HAVALİMANI yolcu ya da kargo uçaklarının kalkış ve inişlerini yapmış olduğu alandır. Neredeyse tüm mühim ve büyük kentlerde bir hav...
HAVALİMANI yolcu ya da kargo uçaklarının kalkış ve inişlerini yapmış olduğu alandır. Neredeyse tüm mühim ve büyük kentlerde bir havalimanı bulunmaktadır.
Havalimanlarının üç mühim görevi vardır. Ilk olarak, hava taşıtlarının kalkış ve inişlerini tertipli olarak ve güvenli bir şekilde yapabilÂmelerini kolaylaştırır, ikincisi, yolcu, posta ve kargo trafiğinin düzgün ve süratli akışını sağlar. üçüncü olarak, havalimanlarında uçakların uçuşa hazır olup olmadığı denetlenir. HavaliÂmanlarında uçaklar için hangarlar, bakım ve onarım atölyeleri, yakıt ve lüzumlu başka depolar bulunmaktadır.
Hava yolculuğunun diğeri tüm taşımacılık biçimlerine gore üstünlüklerinden birisi de hızdır. Ne yazık ki, uçakların pek çok, motor tasarımındaki tüm gelişmelere rağmen hâlâ çok gürültülüdür. Kalkış ve iniş için büyük alanlar gerektirir ve havalimanlarının pek çok kentlere uzak yapıldığından kente gidiş gelişler oldukÂça vakit alır.
1939'a kadar çimen alanlara inebilen uçakÂlar, günümüzde iniş ve kalkışları için beton ya da asfalt kaplı sert pistler gerektirecek kadar ağırlaşmıştır.
Uçaklar düzgüsel olarak rüzgâra karşı iner ve kalkar. Bu yüzden eski havalimanlarında pist sistemi çok yönlü olarak yapılırdı. Uçakların rüzgâra karşı inip kalkmalarını sağlamak için üç pist üçgen şeklinde yerleştirilirdi. HavaliÂmanlarının bazılarında ise iki pist bulunurdu. Uygar havalimanlarında yörede çoğu zaman esen rüzgâr temel alınarak yapılmış bir ana pist vardır, çünkü rüzgâr günümüzün büyük ve kuvvetli uçaklarını fazla etkileyemez.
Hava Trafik Denetimi
Havalimanları yakınında uçan uçaklar, yükÂsek ve derhal göze çarpan bir yapı olan denetim kulesinden yönlendirilir. Hava trafik denetimi pilotlara, uçakların havada çarpışÂmasını önleyecek ve yere güvenle inmelerini sağlayacak komutlar verir. Hava trafiğinin hızlı ve tertipli yürümesini sağlar. Pilotlara uçuşu güvenli ve yetkin şekilde yürütmeleri için doğru ve lüzumlu detayları aktarır. OlaÂğanüstü durumlarda güvenlik servislerini uyaÂrır.
ABD benzer biçimde hava trafiği yoğun olan ülkelerde karmaşık bir havayolu ağı ve bu yollar üzerinÂde hava trafik kontrol merkezleri vardır. Bu yollar başka ülkelerin havayollarıyla bağlantı-landırılarak daha da karmaşık bir dünya havayolu ağı meydana getirilmiştir. Geçmişte, uçaklar yerde bulunan belli başlı noktalar ile Güneş, Ay ve yıldızların durumuna gore uçarlardı. Hafifçe uçaklar hâlâ "gözle" yönlenÂdirilmektedir, ama büyük uçaklar geriye kalan radyo, radar ve bilgisayar yardımıyla seyreder. Bir takım elektronik destek gereçler uzun menzillerÂde (3.000 kilometrenin üstünde) kullanılabiÂlirken bazıları ise yalnızca kısa menzillerde, uçakların alana ulaşmasında ve güvenli biçimÂde inmesinde destek sağlar.
En eski seyir yardımcılarından birisi, tüm doğrultularda gösterim meydana getiren biykınlardır. Biykın, bir uçağı yönlendirmek için ışık, elektrik sinyali ya da başka uyanlar yürüyerek bir istasÂyondur. Biykın tüm yönlere orta dalga radyo sinyalleri gönderir. Bu dalgalar istasyonun üstünde uçan uçaklara ulaşır. Günümüzde tüm bütün ülkelerde en fazlaca kullanılan seyir yarÂdımcıları içinde devasa yükseklikte frekanslı radyo yayını meydana getiren VOR biykınları vardır. Çok güÂvenilir aygıtlar olan VOR'lar direkt otoÂmatik pilota bağlanarak uçağın rotasında gitÂmesini sağlayabilir. VOR, uzaklık ölçme aygıtları ile beraber kullanıldığında, derhal heÂmen eksiksiz bir seyir yardımcısıdır.
