Jimnastik sporu iyi mi doğmuştur? Eski çağlardan günümüze jimnastik sporu, yeryüzündeki gelişimi, tarihçesi, mühim jimnastikçiler hakkında b...
Jimnastik sporu iyi mi doğmuştur? Eski çağlardan günümüze jimnastik sporu, yeryüzündeki gelişimi, tarihçesi, mühim jimnastikçiler hakkında bilgi.
DÜNYADA JİMNASTİK
Jimnastik, Eski Yunan, Mısır ve İndus uygarlıklarına dek uzanan köklü bir geçmişe haiz bir spor dalıdır, insanoğlu, yeryüzünde topluluk olarak yaşamaya başladıkları ilk çağlardan bu zamana kadar tanrıları ile iyi idame için törenler yapar, adaklar sunarlardı. Jimnastiğin ilk örnekleri bu dini törenlerde görülmüştür, ilkel jimnastik hareketleri pek çok uygarlıkta dini danslardan kaynaklanmıştır; alışkanlıkları ve inançları gereği tüm kabile üyeleri bu danslara katılır, kıvrak el, omuz ve bel hareketleri ile oyunlarını müzik eşliğinde yaparak dans ederlerdi.
Jimnastiğin ilk örneklerini gördüğümüz ilkel cemiyet kabilelerinin dansları yalnız dinsel törenler için değildir, bununla beraber avların başlangıç ve bitimlerinde de yapılırdı. Bugün Cenup ABD, Avustralya ve Afrika’da bulunan kabilelerde bunun örnekleri görülmektedir. Çağıl anlamdaki jimnastiğin oluşması için ise yüzyılların geçmesi gerekmiştir. Jimnastiğin bir fizyolojik egzersiz olarak uygulanması İlkin Yunan uygarlığında görüldü. Fakat bu fizyolojik eğitim yalnızca asil sınıfın çocuklarına aitti. Böylelikle bu derslik evlatlarının sıhhatli bedensel gelişimleri sağlanıyordu. Bu uygulama daha sonraları da Romalılar tarafınca da benimsenmiş, yöneticilerin ve asil evlatlarının eğitildiği okullarda jimnastiğe büyük ehemmiyet verilmiştir. Jimnastik 1450’den sonrasında 1800 yıllarına dek gerçek mealde eğitim uygulamalarına haiz olamadı, fakat 1800’lerden sonrasında yaygınlaşmaya başladı. Eski çağlardan bu zamana kadar fizyolojik egzersizlerin bir türü olarak meydana getirilen jimnastik çağıl mealde 19. yy.ın ortasında popüler oldu. Fakat jimnastiğin şimdiki kuralları 19. yüzyılın ortalarına kadar standart hâle getirilmemişti. Napolyon‘un orduları Almanya’yı istilâya hazırlanırken, bir papazın oğlu olan Friedrich Ludwig Jahn (1778-1852) adlı bir genç şimdiki çağıl jimnastiğin temelini attı.
Bir kilise papazının oğlu olan Jahn daima fakirlerle, düşkünlerle ve sakatlarla iç içe yaşamıştı. Ayrıca düzensiz bir yaşam sürmüş, memleketinin her yerini dolaşmış, halk deyimlerini, örf, töre ve gelenekleri öğrenip derin bir görüşe haiz olmuş, harp esnasında Prusya bayrağı altında gönüllü savaşmıştı. Savaştan sonrasında 1811 yılı ilkbaharında Berlin civarlarındaki Hasenhelde denilen çayırda ilk açık hava jimnastik alanını kurmuş ve böylelikle Alman jimnastiğinin temelini atmıştı. Onun aslolan gayesi vatanı için yaşamını ortaya koyabilen demir yumruklu, İyi yüzebilen, kılıç kullanabilen, zıplayan, koşabilen ve güreşebilen kişiler yaratmaktı. Jahn’a bakılırsa jimnastik fakat açık havada her insanın gözü önünde gelişebilir ve bu nedenle en ufak alanların dahi jimnastik alanı ola
Ling jimnastiğe sağlam bilimsel esaslar kazandırmak amacıyla kendi kendine anatomi ve fizyoloji incelemelerine başlamış ve sistemini buna bakılırsa kurmuştur. Bu sistemde insan vücudu üstünde iyileştirici tesiri olmayan hiçbir hareketin yeri yoktur. Çünkü Ling, sisteminde ilk olarak tedavi fonksiyonuna yer vermiştir. Ling, 1813 senesinde İsveç Kralı XIII. Şarl’ın desteğini kazanarak Jimnastik Merkez Enstitüsü adıyla bir öğretmen okulu kurdu ve ayrıca pek çok kitap yazdı. Bunlardan biride en önemlisi “Jimnastiğin Temel Esasları” adlı kitaptır. Kitap altı bölümden oluşur. 1. bölüm, insan organizmasının temel ilkelerinden, 2. bölüm pedagojiden, 3. bölüm askerlikten, başka 3 bölüm ise jimnastik uygulamaları, öğretmen ve yöntemlerden söz eder.
