Emülsiyon (Özet): Bir sıvıda çözünmeyen başka bir sıvının ayrışık olarak bulanık bir biçimde dağılmış hâlidir. Örnek: Su-zeytinyağı karışım...
Emülsiyon (Özet): Bir sıvıda çözünmeyen başka bir sıvının ayrışık olarak bulanık bir biçimde dağılmış hâlidir. Örnek: Su-zeytinyağı karışımı, su-benzin karışımı, şeklinde.
Emülsiyon (Tarif) : sıvı + sıvı ayrışık karışımlarının hususi adıdır. sıvı + sıvı karışımının faz oluşturmuş halidir. birbiri içinde çözünmeyen iki değişik sıvının karışması ile oluşan ayrışık karışımlardır. örnek : zeytin yağı, yağlı su, petrol … şeklinde. Emülsiyon (Detay):
Emülsiyon birbiri içinde çözelmeyen iki sıvının karışımıdır. Bir sıvı (dağılan faz), öbürü (dağınılan faz) içinde dağılmış durumudadır. Emülsiyon oluşma sürecine emülsifikasyon denir. Bir emülgatör (emülsifikatör, emülsifiyer ya da emüljen olarak da bilinir) bir emülsiyonu kesin kılan, genel anlamda sürfaktan özellikli bir maddedir.
Gündelik yaşamdaki emülsiyonların büyük bölümü, yağ/su emülsiyonudur, mesela, tereyağ, margarin, süt, krema. Tereyağ ve margarinde su damlacıkları yağ ile çevrilidir (yağ içinde su emülsiyonu); süt ve kremada ya damlacıkları su ile çevrilidir (su içinde yağ emülsiyonları). Başka emülsiyon örnekleri olarak fotoğraf filminin ışığa hassas yüzü, metal kesmede kullanılan kesici sıvı ve magma sayılabilir. Bir takım magma türlerinde NiFe kürecikleri sıvı silikatlardan oluşmuş devamlı bir faz içide dağılmıştır.
Emülsiyonlar genel anlamda bulanık görünüşlü olur çünkü emülsiyon içinden geçen ışık, çok sayıda faz arayüzünden (iki faz arasındaki sınıra arayüz denir) geçerken saçılır.
Emülsiyonlar kesin değildir ve kendiliklerinden oluşmazlar. Emülsiyon oluşumu için karıştırma, çalkalama, homojenizasyon ya da spreyleme şeklinde bir işlemle karışıma enerji vermek gerekir. Vakit içinde, emülsiyonu oluşturan fazların kesin hallerine geri dönme eğilimi vardır. Yüzey etkin bileşikler (sürfaktanlar) emülsiyonların kinetik kararlılığını artırlar, öyleki ki emülsiyonlar bir kere oluştuktan sonrasında seneler süresince değişmez. Su-zeytinyağ karışımı devamlı çalkalanmadıkça kısa sürede ayrışır. Bu olguya ufak damlacıkların birleşerek büyük damlacıklar oluşturmasının sonucudur ve kaynaşma (koalesans) olarak adlandırılır. Emülsiyonlarda olabilen bir başka süreç kremleşme, şu demek oluyor ki bir fazın öbüründen daha batmaz (buoyant) olması ya da santrifügasyon sonucu emülsiyonun üstüne çıkmasıdır.
Emülsiyonlar, kolloid olarak adlandırılan iki fazlı madde sistemlerinden biridir. Kolloid ve emülsiyon terimleri kimi zaman eş anlamlı kullanılsa da, emülsiyon genel anlamda hem dağılmış fazın hem de dağınılan fazın sıvı olması şartları için kullanılır.
Emülsiyon instabilitelerinin üç tipi vardır: flokülasyon olunca tanecikler öbekler oluşturur; kremleşme olunca tanecikler yüzeyde (ya da dipte, iki fazın göreceli yoğunluklarına bağlı olarak); ayrışma ve birleşme durumunda tanecikler birleşip bir sıvı katman oluştururlar.
Bir emülsiyon yağ içinde su tipli bir emülsiyon mu, yoksa su içinde yağ tipi bir emülsiyon mu oluşturacağı, iki fazı hacimlerinin oranı ve emülsifikatör tipine bağlıdır. Genel anlamda Bankroft kuralı geçerlidir: emülsifikatörler ve emülsifiyan tanecikler içinde çözünmedikleri fazın ayrışmasına niçin olurlar; mesela proteinler, yağda çözündüklerinden daha iyi suda çözünürler ve bundan dolayı yağ içinde su emülsiyonları oluştururlar; şu demek oluyor ki yağ damlacıklarının yekpare bir su fazında dağılmasına önayak olurlar.
