KÂFUR a. (ar. kafûı). Kim. 1. Kâfur ağacından çıkarılan aromatik katı madde. (Eşanl. KAMFOR.) [Bk. ansikl. böl.] 2. Kokulu uçucu y...
KÂFUR a. (ar. kafûı). Kim.
1. Kâfur ağacından çıkarılan aromatik katı madde. (Eşanl. KAMFOR.) [Bk. ansikl. böl.]
2. Kokulu uçucu yağdan arta kalan katı madde. (Anasonun kâfuru anetol, andızotunun kâfuru alantol, bergamotun kâfuru ise bergaptendir.)
3. Kâfur ağacından çıkarılan trimetil -1, 7, 7 bisiklo (2, 2, 1) heptanon-2'nin yaygın adı.
4. Bukku kâfuru, DlOSFENOL'ün eşanlamlısı.
—Esk. Kâfur ruhu, kâfur aslı. || Kâfur-ı asli, kâfur ağacından elde edilmiş kâfur. || Kâfur -ı benefşe, susam bitkisinin yaprağından elde edilmiş madde. || Kâfur-ı cevdane, en iyi kâfur cinsel. || Kâfur-ı cevz-i bevva, hindistancevizi yağından elde edilmiş kokulu bir madde. || Kâfur-ı nuni, kâfur ağacının odunu ya da yaprağı kaynatılarak elde edilmiş kâfur.
—isi. Berrak su akıttığına inanılan aden çeşmesi.
—ANSİKL. Ecza Kâfurun sinir sistemi, solunum merkezi ve kalp üstünde uyarıcı tesiri vardır Alkoldeki çözeltisi (10 g kâfur 100 g alkolde eritilerek hazırlanmış olur) ya da yağdaki çözeltisi (10 ya da 20 g kâfur 100 g zeytinyağında eritilir) dıştan sürülerek bilhassa kimi deri hastalıklarında, kaşıntılarda ve romatizma hastalıklarında kullanılır.
—Ed. Divan şiirinde sevgilinin teni, gerdanı, yanakları, eli ayağı, bacakları beyaz rengi dolayısıyla kâfura benzetilir Zekâsını kullanarak başa geçen ve Mısır'da hükümdarlık meydana getiren Kâfur adlı zenci köle anımsatılarak ak ile kara içinde karşıtlık sanatı yapılır.
—Kim. Bir keton olan kâfur, ketonların tüm özelliklerini ihtiva eder, indirgendiğinde borne- olleri, yükseltgendiğinde kamforik asidi, sülfonlandığında da kamfosülfonik asitleri verir.
Kâfur ile türevlerinin (borneoller, kamfen) kimyası, bunların oluşumuna neden olan mesela kamfen -» kâfur dönüşmesi benzer biçimde tekrardan düzenlenmelerden dolayı son aşama karmaşıktır. Bu dönüşüm bununla beraber kimya kuramlarının geliştirilmesinde tarihsel bir rol oynamıştır.
Kâfur, selüloz esterleri ile eterleri için kusursuz bir plastikleştiricidir; bundan dolayı çoğu zaman selüloz nitratlarla beraber kullanılır.
* Organik kâfur, japon kâfuru ya da sağ kâfur. Japon kâfuru odunun damıtılması so*' nunda elde edilmiş esansın kristalleföötc len kesimidir. Saydam renksiz, ufâlainabtlir ve elle dokunulduğunda yağMztenirfit veren bir kütledir. KendineOzgCI 'keskin, güçlü bir kokusu vardık Polarılmış ışığın düzlemini sağa döndürür'Suda azca çözünmesine rağmen organik çözücülerin büyük bir kesiminde çok çözünür. Büyük lavanta, yalancı papatya ve sassafras benzer biçimde kimi çiçeklerin esanslarında bulunur.
* Suni kâfur. Terebentin esasında bulunan pinenden elde edilir, kristalleştirilerek ya da süblimleştirilerek arılaştırılır. Suni kâfur tümüyle uçucu, kristalleşmiş beyaz bir tozdur. Organik kâfur benzer biçimde kokar, polarılmış ışığın düzlemini döndürme gücü haricinde çözünürlük ve öteki özellikleri aynıdır; polarılmış ışığı döndürme gücü ise ya çok zayıf ya da asla yoktur.
—Tar. Sasaniler döneminden beri İran'la Çin ve Hindistan içinde bir tecim malı olan kâfura Şimal Hindistan'ın kurtarılışı esnasında Madai'de rastlayan Araplar, bunu ilkin tuz sandılarsa da sonradan yararlarını görüp başka bir madde bulunduğunu anladılar ve sonrasında bu mevzuda uzmanlaştılar. Araplar sonrasında kâfuru bir dışsatım malı olarak fanşuri, riyahi ve balus diye üç türe ayırdılar. Bunlardan fanşuri ile riyahi en iyisi, balus ise yağlı ve zamklıydı. Marco Polo, seyahatnamesinde fanşuri kâfurun bunların en niteliklisi ve en pahalısı bulunduğunu, kendi ağırlığınca altın değerinde bülunduğunu yazar. Öte taraftan arap yazarlar, bilhassa ibnül Baytar, Su- matra'nın cenup kıyısında bir liman kenti olan ve kâfur dışsatımı meydana getiren Fanşur'dan sıkça söz eder IX. yy.'ın ilk yarısından başlayarak çeşitli seyahatnamelerde Fanşur adına, en iyi tür kâfurun çıkmış olduğu yer olarak rastlanır. Ek olarak, kâfur adı Kuran'da da geçer:“Hayır sahibi kişiler, yapısında kâfur olan bir kâseden içeceklerdir.†Kâfur sözcüğü burada güzel kokuya örnek olarak söylenmiş olabileceği benzer biçimde, cennetteki bir çeşmenin adını belirtmesi de ihtimaller içindedir.
—Ted. Kâfurun her iki türü de özdeş fizyolojik özellikler içerdiğinden aynı yerlerde kullanılır. Sadece, ilaç yapımında suni kâfur, 1972'den sonrasında kullanılmaya adım atmıştır. Bilhassa Raspail'dan bu yana çok tanınmış bir ilaçtır. Deriye sürülerek uygulandığında yatıştırıcı, uyarıcı ve hafifçe anestezik bir tesir gösterir (kâfurlu alkol yağı ya da çözeltisi). Ağız yöntemiyle düşük dozda alınarak kalp ve solunum analeptiği olarak kullanılır. Ağrı kesici iksirlerin bileşimine girer.
1. Kâfur ağacından çıkarılan aromatik katı madde. (Eşanl. KAMFOR.) [Bk. ansikl. böl.]
2. Kokulu uçucu yağdan arta kalan katı madde. (Anasonun kâfuru anetol, andızotunun kâfuru alantol, bergamotun kâfuru ise bergaptendir.)
3. Kâfur ağacından çıkarılan trimetil -1, 7, 7 bisiklo (2, 2, 1) heptanon-2'nin yaygın adı.
4. Bukku kâfuru, DlOSFENOL'ün eşanlamlısı.
—Esk. Kâfur ruhu, kâfur aslı. || Kâfur-ı asli, kâfur ağacından elde edilmiş kâfur. || Kâfur -ı benefşe, susam bitkisinin yaprağından elde edilmiş madde. || Kâfur-ı cevdane, en iyi kâfur cinsel. || Kâfur-ı cevz-i bevva, hindistancevizi yağından elde edilmiş kokulu bir madde. || Kâfur-ı nuni, kâfur ağacının odunu ya da yaprağı kaynatılarak elde edilmiş kâfur.
—isi. Berrak su akıttığına inanılan aden çeşmesi.
—ANSİKL. Ecza Kâfurun sinir sistemi, solunum merkezi ve kalp üstünde uyarıcı tesiri vardır Alkoldeki çözeltisi (10 g kâfur 100 g alkolde eritilerek hazırlanmış olur) ya da yağdaki çözeltisi (10 ya da 20 g kâfur 100 g zeytinyağında eritilir) dıştan sürülerek bilhassa kimi deri hastalıklarında, kaşıntılarda ve romatizma hastalıklarında kullanılır.
—Ed. Divan şiirinde sevgilinin teni, gerdanı, yanakları, eli ayağı, bacakları beyaz rengi dolayısıyla kâfura benzetilir Zekâsını kullanarak başa geçen ve Mısır'da hükümdarlık meydana getiren Kâfur adlı zenci köle anımsatılarak ak ile kara içinde karşıtlık sanatı yapılır.
—Kim. Bir keton olan kâfur, ketonların tüm özelliklerini ihtiva eder, indirgendiğinde borne- olleri, yükseltgendiğinde kamforik asidi, sülfonlandığında da kamfosülfonik asitleri verir.
Kâfur ile türevlerinin (borneoller, kamfen) kimyası, bunların oluşumuna neden olan mesela kamfen -» kâfur dönüşmesi benzer biçimde tekrardan düzenlenmelerden dolayı son aşama karmaşıktır. Bu dönüşüm bununla beraber kimya kuramlarının geliştirilmesinde tarihsel bir rol oynamıştır.
Kâfur, selüloz esterleri ile eterleri için kusursuz bir plastikleştiricidir; bundan dolayı çoğu zaman selüloz nitratlarla beraber kullanılır.
