Gelecek süre, dilbilgisinde şu andan sonraki bir zamanda gerçekleşen bir vakası ya da şartları gösteren süre yapısıdır. 1. Fiil ile anlatımd...
Gelecek süre, dilbilgisinde şu andan sonraki bir zamanda gerçekleşen bir vakası ya da şartları gösteren süre yapısıdır.
1. Fiil ile anlatımdan sonrasında yapılacağını bildiren zamandır.
Örnek : Aynur tiyatroya gidecek. Beraber eğleneceğiz.
Gelecek süre kipinin ses uyumuna gore "-ecek, -acak" tır.
2. Fiilin belirttiği süre teriminin, içinde bulunulan zamandan sonraya ait bulunduğunu sınırı olan bir şekilde gösteren kip. Türkçede bu kip "-acak / -ecek" ekiyle kurulur: Geleceğim, geleceksin şeklinde.
Eylem Cümlelerinde Gelecek Vakit
Türkçede gelecek süre kipi eylem sonuna büyük ünlü uyumuna uyacak şekilde eklenen -ecek ve -acak ekleri ile oluşturulur. Ünsüzden sonrasında ek direkt gelirken, ünlü ile biten eylemlere eklenmeden ilkin, destek ünsüz gelir[2].
Türkçede değişik şahıslara gore kolay gelecek süre, türlü örneklerle alt tarafta gösterilmiştir:
Şahıs
git-
gel-
ara-
1. tekil şahıs (ben)
gid-eceğ-im
gel-eceğ-im
ara-y-acağ-ım
2. tekil şahıs (sen)
gid-ecek-sin
gel-ecek-sin
ara-y-acak-sın
3. tekil şahıs (o)
gid-ecek
gel-eceğ
ara-y-acak
4. çoğul şahıs (bizler)
gid-eceğ-iz
gel-eceğ-iz
ara-y-acağ-ız
5. çoğul şahıs (siz)
gid-ecek-siniz
gel-ecek-siniz
ara-y-acak-sınız
6. çoğul şahıs (onlar)
gid-ecek-ler
gel-ecek-ler
ara-y-acak-lar
İsim Cümlelerinde Gelecek Vakit
İsim cümlelerinin gelecek süre hâli yoktur. Değişik zamanlardaki isim cümleleri, "olmak" fiili eklendikten sonra gelecek zamana dönüştürülür. Olmak fiili eklendiğinde tümce eylem cümlesine dönüşür:
Bugün hava çok güzel. (geniş zamanlı isim cümlesi)
Yarın hava çok güzel olacak. (gelecek zamanlı eylem cümlesi)
Gelecek zamanda süreklilik
Gelecek zamanda süreklilik, şimdiki süre kipi (-iyor) ve gelecek süre kipi eklerinin bir arada kullanılması ile gerçekleştirilir:
Yarın bu saatlerde Ankara'ya doğru uçuyor olacağım.
Gelecek Vakit Kipi Nedir
Fiilin bir süre sonra gerçekleşeceğini bildirir.
Eylem tabanına -ecek, -acak getirilerek yapılır.
Eylem Tabanı -ecek/-acak kişi eki
Sev eceğ im
Anla y acak sın
Bekle y ecek .....
Çalış acağ ız
Başar acak sınız
Gör ecek ler
Gelecek Vakit Kipinin Özellikleri
a) Fiilin yapılması mevzusunda kesinlik yoktur. Kesinlik anlamı bir zarfla sağlanır. Yarın kesinlikle köye gideceğim. (Zarf)
b) Genellikle tahmin edilir. Seninle güzel günler göreceğiz.
c) -dir ek-fiili, bu kipin anlamına kesinlik katar. Toplantı saat 14.30’da adım atacaktır.
d) -acak, -ecek ekleri kimi zaman yapım eki göreviyle kullanılır. Kırılacak eşyaları kutulara yerleştir. (Yapım eki)
e) Bir takım kullanımlarda “hırs ve kararlılık†anlamları görülür. Hepimiz bana ait kim olduğumu görecek.
f) “Ol†fiiline getirildiğinde kimi zaman olasılık anlamı kazanır. Yarın hava güzel olacak.(olabilir)
YORUMLAR