YüRüME a. Yürümek eylemi: Yürüme refleksleri olan çocuk. Kazadan sonra yürümeyi yeniden becerebilmek için çok zaman geçti. (Bk. ans...
YüRüME a. Yürümek eylemi: Yürüme refleksleri olan çocuk. Kazadan sonra yürümeyi yeniden becerebilmek için çok zaman geçti. (Bk. ansikl. böl. Nörol. veÇoc. hekim.)
*Biyöl. Hayvanların yatay ya da hafif eğimli bir yüzey üzerinde, yalnız bu düzeye dayanan çift uzantıların almaşık hareketken yararlanarak yer değiştirmesi. (Bk. ansikl. böl.)
*Fotogram. Resim yürümesi, bir fotoğraf klişesi üstünde, çekim makinesine göre göreli bir devinim halindeki bir noktanın görüntüsünün çizgi biçiminde oluşması. (Bk. ansikl. böl.)
*Nörol. ve Çoc. hekim. Otomatik yürüme, yenidoğanın vücudu dik tutulup tabanı yere düz bastırıldığında ve hareketlerine yardım edildiğinde vücudunun tümüyle yer değiştirmesine benzeyen hareket. (Gebeliğin 8. ayından itibaren var olan otomatik yürüme 2. ve 3. ay arasında normal olarak yok olur.)
*Olasıl. Rastlantısal yürüme, her an, alınan yolun ve doğrultunun rastlantı ile belirlendiği eğri.
*Sirk. Tavanda yürüme, akrobatın, üzerine halkalar takılmış bir alet altında, baş aşağı ve ayaklarını halkalara geçirerek yaptığı sirk gösterisi. (Bazen halka yerine mıknatıslı bir levha kullanılır, akrobat da bu durumda özel ayakkabılar giyer.)
* Hatalı yürüme, basketbol ve hentbolda top süren oyuncunun top kendisindeyken topu zıplatmadan bir adımdan, başka bir durumda da üç adımdan fazla yürümesinden lanan hata. (Bu şekilde yürümesi durumunda top rakip tarafından oyuna sokulur.)
*Zool. Yürüme ayakları, böceklerde ve kabuklularda, çene ayaklarının, yüzme ayaklarının, dölleme ayaklarının vb. tersine, yalnızca yürümeye yarayan ayaklar.
*ANSİKL. Biyol. Yürüme suyun dibinde, suyun yüzeyinde ya da karada toprak üstünde olabilir.
1. Suyun dibinde, kırlangıçbalıkları göğüs yüzgeçlerinin serbest kılçıklarını kullanarak yürür; yengeçler yanlamasına, ıstakoz ve langust ve tatlısularda yaşayan birçok böcek larvası, öne doğru yürür;
2. Tatlısularda suyun yüzeyinde yalnız bazı böcekler yürüyebilir: gerris, hydrometre, gyrinus ve daha başka böcekler. Bunlar su savan özel düzenekler sayesinde suyun yüzeyindeki ince filmi yarmadıkları için su üzerinde yürümeyi başarırlar.
3. Karada toprak üstünde hemen hemen bütün hayvanlar (özellikle eklembacaklılar ve omurgalılar) yürür. Bu iki şubede, yalnız bazı nadir türler, uçuşta (sağan), sıçramada (kurbağa, kanguru) ya da sürünmede (yılan) çok özelleşmiş olduklarından yürümezler. Mühendispervanegillerin tırtıllarında, tatlısu hidrasında, sülüklerde ve uzun dikenli denizkestanelerinde (cidaris) görülen bir çeşit arşınlama da yürümeye benzetilebilir.
Dörtayaklılarda yürümede normal olarak köşegenlere denk gelen iki ayağın aynı anda ileri atıldığı görülür. Bir hayvan aynı anda iki sol ayağını, sonra iki sağ ayağını ileri atarsa buna rahvan' yürüme denir, Tırıs hızlı yürümeden az farklıdır.
*Fotogram. Resim yürümesi iki farklı nedenle oluşabilir: filmin ışıklama süresi boyunca resmi çekilen nesnenin devinimi, ya da çekim makinesinin yer değiştirmesi. Hava fotoğrafçılığında uçağa bağlanmış olan kamera, poz süresi boyunca metrelerce yer değiştirir, 1 000 km/sa'te bir saniyede 280 m, yani 1/100 saniyede 2,80 m yol alır. Gözlenen nesnenin herhangi bir noktası klişe üstünde bir çizgiye dönüşür; bu çizgi fotoğrafın netliğini ciddi bir biçimde bozar. Yürümesiz fotoğraflar elde etmek için hızlı obtüratörlü kameralar (saniyede 1/500) ve düşük hızla yol alabilen uçaklar kullanılır (250 km/sa).
* Nörol. ve Çoc. hekim. Bebek kol ve bacaklarını eşgüdümle hareket ettirebildiği andan itibaren emekleyerek yer değiştirebilir, ama yürüme bir de ayakta durmayı gerektirir. Sekizinci aydan sonra çocuk koltukaltından tutulduğunda dik durur, ama kısa bir süre sonra dizleri bükülerek düşer. Dokuzuncu aya doğru, ellerinin yardımıyla kendi başına ayakta durur, 10 ila 12. aylar arasında ayağa kalkabilir, hatta desteksiz dik durabilir. Kendi başına ilerleyebilmesi 14. aya doğrudur. Yürüme, beyincik işlevlerinin olgunlaşmasıyla orantılı olarak 4-5 yaşına kadar gittikçe gelişir.