İniş için aletli iniş sistemi kullanılır. Bu sistem iniş pistindeki işaret biykınları ile beraber kullanılan iki vericiden oluşur. Bu aygıtlar uçağın pistten ayrılmamasını ve alçaÂlırken hızını istenen oranda düşürmesini sağÂlar. Hava trafik denetimi uçağı radarda izler ve radyo vasıtasıyla pilotla konuşur. İnişler genellikle pilot denetiminde yapılır, ama bir takım çağdaş uçaklar sisli, yağmurlu ve karlı havalarda elektronik gereçlerin yardımıyla "kör" iniş de yapabilir. Otomatik pilotlu uçuşlarda pilot uçağın rotasını seyretmek ve düzeltmek için bilgisayar kullanır; olup biteni ekranda "hareketli bir harita"da görür. Bu sistem, radyobiykına gerek hissetmeden uçağı otomatikman doğru uçuş rotasında meblağ. Günümüzde mikrodalga iniş sistemi, otomaÂtik pilotlu iniş sistemlerinin yerini alabilmek üzeÂre geliştirilmiştir. Seyir uyduları da uçakların denetiminde giderek daha çok rol almaktaÂdır
Denetim kulesi, uçağa iniş ya da kalkış izni vermeden ilkin pistin ve havalimanı çevresinÂdeki hava koridorunun boş olmasını sağlaÂmaktan mesuldür. İki havalimanı içinde uçan uçaklarla hava trafik kontrol merkezleÂri ilgilenir. Türlü havalimanları ve merkezler arasındaki bağlantı telefon ve başka haberleşme-iletişim araçlarıyla sağlanır.
Havalimanlarının Büyümesi
Hava taşımacılığı yaygınlaştıkça havalimanlaÂrı da büyüdü. Yolcu sayısındaki artışla birlikÂte havalimanlarına yeni terminal tesisleri, ek uçuşlar için de yeni pistler yapılmış oldu. Büyük havalimanları için meydana getirilen çağdaş tasarımlaÂrın çoğunda bir ya da paralel iki pist ve bu pistlere, alandaki uçakların bir yerden bir yere gidebilmesini elde eden beton yollarla bağlanmış terminal binaları sistemi vardır. İkinci bir pistin eklenmesi havalimanının daÂha yoğun bir hava trafiğini kaldırabilmesini kolaylaştırır. Pistlerden birisi uçakların inişi, öbürü de kalkışı için kullanılır. ABD'dekiChicago O'Hare Havalimanı benzer biçimde çok büyük ve işlek havalimanlarında iniş için iki, kalkış için iki paralel pist bulunmaktadır. Bu şekilde alana aynı anda gelen iki uçağın sıra beklemeksizin inmesi sağlanır.
Bütün ülkelerce havalimanları değişik kurum ve kuruluşlarca işletilmekle beraber, derhal heÂmen tümünde devlet denetimi vardır. HavaliÂmanlarının yapımı ve işletilmesi her ülkede belirgin standartlara bağlanmıştır. HavalimanlaÂrına ilişkin internasyonal standartlar ise UluslarÂarası Sivil Havacılık Örgütü tarafınca belirÂlenir. Türkiye'de havalimanlarının işletilmesi ve hava trafik hizmetlerinin yönetimi Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlü-ğü'nce yürütülür.
En işlek havalimanları kalabalık kentlerin çevresinde kurulmuştur. ABD'de New York kentine üç havalimanı hizmet verir. DünyaÂdaki en yoğun hava trafiğinin Chicago'daki O'Hare Havalimanı'nda bulunmuş olduğu söylenÂmektedir. Dünyanın en büyük havalimanı Kanada'nın Montreal kentindeki Mirabel'dir. Meksiko Internasyonal Havalimanı da Latin ABD'nın en işlek havalimanlarındandır. Avrupa'nın önde gelen havalimanları arasınÂda Londra'daki Heathrovv Havalimanı'nın yanı sıra, Paris'te Orly ve Charles de Gaulle, Garp Berlin'de Tegel, Roma'da Fiumicino, Ams-terdam yakınında Schippol, Kopenhag'da Kastrup ve Moskova'da Şeremeteyevo havaliÂmanları sayılabilir. Japonya'da Tokyo yakıÂnındaki Hameda ve Osaka internasyonal havaliÂmanları da Uzakdoğu'nun en işlek havaliman-larıdır.
