Keşifler denildiğinde akla gelen ilk adlardan olan Macellan’ın yaşamı ve yaşadıkları hakkında kısa bilgilerin yer almış olduğu sayfamız. Ma...
Keşifler denildiğinde akla gelen ilk adlardan olan Macellan’ın yaşamı ve yaşadıkları hakkında kısa bilgilerin yer almış olduğu sayfamız.
Macellan, 1480’de, Portekiz’in Sabrosa şehrinde dünyaya geldi. Asil bir ailedendi. Minik bir çocukken, saray hizmetlerinde bulunmak suretiyle kralın yanma verilmişti. 25 yaşına ulaşınca donanmada göreve getirildi. Fas’ta Araplarla yapmış olduğu bir çarpışmada yaralandı, yaşamının sonuna kadar sakat kaldı.
Macellan, Portekiz donanmasında bir denizci olarak çalışmış olduğu zamanlarda, coğrafyaya karşı büyük bir ilgi duyuyordu; çünkü o devirde, dünya üstünde insanların tanıdıkları coğrafya ufku türlü yolculuklarla yeni keşiflerle aniden genişlemişti. Macellan, Portekiz’den kalkıp batıya doğru gidilecek olursa, şark ülkelerine varılabileceğini düşündü, bu mevzuda bir seyahat tasarladı. Kraldan yardım istedi. Tecrübeli bir denizci olması durumunda, o çağlardaki deniz yolculuklarının güçlüklerini, tehlikelerini, eldeki imkânların yetersizliğini hesaba katmıyordu. Macellan’ın istediğini bu yönden ele alan Portekiz Kralı ona izin vermedi.
BEŞ KÜÇÜK GEMİ DENİZE AÇILIYOR
Buna karşılık İspanya o sıralarda, ABD yolculuğundan dönmüş olan Kristof Kolomb‘un anlattığı bulgu hikâyelerinin heyecanı içinde bulunuyordu. Bunun üstüne, Macellan, Portekiz donanmasındaki görevinden çekilerek İspanya’ya gitti, tasarısını İspanya kralına söyledi. O sırada İspanya kralı olan V. Karl, Macellan’a beş minik gemiden meydana gelen bir filo verdi. 20 Eylül 1519’da bu gemiler, içlerinde tecrübeli denizciler şeklinde gönüllüler de bulunan 270 kişiyle, Sanducar limanından Macellan’ın komutasında, denize açıldı.
«AÇ BİLE KALSAK DÖNMEYECEĞİZ!»
Kafile yola çıkar çıkmaz, fena bir hava, açlık şeklinde tehlikelerle karşılaştıysa da, aralık ayının başlangıcında sağ-salim Rio De Janeiro Körfezi’ne vardılar. Macellan hafta burada kalmış olarak, batıdaki okyanusa geçebileceği bir geçit aradı. Rastlamış olduğu tüm akarsu ağızlarından, bir geçit bulurum diye, içeri giriyor, bunların ırmak bulunduğunu anlayınca geri geri dönmek mecburiyetinde kalıyordu.
Bundan sonra Cenup Yarımküresi’nin kışı yaklaşmıştı. Macellan’ın adamları açlık, çekince korkusu ile yeni bir yolculuğu göze alamıyordu, kaptanlarına karşı ayaklandılar. Macellan soğukkanlılıkla bu ayaklanmayı bastırdı. Adamlarına: «Aç kalıp direklerdeki meşinleri de kemirsek de yolumuzdan dönmeyeceğiz!» dedi.
ESRARENGİZ BİR BOĞAZ
Bu şekilde, Macellan’ın gemileri, ABD kıtasının güneyine doğru yol almaya başladı. 1520 ekim ayında gemiler geniş bir boğaza girdiler. Macellan’ın minik gemileri, bu girintili-çıkıntılı esrarengiz boğazda 22 gün ilerledi, en sonunda batıdaki okyanusa ulaştılar. Macellan, burada suların Atlas Okyanusu’ndan daha sakin bulunduğunu görünce bulmuş olduğu yeni okyanusa, «sakin» anlamına gelen «Pasifik» ismini verdi.
KARA GÖRÜNDÜ!
Gemiler, Pasifik Okyanusu’nda (Büyük Okyanus’ta) 98 gün yol aldılar. Seyahat gittikçe güçleşiyordu. Gemilerde yiyecek kalmamış, tayfaların büyük bölümü hastalanmıştı. En sonunda kara göründü. Burası, anlaşıldığına bakılırsa, şimdiki Mariana Adaları’ydı.
Macellan, karaya çıkarak, hasta adamlarının iyileştirilmesini, yiyecek elde edilmesini sağlamış oldu. Buradan ayrıldıktan sonrasında batıya doğru yoluna devam etti, gün sonrasında Filipin Adaları’na vardı. Orada adadan adaya dolaşıyor yerlilerle iyi geçinmeye çalışıyordu.
SAVAŞTA ÖLÜM
1521 yılının 27 nisanında, bir kabile başkanına yardım etmek için onun düşmanlarıyla savaşırken öldürüldü.
Macellan’ın adamlarından, gemilerinden geriye kalanlar yolculuklarını sürdürdüler. 1522 eylülünde İspanya’ya döndüler. 270 kişilik kafileden ama 31 şahıs geri gelebilmişti; yalnız, Macellan’ın düşsel gerçekleşmiş, bütün ülkelerce uzun bir deniz yolu açılmıştı.
ATEŞ TOPRAKLARI
Macellan’ın, gemileriyle beraber, üç haftada geçmiş olduğu, kendisine pek «esrarengiz» gelen boğaz, Cenup ABD topraklarının bitiminde, Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanusu birleştiren boğazdır. Buraya, sonradan, Macellan Boğazı ismi verilmiştir.
Macellan Boğazı’nın güneyinde de Tierra del Fuego Adaları vardır. «Tierra del Fuego», İspanyolcada, «Ateş Toprakları» anlamına gelir. Adalara bu ismi Macellan vermiştir. Bunun şu şekilde bir hikâyesi var:
Macellan’ın gemileri gece oradan geçerken, uzaktan alevler görüyorlar. Sanki topraklar tutuşmuş yanıyor şeklinde. «Yoksa yanardağ mı?» diyorlar. Sonradan anlaşılıyor ki bu alevler adaların yerlileri Kızılderililerin yaktıkları ateşlerin alevleriymiş.
Macellan Boğazı’nın uzunluğu 562 km.’dir, genişliği 3-112 km. içinde değişiyor. Panama Kanalı açılmadan ilkin Macellan Boğazı, Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanus arasındaki tek deniz geçidiydi. Panama Kanalı açıldıktan sonrasında Macellan Boğazı’nın eski kıymeti kalmadı.
YORUMLAR