Ki Eki Nedir

Daima sözcüklere bitişik yazılır. "Kiminki?" ve "hangi?" sorularının karşılığı olan kelimelerin almış olduğu "ki&...

Daima sözcüklere bitişik yazılır. "Kiminki?" ve "hangi?" sorularının karşılığı olan kelimelerin almış olduğu "ki" ler ektir.

** Sonunda ince-yuvarlak ünlü bulunan bir takım sözcüklerden sonrasında getirilen "-ki" eki ufak ünlü uyumuna uyarak "-kü" olur.**
- Dünkü vaka beni çok etkiledi.
- Bugünkü toplantı uzun sürdü.

Ek olan "-ki", iki şekilde karşımıza çıkar:

1- İlgi zamiri olan "-ki":

Kelimelerin yerini alır. -mki,-inki şeklinde eklenmiş olur.
- Bana ait ellerim kirli, seninkiler temiz.
- Seninki.........senin ellerin
- Seninki, bugün gene okula gitmedi.
- Seninki......senin çocuğun
- Benimki çok eskidiği için, yenisini aldım.
- Benimki.......bana ait çantam

2 -Belirtme sıfatı üreten "-ki"

Yer ve süre belirten sıfatlar türetir:
- Duvardaki resmi ben yaptım.
- Akşamki yemeği çok beğendim.
- Penceredeki çiçek, soğuktan dondu.

Ki eki ile Ki bağlacını nasıl ayırt ederiz

Mühim : ** Yazımda "-ki" eki ile, "ki" bağlacını birbirlerinden ayırabilmek için "ki" ler cümleden çıkarılır. Cümlenin kuruluşunda bozulma oluyorsa "ki" ler ektir, bitişik yazılır. Olmuyorsa, bağlaçtır, ayrı yazılır.

Açıklamalı Örnekler:

Şžimdi, yukarıdaki bilgilerle son bilgiyi harmanlayıp, hemen aşağıdaki alıştırmaları yapalım:
Örnek 1:
1- Evdek(ki) kitapları da getir.
a) Hangi kitap? Evindeki.
b) Evde kitapları da getir.
Izah etme : Tümce bozuldu. O halde ek ve bitişik yazılmalı.
Doğrusu : Evindeki kitapları da getir.

2- O şekilde bir illet(ki), iyi olmak bilmiyor.
a) 1. Tümce : O şekilde bir illet.
2. Tümce : İyi olmak bilmiyor.
Izah etme : İki cümleyi birbirine bağlıyor. O halde bağlaç ve ayrı yazılmalı
b) O şekilde bir illet iyi olmak bilmiyor.
Izah etme : Tümce bozulmadı. Bağlaç ve ayrı yazılmalı.
Doğrusu : O şekilde bir illet ki, iyi olmak bilmiyor

3- Senin(ki) bu yıl iyi ders çalışır.
a) Kiminki? Seninki
b) Senin bu yıl iyi ders çalışır.
Izah etme : Tümce bozuldu. Ek ve bitişik yazılmalı
Doğrusu : Seninki bu yıl iyi ders çalışır.

4- Değerlendirdim(ki) seninle gelsem iyi olacak.
a) 1. Tümce : Değerlendirdim.
2. Tümce : Seninle gelsem iyi olacak.
Izah etme : İki cümleyi birbirine bağlıyor. O halde bağlaç, ve ayrı yazılmalı
b) Değerlendirdim seninle gelsem iyi olacak.
Izah etme : Cumle bozulmadı. Bağlaç ve ayrı yazılmalı.
Doğrusu : Değerlendirdim ki, seninle gelsem iyi olacak.

5- Parti kongrelerinde(ki) coşkuyu seçimlerde göremedik.
a) Hangi coşku? Parti kongrelerindeki.
b) Parti kongrelerinde coşkuyu seçimlerde göremedik.
Izah etme : Tümce bozuldu. O halde buradaki "ki" ektir. Bitişik yazılmalıdır.
Doğrusu : Parti kongrelerindeki coşkuyu seçimlerde göremedik.

Kaynaklar:

Tahir Nejat Gencan (Dil Bilgisi)
Fen Bilimleri Yayınları (Türkçe Hazırlık)
TDK