gordion (yassıhöyük) frigya krallığı’nın başkenti gordion ; ankara-eskişehir karayolunun yakınında, sakarya (sangarios) ve porsuk nehirlerin...
gordion (yassıhöyük)
frigya krallığı’nın başkenti gordion ; ankara-eskişehir karayolunun yakınında, sakarya (sangarios) ve porsuk nehirlerinin birbirlerine yaklaştıkları yerde, polatlı’nın 18 km. kuzeybatısındadır (ankara’dan 90km.)
meydana getirilen arkeolojik kazılar sonucu buradan çıkan ve türlü yayınlarda tanıtılan buluntular, bu yerleşimin tarihini erken bronz çağına (m.ö. 3000) kadar götürür.
gordion, m.ö. 7. yüzyılın başlarında kimmerler tarafınca tahrip edilmesine karşın, en parlak dönemlerini m.ö. 750-700 tarihleri içinde yaşamıştır. bir sürü buluntular ve yerleşimdeki tümülüsler 6. yüzyılın sonuna kadar devam eden bu işgali göz önüne serer. gene de gordion, büyük iskender’in burayı tekrardan onarıp bağımsızlığının kendilerine geri verilmesine kadar (m.ö. 6. yüzyılın yarısından itibaren) persler tarafınca yönetilmiştir.
kral gordios tarafınca bağlanan meşhur düğüm, büyük iskender tarafınca m.ö. 333 senesinde kışı geçirdiği gordion’da kesilmiştir.
gordion’da helenistik dönem büyük iskender’in burayı fethinden sonrasında (m.ö. 300-100) adım atmıştır. sonrasında roma süreci (m.ö.1.- m.s.4. yüzyıl), bir süre sonra selçuklu (m.s.11.-13. yüzyıl) süreci adım atmıştır. tüm bu vakalar gordion’da 4000 yıl benzer biçimde kısa bir sürede olmuştur.
gordion’daki kalıntılar:
şehir höyüğü: 350x500 metre ölçüsündeki yassı bir höyük durumundaki frig kenti, sakarya ırmağının derhal doğusunda yer almıştır. arkeologlar, anıtsal bir kapı ile beraber kral ailesine ait bir sürü yapı, evlere ve şehir duvarlarına ilişkin kalıntılar ortaya çıkarmışlardır. bunların tümü frig krallığının en parlak dönemine (mö 725-667) tarihlenmektedir.
şehir kapısı: mö.vııı.yüzyılın sonunda yapılmıştır. yumuşak kireç taşından 9 metre yükseklikteki kısmı günümüze kadar korunmuş anıtsal bir yapıdır. kente aslolan giriş 9 metre genişliğinde ve 23 metre uzunluğunda üstü açık bir koridorla sağlanıyordu. kapının iki yanında yer edinen kulelerin kente açılan birer kapısı vardır. tamamı kazılan şimal avlu depo olarak kullanılıyordu. cenup avlusu ise pers kapısının büyük cenup duvarının korunması amacıyla kazılmadan bırakılmıştır.
şehir merkezi: höyüğün orta kısmı saraylara ayrılmıştır. kerpiçten bir duvar, dört yapıyı içeren sarayın birinci avlusunu şehir kapısından ayırmaktadır. daha kalınca bir duvar iç avluyu şimal, garp ve cenup yönlerinden çevirmektedir.büyük olasılıkla bu duvarlar saray yapılarının şark yönünce de uzanmakta ve böylelikle onları dışarıdan tümüyle ayırmaktadır.
saraylar: birinci avludaki iki yapı birer megarondur. megaron 2, geometrik desenli bir mozaik ile döşenmiştir. bu mozaik, malum en eski çakıltaşı mozaik örneğidir ve bugün bir bölümü gordion müzesi’nde sergilenmektedir.
megaron 3 ise, günümüze kadar gordion’da çıkarılmış en mühim yapıdır. iç avluda yer edinen yapı frig akropolünün en büyük binasıdır. yapı, iki sıra ahşap direkle bir orta ve iki yan nefe ayrılmıştır. arkeologlara gore orta bölüm tek kattan oluşan ve yüksek bir salondu. yan kısımlar ise iki kattan oluşan ahşap galeriler şeklindeydi. megaron 3, mö.vııı. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiş en eski yapılardan birisi olmalıdır.
terasın garp kesiminde her birisi 11x14 metre ebatlarında yan yana sıralanmış 8 tane megaron yer alır.bunların hepsinde de ortada bir ocak ve yanlarda direklerle desteklenen ahşap galeriler mevcuttur. büyük olasılıkla bu tür durumlar sarayın günlük işlerinin görüldüğü yapılardır. megaron 3’ün yanına meydana getirilen bir merdivenle yeni oluşturulan terasa geçiş sağlanmıştır.
YORUMLAR