Astronomi : Gökcisimlerinin özelliklerini ve birbirleriyle ilişkilerini inceleyen ilim dalı. Airy Disk Parlaklık Faktörü : Yıldızl...
Astronomi : Gökcisimlerinin özelliklerini ve birbirleriyle ilişkilerini inceleyen ilim dalı.
Airy Disk Parlaklık Faktörü : Yıldızlar dünyadan çok uzakta oldukları için teleskopla bakıldığında disk şeklinde değildir, nokta şeklinde görünürler. Fakat yıldızın görüntüsünü oldukça fazla büyütürsek teleskoptan lanan disk şeklinde bir görüntü belirir. Şu demek oluyor ki yıldız teleskobun görüş alanının merkezinde olduğunda, yıldızın bu büyütülmüş görüntüsünde iki şey göze çarpmaktadır : Birincisi Airy Disk adıyla malum parlak bir merkezi alan, ikincisi ise Kırınım halkaları adıyla malum bir halka ya da sönük halkalar serisidir.
Açık Küme : Sarmal gökadaların disklerinde yer edinen, yüzlerce genç ve büyük kütleli yıldızladan oluşan gevşek yıldız topluluğu.
Açıklık : Tüm teleskopların aslolan fonksiyonu ışık toplamaktır. Teleskobun açıklığı demek, merceğin yada aynanın çapı anlamına gelir. Açıklık çoğu zaman †(inç) ile tanımlanır. 1″ = 2.54santimetre dir. Açıklık ne kadar büyükse teleskop o denli fazla ışık toplar. Daha çok ışık toplanması ise daha parlak ve daha iyi bir görüntü oluşmasını sağlar.
Andromeda : Zincirli prenses takımyıldızının latince ismi. Aynı isim takımyıldız içindeki gökadamıza en yakın gökadayada adını vermiştir.
Astroid: Güneş sistemi'nde, genellikle Mars ve Jüpiter arasındaki astroid kuşağında bulunan, ama bazıları (mesela Apollo astroidleri) Dünya'nın yörüngesiyle kesişen yörüngelerde ilerleyen, çapları üçyüz kilometre kadar olabilen kaya parçaları.
Aurora : Şimal ışıkları olarakta bilinir. Dünya'nın manyetik alan çizgilerinin açık olduğu kutup bölgelerinden içeri giren Güneş lı yüklü parçacıkların, atmosferimizdeki gazları ışıtması sonucu oluşan renkli görüntüler.
Ak Cüce : Yüzey sıcaklığı ortalama 100.000 C olan, bin kilometre çapındaki minik yıldız. Güneş benzeri yıldızların evriminin son basamağıdır.
Bulutsu (Nebula) : Gökyüzünde bulanık bir ışık lekesi olarak gözlenen, gökadamızdaki bir gaz bulutu ya da başka bir gökada olabilecek gökcismi.
Cüce Yıldız : yarıçapı Güneş'inkinden minik olan yıldız. Sıcaklığı rengini belirler (soğuk yıldızlar kırmızı, sıcak yıldızlar mavidir)
Çıkış Açıklığı : Açıklık (mm) / Göz merceğinin gücü olarak tanımlanabilir. Gözmerceğinden çıkan dairesel olan ışık demeti için kullanılmaktadır.
Çift Yıldız Sistemi : Birbiri çevresinde dönen iki yıldızdan oluşan sistem.
Çözümleme : Bir teleskobun daha çok ayrıntıyı gösterebilme kabiliyetine denir.
Çözümleme ne kadar yüksekse, teleskop o denli ince detay verir.
Çözümleme Gücü : Birbirine çok yakın olan çift yıldızları ayrı ayrı görebilmemizi gerçekleştiren teleskop kabiliyetine denir.
Dev Yıldız : Yarıçapı Güneş'inkinden daha büyük olan yıldız.
Galaksi Kümeleri : Yüzlerce ya da binlerce gökadanın bir arada olduğu topluluklar.
Galaksi (Gökada) : Hacmi Güneş'in hacminin yüz milyon katından bir milyar katına kadar olabilen dev yıldız sistemleri, mesela Samanyolu. Gökadalar şekillerine bakılırsa elips biçimli gökadalar, sarmal ve düzensiz gökadalar olmak üç grupta toplanırlar.
Gezegen : Güneş etrafındaki yörüngeleri durağan elipsler olan ve belirgin büyüklüklerdeki gökcisimleri. Gökküre üstünde durağan nokta şeklinde görülen yıldızlardan değişik olarak hareketli oldukları için bu ismi almışlardır.
Gezegenimsi Bulutsu : Kırmızı bir dev yıldızın dış katmanlarını uzaya püskürtmesi sonucu oluşan, merkezdeki sıcak ve sıkı yıldız tarafınca aydınlatılan gaz kabuk.
Görüş Alanı : Teleskop ile görülebilecek sema parçasına gerçek görüş alanı denir. Bu açısal alan yay derecesi cinsinden ölçülür. Formülü : Teleskobun gücü / Gözmerceğinin görüş alanı (aşama) dir.
Güç (Büyütme) : Teleskobun gücü, teleskobun kendisi ve kullanılan göz merceği (oküler) arasındaki ilişki olarak tanımlanabilir. Teleskop alınırken açıklık ve teleskobun gücüne çok dikkat edilmelidir. Büyütme = Teleskobun odak uzaklığı / gözmerceğinin odak uzaklığı formülü ile hesaplanır. Düzgüsel şartlar altında en yüksek büyütme teleskobun açıklığının 60 katına eşittir. Örneğin 3.5″ lik bir teleskobun max. büyütmesi 210X dir. Genel anlamda amatör astronomlar gözlemlerinin çoğunu açıklığın 20-25 katı bir büyütme ile yaparlar.
Işık Toplama Gücü : İnsan gözü ile teleskobun kuramsal olarak ışık toplama kabiliyetinin karşılaştırılmasıdır.
Kara Delik : Çökerek, ışığın dahi kurtulamayacağı kadar yoğunlaşmış maddenin bulunmuş olduğu bölge.
Karanlık Madde : Varlığı, yaymış olduğu ışınım yöntemiyle değildir de dinamik yöntemlerle saptanabilen madde.
Kontrast : Elde edilmiş görüntünün daha net ve daha parlak olmasıdır. Kontrastın iyi olabilmesi için hava ve görüş koşullarının iyi olması gereklidir.
Kozmik Işınlar : Güneş'te, nötron yıldızlarında, süpernova patlamaları esnasında ya da kara deliklerde üretilen ve Dünya'ya ışık hızına yakın hızlarla ulaşan elektrik yüklü atom parçacıkları.
Kozmoloji : Evreni bir tüm olarak inceleyen ilim dalı.
Kuazar ( Quasar, yıldızımsı cisim ) : Gökada çekirdeklerindeki, optik ve morötesi ışınım yürüyerek sıkı ışınım ları. Optik fotoğraflarda yıldız şeklinde görünürler. Yıldızımsı cisim kuvvetli bir radyo membaı ise kuazar olarak adlandırılır.
Kuyrukluyıldız : Güneş çevresinde genellikle parabolik yörüngelerde dolanan ve küçük partiküller ihtiva eden buz yapı. Güneşe yaklaştıkça eriyen gökcisminden arta kalan maddenin kuyruk oluşturması ve Güneş ışığını yansıtması sebebiyle bu ismi almıştır.
Küresel Kümeler : Gökadaların halelerinde bulunan, bir milyon ya da daha fazla sayıda yıldız barındıran, yoğun yıldız toplulukları.
Messier M1-M103 : 18. yüzyılda yaşamış Fransız gökbilici Charles Messier tarafınca derlenen bulutumsu gökcisimleri katalogu.
Nebula (bulutsu) : bkz. bulutsu
Nötron Yıldızı : Madde'nin, nötronları birbirine değecek kadar sıkışık olduğu, yalnızca 10-20 kilometre çapındaki minik, ölü yıldız.
Odak Oranı (Fotoğrafik Hız) : Odak Oranı = Odak Uzaklığı (mm) / Açıklık (mm) ile hesaplanır. Odak oranı size teleskobunuzla fotoğraf çekebilme hızını verir.
Odak Uzaklığı : Odak uzaklığı = Açıklık (mm) * Odak Oranı olarak tanımlanabilir. Ya da mercekten ya da birinci aynadan itibaren teleskobun odak noktasına kadar olan uzaklığıdır. Odak uzaklığı uzun olan teleskopların gücü daha çok olup, elde edilmiş görüntüde daha büyüktür.
Oküler (göz merceği) : Teleskopta oluşturulan görüntüler, değişik oranlarda gözmercekleri tarafınca büyütülürler.
Optik Dizayn Sapınçları : Görüntünün oluşumu esnasında ortaya çıkan hatalara denir. Renk sapıncı, Küresel sapınç, Koma, Astigmat, Alan eğriliği ve Alan bozulması bir takım teleskop sapınçlarıdır.
Parlaklık Sınırı : Parlaklık birimi kadir (m) dir. 7.5 + 5 * logA (santimetre biriminde teleskobun açıklığının logaritması) formülü ile görsel parlaklık sınırı hesaplanır.
Pulsar : Hızla dönen, kuvvetli manyetik alana haiz nötron yıldızı yapısında olan ve atmalar halinde radyo dalgaları yürüyerek .
Radyoteleskop : Gökcisimlerini araştırmak için kullanılan uzun dalgaboyuna hassas alet.
Salma Çizgisi : Bir kaynağın tayfındaki, belli başlı bir elementin atomlarının belli başlı bir dalga boyundaki ışık salmasından lanan parlak çizgi.
Samanyolu : Süt yolu olarakta bilinir. İçinde bulunduğumuz gökada. Gözlemsel astronomide gökyüzünde şerit halinde görülen bulutsu yapı. (aslen görülen gökadamızın bir koludur)
Soğurma Çizgisi : Aynı tayftaki karanlık çizgi.
Süperdev: Işıma gücü devasa yükseklikte olan dev yıldız.
Süpernova : Yıldız evriminin bir basamağında; yıldızın ihtiva ettiği maddeyi uzaya fırlatmasıyla sonuçlanan büyük patlamalar.
Quasar : bkz. Kuasar
Takımyıldız : Nazar doğrultumuza bakılırsa bir toplulukmuş şeklinde görünen, gökyüzünde belirgin şekiller oluşturan yıldızlar topluluğu.
Tayf : Bir tan gelen ışığın, mesela bir prizma yardımyla türlü dalga boylarına ayrılması. Yağmur damlaları prizma tesiri yaparak güneşin tayfını gökkuşağı şeklinde gösterirler.
Tutulum : Dünya çevresinde dönerken, Güneş'in bir sene içinde gökyüzünde izler şeklinde görünmüş olduğu büyük çember. Tutulum düzlemi, Dünya'nın yörünge düzlemidir.
Uydu : Bir gökcisminin çekim alanı sebebiyle belirgin bir yörüngeye oturmuş cisim. Suni uydular Dünya çevresinde dolanır. Ayda Dünya'nın uydusudur.
Yakın Odak : Görsel ya da fotoğrafik çalışılabilecek en yakın yer cisminin odaklanabileceği en yakın uzaklıktır.
Yıldız : Çekirdeklerindeki nükleer tepkimeler sonunda enerji yürüyerek büyük kütleli gökcisimleri.
Zodyak Işığı : Güneş ışığının Güneş sistemine dağılmış toz parçacıkları tarafınca saçılması sonucunda burçlar kuşağını süresince ortaya çıkan ışık kuşağı.
Açık Küme : Sarmal gökadaların disklerinde yer edinen, yüzlerce genç ve büyük kütleli yıldızladan oluşan gevşek yıldız topluluğu.
Açıklık : Tüm teleskopların aslolan fonksiyonu ışık toplamaktır. Teleskobun açıklığı demek, merceğin yada aynanın çapı anlamına gelir. Açıklık çoğu zaman †(inç) ile tanımlanır. 1″ = 2.54santimetre dir. Açıklık ne kadar büyükse teleskop o denli fazla ışık toplar. Daha çok ışık toplanması ise daha parlak ve daha iyi bir görüntü oluşmasını sağlar.
Andromeda : Zincirli prenses takımyıldızının latince ismi. Aynı isim takımyıldız içindeki gökadamıza en yakın gökadayada adını vermiştir.
Astroid: Güneş sistemi'nde, genellikle Mars ve Jüpiter arasındaki astroid kuşağında bulunan, ama bazıları (mesela Apollo astroidleri) Dünya'nın yörüngesiyle kesişen yörüngelerde ilerleyen, çapları üçyüz kilometre kadar olabilen kaya parçaları.
Aurora : Şimal ışıkları olarakta bilinir. Dünya'nın manyetik alan çizgilerinin açık olduğu kutup bölgelerinden içeri giren Güneş lı yüklü parçacıkların, atmosferimizdeki gazları ışıtması sonucu oluşan renkli görüntüler.
Ak Cüce : Yüzey sıcaklığı ortalama 100.000 C olan, bin kilometre çapındaki minik yıldız. Güneş benzeri yıldızların evriminin son basamağıdır.
Bulutsu (Nebula) : Gökyüzünde bulanık bir ışık lekesi olarak gözlenen, gökadamızdaki bir gaz bulutu ya da başka bir gökada olabilecek gökcismi.
Cüce Yıldız : yarıçapı Güneş'inkinden minik olan yıldız. Sıcaklığı rengini belirler (soğuk yıldızlar kırmızı, sıcak yıldızlar mavidir)
Çıkış Açıklığı : Açıklık (mm) / Göz merceğinin gücü olarak tanımlanabilir. Gözmerceğinden çıkan dairesel olan ışık demeti için kullanılmaktadır.
Çift Yıldız Sistemi : Birbiri çevresinde dönen iki yıldızdan oluşan sistem.
Çözümleme : Bir teleskobun daha çok ayrıntıyı gösterebilme kabiliyetine denir.
Çözümleme ne kadar yüksekse, teleskop o denli ince detay verir.
Çözümleme Gücü : Birbirine çok yakın olan çift yıldızları ayrı ayrı görebilmemizi gerçekleştiren teleskop kabiliyetine denir.
Dev Yıldız : Yarıçapı Güneş'inkinden daha büyük olan yıldız.
Galaksi Kümeleri : Yüzlerce ya da binlerce gökadanın bir arada olduğu topluluklar.
Galaksi (Gökada) : Hacmi Güneş'in hacminin yüz milyon katından bir milyar katına kadar olabilen dev yıldız sistemleri, mesela Samanyolu. Gökadalar şekillerine bakılırsa elips biçimli gökadalar, sarmal ve düzensiz gökadalar olmak üç grupta toplanırlar.
Gezegen : Güneş etrafındaki yörüngeleri durağan elipsler olan ve belirgin büyüklüklerdeki gökcisimleri. Gökküre üstünde durağan nokta şeklinde görülen yıldızlardan değişik olarak hareketli oldukları için bu ismi almışlardır.
Gezegenimsi Bulutsu : Kırmızı bir dev yıldızın dış katmanlarını uzaya püskürtmesi sonucu oluşan, merkezdeki sıcak ve sıkı yıldız tarafınca aydınlatılan gaz kabuk.
Görüş Alanı : Teleskop ile görülebilecek sema parçasına gerçek görüş alanı denir. Bu açısal alan yay derecesi cinsinden ölçülür. Formülü : Teleskobun gücü / Gözmerceğinin görüş alanı (aşama) dir.
Güç (Büyütme) : Teleskobun gücü, teleskobun kendisi ve kullanılan göz merceği (oküler) arasındaki ilişki olarak tanımlanabilir. Teleskop alınırken açıklık ve teleskobun gücüne çok dikkat edilmelidir. Büyütme = Teleskobun odak uzaklığı / gözmerceğinin odak uzaklığı formülü ile hesaplanır. Düzgüsel şartlar altında en yüksek büyütme teleskobun açıklığının 60 katına eşittir. Örneğin 3.5″ lik bir teleskobun max. büyütmesi 210X dir. Genel anlamda amatör astronomlar gözlemlerinin çoğunu açıklığın 20-25 katı bir büyütme ile yaparlar.
Işık Toplama Gücü : İnsan gözü ile teleskobun kuramsal olarak ışık toplama kabiliyetinin karşılaştırılmasıdır.
Kara Delik : Çökerek, ışığın dahi kurtulamayacağı kadar yoğunlaşmış maddenin bulunmuş olduğu bölge.
Karanlık Madde : Varlığı, yaymış olduğu ışınım yöntemiyle değildir de dinamik yöntemlerle saptanabilen madde.
Kontrast : Elde edilmiş görüntünün daha net ve daha parlak olmasıdır. Kontrastın iyi olabilmesi için hava ve görüş koşullarının iyi olması gereklidir.
Kozmik Işınlar : Güneş'te, nötron yıldızlarında, süpernova patlamaları esnasında ya da kara deliklerde üretilen ve Dünya'ya ışık hızına yakın hızlarla ulaşan elektrik yüklü atom parçacıkları.
Kozmoloji : Evreni bir tüm olarak inceleyen ilim dalı.
Kuazar ( Quasar, yıldızımsı cisim ) : Gökada çekirdeklerindeki, optik ve morötesi ışınım yürüyerek sıkı ışınım ları. Optik fotoğraflarda yıldız şeklinde görünürler. Yıldızımsı cisim kuvvetli bir radyo membaı ise kuazar olarak adlandırılır.
Kuyrukluyıldız : Güneş çevresinde genellikle parabolik yörüngelerde dolanan ve küçük partiküller ihtiva eden buz yapı. Güneşe yaklaştıkça eriyen gökcisminden arta kalan maddenin kuyruk oluşturması ve Güneş ışığını yansıtması sebebiyle bu ismi almıştır.
Küresel Kümeler : Gökadaların halelerinde bulunan, bir milyon ya da daha fazla sayıda yıldız barındıran, yoğun yıldız toplulukları.
Messier M1-M103 : 18. yüzyılda yaşamış Fransız gökbilici Charles Messier tarafınca derlenen bulutumsu gökcisimleri katalogu.
Nebula (bulutsu) : bkz. bulutsu
Nötron Yıldızı : Madde'nin, nötronları birbirine değecek kadar sıkışık olduğu, yalnızca 10-20 kilometre çapındaki minik, ölü yıldız.
Odak Oranı (Fotoğrafik Hız) : Odak Oranı = Odak Uzaklığı (mm) / Açıklık (mm) ile hesaplanır. Odak oranı size teleskobunuzla fotoğraf çekebilme hızını verir.
Odak Uzaklığı : Odak uzaklığı = Açıklık (mm) * Odak Oranı olarak tanımlanabilir. Ya da mercekten ya da birinci aynadan itibaren teleskobun odak noktasına kadar olan uzaklığıdır. Odak uzaklığı uzun olan teleskopların gücü daha çok olup, elde edilmiş görüntüde daha büyüktür.
Oküler (göz merceği) : Teleskopta oluşturulan görüntüler, değişik oranlarda gözmercekleri tarafınca büyütülürler.
Optik Dizayn Sapınçları : Görüntünün oluşumu esnasında ortaya çıkan hatalara denir. Renk sapıncı, Küresel sapınç, Koma, Astigmat, Alan eğriliği ve Alan bozulması bir takım teleskop sapınçlarıdır.
Parlaklık Sınırı : Parlaklık birimi kadir (m) dir. 7.5 + 5 * logA (santimetre biriminde teleskobun açıklığının logaritması) formülü ile görsel parlaklık sınırı hesaplanır.
Pulsar : Hızla dönen, kuvvetli manyetik alana haiz nötron yıldızı yapısında olan ve atmalar halinde radyo dalgaları yürüyerek .
Radyoteleskop : Gökcisimlerini araştırmak için kullanılan uzun dalgaboyuna hassas alet.
Salma Çizgisi : Bir kaynağın tayfındaki, belli başlı bir elementin atomlarının belli başlı bir dalga boyundaki ışık salmasından lanan parlak çizgi.
Samanyolu : Süt yolu olarakta bilinir. İçinde bulunduğumuz gökada. Gözlemsel astronomide gökyüzünde şerit halinde görülen bulutsu yapı. (aslen görülen gökadamızın bir koludur)
Soğurma Çizgisi : Aynı tayftaki karanlık çizgi.
Süperdev: Işıma gücü devasa yükseklikte olan dev yıldız.
Süpernova : Yıldız evriminin bir basamağında; yıldızın ihtiva ettiği maddeyi uzaya fırlatmasıyla sonuçlanan büyük patlamalar.
Quasar : bkz. Kuasar
Takımyıldız : Nazar doğrultumuza bakılırsa bir toplulukmuş şeklinde görünen, gökyüzünde belirgin şekiller oluşturan yıldızlar topluluğu.
Tayf : Bir tan gelen ışığın, mesela bir prizma yardımyla türlü dalga boylarına ayrılması. Yağmur damlaları prizma tesiri yaparak güneşin tayfını gökkuşağı şeklinde gösterirler.
Tutulum : Dünya çevresinde dönerken, Güneş'in bir sene içinde gökyüzünde izler şeklinde görünmüş olduğu büyük çember. Tutulum düzlemi, Dünya'nın yörünge düzlemidir.
Uydu : Bir gökcisminin çekim alanı sebebiyle belirgin bir yörüngeye oturmuş cisim. Suni uydular Dünya çevresinde dolanır. Ayda Dünya'nın uydusudur.
Yakın Odak : Görsel ya da fotoğrafik çalışılabilecek en yakın yer cisminin odaklanabileceği en yakın uzaklıktır.
Yıldız : Çekirdeklerindeki nükleer tepkimeler sonunda enerji yürüyerek büyük kütleli gökcisimleri.
Zodyak Işığı : Güneş ışığının Güneş sistemine dağılmış toz parçacıkları tarafınca saçılması sonucunda burçlar kuşağını süresince ortaya çıkan ışık kuşağı.
Uzay Nedir? Uzay Hakkında Genel Bilgiler
Astronomi (Uzay) Haberleri
Uzay Kirlenmesi ve Uzay Yasası
Kuasarlar fakat çok kuvvetli optik teleskoplarla görülebilen yıldızlara benzerler, ama aslen yıldız değildirler. Uzayda bir nokta şeklinde görünen bir kuasar, gerçekte Güneş'ten trilyon kez daha kuvvetli enerji yayabilmektedir!
Astronomi/Gökbilim Sözlüğü
Albedo:Bir gökcisminin güneş ışığını yansıtma oranı.
Antimadde:Karşıt parçacıklardan oluşan ve maddeyle bir araya ulaştığında birbirini yok ederek enerjiye dönüşen madde.
Asteroid(Minik Gezegen):Güneş'in çevresinde dolanan minik kayasal gök cisimleri.
Asteroid Kuşağı:Mars ve Jüpiter'in yörüngeleri içinde bulunan ve asteroidlerin büyük kısmının bulunmuş olduğu dönem.
Astronomi Birimi:Dünya-Güneş arasındaki uzaklık(150 milyon km)
Büyük Patlama:Evrenin ortalama 13,5 milyar yıl ilkin büyük bir patlamayla ortaya çıktığını korumak için çaba sarfeden kuram.
Dalga Boyu:Dalgaların birbirini izleyen iki tepe noktası arasındaki uzaklık.
Dev Yıldız:Çapı Güneş'in çapının 10 ila 100 katı olan yıldız.
Değişim gösteren Yıldız:Yıldızın yaşam süresine bakılırsa daha kısa sürelerle ışıma gücü farklılık gösteren yıldız.
Dinamo Tesiri:Gezegenlerin sıvı katmanlarındaki elektrik yüklerinin hareketi sebebiyle,gezegenlerde manyetik alanın oluşumuna neden olan tesir.
Doppler Tesiri:Kaynağın ya da gözlemcinin hareketine bağlı olarak,ışınımın dalgaboyunda gözlenen farklılık.
Elektromanyetik Işınım:Elektrik ve manyetik alan titreşimine haiz ışıma.Radyo,mikrodalga,kızılötesi,görünür,morötesi,X ve gama ışınımları,elektromanyetik ışınım türleridir.
Foton:Elektromanyetik ışınım taşıyan parçacık.
Gökbilim:Gökcisimlerini inceleyen ilim dalı.
Graviton:Kütleçekimini taşıyan parçacık.
Kuvvetli Çekirdek Kuvveti:Atom çekirdeğinde proton ve nötronları birbirine bağlayan kuvvet.
Hertzprung-Russel Çizelgesi:Yıldızların mutlak parlaklığı ve yüzey sıcaklığı arasındaki ilişkiyi gösteren cetvel.
Hubble Sabiti:Uzaktaki gökadaların uzaklaşan hızları ve uzaklıkları arasındaki orantı.
Işık:Elektromanyetik Işınımın görünür dalgaboyundaki kısımı.
Işık Eğrisi:Bir gökcisminin parlaklığının zaman içinde değişimini gösteren cetvel.
Işık Yılı:Işığın vakum ortamında 1 yılda katettiği uzaklık.
İyonlaşma:Bir atomun elektron kaybetmesi.
İkili Yıldız:Birbirine kütleçekimiyle bağlı,iki yıldızdan oluşan sistem.
Karadelik:Çoğu zaman büyük kütleli yıldızların ölümünden kalan maddenin,kütleçekimi etkisiyle çökmesiyle oluşan ışığın dahi kaçamadığı çok fazla yoğun maddenin bulunmuş olduğu bölge.
Karanlık Madde:Işınım yaymadığı için direkt gözlenemeyen,fakat varlığı dolaylı yollarla hesaplanabilen madde.
Kırmızı Dev:Evrimin ara aşamalarından birinde olan çok genişlemiş soğuk yıldız.
Krater:Gezegenler ya da uydularının yüzeyinde bulunan,göktaşı çarpması sonucu oluşmuş çukur şeklinde yüzey şekli
Kuark:Proton ve nötron şeklinde atomaltı parçacıkları oluşturduğu öne sürülen temel parçacıklar.
Kutup Işıkları:Dünya'nın manyetik kendi alanında yakalanmış kozmik parçacıkların,kutup bölgesinde atmosferin üst katmanlarıyla etkileşime girmesiyle oluşan parlamalar.
Kütle Aktarımı:Bir gökcisminden ötekine madde akışı.
Kütleçekimsel Merceklenme:Kütle çekiminin ışığı bükme özelliği sebebiyle,uzaktaki bir ışık kaynağının görüntüsünde oluşan bozulma
Manto:Kayasal bir gezegenin çekirdeği ve kabuğu arasındaki katman.
Manyetosfer:Bir gezegenin manyetik alanının kapsadığı bölge.
Messier Kataloğu:Charles Messier'in kuyrukluyıldızlarla karıştırmamak için hazırladığı,110 parlak gökada,bulutsu ve yıldız kümesini içeren katalog.
