Armoninin temel kuralları nedir? Armoni Kuralları 1. Melodik Hareket için kural dışı aralıklar: a) Artmış ikili Fakat ara partil...
Armoninin temel kuralları nedir?
Armoni Kuralları
1. Melodik Hareket için kural dışı aralıklar:
a) Artmış ikili
Fakat ara partilerde ve sansibl toniğe gitmek kaydıyla yapılabilir.
b) Artmış dörtlü ve eksilmiş beşli:
Fakat soprano partisinde ve sansibl toniğe gitmek kaydıyla yapılabilir. Bir de bas partisinde inici olarak ve sansibl toniğe gidecek şekilde olabilir.
c) Noksan dörtlü:
Yalnız soprano partisinde ve sansibl toniğe gitmek kaydıyla yapılabilir.
Bas üçlü iniyorsa soprano dörtlü çıkabilir fakat bu durumu yalnız bitiş aşamasında kullanmalıdır.
Yasak melodik hareketler:
Altılı majör, iki hamlede yedili, dokuzlu, onbirli, dört hamlede dokuzlu ( İnici çıkıcı fark etmez).
Marş ilerlemesinde, yasak melodik hareketler serbestçe yapılabilir.
Sıçrama hareketi:
Söz konusu atlamaları kenar parti yerine ara partide yaparsak daha yumuşak olur.
2. Çiftleme kuralları:
Öncelikle kök ses sonrasında beşli son olarak da üçlü çiftlenir.
Majör akorda kenar partide üçlü çiftlenmez ara partide olabilir.
minör akorda üçlü kolayca çiftlenir çünkü yumuşaktır.
İkinci aşama altılı akorunda üçlü çiftlenir.
Birinci çevrilmiş akorunda Roger Moris ilk olarak üçlü sonrasında altılı sonrasında da kök ses çiftlenir diyor.
Noksan beşli birinci çevrilmiş akorunda ya kök ses yada üçlü sonrasında altılı çiftlenir bu şekilde noksan beş tınısının iki kez duyulması engellenmeye çalışılır.
apajütür akorunda kök ses çiftlenir.
Dominant yedili akorunda kimi zaman esas ses çiftlenip beşli dikkatsizlik edilir.
3. Paralel beşli kuralları:
Ara partiler:
Bas soprano dışındaki tüm ilişkiler ara partidir.
üst parti bitişik tüm derecelerde.
Alt parti bitişik 1 4 5 derecele..
Beşliden bir ses, evvelki akorda var ise.
zıt hareket dahi olsa ard arda iki beşli yapılamaz.
Paralel hareket dahi olsa beşliden, noksan beşliye gidilebilir fakat ters yasaktır.
Kenar partiler:
Bas soprano kenar partidir.
üst parti bitişikse 1 5 dereceler.
üst parti inici ikili minörse tüm dereceler.
Noksan beşliden beşliye ya da beşliden noksan beşliye yasaktır. Kenar partide noksan beşli olmaz.
4. Paralel sekizli kuralları:
Ara partiler:
üst parti bitişikse tüm dereceler.
Sekizli çıkıcı hareketle oluşmuşsa ve bir evvelki akorda ortak ses var ise 1 4 5 dereceler.
Alt parti bitişik çıkıcı tüm dereceler.
Kenar Partiler:
üst parti inici çıkıcı ikili minörse 1 4 5 dereceler.
üst parti inici ikili majörse 1 4 5 dereceler.
5. Ters Hareket Uygulamaları:
a) Bitişik derecede ters hareket kuralı:
Esas pozisyondaki akorlar bitişik derecelerde bağlanıyorsa basla başka partiler ters hareket yapar. Fakat kırık kalışta sansibl toniğe gider yalnız başka partiler iner.
b) İkinci dereceden beşinciye giderken 4 5 ilişkisi şeklinde zıt hareket yapılabilir çünkü iki ve altıncı dereceler dördüncü
derecenin birinci ve İkinci yardımcısıdır bununla birlikte ters hareket kenar partiye şarkı söyletir sopranoya eğik hareket yerine
şarkı söyletmek daha iyidir.
c) Birinci çevrilmişi bitişik dereceye bağlarken zıt hareket yapabiliriz.
6. değişmek özelliği:
Bulunduğumuz akor sonraki aşamada bir evvelki akora çözülüyorsa evvelki pozisyonu alabilmek hata çıkarmaz.