Bugün Türkiye'de askeri havalimanlarının yanı sıra 20'nin üstünde sivil havalimanı vardır. Bunlardan biride başlıcaları olan İstanbul'da Mustafa kemal atatürk (Yeşilköy), Ankara'da Esenboğa, İzmir'de Menderes havalimanları ile Adana, Antalya ve Dalaman'daki havalimanları ulusÂlararası uçuşlara açıktır.
Havalimanlarının üç mühim görevi vardır. Ilk olarak, hava taşıtlarının kalkış ve inişlerini tertipli olarak ve güvenli bir şekilde yapabilÂmelerini kolaylaştırır, ikincisi, yolcu, posta ve kargo trafiğinin düzgün ve süratli akışını sağlar. üçüncü olarak, havalimanlarında uçakların uçuşa hazır olup olmadığı denetlenir. HavaliÂmanlarında uçaklar için hangarlar, bakım ve onarım atölyeleri, yakıt ve lüzumlu başka depolar bulunmaktadır.
Hava yolculuğunun diğeri tüm taşımacılık biçimlerine gore üstünlüklerinden birisi de hızdır. Ne yazık ki, uçakların pek çok, motor tasarımındaki tüm gelişmelere rağmen hâlâ çok gürültülüdür. Kalkış ve iniş için büyük alanlar gerektirir ve havalimanlarının pek çok kentlere uzak yapıldığından kente gidiş gelişler oldukÂça vakit alır.
1939'a kadar çimen alanlara inebilen uçakÂlar, günümüzde iniş ve kalkışları için beton ya da asfalt kaplı sert pistler gerektirecek kadar ağırlaşmıştır.
Uçaklar düzgüsel olarak rüzgâra karşı iner ve kalkar. Bu yüzden eski havalimanlarında pist sistemi çok yönlü olarak yapılırdı. Uçakların rüzgâra karşı inip kalkmalarını sağlamak için üç pist üçgen şeklinde yerleştirilirdi. HavaliÂmanlarının bazılarında ise iki pist bulunurdu. Uygar havalimanlarında yörede çoğu zaman esen rüzgâr temel alınarak yapılmış bir ana pist vardır, çünkü rüzgâr günümüzün büyük ve kuvvetli uçaklarını fazla etkileyemez.
Hava Trafik Denetimi
Havalimanları yakınında uçan uçaklar, yükÂsek ve derhal göze çarpan bir yapı olan denetim kulesinden yönlendirilir. Hava trafik denetimi pilotlara, uçakların havada çarpışÂmasını önleyecek ve yere güvenle inmelerini sağlayacak komutlar verir. Hava trafiğinin hızlı ve tertipli yürümesini sağlar. Pilotlara uçuşu güvenli ve yetkin şekilde yürütmeleri için doğru ve lüzumlu detayları aktarır. OlaÂğanüstü durumlarda güvenlik servislerini uyaÂrır.
ABD benzer biçimde hava trafiği yoğun olan ülkelerde karmaşık bir havayolu ağı ve bu yollar üzerinÂde hava trafik kontrol merkezleri vardır. Bu yollar başka ülkelerin havayollarıyla bağlantı-landırılarak daha da karmaşık bir dünya havayolu ağı meydana getirilmiştir. Geçmişte, uçaklar yerde bulunan belli başlı noktalar ile Güneş, Ay ve yıldızların durumuna gore uçarlardı. Hafifçe uçaklar hâlâ "gözle" yönlenÂdirilmektedir, ama büyük uçaklar geriye kalan radyo, radar ve bilgisayar yardımıyla seyreder. Bir takım elektronik destek gereçler uzun menzillerÂde (3.000 kilometrenin üstünde) kullanılabiÂlirken bazıları ise yalnızca kısa menzillerde, uçakların alana ulaşmasında ve güvenli biçimÂde inmesinde destek sağlar.