Meteor:Bir göktaşı atmosfere girdiğinde gözlenen parlak ışıma.
Meteorit:Yeryüzüne düşen göktaşı.
Meteorid:Uzaydaki minik göktaşları.
Mutlak Parlaklık:Bir gökcisminin 10 parsek uzaklıktaki parlaklığı.
Nötrino:Elektrik yükü olmayan,çok minik kütleye haiz olan ve çekirdek tepkimelerinden ortaya çıkan parçacık.
Nötron:Atomu oluşturan temel parçacıklardan yüksüz olanı.
Vaka Ufku:Bir karadeliğin çevresini saran ışığın kaçış hızının, ışık hızına eşit olduğu bölge.
Oort Bulutu:Güneş sistemini küresel olarak saran, kuyrukluyıldızların zamanlarının büyük kısmını geçirdikleri bölge.
Paralaks:Bir nesnenin,gözlemcinin hareketine bağlı olarak yer değiştiriyor görünmesi.
Parsek(Parsec):Gökbilimde kullanılan uzaklık ölçü birimi.Paralaksı 1 olan bir gökcisminin uzaklığına denktir 1 parsek, ortalama 3,26 ışıkyılına eşdeğerdir.
Plazma:Sıcak,iyonlaşmış gaz.
Süpernova Patlaması:Büyük kütleli yıldızların yakıtlarını tükettikten sonrasında birdenbire çökmesiyle oluşan çok kuvvetli patlama.
Süpernova Kalıntısı:Bir süpernova patlamasından sonrasında oluşan bulutsu.
Termonükleer Füzyon:Yüksek ısı ve basınçta atom çekirdeklerinin birleşmesi.
Tutulma:Bir gökcisminin ötekinin önünden geçerken,arkadaki gökcisminin ışığını kısmen ya da tümüyle engellemesi.
Mahalli Küme:İçinde samanyolu galaksisininde yer almış olduğu gökada kümesi.
Yıldızlararası Ortam:Yıldızlararası gaz ve toz.
Yörünge:Gökcisimlerinin bir başka gökcismi çevresinde dolanırken izledikleri yol.
Kaynak:Ilim ve Teknik(Biltek-Tübitak)
Albedo:Bir gökcisminin güneş ışığını yansıtma oranı.
Antimadde:Karşıt parçacıklardan oluşan ve maddeyle bir araya ulaştığında birbirini yok ederek enerjiye dönüşen madde.
Asteroid(Minik Gezegen):Güneş'in çevresinde dolanan minik kayasal gök cisimleri.
Asteroid Kuşağı:Mars ve Jüpiter'in yörüngeleri içinde bulunan ve asteroidlerin büyük kısmının bulunmuş olduğu dönem.
Astronomi Birimi:Dünya-Güneş arasındaki uzaklık(150 milyon km)
Büyük Patlama:Evrenin ortalama 13,5 milyar yıl ilkin büyük bir patlamayla ortaya çıktığını korumak için çaba sarfeden kuram.
Dalga Boyu:Dalgaların birbirini izleyen iki tepe noktası arasındaki uzaklık.
Dev Yıldız:Çapı Güneş'in çapının 10 ila 100 katı olan yıldız.
Değişim gösteren Yıldız:Yıldızın yaşam süresine bakılırsa daha kısa sürelerle ışıma gücü farklılık gösteren yıldız.
Dinamo Tesiri:Gezegenlerin sıvı katmanlarındaki elektrik yüklerinin hareketi sebebiyle,gezegenlerde manyetik alanın oluşumuna neden olan tesir.
Doppler Tesiri:Kaynağın ya da gözlemcinin hareketine bağlı olarak,ışınımın dalgaboyunda gözlenen farklılık.
Elektromanyetik Işınım:Elektrik ve manyetik alan titreşimine haiz ışıma.Radyo,mikrodalga,kızılötesi,görünür,morötesi,X ve gama ışınımları,elektromanyetik ışınım türleridir.
Foton:Elektromanyetik ışınım taşıyan parçacık.
Gökbilim:Gökcisimlerini inceleyen ilim dalı.
Graviton:Kütleçekimini taşıyan parçacık.
Kuvvetli Çekirdek Kuvveti:Atom çekirdeğinde proton ve nötronları birbirine bağlayan kuvvet.
Hertzprung-Russel Çizelgesi:Yıldızların mutlak parlaklığı ve yüzey sıcaklığı arasındaki ilişkiyi gösteren cetvel.
Hubble Sabiti:Uzaktaki gökadaların uzaklaşan hızları ve uzaklıkları arasındaki orantı.
Işık:Elektromanyetik Işınımın görünür dalgaboyundaki kısımı.
Işık Eğrisi:Bir gökcisminin parlaklığının zaman içinde değişimini gösteren cetvel.
Işık Yılı:Işığın vakum ortamında 1 yılda katettiği uzaklık.
İyonlaşma:Bir atomun elektron kaybetmesi.
İkili Yıldız:Birbirine kütleçekimiyle bağlı,iki yıldızdan oluşan sistem.
Karadelik:Çoğu zaman büyük kütleli yıldızların ölümünden kalan maddenin,kütleçekimi etkisiyle çökmesiyle oluşan ışığın dahi kaçamadığı çok fazla yoğun maddenin bulunmuş olduğu bölge.
Karanlık Madde:Işınım yaymadığı için direkt gözlenemeyen,fakat varlığı dolaylı yollarla hesaplanabilen madde.
Kırmızı Dev:Evrimin ara aşamalarından birinde olan çok genişlemiş soğuk yıldız.
Krater:Gezegenler ya da uydularının yüzeyinde bulunan,göktaşı çarpması sonucu oluşmuş çukur şeklinde yüzey şekli
Kuark:Proton ve nötron şeklinde atomaltı parçacıkları oluşturduğu öne sürülen temel parçacıklar.
Kutup Işıkları:Dünya'nın manyetik kendi alanında yakalanmış kozmik parçacıkların,kutup bölgesinde atmosferin üst katmanlarıyla etkileşime girmesiyle oluşan parlamalar.
Kütle Aktarımı:Bir gökcisminden ötekine madde akışı.
Kütleçekimsel Merceklenme:Kütle çekiminin ışığı bükme özelliği sebebiyle,uzaktaki bir ışık kaynağının görüntüsünde oluşan bozulma
Manto:Kayasal bir gezegenin çekirdeği ve kabuğu arasındaki katman.
Manyetosfer:Bir gezegenin manyetik alanının kapsadığı bölge.
Messier Kataloğu:Charles Messier'in kuyrukluyıldızlarla karıştırmamak için hazırladığı,110 parlak gökada,bulutsu ve yıldız kümesini içeren katalog.
Meteor:Bir göktaşı atmosfere girdiğinde gözlenen parlak ışıma.
Meteorit:Yeryüzüne düşen göktaşı.
Meteorid:Uzaydaki minik göktaşları.
Mutlak Parlaklık:Bir gökcisminin 10 parsek uzaklıktaki parlaklığı.
Nötrino:Elektrik yükü olmayan,çok minik kütleye haiz olan ve çekirdek tepkimelerinden ortaya çıkan parçacık.
Nötron:Atomu oluşturan temel parçacıklardan yüksüz olanı.
Vaka Ufku:Bir karadeliğin çevresini saran ışığın kaçış hızının, ışık hızına eşit olduğu bölge.
Oort Bulutu:Güneş sistemini küresel olarak saran, kuyrukluyıldızların zamanlarının büyük kısmını geçirdikleri bölge.
Paralaks:Bir nesnenin,gözlemcinin hareketine bağlı olarak yer değiştiriyor görünmesi.
Parsek(Parsec):Gökbilimde kullanılan uzaklık ölçü birimi.Paralaksı 1 olan bir gökcisminin uzaklığına denktir 1 parsek, ortalama 3,26 ışıkyılına eşdeğerdir.
Plazma:Sıcak,iyonlaşmış gaz.
Süpernova Patlaması:Büyük kütleli yıldızların yakıtlarını tükettikten sonrasında birdenbire çökmesiyle oluşan çok kuvvetli patlama.
Süpernova Kalıntısı:Bir süpernova patlamasından sonrasında oluşan bulutsu.
Termonükleer Füzyon:Yüksek ısı ve basınçta atom çekirdeklerinin birleşmesi.
Tutulma:Bir gökcisminin ötekinin önünden geçerken,arkadaki gökcisminin ışığını kısmen ya da tümüyle engellemesi.
Mahalli Küme:İçinde samanyolu galaksisininde yer almış olduğu gökada kümesi.
Yıldızlararası Ortam:Yıldızlararası gaz ve toz.
Yörünge:Gökcisimlerinin bir başka gökcismi çevresinde dolanırken izledikleri yol.
Kaynak:Ilim ve Teknik(Biltek-Tübitak)
Uzay Nedir? Uzay Hakkında Genel Bilgiler
Astronomi (Uzay) Haberleri
Uzay Kirlenmesi ve Uzay Yasası
YORUMLAR