* Organik kâfur, japon kâfuru ya da sağ kâfur. Japon kâfuru odunun damıtılması so*' nunda elde edilmiş esansın kristalleföötc len kesimidir. Saydam renksiz, ufâlainabtlir ve elle dokunulduğunda yağMztenirfit veren bir kütledir. KendineOzgCI 'keskin, güçlü bir kokusu vardık Polarılmış ışığın düzlemini sağa döndürür'Suda azca çözünmesine rağmen organik çözücülerin büyük bir kesiminde çok çözünür. Büyük lavanta, yalancı papatya ve sassafras benzer biçimde kimi çiçeklerin esanslarında bulunur.
* Suni kâfur. Terebentin esasında bulunan pinenden elde edilir, kristalleştirilerek ya da süblimleştirilerek arılaştırılır. Suni kâfur tümüyle uçucu, kristalleşmiş beyaz bir tozdur. Organik kâfur benzer biçimde kokar, polarılmış ışığın düzlemini döndürme gücü haricinde çözünürlük ve öteki özellikleri aynıdır; polarılmış ışığı döndürme gücü ise ya çok zayıf ya da asla yoktur.
—Tar. Sasaniler döneminden beri İran'la Çin ve Hindistan içinde bir tecim malı olan kâfura Şimal Hindistan'ın kurtarılışı esnasında Madai'de rastlayan Araplar, bunu ilkin tuz sandılarsa da sonradan yararlarını görüp başka bir madde bulunduğunu anladılar ve sonrasında bu mevzuda uzmanlaştılar. Araplar sonrasında kâfuru bir dışsatım malı olarak fanşuri, riyahi ve balus diye üç türe ayırdılar. Bunlardan fanşuri ile riyahi en iyisi, balus ise yağlı ve zamklıydı. Marco Polo, seyahatnamesinde fanşuri kâfurun bunların en niteliklisi ve en pahalısı bulunduğunu, kendi ağırlığınca altın değerinde bülunduğunu yazar. Öte taraftan arap yazarlar, bilhassa ibnül Baytar, Su- matra'nın cenup kıyısında bir liman kenti olan ve kâfur dışsatımı meydana getiren Fanşur'dan sıkça söz eder IX. yy.'ın ilk yarısından başlayarak çeşitli seyahatnamelerde Fanşur adına, en iyi tür kâfurun çıkmış olduğu yer olarak rastlanır. Ek olarak, kâfur adı Kuran'da da geçer:“Hayır sahibi kişiler, yapısında kâfur olan bir kâseden içeceklerdir.†Kâfur sözcüğü burada güzel kokuya örnek olarak söylenmiş olabileceği benzer biçimde, cennetteki bir çeşmenin adını belirtmesi de ihtimaller içindedir.
—Ted. Kâfurun her iki türü de özdeş fizyolojik özellikler içerdiğinden aynı yerlerde kullanılır. Sadece, ilaç yapımında suni kâfur, 1972'den sonrasında kullanılmaya adım atmıştır. Bilhassa Raspail'dan bu yana çok tanınmış bir ilaçtır. Deriye sürülerek uygulandığında yatıştırıcı, uyarıcı ve hafifçe anestezik bir tesir gösterir (kâfurlu alkol yağı ya da çözeltisi). Ağız yöntemiyle düşük dozda alınarak kalp ve solunum analeptiği olarak kullanılır. Ağrı kesici iksirlerin bileşimine girer.
Kaynak: Büyük Larousse
Kafur ve Sıhhat için Yararları
Kafur Ağacı (Cinnamomum camphora)
kâfur
isim (kâ:fu:r) Arapça
1 . Kâfur ağacından elde edilmiş, hekimlikte kullanılan, beyaz ve yarı saydam, kolaylıkla parçalanan, çok ıtırlı bir madde:
"Hastaneye gider gitmez gene kan aldırdılar, kâfuru şırınga ettiler; daha bilmiyorum neler yaptılar, hasta açılmadı."- M. Ş. Esendal.
2 . ödat, mecaz Çok beyaz.
Birleşik Sözler
kâfur ağacı
isim (kâ:fu:r) Arapça
1 . Kâfur ağacından elde edilmiş, hekimlikte kullanılan, beyaz ve yarı saydam, kolaylıkla parçalanan, çok ıtırlı bir madde:
"Hastaneye gider gitmez gene kan aldırdılar, kâfuru şırınga ettiler; daha bilmiyorum neler yaptılar, hasta açılmadı."- M. Ş. Esendal.
2 . ödat, mecaz Çok beyaz.
Birleşik Sözler
kâfur ağacı
kâfur ingilizcesi
- camphor.
- - aðacý camphor tree, camphor laurel.
Kafur ve Sıhhat için Yararları
Kafur Ağacı (Cinnamomum camphora)
YORUMLAR