*Biyöl. Hayvanların yatay ya da hafif eğimli bir yüzey üzerinde, yalnız bu düzeye dayanan çift uzantıların almaşık hareketken yararlanarak yer değiştirmesi. (Bk. ansikl. böl.)
*Fotogram. Resim yürümesi, bir fotoğraf klişesi üstünde, çekim makinesine göre göreli bir devinim halindeki bir noktanın görüntüsünün çizgi biçiminde oluşması. (Bk. ansikl. böl.)
*Nörol. ve Çoc. hekim. Otomatik yürüme, yenidoğanın vücudu dik tutulup tabanı yere düz bastırıldığında ve hareketlerine yardım edildiğinde vücudunun tümüyle yer değiştirmesine benzeyen hareket. (Gebeliğin 8. ayından itibaren var olan otomatik yürüme 2. ve 3. ay arasında normal olarak yok olur.)
*Olasıl. Rastlantısal yürüme, her an, alınan yolun ve doğrultunun rastlantı ile belirlendiği eğri.
*Sirk. Tavanda yürüme, akrobatın, üzerine halkalar takılmış bir alet altında, baş aşağı ve ayaklarını halkalara geçirerek yaptığı sirk gösterisi. (Bazen halka yerine mıknatıslı bir levha kullanılır, akrobat da bu durumda özel ayakkabılar giyer.)
* Hatalı yürüme, basketbol ve hentbolda top süren oyuncunun top kendisindeyken topu zıplatmadan bir adımdan, başka bir durumda da üç adımdan fazla yürümesinden lanan hata. (Bu şekilde yürümesi durumunda top rakip tarafından oyuna sokulur.)
*Zool. Yürüme ayakları, böceklerde ve kabuklularda, çene ayaklarının, yüzme ayaklarının, dölleme ayaklarının vb. tersine, yalnızca yürümeye yarayan ayaklar.
*ANSİKL. Biyol. Yürüme suyun dibinde, suyun yüzeyinde ya da karada toprak üstünde olabilir.
1. Suyun dibinde, kırlangıçbalıkları göğüs yüzgeçlerinin serbest kılçıklarını kullanarak yürür; yengeçler yanlamasına, ıstakoz ve langust ve tatlısularda yaşayan birçok böcek larvası, öne doğru yürür;
2. Tatlısularda suyun yüzeyinde yalnız bazı böcekler yürüyebilir: gerris, hydrometre, gyrinus ve daha başka böcekler. Bunlar su savan özel düzenekler sayesinde suyun yüzeyindeki ince filmi yarmadıkları için su üzerinde yürümeyi başarırlar.
3. Karada toprak üstünde hemen hemen bütün hayvanlar (özellikle eklembacaklılar ve omurgalılar) yürür. Bu iki şubede, yalnız bazı nadir türler, uçuşta (sağan), sıçramada (kurbağa, kanguru) ya da sürünmede (yılan) çok özelleşmiş olduklarından yürümezler. Mühendispervanegillerin tırtıllarında, tatlısu hidrasında, sülüklerde ve uzun dikenli denizkestanelerinde (cidaris) görülen bir çeşit arşınlama da yürümeye benzetilebilir.
Dörtayaklılarda yürümede normal olarak köşegenlere denk gelen iki ayağın aynı anda ileri atıldığı görülür. Bir hayvan aynı anda iki sol ayağını, sonra iki sağ ayağını ileri atarsa buna rahvan' yürüme denir, Tırıs hızlı yürümeden az farklıdır.
*Fotogram. Resim yürümesi iki farklı nedenle oluşabilir: filmin ışıklama süresi boyunca resmi çekilen nesnenin devinimi, ya da çekim makinesinin yer değiştirmesi. Hava fotoğrafçılığında uçağa bağlanmış olan kamera, poz süresi boyunca metrelerce yer değiştirir, 1 000 km/sa'te bir saniyede 280 m, yani 1/100 saniyede 2,80 m yol alır. Gözlenen nesnenin herhangi bir noktası klişe üstünde bir çizgiye dönüşür; bu çizgi fotoğrafın netliğini ciddi bir biçimde bozar. Yürümesiz fotoğraflar elde etmek için hızlı obtüratörlü kameralar (saniyede 1/500) ve düşük hızla yol alabilen uçaklar kullanılır (250 km/sa).
* Nörol. ve Çoc. hekim. Bebek kol ve bacaklarını eşgüdümle hareket ettirebildiği andan itibaren emekleyerek yer değiştirebilir, ama yürüme bir de ayakta durmayı gerektirir. Sekizinci aydan sonra çocuk koltukaltından tutulduğunda dik durur, ama kısa bir süre sonra dizleri bükülerek düşer. Dokuzuncu aya doğru, ellerinin yardımıyla kendi başına ayakta durur, 10 ila 12. aylar arasında ayağa kalkabilir, hatta desteksiz dik durabilir. Kendi başına ilerleyebilmesi 14. aya doğrudur. Yürüme, beyincik işlevlerinin olgunlaşmasıyla orantılı olarak 4-5 yaşına kadar gittikçe gelişir.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR