BÖBREK 1. idrar salgılayan bir çift organın her biri (Bk. ansikl. böl. Anat.) 2. Suni böbrek, vücut haricinde bir kan dolaşımı devr...
BÖBREK
1. idrar salgılayan bir çift organın her biri (Bk. ansikl. böl. Anat.)
2. Suni böbrek, vücut haricinde bir kan dolaşımı devresine bağlanan ve böbreklerin yerine idrarı süzmeye yarayan aygıt. (Eşanl. DİYALİZ MAKİNESİ.) [Bk. ansikl. böl. Ted.]
—Anat. Böbrek atardamarları, böbrekleri kanla besleyen ve biri sağda, öbürü solda bulunan iki aort dalı. || Böbrek sinir ağı, böbrek atardamarları çevresini saran sempatik sinir ağı. || Böbrek toplardamarları, böbreklerden kan toplayan ve biri sağda, öbürü solda bulunan iki ana toplardamar dalı. ||Böbrek yatağı, böbreği içeren telsel bir kılıfla sınırı olan boşluk.
—Geom. Böbrek eğrisi, iki dönümlü dış- çevrim eğrisi. (Küresel ya da silindirsel [yarıçembersel kesitli] içbükey ayna içinde ışık ışınlarının yansımasında asal yakıcı yüzey, bu şekilde bir eğrinin parçasıdır.)
—Kasapl. Böbrek yağı, kasaplık hayvanların iç organları çevresinde toplanan içyağı.
—Nefrol. Böbrek yetmezliği, iki böbreğin birden, idrar atma işlevinin azalması, şu demek oluyor ki organizmanın ürettiği zehirli artıkların temizlenmesinin azalması. (Bk. ansikl. böl.)
—Patol. Böbrek düşüklüğü, böbreğin anormal sarkıklığı ve oynaklığı. || Böbrek kanaması, böbrek kökenli kanama. (Eşanl. NEFRORAJİ.) || Atnalı böbrek, omurganın ön tarafında iki böbreğin alt kutuplarının birleşmesi ile belirgin anomali. || Polikistik böbrek, ÇOKKISTLİ' BÖBREK HASTALIĞI'nın eşanlamlısı. || Sakız böbreği, eski bir tüberkülozdan tahrip olmuş ve sakıza benzer mumsu bir hamur harcı kitlesine dönüşmüş böbrek. || Sünger böbrek, çoğunlukla emaresi olmayan doğuştan hastalık. Böbrek borucuklarının böbrek memecikleri hizasındaki son kısmında kis- tik bir genişleme ile belirgindir. ||Yüzen böbrek, oynak böbrek, böbrek düşüklüğü çeşidi.
—ANSİKL. Anat. Böbrekler omurganın iki yanında, bel hizasında, bakışımlı olarak yerleşmiş, koyu kırmızı renkte ve fasulye biçiminde birer organdır. Böbreğin iç kenarında göbek denilen çukur bir yer vardır; böbrek atar ve toplardamarı buradan geçerek havuzcuğa ulaşır.
Böbrek özekdokusu, medulla ya da öz denilen ve idrar toplayıcı minik kanal topakları halindeki Malpighi piramitlerinden oluşan bir iç bölüm ile bir kabuk bölümünden oluşur; piramitlerin tepesi meme şeklinde dışarıya doğru dikleşir, kabuk maddesi de Bertin sütunları denen uzantılarla piramitlerin arasına dalar, idrar memeciklerden minik çanaklara, sonrasında da büyük çanaklara akar; büyük çanaklar birleşerek havuzcuğu oluşturur; havuzcuk huni şeklinde daralır ve idrar borusuyla (üreter) devam eder.
—Dokubil. insan böbreği, her biri minyatür bir böbrek olan ortalama 1 milyon boşaltıcı birimden (nefron) meydana gelir. Nefronlar, damarların ve böbrek içi sinirlerin de bulunmuş olduğu aralıklı bir dokuya yerleşmiştir.