Emülsiyonların temel renki beyazdır. Eğer emülsiyon derişik olursa Tyndall tesiri ışığı saçar ve rengin maviye kaymasına niçin olur. Eğer yoğun ise, renk sarıya kayar. Yağı alınmış süt ile krema (yüksek konsantrasyonlu süt yağı ihtiva eder) karşılaştırıldığında bu olgu kolayca farkedilir. Mikroemülsiyonlar ve nanoemülsiyonlar duru görünürler, dağılmış fazı oluşturan taneciklerin ufak boyutları sebebiyle.Emülgatör
Bir emülgatör (emülsifikatör, emülsifiyer ya da emüljen olarak da bilinir) bir emülsiyonu kesin kılan, genel anlamda sürfaktan özellikli bir maddedir. Besin emülgatör örnekleri içinde yumurta sarısı (içindeki başlıca emülgatör bileşik lesitindir), bal ve hardaldır (hardal çekirdeğinin kabuğunda bulunan hardalın emülgatör etkisinden mesuldür). Proteinler de daha ufak moleküller de emülgatör tesiri gösterebilirler. Bir takım durumlarda Pickering stabilizasyonu denen bir mekanizma ile tanecikler de emülsifikasyona niçin olabililer. Hem mayonez, hem de Holandez sos, yumurta sarısı (lesitin) vasıtasıyla stabilize olmuş, su içinde yağ tipi emülsiyonlardır. Deterjanlar bir başka sürfaktan sınıfıdır ve yağ ile su arasındaki arayüzü stabilize ederler. Temizlik amacıyla yağların sabun tarafınca sökülmesi bu prensibe dayalıdır. Eczacılıkta krem ve losyonların hazırlanmasında türlü emülgatörler kullanılır. Emülgatör mum, setearil alkol, polisorbat 20, ve setearet 20 bu sebeple yaygın kullanılan emülgatörler arasındadır.[1]
Kimi zaman dahilî fazın kendisi de bir emülgatör olarak tesir eder ve bunun sonucu bir nanoemülsiyondur. Dahilî faz nano-boyutlu damlacıklar halinde dış faz içinde dağılır. Bu olgunun iyi malum bir örneği anason içeren alkollu bir içkiye (rakı, uzo ya da pastis şeklinde) su katılmasında görülür. Etanolda çözünen anisol bileşikleri suda nano-boyutlu damlacıklar oluştururlar ve suyun içinde emülsiyonlaşırlar. Bu sulanmış içkiler opak ve süt rengi olur.Tıpta
20 ml'lik bir ampul içinde, damardan (intravenöz) enjeksiyona uygun %1'lik propofol emülsiyonu. İmalatçı yağda çözünür propofolu su, soya yağı ve yumurta lesitini ile emülsifiye etmiştir.[2]
Tıpta mikroskopik emülsiyonlar aşıların hazırlanmasında kullanılır.[3]Fizyoloji
Sindirim siteminde safra kesesi tarafınca salgılanan safra tuzları yağların daha kolay sindirimine yararlar. Safra tuzları yağ damlacıklarının yüzeyini kaplayarak onları daha ufak damlacıklara parçalanmasını sağlarlar, bununla birlikte yağları sindiren pankreatik lipaz şeklinde enzimlerin bu yağ moleküllerine erişmesini mümkün kılarlar.Kaynakça
1.^ Anne-Marie Faiola (2008-05-21). "Using Emulsifying Wax". TeachSoap.com. 2008-07-22 tarihinde erişilmiştir.
2.^ "Adjuvant Vaccine Development". 2008-07-23 tarihinde erişilmiştir.
3.^ Yang YW, Wei AC, Shen SS (2005). "The immunogenicity-enhancing effect of emulsion vaccine adjuvants is independent of the dispersion type and antigen release rate--a revisit of the role of the hydrophile-lipophile balance (HLB) value". Vaccine 23: 2665-75. doi:10.1016/j.vaccine.2004.09.007. PMID 15780450.
YORUMLAR