KARBüR a. (fr. carbure; karbon'dan). Anorg. kim. Karbonun bir başka elementle oluşturduğu ikili bileşik. —ANSİKL. Metal karb...
KARBüR a. (fr. carbure; karbon'dan). Anorg. kim. Karbonun bir başka elementle oluşturduğu ikili bileşik.
—ANSİKL. Metal karbürler dört grupta toplanır; bu tür şeyler tuz türü karbürler, ara karbürler, Fe3C türünde geçiş metali karbürleri ve ortak değerlikli karbürlerdir.
Tuz türü karbürler, metal, oksit ya da hidrürün, karbon, karbonmonoksit ya da bir karbürle ısıtılması sonunda elde edilir. Bu tür durumlar suyla çoğu zaman kolayca ayrışır ve elde edilmiş hidrokarbona gore adlandırılır: asetilenürler CaC2, CrC2, BaC2, MgC2; metanürler AI4C3 ve Be2C'dür Bakır ve gümüş asetilenürler çökeltmeyle elde edilmelerine rağmen çözünmezler.
Ara karbürler, karbonun bir metalle direkt birleştirilmesi ya da oksidin karbonla 2 000 °C'a doğru indirgenilmesi sonunda elde edilir. TaC, TiC ve WC bu yolla hazırlanmış olur, iyi birer elektrik iletkeni olan ara karbürler, çok sert olmaları yüzünden kırılgan, yükseltgen olmayan koşullarda kimyasal olarak yansızdır. Takımlarda ve dişi kalıplarda sert kaplama malzemesi olarak kullanılırlar.
Fe3C türündeki karbürler, yukarıdaki iki grup içinde yer edinen ara ürünlerdir. Asitlerle bozunabilen bu ürünler Fe3C, Mn3C, Nİ3C, Cr3C2'dir. Yumuşak çeliklerden sert ekip çeliklerine dek tüm çelikler (Fe, Mn)3C karbürü ihtiva eder. Bu bileşen, dağılımına gore, az ya da çok kırılgan olabilir.
Ortak değerlikli metal karbürler, ilgili oksidin karbonla indirgenilmesi sonunda elde edilmiş bor karbür (B4C) ile silisyum karbürdür (SiC). Silisyum karbür (SİC) ya da başka bir deyişle karborundum, aşındırıcı olarak yaygın şekilde kullanılır, bununla birlikte ateşe dayanıklı bir araç-gereç olarak önemi günden güne çoğalmaktadır. Yüksek sıcaklıkta başka seramiklerin hepsinden daha kusursuz bir elektrik iletkenidir; aşınma ve korozyona karşı iyi bir dayanım gösterir. Öte taraftan B4C de benzer özellikler taşır.
—ANSİKL. Metal karbürler dört grupta toplanır; bu tür şeyler tuz türü karbürler, ara karbürler, Fe3C türünde geçiş metali karbürleri ve ortak değerlikli karbürlerdir.
Tuz türü karbürler, metal, oksit ya da hidrürün, karbon, karbonmonoksit ya da bir karbürle ısıtılması sonunda elde edilir. Bu tür durumlar suyla çoğu zaman kolayca ayrışır ve elde edilmiş hidrokarbona gore adlandırılır: asetilenürler CaC2, CrC2, BaC2, MgC2; metanürler AI4C3 ve Be2C'dür Bakır ve gümüş asetilenürler çökeltmeyle elde edilmelerine rağmen çözünmezler.
Ara karbürler, karbonun bir metalle direkt birleştirilmesi ya da oksidin karbonla 2 000 °C'a doğru indirgenilmesi sonunda elde edilir. TaC, TiC ve WC bu yolla hazırlanmış olur, iyi birer elektrik iletkeni olan ara karbürler, çok sert olmaları yüzünden kırılgan, yükseltgen olmayan koşullarda kimyasal olarak yansızdır. Takımlarda ve dişi kalıplarda sert kaplama malzemesi olarak kullanılırlar.
Fe3C türündeki karbürler, yukarıdaki iki grup içinde yer edinen ara ürünlerdir. Asitlerle bozunabilen bu ürünler Fe3C, Mn3C, Nİ3C, Cr3C2'dir. Yumuşak çeliklerden sert ekip çeliklerine dek tüm çelikler (Fe, Mn)3C karbürü ihtiva eder. Bu bileşen, dağılımına gore, az ya da çok kırılgan olabilir.
Ortak değerlikli metal karbürler, ilgili oksidin karbonla indirgenilmesi sonunda elde edilmiş bor karbür (B4C) ile silisyum karbürdür (SiC). Silisyum karbür (SİC) ya da başka bir deyişle karborundum, aşındırıcı olarak yaygın şekilde kullanılır, bununla birlikte ateşe dayanıklı bir araç-gereç olarak önemi günden güne çoğalmaktadır. Yüksek sıcaklıkta başka seramiklerin hepsinden daha kusursuz bir elektrik iletkenidir; aşınma ve korozyona karşı iyi bir dayanım gösterir. Öte taraftan B4C de benzer özellikler taşır.
Kaynak: Büyük Larousse
Bileşikler - Karbür
karbür ingilizcesi
- chem. carbide (a binary compound of carbon with a more electropositive element).
YORUMLAR