Her nefronda bir yumakçık ve kendisi de birçok bölüte ayrılmış olan bir borucuk bulunur. Yumakçık Bowman kapsülüyle sarılmış bir kılcal borucuklar yumağıdır (flokülüs). Bu iki oluşumun içinde, ilk idrarı oluşturan ince süzüntünün akmış olduğu Bowman aralığı bulunur. Yumakçıktan sonrasında yakın çevre borucuğu, sonrasında ince bir bölüt (Henle dirseği) ve uzak çevre borucuğu bulunur. Bu borucuk bir ara bölütle toplayıcı kanala bağlanır; toplayıcı kanalların birçoğu birleşerek Bellini kanalını oluşturur, o da memeciğin ucundaki çanaklara açılır. Böbrek kandaki artık maddelerin atılmasına yarayan bir süzgeç görevi yapar, idrarın atılması edilgin değildir, inceden inceye düzenlenmiştir; böylece böbrek organizmanın iç ortam değişmezliğinin (homeostazi) sağlanmasında esaslı rol oynar. Bu boşaltım görevinin yanı sıra böbreğin daha başka birçok işlevi vardır: atardamar basıncının ayarlanmasında, fosfor-kalsiyum metabolizmasında ve bilhassa alyuvar yapımında rol oynayan içsalgı işlevi.
Bir böbreğin çıkarılması hiçbir bozukluğa niçin olmaz, diğeri böbrek ihtiyaç duyulan dengeyi sağlamak için hızla büyür; canlı vericilerin böbrek nakli için bir böbreklerini verebilmelerini elde eden da budur.
—Mutf. Koyun böbreğinden ızgara ya da şiş, dana ve sığır böbreğinden sote ve yahni yapılır. (Sığır böbreklerindeki amonyak kokusunun giderilmesi için pişirilmeden ilkin kesinlikle haşlanması gerekir. Koyun böbreği yağlı olduğundan, ızgara yapılırken ateşi parlatabilir. Bunun için ateşe birazcık tuz atmak gerekir.)
Kaynak: Büyük Larousse
BAKINIZ
Böbrek ve böbrek hastalıklarıyla ilgili bölüm ve uzman adı nedir?
Türk Böbrek Vakfı'nın tarihçesi nedir?
Böbrek küçülmesi nedir, ne yapılması gerekir?
BÖBREK
—Nefrol. Böbreklerin emek verme bozukluğu akut ve ani olabileceği şeklinde süreğen ve tedrici de olabilir.
2. Süreğen böbrek yetmezliği halinde böbrekler seneler süresince yavaş yavaş harap olur; dışsalgı işlevinin yetmezliğine bir de içsalgı yetmezliği eklenmiş olur. Böylece böbreğin kalsiyum emmesinde azalma olur; bu da uzun solukta fosfor ve kalsiyum metabolizması bakımından kan ve kemik bozukluklarına neden olur; ek olarak alyuvarların bireşim yapmasını elde eden eritropoyetin bireşimi azalır, bu da anemiye neden olur.
Bu böbrek yetmezliğinin son gelişimi mecburi bir böbrek dışı temizleme tedavisini ya da böbrek naklini gerektirir.
—Ted. Suni böbrek. Bir yanında hastanın kanı, diğer yanında bileşimi kan plazmasınınkine yakın hidroelekrolitik bir eriyik bulunan yarı geçirgen bir zar vesilesiyle su ve eriyik alışverişi ilkesine dayanır. (DİYALİZ MAKİNESİ.) Suni böbreğin kullanımı ilk başlarda düzelebilir akut böbrek yetmezlikleriyle sınırlıydı. Akut hidroelektrolitik bozuklukları düzelterek, birkaç gün ya da birkaç hafta içinde böbrek düzgüsel çalışıncaya kadar hastanın yaşamasını sağlıyordu. 1960 senesinde amerikalı iki doktor, B. H. Scraider ve W. E. öuinton, kuramsal olarak suni böbreğin yaptığını sınırsız seviyede yapabilecek bir atardamar-toplardamar kısa devresi yaratmayı düşündüler (atardamar-toplardamar fistülü).
Suni böbrek vesilesiyle meydana getirilen süreğen tedavi hızla yaygınlaştı. Bugün seanslar, etkinliklerinden hiçbir şey kaybetmeksizin kısaltabilmiş ve tedavi edilen kimselerin çoğunluğuna normale yakın bir aile, cemiyet ve meslek yaşamı elde etmiştir.
