalıdır. Buna “temizleme biçimi†denir.
BİÇİM ZAMANI
Yoncanın 1/10 çiçeklenme döneminde dekardan alınan protein verimi en yüksek düzeyde olup, ayrıca protein oranı ve dekardan alınan kuru ot verimi de iyi düzeydedir. Bu dönemde biçimin yapılması ile hem dekardan maksimum bir protein verimi elde edilecek, hem de gelecek yıllardaki gelişmenin gerektirdiği yedek besinler köklerde yeterince birikmiş olacaktır.
Biçim Yüksekliği ve Sayısı: Yonca hasadında biçim zamanı kadar, biçim yüksekliği de önemlidir. Biçim alçaktan yapıldığında yeni sürgünler zarar görmekte, yüksek yapıldığında ise ürün tarlada bırakılmaktadır. Normal koşullarda bölgelere göre değişmek üzere yoncada biçim yüksekliği 5-10 cm dir. Ancak kıştan önce yapılan son biçimde, yüksekliğin 15 cm olması gerekmektedir. Bu yükseklik kökün besin maddeleri bakımından zenginleşmesini sağlamakta ve böylece bitki kışı daha güvenli geçirip, ilkbaharda daha kuvvetli gelişebilmektedir. Yonca öğle sıcaklığında değil sabah veya öğleden sonra serinde biçilmelidir. Biçme sırasında özen gösterilecek bir diğer konu da özellikle nemli havalarda, yoncalığın fazla çiğnenmemesidir. Aksi halde yoncalığın toprağı sıkışmakta ve verim düşmektedir. Yoncada biçim sayısı, yoncanın çeşidine, yetiştirildiği bölgeye ve biçim zamanına göre değişmektedir. ülkemizde verimli arazilerde genelde yılda 5-6 biçim düşük verimli arazilerde ise 3 biçim yapılabilmektedir.
Verim: İlkbaharda kurulan bir yoncalık ilk yıl fazla ürün vermemektedir. Sonbaharda kurulan yoncalık, bir sonraki yaz başından itibaren ürün vermektedir. Yonca en yüksek verimi üçüncü yılda vermekte ve daha sonra verim düşmektedir. Bu nedenle yonca, ekim nöbetinde en az 3 yıl kalmalıdır. Ot verimi, toprağın verimine, gübrelemeye, sulamaya göre değişir. Her biçimden dekara ortalama 1 - 3 ton yeşil ot alınabilir. Bunun kuru ot karşılığı 300 - 800 kg'dır. Yoncanın toplam proteininin % 75 inin yapraklarında olduğunu düşünürsek; hasatı yapılan yoncanın kurutma ve balyalama işlemi de çok önemlidir. Tarlada uzun süre kalıp aşırı kurutulmuş bir yoncada yapraklar çok kolay dökülebildiğinden yoncanın aşırı kurutulması istenmez. Yüksek nem değeri de küflenmeye sebep olabileceğinden ideal nem değeri % 12 - 14 tür.
YORUMLAR