bir düşünceyi çok az sözcükle özlü bir biçimde anlatmadır. kısaltmanın anlamı güçleştirmemesine dikkat edilir. buna icaz-ı muhil denir. az s...
bir düşünceyi çok az sözcükle özlü bir biçimde anlatmadır. kısaltmanın anlamı güçleştirmemesine dikkat edilir. buna icaz-ı muhil denir. az söz yüklü anlamla ifadeye makbul icaz denir. atasözleri, vecizeler, hikmetli sözler bu gruba girer. makbul icaz iki türdür: hafz yöntemiyle icaz: anlama zarar vermeyecek şekilde bir takım sözcükler atılır. bu tümce çıkarılarak da yapılabilir. sözcük yapmaya icaz bi’l-harf denir. örnek:
bir pâreye bini âferinin
pâpûşu atıldu gevherî’nin
ziya paşa
ozan burada "papucu dama atıldı’yı "papucu atıldı" diye kısaltmış.
icaz, tümce çıkarılarak yapılırsa icaz bi’l cümel ismini alır. örnek:
"ahmet ders çalışsaydı…" burada "başarı göstermiş olacaktı" cümlesi çıkarılmış.
tazammum yöntemiyle icaz: ifadeden sözcük ve tümce atılmadan meydana getirilen icazdır. iki türü vardır.
icaz bi’t-takdîr: gaye az sözcükle anlatılırken ihatalı mana da çıkar. mesela "ateş düşmüş olduğu yeri yakar".
ivaz bi’l-kasr: hiçbir sözcük atılmadan anlamca zengindir. mesela "akacak kan damarda durmaz" benzer biçimde.
YORUMLAR