7. Çevrilmişi denetim kolaylığı
Tenor alto soprano grubu birinci ya da İkinci çevrilmiş pozisyona ulaşıyorsa kendi içinde hata çıkmaz yalnız bas
kontrolu yapılır.
8. Pozisyon değiştirip yeni akora bağlama:
Bir akor kendi içinde rahatça pozisyon değiştirebilir. Fakat bundan sonraki akora bağlanırken çifte denetim
yapılmalıdır.
İlk pozisyonla yeni akor içinde yalnız peşpeşe beşli ve sekizli İkinci pozisyonla da tüm kontroller yapılır.
Hata çıkarsa ilk olarak yeni akor değiştirilir.
9. ünisona Düşme:
Armonide ünisona düşme ses zenginliğini azalttığından tercih edilmez ama, ara partiler için ters ya da eğik hareket yöntemiyle ünisona düşülebilir.
10. Sansible:
Sansible toniğe gider fakat üçüncü derecedeki si sansible değildir toniğe gitmeyebilir. Sansible beşinci derecededir.
11. Kadanslar:
5 1 muhteşem, 5 6 kırık, 4 1 plagal, 5 yarım, 5 birinci
çevrilmiş 1 yarı muhteşem kalıştır.
12. Kırık kalış:
Majör tonlarda kırık kalışta üst parti toniği duyuruyorsa sansible toniğe gitmeyip inebilir bu şekilde ünison engellenmiş olur kırık kalışta sıkışan pozisyonu açma endişesi yoktur.
13. Beşten dörde gidişte hususi vaziyet:
Beşten dördüncü dereceye giderken sansible üst partide bulunmaz. Fakat beşten dördün birinci çevrilmişine giderken bu geriye kalan 5 4 değildir 5 6 kırık kalış sayılır ve sansible üst partide olabilir.
14. Birinci çevrilmiş Akorun ozellikleri:
Yedinci aşama akoru birinci çevrilmiş olarak kullanılabilir.
Birinci çevrilmişin adımsal kısaca bitişik aşama yürüyüşünde de zıt hareket uygulanır.
Altıncı aşama örneğin la minörde fa la do akoru dördüncü aşama birinci çevrilmiş fa la re akoruna bağlanıyorsa bu geriye kalan dördüncü değildir altıncı aşama sayılır çünkü aslına bakarsan altıdan bağlanıyor.
15. İkinci çevrilmiş Akorlar:
Normalde ikinci çevrilmiş akor kullanılmaz. Kabul edildiği üç vaziyet vardır:
Apajütür, pedal ve geçit fonksiyonları.
İkinci aşama İkinci çevrilmiş akoru beşinci dereceye bağlanıyorsa 6 5 bağlantısı şeklinde yorumlanır.
Yedinci aşama İkinci çevrilmiş akoru fena tınlar kullanılmaz.
Pedal ya da apajütür fonksiyonunda da olsa İkinci çevrilmiş akoru basta adımsal yürüyüşle gelmeli ama evvelki akor esas durumdaysa ya da İkinci çevrilmişin birinci çevrilmiş durumuysa atlamayla gelebilir.
İkinci çevrilmiş genellikle aynı bas üstündeki esas hal akoruna çözülür burda bas uzayabilir tekrarlanabilir ya da oktav alabilir.
Geçiş akoru fonksiyonu kullanılırken bas şeklinde sopranonun da adımsal adım atması gereklidir basa zıt olması da tercih edilir.
İkinci çevrilmiş akoru ölçünün güçlü zamanında olmamalı zayıf zamanda çözülmeli zayıf zamanda başlıyorsa o zamanda çözülmelidir.
Apajütür beşinci dereceye çözülürken dominant yedili alabilir.
16. Geçit ve işleme notaları
Geçit notaları iki akorun gerçek sesleri içinde adımsal bir gezintidir fakat yeni akordan evvel bu yürüyüş bitmelidir.
Geçiş notalarının sayısı 1 2 3 yada daha çok olabilir.
Melodideki bitişik notalardan geçit değildir işleme notaları yapılır. Örneğin mi re notalari için mi fa mi re ya da mi re mi re yapılabilir.
üçlü ya da altılı aralıkla aynı anda iki ya da daha çok parti geçit ya da işleme notaları yapabilir.
Geçit ve işleme notalarında aşırılık mübalağa ve fazla süslemeden kaçınılmalıdır.
Geçit ve işleme notaları birlikte de kullanılabilir.