İsveç jimnastiği, meydana getirilen her hareketin vücut üstünde incelenmiş ve neticeleri evvel malum fizyolojik bir tesir yapmasına bakılırsa düzenlenmiştir. Bu hareketlerin çoğu tecrübe etme yanılma esasına bakılırsa bulunmuş ve meydana getirilen deneylerle tesirleri gözlenerek programa alınarak alınmayacağına karar verilmiştir. Tüm bu bilimsel içeriğine karşın bu akım yüz yıla yakın süre Almanya’da kabul görmemiş ve fakat 1851-1863 yılları içinde açık ve tekrardan düzenlenmiş bilimsel esaslarına uygun olarak ele alınmıştır. Alman Friedrich Ludwig Jahn günümüzde malum haliyle artistik jimnastiği biçimlendirmiş şahıs olarak bu branşın babası kabul edilir. İsveçli Henrik Ling de jimnastik faaliyetinde yapmış olduğu emekler ve geliştirdiği sistemler ile modern jimnastiğin oluşmasında büyük rol oynamıştır. Bu çalışmalarla uluslar arası boyut kazanan jimnastikte yarışmalar tanzim etmek amacıyla 1881 senesinde, merkezi İsviçre’de bulunan Uluslar Arası Jimnastik Federasyonu (FIG) kurulmuştur. 1896’da çağıl olimpiyatlar tekrardan yapılanırken seçilen yedi spor dalından birisi de jimnastikti.
Fakat çağıl olimpiyat oyunlarına uzun süre yalnız erkekler katıldı. Hanımefendi jimnastikçiler ilk olarak 1928 Olimpiyat Oyunları’nda yarıştılar. FIG tarafınca resmen tanınan ilk Dünya Jimnastik Şampiyonası ise 1950 senesinde yapılmış oldu. Şampiyona 1978’e dek dört yılda bir, 1979’dan itibaren iki yılda bir organize edildi. Her yıl düzenlenen dünya kupaları ise ilk kez 1975’te yapılmıştır. 1960 yılından sonrasında hızla gelişmeye başlamış olan tv yayınlarının katkısıyla jimnastik tüm bütün ülkelerce yaygın bir spor dalı hâline geldi. Avrupa’da jimnastiğin hızla yayılması sonucu pek çok ulusal teşkilat oluştu. Fakat FIG uluslar arası yarışmaların tek düzenleyicisi ve otoritesi olma hususi durumunu korudu. FIG tarafınca düzenlenen uluslar arası jimnastik yarışmalarının başlıcaları; iki yılda bir (tek seneler) takımların iştirak ettiği ve bireysel kategorilerde meydana getirilen Dünya Şampiyonaları ile dört yılda bir düzenlenen Olimpiyat Oyunları’dır. Bayanlar yarışmaları 1936’dan sonrasında kombine hareketlerde, 1952’den sonrasında da tüm dallarda düzenlenmeye başlandı. 1983 senesinde ise ritmik jimnastik olimpiyatlara kabul edildi.
YORUMLAR