En eski seyir yardımcılarından birisi, tüm doğrultularda gösterim meydana getiren biykınlardır. Biykın, bir uçağı yönlendirmek için ışık, elektrik sinyali ya da başka uyanlar yürüyerek bir istasÂyondur. Biykın tüm yönlere orta dalga radyo sinyalleri gönderir. Bu dalgalar istasyonun üstünde uçan uçaklara ulaşır. Günümüzde tüm bütün ülkelerde en fazlaca kullanılan seyir yarÂdımcıları içinde devasa yükseklikte frekanslı radyo yayını meydana getiren VOR biykınları vardır. Çok güÂvenilir aygıtlar olan VOR'lar direkt otoÂmatik pilota bağlanarak uçağın rotasında gitÂmesini sağlayabilir. VOR, uzaklık ölçme aygıtları ile beraber kullanıldığında, derhal heÂmen eksiksiz bir seyir yardımcısıdır.
İniş için aletli iniş sistemi kullanılır. Bu sistem iniş pistindeki işaret biykınları ile beraber kullanılan iki vericiden oluşur. Bu aygıtlar uçağın pistten ayrılmamasını ve alçaÂlırken hızını istenen oranda düşürmesini sağÂlar. Hava trafik denetimi uçağı radarda izler ve radyo vasıtasıyla pilotla konuşur. İnişler genellikle pilot denetiminde yapılır, ama bir takım çağdaş uçaklar sisli, yağmurlu ve karlı havalarda elektronik gereçlerin yardımıyla "kör" iniş de yapabilir. Otomatik pilotlu uçuşlarda pilot uçağın rotasını seyretmek ve düzeltmek için bilgisayar kullanır; olup biteni ekranda "hareketli bir harita"da görür. Bu sistem, radyobiykına gerek hissetmeden uçağı otomatikman doğru uçuş rotasında meblağ. Günümüzde mikrodalga iniş sistemi, otomaÂtik pilotlu iniş sistemlerinin yerini alabilmek üzeÂre geliştirilmiştir. Seyir uyduları da uçakların denetiminde giderek daha çok rol almaktaÂdır
Denetim kulesi, uçağa iniş ya da kalkış izni vermeden ilkin pistin ve havalimanı çevresinÂdeki hava koridorunun boş olmasını sağlaÂmaktan mesuldür. İki havalimanı içinde uçan uçaklarla hava trafik kontrol merkezleÂri ilgilenir. Türlü havalimanları ve merkezler arasındaki bağlantı telefon ve başka haberleşme-iletişim araçlarıyla sağlanır.
Havalimanlarının Büyümesi
Hava taşımacılığı yaygınlaştıkça havalimanlaÂrı da büyüdü. Yolcu sayısındaki artışla birlikÂte havalimanlarına yeni terminal tesisleri, ek uçuşlar için de yeni pistler yapılmış oldu. Büyük havalimanları için meydana getirilen çağdaş tasarımlaÂrın çoğunda bir ya da paralel iki pist ve bu pistlere, alandaki uçakların bir yerden bir yere gidebilmesini elde eden beton yollarla bağlanmış terminal binaları sistemi vardır. İkinci bir pistin eklenmesi havalimanının daÂha yoğun bir hava trafiğini kaldırabilmesini kolaylaştırır. Pistlerden birisi uçakların inişi, öbürü de kalkışı için kullanılır. ABD'dekiChicago O'Hare Havalimanı benzer biçimde çok büyük ve işlek havalimanlarında iniş için iki, kalkış için iki paralel pist bulunmaktadır. Bu şekilde alana aynı anda gelen iki uçağın sıra beklemeksizin inmesi sağlanır.
Bütün ülkelerce havalimanları değişik kurum ve kuruluşlarca işletilmekle beraber, derhal heÂmen tümünde devlet denetimi vardır. HavaliÂmanlarının yapımı ve işletilmesi her ülkede belirgin standartlara bağlanmıştır. HavalimanlaÂrına ilişkin internasyonal standartlar ise UluslarÂarası Sivil Havacılık Örgütü tarafınca belirÂlenir. Türkiye'de havalimanlarının işletilmesi ve hava trafik hizmetlerinin yönetimi Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlü-ğü'nce yürütülür.
En işlek havalimanları kalabalık kentlerin çevresinde kurulmuştur. ABD'de New York kentine üç havalimanı hizmet verir. DünyaÂdaki en yoğun hava trafiğinin Chicago'daki O'Hare Havalimanı'nda bulunmuş olduğu söylenÂmektedir. Dünyanın en büyük havalimanı Kanada'nın Montreal kentindeki Mirabel'dir. Meksiko Internasyonal Havalimanı da Latin ABD'nın en işlek havalimanlarındandır. Avrupa'nın önde gelen havalimanları arasınÂda Londra'daki Heathrovv Havalimanı'nın yanı sıra, Paris'te Orly ve Charles de Gaulle, Garp Berlin'de Tegel, Roma'da Fiumicino, Ams-terdam yakınında Schippol, Kopenhag'da Kastrup ve Moskova'da Şeremeteyevo havaliÂmanları sayılabilir. Japonya'da Tokyo yakıÂnındaki Hameda ve Osaka internasyonal havaliÂmanları da Uzakdoğu'nun en işlek havaliman-larıdır.