Melodi eğik hareket yapıyorsa geçit ya da işleme notası kullanmayın, çünkü aynı notaya döneceği için monotonluk duygusu verir.
Geçit ve işlemeyi hep aynı partilerde değildir değişik partilerde sual yanıt şeklinde kullanmak iyi tesir bırakır.
Bazan de hiçbir şey yapmayıp bir akorda dinlenin.
17. Marş yürüyüşler:
Marş, bir partideki kendini tekrarlayan melodik çizgi kalıbıdır. İlk melodi örnek sonrakiler tekrardır.
Seçenek var ise en fazlaca tekrarı elde eden yürüyüş seçilmelidir.
Örnek ve tekrarın ölçünün güçlü zamanında başlaması esastır.
Öncelikle örnek armonize edilir sonrasında bu şablon tekrarlara uygulanır. Bu yürüyüş anahtarıdır.
İlişkilerdeki aralıkların büyük ufak artmış ya da eksilmiş olması yürüyüşü etkilemez, Diyatonik ilişki yeterlidir.
Yürüyüşte yedi aşama ve artmış eksilmiş melodik aralıklar özgür olarak kullanılabilir, sansible de çiftlenebilir.
Örnek kendi içinde armonize edilir sonrasında mesela son hamlesi tekrarın ilk hamlesiyle kuralına uygun bağlanır bundan sonrası otomatik pilota bağlanıp denetim yapılmadan şablonla doldurulur.
Sonda noksan kalmış bir örnek var ise bu durumu da otomatik pilotla armonize etmek kulak için uygun olur.
18. Dolgu malzemeleri:
Tonda olmayan bir takım majör akorlar tonun akorlarının beşi adıyla yorumlanıp o tonda sayılır ve dolgu malzemesi olur. Mesela do majör tonunda görülen bir la majör akoru, do majör tonunun ikinci derecesi olan re minörün beşi diye adlandırılarak gene do majör tonunda kaldığımız söylenebilir. Bu yalnız geçici bir dolgu malzemesi görünümüdür ve modülasyon sayılacak kadar bir dışa taşma söz mevzusu değildir.
Bir ses aynı tonda kalmış olarak altere olmuşsa yeni ses de oktav hataları bakımından denetim edilmelidir. (Burda altere olmaktan kasıt, ton dışına çıkmış şeklinde gözüküp gerçekte tonu değiştirmeyen ufak alterasyon notalarıdır.)
19. Doğal ve melodik minörler:
La minörü örnek olarak alalım:
Kromatik olarak sol diyeze gitmemek kaydıyla sol bekar özgür olarak kullanılabilir.
Melodik minörde fa diyez sol diyeze gitmek kaydıyla kullanılabilir.
20. Dominant yedili akoru:
Beşinci dereceye kurulan dört sesli akordur. Çiftleme problemi yoktur fakat bazan esas ses çiftlenip beşli
dikkatsizlik edilir.
Dominant 7'li akorunun çözülme kuralları:
a) Yedili bir aşama aşağı iner fakat bazan ara partide olup da akor gerektiriyorsa eğik hareket yapabilir.
b) üçlü kısaca sansible toniğe gider fakat ara partide olup da üst parti toniği duyuruyorsa sansible inebilir.
c) Bas inici çıkıcı olarak birinci dereceye gidebileceği şeklinde bir çıkıp kırık kalış da yapabilir.
d) Dominant yedili yarım kalış şeklinde uzun zamanlarda iyi değildir ama muhteşem ya da kırık kalışa gideceği kısa zamanlı notalarda iyi tınlar.
21. Modülasyon:
Modülasyon "Müzikal iklim değişikliği" anlamına gelir. 1 ya da 2 arıza değişik tona gidiş yakın, 3-4 arıza farkı orta ve daha çok arıza uzak tona modülasyon olarak adlandırılır.
Yeni tonun atama edici sesleri gidilecek olan o tonun 4 ve 7'inci sesleridir. Bu tür durumlar kullanılamazsa kısaca işe yaramazsa ikincil atama ediciler vardır.
Örneğin do majörden la minöre giderken la minörün dördü re sesi do majörde de vardır, yedisi sol diyez ise yeni bir sestir, demek ki bu ses modülasyonu duyurmak için önemlidir ve kullanılmalıdır. Bu da ama mi majörde kullanılır.
Modülasyonda ilk olarak terkedilecek ton 1 4 5 şeklinde sağlam derecelerle tanıtılır. Sonrasında ya derhal mi majör duyurulur ya da ilk olarak la minörün 4 2 6 1 şeklinde hazırlayıcı dereceleri verilip sonrasında mi majör duyurulur ve kadans yapılır.
Atama edici sesi kenar partide kullanmak daha etkilidir.
Modülasyon metotları:
a) Atama edici sesle aniden birdenbire geçiş
b) Ortak akor kullanıp yumuşak geçiş
c) Sempatik ton bağlantısı
Akorun üçlü minör ya da majör altı ve üstü akorlar güzel bağlanır bunun için modülasyonda seçenek var ise bu tarz şeyleri tercih etmelidir. İşte buna sempatik ton bağlantısı denir.
22. Bir Şan Partisine Akor Yazma Kuralları:
a) Akorları dinleyerek seçin.
b) Akor ve dizi tekrarından kaçının.
c) Sopranoyla beşli sekizli kontrolu akoru sınırlar. Bir ihtimal melodi ayrı 5'inci bir parti olarak kabul edilip eşlik onu denetim anlamında dikkate alınmadan 4 parti şeklinde bununla birlikte yazılabilir.
d) Başta akoru tanıtan 1 4 5 dereceler kullanılmalıdır.
e) Sona doğru tamamlandı sanılmasın diye muhteşem değildir kırık kalışlar kullanılmalıdır.
f) Ortadaki uzun notayı yarım kalışla doldurmalısınız.
g) Majör akorlar daha kuvvetli minörlerse yürüyücüdür.
h) Minörde melodideki sansible ama beşinci dereceyle doldurulabilir.
ı) Majörda ki sansible toniğe gitmiyorsa beşinci dereceyle doldurulmaz.
i) Majörde üçüncü aşama altıncı dereceyle birlikte kullanılabilir fakat 3 4 bağlantısı kötüdür.
j) Kenar partide noksan beşli olmaz.
k) Melodideki bitişik seslerden geçitten çok işleme notası yapılır.
23. Kürdî dizisi:
Yerli makamlar kısaca modal diziler de melodik gamlar olarak alınarak bunların 1, 3, 5 sesleriyle oluşturulan akorlar müzik yazmada kullanılabilir. Burada majör ve minör dizilerden değişik olduklarından garip tınılar elde edilir. Klasik armonideki katı kurallar bu dizilerde daha esnek olarak yorumlanıp uygulanabilirler.
Kürdî Dizisi:
mi fa sol la si do re mi.
mi karar, la kuvvetli, re yeden ince mi de tiz karardır.
Dördüncü aşama la kürdî dörtlü
Beşinci aşama si bûselik beşli.
Karar akorun yardımcısı do majör
Güçlünün yardımcısı fa majör
Yedenin yardımcısı si noksan beş kötüdür.
1 4 5 iyi dereceler olup yardımcılarıyla kullanılabilirler.
1 4 5 1 karar kuvvetli yeden karardır.
üçüncü aşama yürüyücüdür kuvvetli yeden ya da karara gidebilir. İsterse yedeninki haricinde bunların hepsinin yardımcılarına da gidebilir.
Soprano eğik hareket yapmaz şarkı söyler.
Basla zıt hareket yapmak iyi olur.
Basta özgür hareket edin fakat arka arkaya iki kez ikinci çevrilmiş akoru kullanmayın.
Basta zayıf zamanda eğik hareket yapmayın.
Karar kuvvetli yeden karar ilişkisini yardımcıları ve çevrilmişleriyle birlikte deneyin.
Sansible tonik arası tam ses olduğundan paralel beşli ve sekizli kuralları buna uygun olarak yumuşak yorumlanır.
24. Hicaz hümayun dizisi:
mi fa sol diyez la si do re mi
Do notası diyez alınırsa düzgüsel hicaz olur.
dört artı bûselik, beş hicaz
mi karar, la kuvvetli, re yeden
Dereceler:
1 karar 2 destek kuvvetli 3 yürüyücü 4 kuvvetli 5 destek yeden 6 destek karar 7 yeden 8 tiz karar.
25. Neveser dizisi:
Re mi fa sol diyez la si bemol do diyez re
Nikriz beş hicaz dörtlü
Dereceler:
1 Karar 2 majör noksan beş karara yürüyücü 3 destek kuvvetli 4 üçe yürüyücü noksan beş noksan üçlü 5 kuvvetli 6 destek karar 7 yeden 8 tiz karar.