Kaynak: Büyük Larousse
Böbrek
Böbrekler, omurgalılarda bulunan fasulye biçiminde 2 tane boşaltım organlarıdır. 10 santimetre kadar olabilen böbrekler, boşaltım sisteminin bir bölümünü oluştururlar. Bu organlar, başta üre olmak suretiyle atıkları kandan süzer ve onları su ile beraber idrar olarak boşaltırlar. Böbrekleri ve böbreklere tesir eden hastalıkları inceleyen tıbbi dal nefrolojidir. Nefroloji, adını Yunanca "böbrek" anlamına gelen nephros sözcüğünden alır. Böbrek(ler) ile ilgili anlamında kullanılan renal sözcüğü ise Latince renalis sözcüğünden gelir. Böbreklerin içindeki süzme birimlerine nefron denir kanımızda atık maddelerin yanı sıra karbonhidratların yağların ve proteinlerin sindirilmesi sonucu oluşan minik moleküller,vitaminler ve su şeklinde yararlı maddelerde bulunur. Böbrek, insanda bir çift olup, karın boşluğunun arka tarafında ve bel hizasında yer alır. Böbreğin çukur kısmında, böbreğe kirli kanı taşıyan atardamar ve böbrekte süzülmüş kanı götürmüş olan toplardamar bulunur. Ek olarak böbreğin çukur kısmından idrar kanalı çıkar. Böbrek atardamarı böbreğe boşaltım maddeleri taşır. Böbrek toplardamarı, böbrekten süzülen kanı taşır. Böbrek toplardamarı, içinde boşaltım maddeleri minimum oranda bulunan damardır.
DEVAMI
böbrek
isim, anatomi
böbrek taşı
böbrek üstü bezi
böbrek yağı
isim, anatomi
- Kandaki zararı dokunan maddeleri süzen, idrar salan, omurganın sağ ve sol yanında bulunan çift organlardan her biri.
böbrek taşı
böbrek üstü bezi
böbrek yağı
böbrek ingilizcesi
1. kidney.
2. renal.
- iltihabı/yangısı path. nephritis.
- leğeni anat. renal pelvis.
- yağı suet.
1. kidney.
2. renal.
- iltihabı/yangısı path. nephritis.
- leğeni anat. renal pelvis.
- yağı suet.
BÖBREKLERARASI
a ve sıf. Omurgalıların embriyonunda iki böbrek içinde bulunan organa denir. (Erişkindeki böbreküstü bezi kabuğu, karınzarının kalınlaşmasından oluşan bu organdan türer.)
BÖBREKüSTü
sıf. Anat. Böbreğin üstünde olan, jj Böbreküstü bezi, insanda ve memeli hayvanlarda böbreklerin tepe kısmında bulunan salgı bezi. Memelilerde böbreklerarası organdan (somatoplöral organ) türeme bir kabuk kısmı ile sinirsel kökenli bir öz ya da medulladan (böbreküstü organı) oluşur, fakat sauropsida grubunda karmakarışık kordonlar, amfibyumlarla balıklarda dağınık dokular halindedir. || Böbreküstü organı, embriyondaki sinir ibiklerinden türeme kromatin hücreler grubu. (Somatoplöral kökenli böbrekleraraşı organları doldurur ve onlarla beraber böbreküstü bezini meydana getirir. Böbreküstü organı böbreküstü bezinin adrenalin salgılayan öz maddesini oluşturur.)
—ANSİKL. insanda, böbreküstü bezleri çok belirgin sarımtırak gri renktedir; sağ taraftaki bez, böbreği bir takke şeklinde örter, soldaki bez daha çok bir virgül biçimindedir. Her biri 5 ila 7 g çeker. Her ikisi de böbrek yatağı içinde bulunur, fakat böbrekten lifli bir yaprakla (zarla) ayrılır. Böbreküstü bezi atardamarlarının (üst, orta ve alt olmak suretiyle üç tane) sağlamış olduğu bolca kanla beslenir; kanın dönüşünü ortadaki bez içi toplardamar sağlar; bu damar solda sol böbrek toplardamarına, sağda alt ana toplardamara açılır. Bu bezler, güneş sinir ağından gelen böbreküstü sinir ağıyla bol miktarda dallanarak donanır.
Kaynak: Büyük Larousse
Böbrek ve böbrek hastalıklarıyla ilgili bölüm ve uzman adı nedir?
Türk Böbrek Vakfı'nın tarihçesi nedir?
Böbrek küçülmesi nedir, ne yapılması gerekir?
YORUMLAR