Bugün Türkiye'de askeri havalimanlarının yanı sıra 20'nin üstünde sivil havalimanı vardır. Bunlardan biride başlıcaları olan İstanbul'da Mustafa kemal atatürk (Yeşilköy), Ankara'da Esenboğa, İzmir'de Menderes havalimanları ile Adana, Antalya ve Dalaman'daki havalimanları ulusÂlararası uçuşlara açıktır.
Msxlabs TemelBritannica
Mustafa kemal atatürk Havalimanı - İstanbul
Adnan Menderes Havalimanı - İzmir
Sabiha Gökçen Havalimanı - İstanbul
Havalimanı
Yük ve yolcu ulaşımında kullanılan uçakların iniş ve kalkışlarının yapıldığı alan; havaalanı. Havalimanı, havaalanıyla aynı anlama gelmekle beraber ondan daha geniş kapsamlı bir kuruluşu anlatır. Mesela havaalanı haricinde, şehir merkezindeki terminal binası da havalimanı kapsamındadır. Bir havalimanı kimi vakit aniden fazla havaalanını içerebilir. Havalimanı ve bağlı işletme servislerinin başlıca iki görevi vardır: Uçaklar havadayken uçuşlarını kolaylaştırmak, meydana yaklaşmalarını yönetmek ve gerektiğinde inişine yardım etmek; uçaklar yerdeyken korunma, onarım ve bakımlarını sağlamak, yolcu ve yüklere ilişkin hizmetleri yürütmek. Bir havalimanı dört ana bölüme ayrılır: a) Hava trafiğini yöneten mahalli servis, b) pistler ve tayyare park bölgeleri, c) yolcular ve yüklere ilişkin hizmetler ve hava garı, d) tayyare koruma, bakım ve onarım bölgesi. Gelişen teknolojiyle beraber havalimanlarının donanımları da her geçen gün ilerleme göstermektedir. Havalimanlarında bununla birlikte yangın vb. türlü tehlikelere karşı tedbir almakla yükümlü istasyonlar ve servisler de bulunmalıdır. Havalimanları kişilerin ya da kamu müesseselerinin malı olmasına gore devlet ya da hususi havalimanları diye adlandırılırlar. Her ikisi de ama bir kararnameyle sınıfı belirlendikten sonrasında trafiğe açılabilir. Havalimanları çevresinde bulunan yerleşim bölgeleri ve iş alanlarının, ortaya gelebilecek tehlikeli durumlardan korunabilmeleri amacıyla yükseklikleri sınırlanır. Gene bundan dolayı havalimanları çoğu zaman şehir dışı alanlarda kurulmaktadır. Havalimanları dört sınıfa ayrılır. "A sınıfı", uzun sefer meydana getiren her tür uçağın iniş-kalkışına elverişlidir. Pisti 2.100-3.000 m. uzunluğunda ve tayyare tekerleğinin 45 tonluk basıncına dayanabilecek niteliktedir. Minimum 13.500 m2'lik tayyare park sahası vardır. Örnekler: Orly, Cezayir, Mustafa kemal atatürk, Esenboğa havalimanları. Bu sınıfa giren limanların nitelikleri günümüz tayyare teknolojisindeki gelişmelere uygun olarak yükselmektedir. "B sınıfı", hususi malzemeyle meydana getirilen uçaklar haricinde A sınıfı uçaklar tarafınca kullanılabilir. Pisti 1.500-2.000 m. uzunluğunda ve tekerleğin 20 tonluk basıncına dayanabilecek niteliktedir. Park alanı 6.500 m2'dir. Örnekler: Nice, Çiğli (İzmir), Adana, Erzurum havalimanları. "C sınıfı" havalimanının pisti 800-1.500 m. uzunluğunda ve tekerleğin 9 tonluk basıncına dayanabilecek niteliktedir. Kısa mesafeler içinde çalışan uçaklar tarafınca kullanılabilir. Park alanı 2.800 m2'dir. Örnekler: Biarritz, Bursa, Antalya, Kayseri havalimanları. "D sınıfı" havalimanları okul ve gezim hizmetlerinde kullanılırlar. Pisti 600-800 m. uzunluğunda ve tekerleğin 2.5 tonluk basıncına dayanabilecek niteliktedir. Dünyanın başlıca havalimanları içinde Türkiye'de Mustafa kemal atatürk, Garp Avrupa'da Londra, Paris, Amsterdam, Zürih, Roma, Brüksel, Frankfurt, Cenevre; Şimal ABD'da Miami, New York, Montreal, Los Angeles, San Francisco, Seattle, Vancouver sayılabilir.
MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
Yük ve yolcu ulaşımında kullanılan uçakların iniş ve kalkışlarının yapıldığı alan; havaalanı. Havalimanı, havaalanıyla aynı anlama gelmekle beraber ondan daha geniş kapsamlı bir kuruluşu anlatır. Mesela havaalanı haricinde, şehir merkezindeki terminal binası da havalimanı kapsamındadır. Bir havalimanı kimi vakit aniden fazla havaalanını içerebilir. Havalimanı ve bağlı işletme servislerinin başlıca iki görevi vardır: Uçaklar havadayken uçuşlarını kolaylaştırmak, meydana yaklaşmalarını yönetmek ve gerektiğinde inişine yardım etmek; uçaklar yerdeyken korunma, onarım ve bakımlarını sağlamak, yolcu ve yüklere ilişkin hizmetleri yürütmek. Bir havalimanı dört ana bölüme ayrılır: a) Hava trafiğini yöneten mahalli servis, b) pistler ve tayyare park bölgeleri, c) yolcular ve yüklere ilişkin hizmetler ve hava garı, d) tayyare koruma, bakım ve onarım bölgesi. Gelişen teknolojiyle beraber havalimanlarının donanımları da her geçen gün ilerleme göstermektedir. Havalimanlarında bununla birlikte yangın vb. türlü tehlikelere karşı tedbir almakla yükümlü istasyonlar ve servisler de bulunmalıdır. Havalimanları kişilerin ya da kamu müesseselerinin malı olmasına gore devlet ya da hususi havalimanları diye adlandırılırlar. Her ikisi de ama bir kararnameyle sınıfı belirlendikten sonrasında trafiğe açılabilir. Havalimanları çevresinde bulunan yerleşim bölgeleri ve iş alanlarının, ortaya gelebilecek tehlikeli durumlardan korunabilmeleri amacıyla yükseklikleri sınırlanır. Gene bundan dolayı havalimanları çoğu zaman şehir dışı alanlarda kurulmaktadır. Havalimanları dört sınıfa ayrılır. "A sınıfı", uzun sefer meydana getiren her tür uçağın iniş-kalkışına elverişlidir. Pisti 2.100-3.000 m. uzunluğunda ve tayyare tekerleğinin 45 tonluk basıncına dayanabilecek niteliktedir. Minimum 13.500 m2'lik tayyare park sahası vardır. Örnekler: Orly, Cezayir, Mustafa kemal atatürk, Esenboğa havalimanları. Bu sınıfa giren limanların nitelikleri günümüz tayyare teknolojisindeki gelişmelere uygun olarak yükselmektedir. "B sınıfı", hususi malzemeyle meydana getirilen uçaklar haricinde A sınıfı uçaklar tarafınca kullanılabilir. Pisti 1.500-2.000 m. uzunluğunda ve tekerleğin 20 tonluk basıncına dayanabilecek niteliktedir. Park alanı 6.500 m2'dir. Örnekler: Nice, Çiğli (İzmir), Adana, Erzurum havalimanları. "C sınıfı" havalimanının pisti 800-1.500 m. uzunluğunda ve tekerleğin 9 tonluk basıncına dayanabilecek niteliktedir. Kısa mesafeler içinde çalışan uçaklar tarafınca kullanılabilir. Park alanı 2.800 m2'dir. Örnekler: Biarritz, Bursa, Antalya, Kayseri havalimanları. "D sınıfı" havalimanları okul ve gezim hizmetlerinde kullanılırlar. Pisti 600-800 m. uzunluğunda ve tekerleğin 2.5 tonluk basıncına dayanabilecek niteliktedir. Dünyanın başlıca havalimanları içinde Türkiye'de Mustafa kemal atatürk, Garp Avrupa'da Londra, Paris, Amsterdam, Zürih, Roma, Brüksel, Frankfurt, Cenevre; Şimal ABD'da Miami, New York, Montreal, Los Angeles, San Francisco, Seattle, Vancouver sayılabilir.
MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
YORUMLAR