Sebep: İç başlık
Voleybolun kuralları nedir?
Ahlak kuralları nedir?
Örüntü kuralları nedir?
Bu bildiri 'en iyi yanıt' seçilmiştir.
1. Melodik Hareket için kural dışı aralıklar:
a) Artmış ikili
Fakat ara partilerde ve sansibl toniğe gitmek kaydıyla yapılabilir.
b) Artmış dörtlü ve eksilmiş beşli:
Fakat soprano partisinde ve sansibl toniğe gitmek kaydıyla yapılabilir. Bir de bas partisinde inici olarak ve sansibl toniğe gidecek şekilde olabilir.
c) Noksan dörtlü:
Yalnız soprano partisinde ve sansibl toniğe gitmek kaydıyla yapılabilir.
Bas üçlü iniyorsa soprano dörtlü çıkabilir fakat bu durumu yalnız bitiş aşamasında kullanmalıdır.
Yasak melodik hareketler:
Altılı majör, iki hamlede yedili, dokuzlu, onbirli, dört hamlede dokuzlu ( İnici çıkıcı fark etmez).
Marş ilerlemesinde, yasak melodik hareketler serbestçe yapılabilir.
Sıçrama hareketi:
Söz konusu atlamaları kenar parti yerine ara partide yaparsak daha yumuşak olur.
2. Çiftleme kuralları:
Öncelikle kök ses sonrasında beşli son olarak da üçlü çiftlenir.
Majör akorda kenar partide üçlü çiftlenmez ara partide olabilir.
minör akorda üçlü kolayca çiftlenir çünkü yumuşaktır.
İkinci aşama altılı akorunda üçlü çiftlenir.
Birinci çevrilmiş akorunda Roger Moris ilk olarak üçlü sonrasında altılı sonrasında da kök ses çiftlenir diyor.
Noksan beşli birinci çevrilmiş akorunda ya kök ses yada üçlü sonrasında altılı çiftlenir bu şekilde noksan beş tınısının iki kez duyulması engellenmeye çalışılır.
apajütür akorunda kök ses çiftlenir.
Dominant yedili akorunda kimi zaman esas ses çiftlenip beşli dikkatsizlik edilir.
3. Paralel beşli kuralları:
Ara partiler:
Bas soprano dışındaki tüm ilişkiler ara partidir.
üst parti bitişik tüm derecelerde.
Alt parti bitişik 1 4 5 derecele..
Beşliden bir ses, evvelki akorda var ise.
zıt hareket dahi olsa ard arda iki beşli yapılamaz.
Paralel hareket dahi olsa beşliden, noksan beşliye gidilebilir fakat ters yasaktır.
Kenar partiler:
Bas soprano kenar partidir.
üst parti bitişikse 1 5 dereceler.
üst parti inici ikili minörse tüm dereceler.
Noksan beşliden beşliye ya da beşliden noksan beşliye yasaktır. Kenar partide noksan beşli olmaz.
4. Paralel sekizli kuralları:
Ara partiler:
üst parti bitişikse tüm dereceler.
Sekizli çıkıcı hareketle oluşmuşsa ve bir evvelki akorda ortak ses var ise 1 4 5 dereceler.
Alt parti bitişik çıkıcı tüm dereceler.
Kenar Partiler:
üst parti inici çıkıcı ikili minörse 1 4 5 dereceler.
üst parti inici ikili majörse 1 4 5 dereceler.
5. Ters Hareket Uygulamaları:
a) Bitişik derecede ters hareket kuralı:
Esas pozisyondaki akorlar bitişik derecelerde bağlanıyorsa basla başka partiler ters hareket yapar. Fakat kırık kalışta sansibl toniğe gider yalnız başka partiler iner.
b) İkinci dereceden beşinciye giderken 4 5 ilişkisi şeklinde zıt hareket yapılabilir çünkü iki ve altıncı dereceler dördüncü
derecenin birinci ve İkinci yardımcısıdır bununla birlikte ters hareket kenar partiye şarkı söyletir sopranoya eğik hareket yerine
şarkı söyletmek daha iyidir.
c) Birinci çevrilmişi bitişik dereceye bağlarken zıt hareket yapabiliriz.
6. değişmek özelliği:
Bulunduğumuz akor sonraki aşamada bir evvelki akora çözülüyorsa evvelki pozisyonu alabilmek hata çıkarmaz.
7. Çevrilmişi denetim kolaylığı
Tenor alto soprano grubu birinci ya da İkinci çevrilmiş pozisyona ulaşıyorsa kendi içinde hata çıkmaz yalnız bas
kontrolu yapılır.
8. Pozisyon değiştirip yeni akora bağlama:
Bir akor kendi içinde rahatça pozisyon değiştirebilir. Fakat bundan sonraki akora bağlanırken çifte denetim
yapılmalıdır.
İlk pozisyonla yeni akor içinde yalnız peşpeşe beşli ve sekizli İkinci pozisyonla da tüm kontroller yapılır.
Hata çıkarsa ilk olarak yeni akor değiştirilir.
9. ünisona Düşme:
Armonide ünisona düşme ses zenginliğini azalttığından tercih edilmez ama, ara partiler için ters ya da eğik hareket yöntemiyle ünisona düşülebilir.
10. Sansible:
Sansible toniğe gider fakat üçüncü derecedeki si sansible değildir toniğe gitmeyebilir. Sansible beşinci derecededir.
11. Kadanslar:
5 1 muhteşem, 5 6 kırık, 4 1 plagal, 5 yarım, 5 birinci
çevrilmiş 1 yarı muhteşem kalıştır.
12. Kırık kalış:
Majör tonlarda kırık kalışta üst parti toniği duyuruyorsa sansible toniğe gitmeyip inebilir bu şekilde ünison engellenmiş olur kırık kalışta sıkışan pozisyonu açma endişesi yoktur.
13. Beşten dörde gidişte hususi vaziyet:
Beşten dördüncü dereceye giderken sansible üst partide bulunmaz. Fakat beşten dördün birinci çevrilmişine giderken bu geriye kalan 5 4 değildir 5 6 kırık kalış sayılır ve sansible üst partide olabilir.
14. Birinci çevrilmiş Akorun ozellikleri:
Yedinci aşama akoru birinci çevrilmiş olarak kullanılabilir.
Birinci çevrilmişin adımsal kısaca bitişik aşama yürüyüşünde de zıt hareket uygulanır.
Altıncı aşama örneğin la minörde fa la do akoru dördüncü aşama birinci çevrilmiş fa la re akoruna bağlanıyorsa bu geriye kalan dördüncü değildir altıncı aşama sayılır çünkü aslına bakarsan altıdan bağlanıyor.
15. İkinci çevrilmiş Akorlar:
Normalde ikinci çevrilmiş akor kullanılmaz. Kabul edildiği üç vaziyet vardır:
Apajütür, pedal ve geçit fonksiyonları.
İkinci aşama İkinci çevrilmiş akoru beşinci dereceye bağlanıyorsa 6 5 bağlantısı şeklinde yorumlanır.
Yedinci aşama İkinci çevrilmiş akoru fena tınlar kullanılmaz.
Pedal ya da apajütür fonksiyonunda da olsa İkinci çevrilmiş akoru basta adımsal yürüyüşle gelmeli ama evvelki akor esas durumdaysa ya da İkinci çevrilmişin birinci çevrilmiş durumuysa atlamayla gelebilir.
İkinci çevrilmiş genellikle aynı bas üstündeki esas hal akoruna çözülür burda bas uzayabilir tekrarlanabilir ya da oktav alabilir.
Geçiş akoru fonksiyonu kullanılırken bas şeklinde sopranonun da adımsal adım atması gereklidir basa zıt olması da tercih edilir.
İkinci çevrilmiş akoru ölçünün güçlü zamanında olmamalı zayıf zamanda çözülmeli zayıf zamanda başlıyorsa o zamanda çözülmelidir.
Apajütür beşinci dereceye çözülürken dominant yedili alabilir.
16. Geçit ve işleme notaları
Geçit notaları iki akorun gerçek sesleri içinde adımsal bir gezintidir fakat yeni akordan evvel bu yürüyüş bitmelidir.
Geçiş notalarının sayısı 1 2 3 yada daha çok olabilir.
Melodideki bitişik notalardan geçit değildir işleme notaları yapılır. Örneğin mi re notalari için mi fa mi re ya da mi re mi re yapılabilir.
üçlü ya da altılı aralıkla aynı anda iki ya da daha çok parti geçit ya da işleme notaları yapabilir.
Geçit ve işleme notalarında aşırılık mübalağa ve fazla süslemeden kaçınılmalıdır.
Geçit ve işleme notaları birlikte de kullanılabilir.
Melodi eğik hareket yapıyorsa geçit ya da işleme notası kullanmayın, çünkü aynı notaya döneceği için monotonluk duygusu verir.
Geçit ve işlemeyi hep aynı partilerde değildir değişik partilerde sual yanıt şeklinde kullanmak iyi tesir bırakır.
Bazan de hiçbir şey yapmayıp bir akorda dinlenin.
17. Marş yürüyüşler:
Marş, bir partideki kendini tekrarlayan melodik çizgi kalıbıdır. İlk melodi örnek sonrakiler tekrardır.
Seçenek var ise en fazlaca tekrarı elde eden yürüyüş seçilmelidir.
Örnek ve tekrarın ölçünün güçlü zamanında başlaması esastır.
Öncelikle örnek armonize edilir sonrasında bu şablon tekrarlara uygulanır. Bu yürüyüş anahtarıdır.
İlişkilerdeki aralıkların büyük ufak artmış ya da eksilmiş olması yürüyüşü etkilemez, Diyatonik ilişki yeterlidir.
Yürüyüşte yedi aşama ve artmış eksilmiş melodik aralıklar özgür olarak kullanılabilir, sansible de çiftlenebilir.
Örnek kendi içinde armonize edilir sonrasında mesela son hamlesi tekrarın ilk hamlesiyle kuralına uygun bağlanır bundan sonrası otomatik pilota bağlanıp denetim yapılmadan şablonla doldurulur.
Sonda noksan kalmış bir örnek var ise bu durumu da otomatik pilotla armonize etmek kulak için uygun olur.
18. Dolgu malzemeleri:
Tonda olmayan bir takım majör akorlar tonun akorlarının beşi adıyla yorumlanıp o tonda sayılır ve dolgu malzemesi olur. Mesela do majör tonunda görülen bir la majör akoru, do majör tonunun ikinci derecesi olan re minörün beşi diye adlandırılarak gene do majör tonunda kaldığımız söylenebilir. Bu yalnız geçici bir dolgu malzemesi görünümüdür ve modülasyon sayılacak kadar bir dışa taşma söz mevzusu değildir.
Bir ses aynı tonda kalmış olarak altere olmuşsa yeni ses de oktav hataları bakımından denetim edilmelidir. (Burda altere olmaktan kasıt, ton dışına çıkmış şeklinde gözüküp gerçekte tonu değiştirmeyen ufak alterasyon notalarıdır.)
19. Doğal ve melodik minörler:
La minörü örnek olarak alalım:
Kromatik olarak sol diyeze gitmemek kaydıyla sol bekar özgür olarak kullanılabilir.
Melodik minörde fa diyez sol diyeze gitmek kaydıyla kullanılabilir.
20. Dominant yedili akoru:
Beşinci dereceye kurulan dört sesli akordur. Çiftleme problemi yoktur fakat bazan esas ses çiftlenip beşli
dikkatsizlik edilir.
Dominant 7'li akorunun çözülme kuralları:
a) Yedili bir aşama aşağı iner fakat bazan ara partide olup da akor gerektiriyorsa eğik hareket yapabilir.
b) üçlü kısaca sansible toniğe gider fakat ara partide olup da üst parti toniği duyuruyorsa sansible inebilir.
c) Bas inici çıkıcı olarak birinci dereceye gidebileceği şeklinde bir çıkıp kırık kalış da yapabilir.
d) Dominant yedili yarım kalış şeklinde uzun zamanlarda iyi değildir ama muhteşem ya da kırık kalışa gideceği kısa zamanlı notalarda iyi tınlar.
21. Modülasyon:
Modülasyon "Müzikal iklim değişikliği" anlamına gelir. 1 ya da 2 arıza değişik tona gidiş yakın, 3-4 arıza farkı orta ve daha çok arıza uzak tona modülasyon olarak adlandırılır.
Yeni tonun atama edici sesleri gidilecek olan o tonun 4 ve 7'inci sesleridir. Bu tür durumlar kullanılamazsa kısaca işe yaramazsa ikincil atama ediciler vardır.
Örneğin do majörden la minöre giderken la minörün dördü re sesi do majörde de vardır, yedisi sol diyez ise yeni bir sestir, demek ki bu ses modülasyonu duyurmak için önemlidir ve kullanılmalıdır. Bu da ama mi majörde kullanılır.
Modülasyonda ilk olarak terkedilecek ton 1 4 5 şeklinde sağlam derecelerle tanıtılır. Sonrasında ya derhal mi majör duyurulur ya da ilk olarak la minörün 4 2 6 1 şeklinde hazırlayıcı dereceleri verilip sonrasında mi majör duyurulur ve kadans yapılır.
Atama edici sesi kenar partide kullanmak daha etkilidir.
Modülasyon metotları:
a) Atama edici sesle aniden birdenbire geçiş
b) Ortak akor kullanıp yumuşak geçiş
c) Sempatik ton bağlantısı
Akorun üçlü minör ya da majör altı ve üstü akorlar güzel bağlanır bunun için modülasyonda seçenek var ise bu tarz şeyleri tercih etmelidir. İşte buna sempatik ton bağlantısı denir.
22. Bir Şan Partisine Akor Yazma Kuralları:
a) Akorları dinleyerek seçin.
b) Akor ve dizi tekrarından kaçının.
c) Sopranoyla beşli sekizli kontrolu akoru sınırlar. Bir ihtimal melodi ayrı 5'inci bir parti olarak kabul edilip eşlik onu denetim anlamında dikkate alınmadan 4 parti şeklinde bununla birlikte yazılabilir.
d) Başta akoru tanıtan 1 4 5 dereceler kullanılmalıdır.
e) Sona doğru tamamlandı sanılmasın diye muhteşem değildir kırık kalışlar kullanılmalıdır.
f) Ortadaki uzun notayı yarım kalışla doldurmalısınız.
g) Majör akorlar daha kuvvetli minörlerse yürüyücüdür.
h) Minörde melodideki sansible ama beşinci dereceyle doldurulabilir.
ı) Majörda ki sansible toniğe gitmiyorsa beşinci dereceyle doldurulmaz.
i) Majörde üçüncü aşama altıncı dereceyle birlikte kullanılabilir fakat 3 4 bağlantısı kötüdür.
j) Kenar partide noksan beşli olmaz.
k) Melodideki bitişik seslerden geçitten çok işleme notası yapılır.
23. Kürdî dizisi:
Yerli makamlar kısaca modal diziler de melodik gamlar olarak alınarak bunların 1, 3, 5 sesleriyle oluşturulan akorlar müzik yazmada kullanılabilir. Burada majör ve minör dizilerden değişik olduklarından garip tınılar elde edilir. Klasik armonideki katı kurallar bu dizilerde daha esnek olarak yorumlanıp uygulanabilirler.
Kürdî Dizisi:
mi fa sol la si do re mi.
mi karar, la kuvvetli, re yeden ince mi de tiz karardır.
Dördüncü aşama la kürdî dörtlü
Beşinci aşama si bûselik beşli.
Karar akorun yardımcısı do majör
Güçlünün yardımcısı fa majör
Yedenin yardımcısı si noksan beş kötüdür.
1 4 5 iyi dereceler olup yardımcılarıyla kullanılabilirler.
1 4 5 1 karar kuvvetli yeden karardır.
üçüncü aşama yürüyücüdür kuvvetli yeden ya da karara gidebilir. İsterse yedeninki haricinde bunların hepsinin yardımcılarına da gidebilir.
Soprano eğik hareket yapmaz şarkı söyler.
Basla zıt hareket yapmak iyi olur.
Basta özgür hareket edin fakat arka arkaya iki kez ikinci çevrilmiş akoru kullanmayın.
Basta zayıf zamanda eğik hareket yapmayın.
Karar kuvvetli yeden karar ilişkisini yardımcıları ve çevrilmişleriyle birlikte deneyin.
Sansible tonik arası tam ses olduğundan paralel beşli ve sekizli kuralları buna uygun olarak yumuşak yorumlanır.
24. Hicaz hümayun dizisi:
mi fa sol diyez la si do re mi
Do notası diyez alınırsa düzgüsel hicaz olur.
dört artı bûselik, beş hicaz
mi karar, la kuvvetli, re yeden
Dereceler:
1 karar 2 destek kuvvetli 3 yürüyücü 4 kuvvetli 5 destek yeden 6 destek karar 7 yeden 8 tiz karar.
25. Neveser dizisi:
Re mi fa sol diyez la si bemol do diyez re
Nikriz beş hicaz dörtlü
Dereceler:
1 Karar 2 majör noksan beş karara yürüyücü 3 destek kuvvetli 4 üçe yürüyücü noksan beş noksan üçlü 5 kuvvetli 6 destek karar 7 yeden 8 tiz karar.
YORUMLAR